Wed,
12/17/2014 - 19:47 — nguyenthituhuy
Những
gì diễn ra trong những năm gần đây và nhất là trong
những ngày gần đây khiến tôi tự đặt cho mình câu hỏi
này : phải chăng đang diễn ra một quá trình tái toàn
trị hóa tại Việt Nam ?
Những
nghiên cứu của Hannah Arendt cho phép bà xác định rằng
khái niệm chủ nghĩa toàn trị (totalitarisme) được áp
dụng cho hai hệ thống duy nhất : hệ thống cộng sản
Liên Xô dưới thời Staline và hệ thống quốc xã Đức
thời Hitler. Sau cái chết của hai lãnh tụ toàn trị này,
hệ thống toàn trị sụp đổ, cái còn tiếp tục tồn
tại được gọi là hệ thống độc tài cộng sản.
Václav
Havel không đồng ý với cách nhìn này. Trong những năm 70
của thế kỷ trước, ông dùng chữ chủ nghĩa hậu toàn
trị (post-totalitarisme) để chỉ mô hình chính trị của
các nước cộng sản Đông Âu. Nhưng điều đáng ngạc
nhiên là đến cuối những năm 80, ông sử dụng lại khái
niệm « chủ nghĩa toàn trị » của Arendt một
cách hệ thống để chỉ hình thái cộng sản Đông Âu,
trong một bài viết có tựa đề là « Histoire et
totalitarisme ». Có lẽ đối với Havel, những yếu tố
toàn trị luôn là một đặc điểm cố hữu của chủ
nghĩa cộng sản.
Nếu
ta đồng ý với Arendt rằng chữ « chủ nghĩa toàn
trị » chỉ phù hợp với một chế độ trong đó
diễn ra việc thanh trừng hàng loạt, giết người với số
lượng lớn, và giết những người vô tội, thì quả
thật điều đó chỉ phù hợp với Liên Xô của Staline,
và nước Đức của Hitler.
Ở
các nước cộng sản khác, dù số lượng người bị giết
không nhiều như ở hai quốc gia nêu trên, nhưng vẫn diễn
ra những vụ giết người hàng loạt. Ở Việt Nam, điều
đó đã xảy ra trong cải cách ruộng đất. Bao nhiêu người
vô tội đã bị giết chỉ vì thuộc thành phần địa
chủ, và kể cả khi họ không phải là địa chủ, kể cả
khi họ là ân nhân của những lãnh tụ cộng sản, họ
bị giết chỉ vì cần phải có một số lượng người
bị giết cho đủ chỉ tiêu. Nếu đặt trong guồng máy
và logic của chủ nghĩa toàn trị và chủ nghĩa cộng sản
để xem xét vụ cải cách ruộng đất, ta sẽ hiểu vì
sao một việc như thế có thể xảy ra, và đã xảy ra.
Có
lẽ hiện đang có một quá trình tái toàn trị hóa tiệm
tiến tại Việt Nam. Để xác định được nó
bắt đầu từ lúc nào, cần phải có nghiên cứu, nhưng
rất có thể (đây chỉ là một phỏng đoán chưa kiểm
chứng) nó có nguồn gốc từ hội nghị Thành Đô, bởi
trước đó Việt Nam đã biết đến một thời kỳ mở
cửa với thành tựu trên nhiều mặt.
Tôi
dẫn ra đây những sự kiện mà tôi dựa vào đó để suy
luận về một quá trình tái toàn trị hóa có thể đang
diễn ra trên lãnh thổ chúng ta.
Vụ
Nhã Thuyên cho thấy sự trở về với những cuộc
thanh trừng thời kỳ Nhân văn Giai phẩm. Dù rằng, về
quy mô và tính chất không có sự tương đương, nhưng có
một ý chí quyết tâm đưa sinh hoạt văn học nghệ thuật
và nghiên cứu khoa học xã hội nhân văn trở lại thời
kỳ Nhân văn Giai phẩm, và được thực hiện tinh vi hơn,
kín đáo hơn. Thậm chí ý chí này được luật hóa bằng
luật giáo dục.
Việc
xuất hiện « sự tố giác của quần chúng »
chính là ngôn ngữ của thời cải cách ruộng đất.
Và những người bị bắt mới đây, Hồng Lê Thọ và
Nguyễn Quang Lập, là những người bình thường như bao
nhiêu người khác. Việc bắt bớ họ gây ngạc nhiên, gây
sửng sốt bởi họ không giống Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh,
không giống Trương Duy Nhất và Phạm Viết Đào ở những
điểm : họ không có một tuyên ngôn rõ ràng về quan
điểm chính trị, không có quan điểm chống đối, không
trực tiếp viết bài. Blog của họ chỉ làm nhiệm vụ
đưa tin, như bao nhiêu blog khác. Thậm chí, dưới mỗi bài
đăng lại trên Quê Choa đều có ghi : « Nội dung
bài viết không phản ánh quan điểm của Quê Choa ».
