Michael
R. Gordon, The New York Times
Ông Kerry khẳng định rằng quan hệ Việt–Mỹ sẽ bền chặt
và tiến xa hơn nếu vấn đề nhân quyền được giải quyết thỏa đáng
Thứ Sáu tuần rồi (ngày 07 tháng Tám, 2015), Ngoại
trưởng Hoa Kỳ John Kerry tuyên bố trước giới quan chức và lãnh đạo doanh nghiệp
Việt Nam rằng nỗ lực cải thiện tình trạng nhân quyền ở Việt Nam sẽ dẫn đến mối
quan hệ Việt–Mỹ bền chặt hơn.
“Những tiến bộ về nhân quyền và pháp quyền sẽ tạo nền
tảng cho một chiến lược và quan hệ đối tác chiến lược sâu sắc và bền vững hơn
giữa Hoa Kỳ và Việt Nam”, ông Kerry đã khẳng định như vậy trong bài phát biểu kỷ
niệm 20 năm khôi phục quan hệ ngoại giao giữa hai nước vốn từng là kẻ thù trong
thời chiến tranh.
Ông cũng tuyên bố thêm rằng: “Chỉ có các bạn mới quyết
định được tốc độ và định hướng của tiến trình xây dựng quan hệ đối tác này,
nhưng tôi chắc chắn các bạn đã nhận thấy rằng những nước thiết lập được quan hệ
ngoại giao vững chắn nhất với Hoa Kỳ đều chia sẻ những cam kết chung về những
các giá trị nhân quyền”.
Tối ngày 06 tháng Tám vừa qua, ông Kerry đã tới thủ
đô Việt Nam để thảo luận một số vấn đề liên quan đến thương mại và an ninh. Đó cũng
là điểm dừng chân cuối cùng trong chuyến công du của ông qua năm các quốc gia ở
vùng Trung Đông và châu Á.
Cả Hoa Kỳ và Việt Nam đều đang lo ngại về xu thế gia
tăng sức mạnh quân sự, cũng như những động thái tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông
của Trung Quốc. Năm ngoái, chính quyền của Tổng thống Obama đã dỡ bỏ một phần lệnh
cấm vận vũ khí lâu năm đối với Việt Nam để có thể cung cấp vũ khí gây sát
thương cho lực lượng Cảnh sát Biển Việt Nam.
Quan hệ kinh tế giữa hai nước cũng đang phát triển mạnh
mẽ trong những năm gần đây. Việt Nam là một trong các quốc gia đang tham gia tiến
trình đàm phán Hiệp định Thương mại Thái Bình Dương (Trans-Pacific Patnership –
TPP) mà Tổng thống Obama đang xúc tiến. Quan hệ thương mại giữa hai nước đã
tăng vọt từ mức 451 triệu USD ở hai thập kỷ trước lên đến hơn 36 tỷ USD hồi năm
ngoái.
Sau thời tuổi trẻ làm sĩ quan tại chiến trường Việt
Nam, ông Kerry trở thành một chính trị gia phê bình sôi nổi về chiến tranh Việt
Nam. Trong bài phát biểu của mình, ông Kerry nhớ lại vai trò của ông và Thượng
nghị sĩ John McCain, một người Cộng hòa từ bang Arizona và cũng là chủ tịch Ủy
ban Quân vụ Thượng viện Hoa Kỳ, trong việc giải quyết những truy vấn về lính Mỹ
mất tích trong chiến tranh Việt Nam, một bước ngoặt quan trọng tạo điều kiện
bình thường hóa quan hệ giữa hai nước.
“Chúng ta không còn ở trong giai đoạn hòa giải nữa”,
ông Kerry khẳng định trong bài phát biểu. “Điều quan trọng hiện nay là Hoa Kỳ
và Việt Nam đã đạt được mối quan hệ hữu nghị”.
Tuy nhiên, ông Kerry cũng đề cập đến những thách thức
ngoại giao hai nước vẫn còn phải đối mặt, đặc biệt là vấn đề nhân quyền. Trong
khi số lượng những bắt giam những người bất đồng chính kiến ở Việt Nam đã giảm
đi phần nào, Việt Nam vẫn là một nhà nước độc đảng, và các quan chức Hoa Kỳ vẫn
thường nhắc nhở rằng thể chế chính trị của quốc gia này cần phải thay đổi.
Ông Kerry nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cho phép
các công đoàn lao động hoạt động độc lập, vấn đề mà cuộc đàm phán TPP vẫn đang
đòi hỏi.
