Trọng Thành – RFI
Đăng ngày 17-06-2017
Báo
L’Obs tuần này có bài phân tích về tình trạng bên bờ vực thẳm của tổng thống Mỹ
Donald Trump với tựa đề : « Một tổng thống bị án treo ». Tình hình đặc biệt trở
nên tồi tệ với ông Trump kể từ khi cựu giám đốc FBI ra điều trần trước Quốc Hội.
Tuy nhiên vấn đề là Donald Trump không chỉ dính vào một, mà nhiều bê bối cùng một
lúc, thêm vào đó nhân vật này thường « không bỏ lỡ dịp khiến tình hình ngày
càng nghiêm trọng hơn ».
Chưa đầy năm tháng sau khi tuyên thệ nhậm chức,
Donald Trump trở thành một người chịu « án treo ». Người ta đặt
câu hỏi : Liệu ông Trump sẽ còn trụ được đến khi nào ? Tổng thống Mỹ không những
chìm ngập trong bê bối, mà tốc độ chìm xuồng đang diễn ra ngày càng mau lẹ.
Ông Rober Mueller, công tố viên đặc trách điều tra nghi án tổng thống
Trump ngăn cản tư pháp. Ảnh chụp năm 2013.REUTERS/Larry Downing
Theo L’Obs, một điều chắc chắn là công tố viên đặc
biệt Robert Mueller đang trực tiếp hướng mũi điều tra vào Donald Trump. Những bằng
chứng mà cựu giám đốc FBI James Comey thu thập được có thể dẫn đến việc truy tố
tổng thống, trước hết với cáo buộc « cản trở tư pháp ».
Chủ tịch Hạ Viện Paul Ryan biện minh rằng vấn đề của
tổng thống Trump là do « thiếu kinh nghiệm ». Tuy nhiên, lập luận
này « không trụ nổi một giây » khi phải đối diện với những sự
kiện cụ thể, như việc tổng thống Mỹ đã chủ động ra lệnh cho tất cả ra ngoài, để
một mình đối thoại với giám đốc FBI James Comey tại phòng Bầu Dục.
Cho đến nay, Donald Trump hoàn toàn phủ nhận đã yêu
cầu James Comey ngưng điều tra về Michael Flynn, cố vấn an ninh quốc gia vào thời
điểm đó, về các quan hệ mờ ám với Nga. Tuy nhiên, hai lãnh đạo an ninh thân cận
với tổng thống, giám đốc CIA Dan Coats và giám đốc NSA Mike Rogers, đều từ chối
trả lời trước Thượng Viện, khi bị chất vấn : Có được (tổng thống) yêu cầu tác động
đến một cuộc điều tra đang diễn ra hay không ? Các chuyên gia ngờ rằng, do
không trực tiếp tác động được đến đối tượng, tổng thống Mỹ đã dùng hai lãnh đạo
CIA và NSA làm trung gian gây ảnh hưởng.
Cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt cũng có thể
đưa ra ánh sáng những quan hệ bí ẩn có thể có với Nga của bảy nhân vật thân cận
với tổng thống, trong đó có bộ trưởng Tư Pháp Jeff Sessions, điều mà ông
Sessions từng thề thốt là không có.
Sự
sụp đổ từ từ
Theo L’Obs, tình hình càng nghiêm trọng hơn khi
Donald Trump đã tiêu tốn toàn bộ năng lượng của chính phủ vào các bê bối, trong
lúc cơ may tiến hành các cải cách quan trọng thì « ngày càng teo lại ».
Barry Ritholtz, một trong những nhà báo Mỹ nhiều ảnh hưởng nhất, từng tin tưởng
Trump có thể thực hiện được 96% chương trình cải cách, nay chỉ cho rằng được đến
25% đã là may mắn.
Về viễn cảnh tương lai của tổng thống đang chịu « án
treo », L’Obs so sánh thái độ của cánh tả Dân Chủ với cánh hữu Cộng
Hòa. Về phía cánh hữu, sự ủng hộ tổng thống ngày càng co lại, trước viễn cảnh
đen tối của « một cú sụp đổ đang từ từ diễn ra ».
