Trọng Thành - RFI
Đăng ngày 11-07-2015
Hy Lạp
là tâm điểm của báo chí Pháp hôm nay 011/07/2015, sau các đề nghị mà chính phủ
Tsipras vừa gửi đến khối euro vào tối ngày thứ năm, ít giờ trước hạn chót. Ngạc
nhiên cao độ. Báo Le Figaro chạy tựa lớn trên trang nhất « Hy Lạp : Sắp
đến hồi kết của một cuộc khủng hoảng khiến Châu Âu run rẩy ». Le Monde
khẳng định : « Tsipras chấp nhận các đòi hỏi của chủ nợ ».
Libération thì đặt câu hỏi : « Liệu Tsipras thực sự có khả năng lựa chọn
? ».
Bất chấp cuộc trưng cầu dân ý với đa số nói « Không »
với đòi hỏi của các chủ nợ, các đề nghị mới của Thủ tướng Hy Lạp được đánh giá
là lập lại gần như y nguyên các đòi hỏi của chủ nợ trước cuộc trưng cầu dân ý.
nhận định : « Thủ tướng Hy Lạp đã nhân nhượng đối với đa số các đòi hỏi
của Bruxelles và IMF, chỉ chưa đầy một tuần sau khi quan điểm của ông được đa số
cử tri ủng hộ trong cuộc trưng cầu dân ý. Tại sao lại có sự thay đổi quan điểm
một cách đột ngột như vậy ? ».
Quyết
định của Thủ tướng Hy Lạp được đánh giá như thế nào ?
Bình luận về thay đổi đột ngột nói trên, xã luận của
Le Monde mang tựa đề « Trở lại với minh triết » khen ngợi
chính phủ Hy Lạp « đã trở lại với lý trí, với thảo luận, từ bỏ các lập
trường cực đoan, mơ hồ và chủ nghĩa nhị nguyên. Và tránh được điều mà không ai
muốn (…) : Grexit – tức khả năng Hy Lạp ra khỏi khối euro ». Vẫn theo
Le Monde, « Rồi Lịch sử sẽ đánh giá cuộc trưng cầu dân ý của ông
Tsipras là một quyết định tuyệt vời được chuẩn bị kỹ lưỡng, hay một hành động
tuyệt vọng ».
« Thử thách với Tsipras », xã luận
của tờ Le Figaro thiên hữu, thở phào với niềm tin tưởng : «Xong ! Lần này,
trái bom Hy Lạp dường như chắc chắn đã được tháo ngòi : bởi ma thuật của một
nghệ sĩ uốn dẻo hạng siêu Alexis Tsipras. Ngoại trừ những diễn biến bất thường,
Athens và các chủ nợ sẽ phải ký kết trong những giờ tới một thỏa thuận, mà cách
đây hai ngày là hoàn toàn không thể tưởng tượng được… Tương lai sẽ đánh giá lập
trường mà Hy Lạp chấp nhận sẽ cho phép quốc gia này bình phục » hay
không, nhưng trường hợp Hy Lạp đã cho thấy « không có lực lượng chính
trị mỵ dân nào có được phép mầu cho phép hứa nhăng hứa cuội (raser ratis) ».
« Thỏa hiệp » là tựa xã luận
Libération. Tờ báo thiên tả ghi nhận : « Sự thỏa hiệp cần thiết đang
trên đường khẳng định, cho phép giữ Hy Lạp ở lại Châu Âu giúp cho Athens có được
khả năng hoàn nợ. Sự nhân nhượng này, nếu được khẳng định, sẽ không làm ai thỏa
mãn, nhất là cử tri Hy Lạp, bị buộc phải chấp nhận điều mà họ đã chối từ trước
đó ít ngày trong một cuộc bỏ phiếu long trọng. Nếu kết quả tốt đẹp, người ta có
thể nói bất cứ điều gì về Alexis Tsipras, chỉ trừ một điều : ông ta không thiếu
dũng khí. Ông ta đã cư xử như một lãnh đạo chính trị có trách nhiệm, đóng góp
phần mình vì lợi ích quốc gia. Nước Pháp, bị đánh giá là cô độc và không có tiếng
nói, có thể hài lòng vì đã có một vai trò kín đáo nhưng có tính quyết định ».