Tôi ghi theo trí nhớ, vì khi vào tìm lại blog Quê Choa để
kiểm tra thì không còn tìm thấy địa chỉ của Quê Choa
trên google nữa. Ngoài số lượng người truy cập và số
lượng bài giới thiệu, thì Quê Choa và Người Lót Gạch
cũng giống như rất nhiều những blog khác. Và mọi người
ngơ ngác, không hiểu tại sao hai người này bị bắt, và
do đó đã có nhiều suy luận khác nhau về nguyên nhân,
một điều bình thường trong bối cảnh chẳng có nguyên
nhân nào được đưa ra một cách chính thức.
Trước
đây chính quyền chỉ bắt một người, bây giờ đã có
dấu hiệu bắt hàng loạt, và bắt những người bình
thường, theo « tố giác của quần chúng ».
Đó là một dấu hiệu rõ rệt của sự quay trở lại với
thời cải cách ruộng đất. Hẳn chúng ta chưa quên rằng
cách đây ít lâu, có một triển lãm chính thức về cải
cách ruộng đất tại thủ đô, và điều này cũng đã
gây ngạc nhiên cho tất cả mọi người. Khó có thể tìm
thấy một lý do thích hợp cho việc tổ chức một triển
lãm như vậy. Nhưng chúng ta sẽ không ngạc nhiên khi nhìn
nó như dấu hiệu của một quyết tâm quay trở lại với
thời kỳ dã man nhất của chủ nghĩa toàn trị cộng sản.
Thực ra chính quyền cũng không giấu sự dã man của mình
khi chọn bắt giam hai người có tuổi và đều đang bị
bệnh nặng. Thông điệp của chính
quyền là : dân chúng cần biết rằng họ đang được
lãnh đạo bởi một chính quyền đủ khả năng đi tới
tận ranh giới cuối cùng của sự vô nhân đạo.
Khi
đã đi tới chỗ bắt quả tang một nhà văn đang viết
văn, có nghĩa là đi tới chỗ bắt một người bình
thường đang làm công việc bình thường, thì có nghĩa
mọi việc chẳng còn nằm trong bất kỳ một logic nào
nữa. Ai cũng có thể bị bắt quả tang khi đang làm công
việc thường nhật của mình : một nhà giáo sẽ bị
bắt quả tang khi đang đứng trên bục giảng, một bác sĩ
sẽ bị bắt quả tang khi đang khám cho bệnh nhân, một bà
nội trợ sẽ bị bắt khi đang làm bếp, và có thể tới
chỗ một ông chồng sẽ bị bắt quả tang khi đang ngủ
với vợ mình... Thật ra chẳng còn gì đáng ngạc nhiên
nữa kể từ khi hai cái bao cao su đã qua sử dụng bị bắt
quả tang đang ở trong sọt rác của khách sạn, rồi hai
xe máy bị bắt quả tang đi hàng ba... Một nhà văn bị
bắt quả tang khi đang viết văn, có lẽ sự phi lý này có
nhiều thi tính nhất trong số các sự vụ phi lý đã diễn
ra!!!
Chúng
ta thực sự không biết được chính quyền này có quyết
định quay trở về tới tận cái khởi điểm chết chóc
của chủ nghĩa toàn trị, lúc mà hàng loạt người vô
tội bị giết không cần lý do, không cần nguyên nhân, bị
giết bởi chính sự vô tội của họ. Chúng ta không biết
được, không ai suy đoán được.
Chúng
ta đã có bằng chứng trong lịch sử để thấy sự tàn
bạo, bạo lực, bản năng giết người nằm sẵn trong con
người như thế nào, và trong những điều kiện nào đó
thì sự tàn bạo dâng lên và lây lan trên diện rộng. Bao
nhiêu triệu người Do Thái đã bị giết chỉ vì họ là
người Do Thái. Đã có bao nhiêu nghiên cứu về bạo lực,
nhưng dĩ nhiên chưa ai có câu trả lời cuối cùng.
Trên
cái đà gia tăng bạo lực trong xã hội hiện nay, và với
sự gia tăng đàn áp, gia tăng bạo lực từ phía chính phủ
mà càng ngày dân chúng càng bị buộc phải chứng kiến
như trong thời gian những năm gần đây, chúng ta khó mà
biết được quá trình tái toàn trị hóa này sẽ dẫn
Việt Nam tới đâu.
Chúng
ta cần tiếp tục suy nghĩ nếu chúng ta còn có bộ não ở
trong đầu. Chúng ta cần cảm thấy đau đớn trước việc
những người vô tội càng ngày càng bị bắt nhiều hơn,
nếu chúng ta còn có một trái tim trong lồng ngực. Và
chúng ta cần hành động nếu cuộc sống của chính chúng
ta bị đe dọa. Quyền bảo vệ mạng sống là quyền tự
nhiên mà tất cả mọi người sinh ra đều có, đó là
quyền mà không ai ban bố được cho ai, cũng không ai tước
đoạt được của ai.
Paris,
17/12/2014
Nguyễn
Thị Từ Huy
----------------------------------
Sat,
12/06/2014 - 10:41 — nguyenthituhuy
Sun,
11/30/2014 - 22:50 — nguyenthituhuy
Sun,
11/23/2014 - 22:55 — nguyenthituhuy
No comments:
Post a Comment