Càng gần đến thời điểm bầu Quốc Hội giữa nhiệm kỳ
vào tháng 11/2018, phe Cộng Hòa càng lo đại bại, khi không một cải cách đáng kể
nào được thực hiện. Phía phe Dân Chủ, thì một mặt chờ kết quả điều tra tiến triển,
có bằng cớ vững chắc mới yêu cầu phế truất, mặt khác, khôn khéo để bất bình
trong dân chúng gia tăng. Trong trường hợp này, nếu để phó tổng thống Mike
Pence thay thế ông Trump sớm chưa chắc đã hay.
Liệu Donald Trump có lựa chọn « kịch bản lý
tưởng » là từ chức để cứu vãn uy tín của đảng Cộng Hòa ? L’Obs tỏ ra
nghi ngờ, với nhận xét đầy vẻ châm biếm : Việc phế truất cũng có mặt hay của
nó, đó là tạo dịp để Donald Trump lập kỷ lục về mặt thu hút khán thính giả truyền
hình.
*
Nước
Nga : Xuất hiện « Lênin » của 2017 ?
Về phong trào đối lập Nga đang trỗi dậy trở lại với
các cuộc biểu tình khắp cả nước mới đây, ngày 12/06, báo Courrier International
dẫn lại nhận định đa chiều từ báo chí nước này. Nhật báo tư nhân Moskovski
Komsomolets so sánh lãnh đạo đối lập Alexei Navalny với Lênin, người lãnh đạo
cuộc cách mạng « vô sản », bùng nổ cách đây đúng một thế kỷ.
Theo tờ báo, chính quyền Putin chưa từng phải đối mặt
với một phong trào phản kháng mạnh mẽ đến như vậy. Thực ra, đối với Moskovski
Komsomolets, nói đến Lênin trước hết là để phê phán tham vọng chính trị lớn của
Alexei Navalny, đến tính cách sắt đá của lãnh đạo đối lập, không ngần ngại hy
sinh « những con chuột » (tức những người biểu tình) bị đưa
lên tuyến đầu, trong cuộc chơi mèo vờn chuột với chính quyền, cho dù theo tờ
báo, chính lãnh đạo đối lập cũng sẵn sàng chấp nhận đánh cược số phận của mình.
Nezavissimaia Gazeta, nhật báo của giới trí thức
Matxcơva, mô tả cụ thể việc Alexei Navalny ưu tiên phương thức đối đầu. Hôm
11/06, thay vì tổ chức biểu tình tại Sakharov, nơi yêu cầu đã được cấp phép,
lãnh đạo đối lập kêu gọi tập hợp ngay tại trung tâm thủ đô Matxcơva. Tổng cộng
30.000 người đã tham gia, theo tờ báo (5.000 người, theo cảnh sát). Trên toàn
quốc, dân chúng tại khoảng 210 đô thị đã xuống đường (xem thêm : Giới trẻ ''thế hệ Putin'' chống Putin).
Ngày 12/06 đi vào lịch sử chính trị Nga đương đại, về
số lượng người bị câu lưu (khoảng 2.000 người trên toàn quốc). Tuy nhiên, theo
Courrier International, thành công của cuộc xuống đường cho thấy quyết tâm đối
mặt với mọi thách thức của Alexei Navalny. Nhật báo trên mạng Nga Gazetu.ru,
chuyên về thời sự, thì nói đến việc ông Navalny bị phạt 30 ngày tù, tức nhiều
hơn 10 ngày so với dự kiến. Kết quả là Navalny bị lỡ dịp tham dự một buổi hòa
nhạc, nhưng đổi lại ông ấy có thời gian « để đọc nhiều sách báo ».
*
« Trăng
sắt » : Tình cảnh công nhân Trung Quốc
Trong những năm gần đây, xuất hiện hàng loạt phim
tài liệu về tình cảnh khổ ải của người lao động Trung Quốc từ nông thôn ra
thành phố tìm sinh kế. Đặc biệt được chú ý có bộ phim Trăng sắt (Iron Moon), của
Wu Feiyue, ra mắt tại Hoa Kỳ mùa thu năm ngoái 2016 (xem trang giới thiệu phim ironmoonmovie.com)
Phim nói về những nhà thơ – công nhân. Đây là chủ đề
« mục 360° » mà Courrier International chuyển đến độc giả tuần
này, qua bài viết của nhà báo Anh Megan Walsh trên mạng
văn học Mỹ Literary Hub.
