10/02/2017
Đã có nhiều dự đoán trong chính giới Hoa Kỳ rằng sớm
muộn gì một cuộc khủng hoảng thể chế cũng sẽ xảy ra sau khi tỷ phú Donald Trump
đắc cử tổng thống.
Quả nhiên, chưa đầy 2 tuần sau lễ nhậm chức, khủng
hoảng thể chế đã nổ ra. Quá sớm! Vì khá nhiều lẽ. Có người cho rằng vì ông tổng
thống mới chưa có kinh nghiệm cầm quyền, không có kinh nghiệm về thực thi hiến
pháp, luật pháp, về mối quan hệ ràng buộc kiềm chế lẫn nhau giữa ba quyền lập
pháp, hành pháp và tư pháp, mối quan hệ với giới truyền thông báo chí - được
coi là đệ tứ quyền. Nhiều người chỉ ra rằng điều nguy hiểm nơi tổng thống thứ
45 của Hoa Kỳ là ở tính khí, ở cá tính của ông ta. Đó là một con người có nhiều
đặc điểm riêng, ít giống ai. Một con người quá tự tin, nóng vội, có tính khí gần
giống như các nhà độc tài Hitler, Stalin, Mao Trạch Đông. Ông còn tỏ ra thô bạo,
suồng sã, khinh thường phụ nữ. Ông hay nổi nóng, mạt sát, mắng mỏ người khác,
ông nặng lời với đối thủ Hillary Clinton là "người đàn bà tồi tệ" để
rồi ngày 20/1 giữa một cuộc họp trang trọng mời mọi người đứng dậy chào mừng
hoan hô bà. Ông vừa lên án Tổng thống Barack Obama là "tổng thống kém cỏi
tệ hại nhất", để sau đó tỏ lời "kính trọng ông đã giúp đỡ tuyệt vời
cho cuộc chuyển giao quyền lực".
Trong những ngày đầu đã ông vội vã ký 7 sắc lệnh
hành pháp về việc xây dựng một bức tường dài dọc biên giới với Mexico, thu hồi
chính sách bảo hiểm y tế Obamacare, bãi bỏ thỏa thuận TPP, ngừng tuyển mộ viên
chức Liên bang, và cấm dân 7 nước Hồi giáo nhập cư dù cho đã có giấy phép.
Bản sắc lệnh cuối này gây nên sóng gió. Khi quyền bộ
trưởng Tư pháp phản đối, coi sắc lệnh này là vi hiến, phi pháp, thì bà liền bị
ông buộc tội "phản bội" và cách chức. Thẩm phán liên bang James
Robard California cũng coi văn kiện đó là vi hiến và không thể thi hành trong
toàn Hoa Kỳ; 15 chính quyền các bang cũng ra quyết định không thi hành sắc lệnh
trên, vẵn nhận người nhập cư như cũ.
Tổng thống Trump lại ra quyết định kêu gọi ngành tư
pháp hủy các quyết định trên và tiếp tục thi hành sắc lệnh cấm người Hồi giáo
nhập cư, nhưng vô hiệu.
Thế là cuộc khủng hoảng thể chế nổ ra, gây nên hỗn
loạn, có nơi thi hành có nơi không thi hành sắc lệnh, và tranh luận nổ ra ở khắp
nơi. Nhiều sân bay hỗn loạn kéo dài.
Phía bênh tổng thống viện dẫn quyền lực của tổng thống
Hoa Kỳ theo Hiến pháp trong Điều 2 : "Tổng thống có quyền về chính trị đối
ngọai, điều hành chính sách nhập cư".
Phe chống đối sắc lệnh này viện ra các điều khỏan của
Hiến pháp ghi rõ: Tôn trọng quyền tự do di chuyển, quyền bình đẳng của con người,
không được kỳ thị tín ngưỡng, tôn giáo, bảo vệ người thiểu số.
Trong khi đó hiện đã có 15 tiểu bang phủ định sắc lệnh
của tổng thống, vẫn nhận người nhập cư thuộc 7 nước nói trên đã được xem xét cấp
giấy, nhiều hiệp hội xã hội vẫn ủng hộ người nhập cư nói trên, 300 giáo sư đại
học ngành Luật ủng hộ thái độ này. Điều rất nghiêm trọng là cư dân bang lớn
California đã nêu ra vấn đề ly khai, tách ra thành quốc gia riêng, độc lập.
Điều gì sẽ xảy ra khi Tòa án Tối cao có phán quyết
cuối cùng về vấn đề này?