“Hoa Kỳ công nhận rằng chỉ có người Việt Nam mới
thay đổi được chính định hướng của hệ thống chính trị của họ,” ông Kerry cho biết.
“Nhưng có những nguyên tắc căn bản mà chúng tôi sẽ luôn bảo vệ: Không ai có thể
bị trừng phạt vì trình bày quan điểm cá nhân của họ, miễn là họ vẫn làm vậy một
cách ôn hòa; và nếu tình hình trao đổi hàng hoá vẫn diễn ra tự do giữa hai nước
thì thông tin và tư tưởng cũng phải đạt được như vậy”.
Trong một cuộc họp báo chung trong ngày với Phó Thủ
tướng, kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh, ông Kerry cho biết Việt
Nam đã đạt được một vài tiến bộ tích cực về nhân quyền, bao gồm việc phê chuẩn
điều ước quốc tế chống tra tấn và phóng thích một loạt “các tù nhân lương tâm”
từ năm ngoái.
Tuy nhiên, ông Kerry khẳng định rằng Hoa Kỳ sẽ không
giảm áp lực hơn nữa lên lệnh cấm vận vũ khí đối với chính phủ Việt Nam trừ khi
đất nước này đồng ý cải thiện hồ sơ nhân quyền.
“Khả năng tiếp tục phát triển quan hệ giữa hai nước
vẫn còn chứ?”, ông đặt vấn đề. “Rõ ràng là có”.
Còn ông Phạm Bình Minh khẳng định chính phủ nước ông
đã thực hiện nhiều động thái nhằm cải thiện hệ thống pháp luật, nhưng ông cũng
nói thêm rằng hồ sơ nhân quyền của Việt Nam nên được xem xét trong một “bối cảnh
đặc thù văn hóa”.
“Chúng tôi hy vọng Hoa Kỳ sẽ tiến tới dỡ bỏ hoàn
toàn lệnh cấm vận về vũ khí gây sát thương”, ông Phạm Bình Minh cho biết thông
qua một thông dịch viên.
Bài phát biểu của ông Kerry đã không chú trọng nhiều
đến thỏa thuận hạt nhân ông đàm phán với Iran. Nhưng với tình hình tranh luận ở
Quốc hội Hoa Kỳ đang ngày càng nóng lên, ông cũng tranh thủ cơ hội củng cố sự ủng
hộ dành cho Tổng thống Obama rằng thỏa thuận này chính là cơ hội tốt nhất trong
các giải pháp ngoại giao.
“Đứng tại đây ngày hôm nay, tôi nhớ đến những đối
thoại tôi tham gia gần đây với một số người ngụ ý về triển vọng tiến hành chiến
tranh với một quốc gia hay những giải pháp tương tự như vậy,” ông Kerry cho biết.
“Và tôi phải nói rằng: ‘Các bạn không hiểu các bạn đang bàn đến chuyện gì
đâu’”.
“Chắc chắn rằng có những lúc chúng ta không có lựa
chọn nào khác ngoài chiến tranh, nhưng đó không phải là viễn cảnh chúng ta có
thể gấp rút tìm đến hoặc chấp nhận mà không khám phá những giải pháp khả dĩ
khác,” ông khẳng định.
Trong cuộc họp báo, ông Kerry cũng đã cẩn thận để
không chỉ trích ông Chuck Schumer, chính trị gia được dự kiến sẽ trở thành lãnh đạo của Đảng Dân chủ tiếp theo
trong Thượng viện Hoa Kỳ, và ông Eliot L. Engel, chính trị gia của Đảng Dân chủ
được xếp hạng cao trong Ủy Ban Ngoại giao Hạ Viện, vì cách họ ủng hộ giải pháp
quân sự [đối với Iran].
Cả hai nhà lập pháp này tuyên bố vào hôm thứ Năm tuần
rồi rằng họ đã quyết định phản đối thỏa thuận hạt nhân bởi vì Iran sẽ được phép
sở hữu một chương trình khá lớn giúp họ làm giàu uranium, trong khi những điều
luật căn bản của hiệp định chỉ hết hiệu lực sau 15 năm. Họ khẳng định rằng, vì
vậy Iran vẫn sẽ duy trì được lựa chọn theo đuổi chương trình phát triển vũ khí
hạt nhân.
Tuy nhiên, ông Kerry cho biết ông “rất không đồng ý”
với những phân tích như vậy. “Từ chối không phải là một chính sách vì tương
lai. Đó không phải là một giải pháp thay thế khả dĩ”.
©
2007-2015 Bản tiếng Việt TẠP CHÍ PHÍA TRƯỚC – www.phiatruoc.info
No comments:
Post a Comment