Năm 2014, Hứa Lập Chí (Xu Lizhi), công nhân của công
ty Foxconn (1), tự sát. « Chết là cách duy nhất để chứng minh (với mọi
người) là ta đã sống », tâm sự của một blogger làm việc cho Foxconn
trước đó bốn năm đã trở thành hiện thực. Người thanh niên 24 tuổi đã nhảy từ tầng
lầu thứ 19, sau khi công bố toàn bộ thơ của mình lên mạng. « Nhà thơ chết
vì chiếc điện thoại di động của bạn / The poet who died for your phone »
là tựa một bài viết trên tờ báo mạng Mỹ Time.
Còn tại Trung Quốc, truyền thông Nhà nước ngợi ca những
vần thơ của Hứa Lập Chí, trong khi rất ít người thực sự biết đến cuộc đời đau đớn
và nỗi lòng chất chứa của người công nhân « thất học ». « Trăng
sắt » là một trong những bài thơ nổi tiếng của anh.
Theo nữ dịch giả Eleanor Goodman, kết hợp « trăng »
và « sắt » là cách để nhà thơ đã khuất thể hiện cú sốc kinh
hoàng mà anh đã chịu, cú sốc của sự đối nghịch giữa « văn hóa truyền thống
Trung Hoa và chủ nghĩa tư bản », « tình người và thế giới máy móc »,
« tình cảm lãng mạn và một thế giới hoàn toàn trần trụi ».
Tan nát, tuyệt vọng… tâm sự của Hứa Lập Chí vén lộ
phần nào tâm trạng của hàng trăm triệu công nhân Trung Quốc.
Phải tuân theo các chế độ giờ giấc khắc nghiệt, nước
uống ô nhiễm, không khí độc hại, rất nhiều công nhân đối mặt với nguy cơ bị
thương, bị tàn phế bất cứ lúc nào. Năm 2005, ước tính ít nhất 40.000 ngón tay của
công nhân bị cắt cụt, chỉ riêng tại các đặc khu kinh tế miền nam.
Sau mười mấy giờ làm việc cực nhọc bên dây chuyền,
giống như Hứa Lập Chí, một vài người trong số họ đã thả hết nỗi lòng vào những
vần thơ, chuyển ra thế giới bên ngoài những cảm xúc chân thật về đời sống dưới
đáy của hàng chục triệu người tại các khu công nghiệp của quốc gia được mệnh
danh là « công xưởng của hành tinh ».
*
Thịnh
vượng Trung Hoa và những người bị hy sinh
Theo tác giả bài viết, khác hẳn với giới văn sĩ được
coi là « trí thức », tiêu biểu như giải Nobel văn học Mạc Ngôn
(Mo Yan) – chọn bút pháp siêu thực hay hiện thực huyền ảo để tránh phải đối mặt
với những gai góc của hiện thực -, những nhà thơ - công nhân đã xác lập « mối
liên hệ sâu sắc và phong phú giữa câu chuyện lớn về sự thịnh vượng kinh tế »
của Trung Quốc với « hàng triệu câu chuyện đời của những người vô danh,
đã hy sinh toàn bộ tuổi trẻ, sức khỏe, cả thể chất cũng như tinh thần »
trong các xưởng máy (2).
·
Đọc thêm : « Tôi là Phạm Vũ Tố » : 7.000 chữ khiến dân mạng biết mặt (bài
2)
Bài giới thiệu về những nhà thơ công nhân Trung Quốc
khép lại với Wu Xia, một trong những tác giả được đánh giá là « lạc
quan nhất » và « khoan dung nhất ». Qua những vần
thơ, nữ công nhân nghề may bày tỏ tình cảm trìu mến với những người mà cô hình
dung sẽ tận hưởng các sản phẩm in dấu bàn tay cô.
Theo tác giả, những bài thơ trong « Trăng sắt »
là một cơ hội giúp chúng ta đối diện với lương tâm, trực tiếp cảm nhận được rằng,
đằng sau mỗi sản phẩm được làm ra tại các địa ngục trần gian tại Trung Quốc, là
cái giá nhân sinh ghê gớm ; người tiêu thụ có dịp chiêm nghiệm về « thái
độ đồng lõa thụ động », hơn là tiếp tục chỉ trích « một cách
nhẹ nhàng » và chiếu lệ về tình trạng vi phạm nhân quyền tại Trung Quốc.