Hiện Tòa án tối cao có 8 thẩm phán, 2 bên bênh và chống
Tổng thống Trump ngang nhau, mỗi bên 4 người, chưa rõ khi vào cuộc sẽ ra sao.
Giữa cuộc khủng hoảng thể chế gay gắt chưa từng có,
Ông Trump lại vấp phải một đe dọa khác. Đó là trong dư luận Hoa Kỳ đang nổi lên
vấn đề cần xem xét kỹ xem tổng thống mới có đủ sức khỏe tinh thần để làm tròn
nhiệm vụ nặng nề hay không.
Báo Huffington Post (3/2/2017) cho
biết nhà nghiên cứu tâm lý học Robert Kagan thuộc Viện Brookings cho rằng ông
Trump bị bệnh tâm thần khá nặng, theo loại "ái kỷ" – theo danh từ
chuyên môn là bệnh narcissism, có nghĩa là tự tin, kiêu ngạo, tự khoe khoang,
ngưỡng mộ, thích thành công chói sáng, không đồng cảm với người khác. Hai nhà
tâm lý học J.D. Gartner và J. Furrell cũng cho rằng tính "ái kỷ" của
ông Trump là một căn bệnh nguy hiểm, tự mình khó nhận ra sự thật, làm mất tính
khách quan. Ông cố chấp, đinh ninh số người dự cuộc lễ tuyên thệ của ông là đỉnh
cao nhất chưa từng có, trong khi hình ảnh, thống kê đều nói rằng thua xa 2 cuộc
tuyên thệ của ông Barack Obama.
Thậm chí nhà báo kỳ cựu Eugene Robinson của The
Washington Post còn cho rằng ông Trump bị bệnh "tâm thần bất định"
từ 35 năm nay, và bệnh ngày càng nặng. Vì "tâm thần bất định" nên ông
mới chống lại cơ quan CIA trong đó có những người yêu nước, tận tụy, thông minh
; mới chống Liên Âu là nguồn di cư quý nhất làm nên Hoa Kỳ (chính mẹ ông là người
Anh di cư, bố ông là người Đức di cư); mới thâm thù nhà báo luôn muốn tìm sự thật,
không cho nhà báo được hỏi; mới vơ đũa cả nắm, ghét bỏ mọi người Hồi giáo trong
khi biết bao người gốc Hồi giáo nay là các nhà phát minh, các nhà khoa học,các
nhà kinh doanh, giáo sư, viện sỹ, tướng lĩnh, quân nhân nghệ sỹ đầy tài năng đã
có những đóng góp cực kỳ quý báu cho Hoa Kỳ.
Liệu cái tính khí nóng nảy, cực đoan, định kiến, vị
kỷ của ông Trump có sẽ gây phương hại đến chức vụ cao quý nhất nước Mỹ là chức
vụ tổng thống hay không ? Nhiều nhà chính trị, khoa học, truyền thông cho rằng
nên có ngay một hội đồng chuyên môn về y khoa để xem xét vấn đề cực kỳ hệ trọng
này.
Một nhân vật bị bệnh tâm thần, tính cách không giống
ai, ưa xu nịnh, hay nổi nóng, mất thăng bằng, phát biểu thiếu suy nghĩ, không
cân nhắc.… có nên cứ ở cương vị này trong 4 năm hay 8 năm nữa mà không gây nên
thảm họa cho Hoa Kỳ và thế giới hay không? Một con người như thế liệu có nguy
hiểm cho nhân loại khi cầm trong tay chìa khóa để cho nổ bom nguyên tử hay
không?
Nền chính trị Hoa Kỳ, một nền dân chủ - pháp quyền
trưởng thành, giàu kinh nghiệm, lão luyện ắt sớm tìm ra giải pháp thích đáng.
Nó chỉ bế tắc, có nguy cơ tắc tỵ khi chẳng may ở vào một chế độ cổ hủ, độc tài,
độc đảng, nắm chặt cả 3 quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp và cả độc quyền truyền
thông trong một cơ chế đảng trị, tội ác tràn đầy, phản bội nhân dân rõ ràng mà
vẫn vỗ ngực tự khen một cách trắng trợn là "chính quyền nhân dân"
mang lại vinh quang cho đất nước, chưa bao giờ đạt được tự do hạnh phúc như hôm
nay...
----------------------
* Blog của nhà báo Bùi Tín là blog cá nhân. Các bài
viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh
quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.
No comments:
Post a Comment