*
Nước
Pháp trước ngưỡng cửa cải cách
Nước Pháp chuẩn bị bước vào vòng hai cuộc bầu cử Quốc
Hội, đảng Cộng Hòa Tiến Bước của tổng thống được dự đoán chắc chắn sẽ giành chiến
thắng áp đảo, với hơn 400 trên 500 ghế dân biểu. Nắm toàn bộ quyền lực, chính
phủ Macron được coi là đủ cơ hội để tiến hành các cải cách lớn như cam kết. Le
Point hối thúc : « Bây giờ là lúc… không thể thoái thác ». Về
phần mình, L’Obs đặt câu hỏi : Cú « Big bang » trong dự án cải
cách luật lao động của tổng thống sẽ đi tới đâu ?
Tờ báo dành nhiều trang để, một mặt mô tả cách làm
việc được đánh giá là « chưa từng có » của tổng thống, qua việc
lựa chọn cẩn thận những người môi giới đàm phán, để cải cách êm thấm, mặt khác
phân tích các ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống người lao động, cụ thể là lương
bổng, hợp đồng lao động và tổ chức đại diện.
Pháp
: Hàng triệu người khao khát « làm lại từ đầu »
Thay đổi lớn trong đời sống chính trị đi kèm với
thay đổi lớn trong cuộc sống riêng tư của mỗi người. Đó là ấn tượng mà
L’Express tuần này muốn truyền tải đến bạn đọc. Hồ sơ chính của L’Express nhấn
mạnh đến ước mơ « làm lại cuộc sống từ đầu » của hàng triệu
người Pháp.
Trang bìa L’Express là hình ảnh tươi trẻ của nữ diễn
viên hài Caroline Vigneaux, vốn là một luật sư, nhưng quyết định bỏ hẳn cái nghề
đầy hứa hẹn với lương cao, để làm lại cuộc đời. Tấu hài mang tên của One
Woman Show của cựu luật sư đã được hơn 250.000 người tán thưởng. Tại
Pháp, hiện có khoảng 10.000 nhà tư vấn chuyên hỗ trợ người muốn chuyển nghề.
*
« Than »
cũng có thể « đồng hành » với năng lượng tái tạo
Một câu hỏi làm nhức đầu giới chuyên môn lâu nay, đó
là làm thế nào dự trữ được năng lượng do gió và mặt trời tạo ra ? Courrier
International dẫn lại một thử nghiệm bất ngờ, có thể mang lại một giải pháp đơn
giản, nhưng hiệu quả.
Courrier Internationale dẫn lại Wall Street Journal,
giới thiệu giải pháp của một số vùng tại Đức và Mỹ, sử dụng các mỏ than đã qua
khai thác, làm bể chứa nước. Năng lượng gió và mặt trời chưa dùng ngay được sử
dụng để bơm nước từ dưới lên mỏ than cũ, khi cần điện, chỉ cần đưa nước xuống
trở lại để làm chạy tua bin.
Tại Đức, công ty than RAG đang có ý định sử dụng các
hầm mỏ sâu hơn 1.200 mét, ở một tỉnh miền tây, để làm bể chứa nước khổng lồ, đủ
dùng cho 500.000 gia đình. So với các hình thức trữ năng lượng khác như ắc quy,
phương thức này có vốn đầu tư ban đầu đắt giá hơn, nhưng đổi lại có thể sử dụng
trong thời gian dài hơn rất nhiều (có thể đến một thế kỷ), chi phí bảo dưỡng
cũng không đáng kể.
----
(1) Foxconn là công ty Đài Loan nhận thầu các linh
kiện điện tử của hãng điện thoại di động nổi tiếng Apple.
(2) Trong những thập niên cải cách đầu tiên tại
Trung Quốc cũng đã có những công nhân làm thơ, nhưng đó là thứ thơ ca theo đường
lối, trung thành với chế độ, ca ngợi sự thay đổi kinh tế của đất nước, bất chấp
những vất vả phải gánh chịu. Bộ phim « Trăng sắt » và tập thơ tuyển cùng tên
cho thấy một cách nhìn khác hẳn của những người trong cuộc.
No comments:
Post a Comment