Tsipras
không nhượng bộ về nhiều điểm căn bản
Bình luận về quyết định bất ngờ của Thủ tướng Hy Lạp,
Libération có bài « Đòn hiểm của ông Tsipras ». Khác với bài
xã luận Le Monde, nhà báo Pháp gốc Hy Lạp Maria Malagardis cho rằng : « Bị
coi là hành động đầu hàng, chương trình của Athens (vừa gửi đến khối euro) trên
thực tế có vẻ như một tính toán chiến lược ». Các đề nghị mới của
chính phủ Hy Lạp bị một bộ phận cánh tả coi như là « hành động đầu hàng
đơn phương của cánh tả chống chủ trương khắc khổ, sau sáu tháng đối đầu căng thẳng
với các chủ nợ ». Nhiều đề nghị trong đó như tăng thuế TVA 23% hay xóa
bỏ dần khoản trợ cấp đoàn kết cho những người về hưu nghèo nhất… bị coi là «phản
bội » lại các cam kết tranh cử của đảng Syriza. Các đề nghị này trước
đây vốn được coi là những « đường ranh đỏ », không được phép
nhận nhượng trong thương lượng.
Bài viết dẫn lại nhận định của một nhà phân tích
chính trị, Georges Seferzis, « chiến thắng của quan điểm Không trong
trưng cầu dân ý, nay đã chuyển thành chiến thắng của Có trên thực tế »,
với câu hỏi : Phải chăng Thủ tướng Hy Lạp đã hy sinh đất nước – đang bên bờ phá
sản – để bảo vệ sự đoàn kết của đảng mình, như đánh giá của nhà chính trị học ?
Theo nhà báo Libération, xem xét kỹ hơn các đề nghị cải cách của Hy Lạp, có thể
thấy rất nhiều cải cách bị áp đặt đã được chính phủ Hy Lạp đề nghị kéo dài thêm
nhiều năm, hơn nữa việc thực thi cũng được yêu cầu diễn ra tuần tự... Chính phủ
Hy Lạp vẫn tiếp tục từ chối tăng TVA đối với các thực phẩm chính hay giá điện,
từ chối hạ lương, hay cắt giảm tiếp trong lĩnh vực công. Cuối cùng thì,
Libération đánh giá, « trong cuộc đọ sức quyết liệt chưa từng có với
các chủ nợ » và trong bối cảnh một số « đối tác »
Châu Âu mong muốn Hy Lạp ra khỏi euro, Thủ tướng Hy Lạp đã tránh cho đất nước kịch
bản Grexit vội vã.
Về mặt đối nội, với việc « chìa tay ra với tất
cả các lãnh đạo đối lập, ngay sau chiến thắng trưng cầu dân ý, mời họ tham gia
đóng góp vào các cải cách cho đất nước, ông Tsipras đã vô hiệu hóa các đối thủ
chính trị ». Vẫn theo Libération, sự lựa chọn mang tính chiến thuật –
tổ chức trưng cầu dân ý – của ông Tsipras có thể khiến nền kinh tế Hy Lạp phải
trả giá, vì nhiều ngày ngưng trệ, tuy nhiên, đối với đa số người dân Hy Lạp, thủ
phạm chính của sự thiệt hại này là đòi hỏi cứng rắn của các chủ nợ, hơn là người
đứng đầu chính phủ.
«
Diaploki » : Liên minh đen tối giữa giới tài phiệt, truyền thông và chính trị
Vẫn liên quan đến cuộc khủng hoảng Hy Lạp, phụ
trương Kinh tế và doanh nghiệp của Le Monde có một bài phân tích đáng chú ý khác
: « Những liên hệ nguy hiểm giữa hai giới tài phiệt và chính trị »
tại Hy Lạp. Le Monde chú ý đến phát biểu ngày 08/07 của Thủ tướng Hy Lạp trước
Nghị viện Châu Âu, với lời hứa – nếu được các định chế chủ nợ tạo điều kiện –
ông sẽ trở thành « nhà cải cách lớn của Hy Lạp », đặc biệt với
việc « tấn công một cách hệ thống vào cơ chế đặc quyền » của nền
kinh tế Hy Lạp và « các tập đoàn » từ 30 năm nay chia phần béo
bở từ các « hợp đồng của nhà nước ». Le Monde chỉ đích danh hiện
tượng gọi là «diaploki » - trong tiếng Hy Lạp : liên minh mờ ám giữa
một số tập đoàn kinh tế lớn, với giới truyền thông, các ngân hàng và giới chính
trị.
Bài phân tích của Le Monde nhắc đến nỗ lực không
thành công của một thủ tướng Hy Lạp hồi 2005. Ý định cắt đứt mối quan hệ đen tối
giữa truyền thông, chính trị và doanh nghiệp, với một dự luật cấm cá nhân chủ
doanh nghiệp và kể cả các thân nhân sở hữu một phương tiện truyền thông. Với áp
lực của giới tài phiệt, dự luật trên đã bị Ủy ban Châu Âu phản đối, và điều này
không phải là không có lý, khi việc cấm các thân nhân nói trên vi phạm các quy
định của Châu Âu (theo nhà hiến pháp học Hy Lạp Nikos Alivizatos).
Nhà báo điều tra Nikolas Leontopoulos (đồng tác giả
với Reuters năm 2012 một loạt bài về nạn tham nhũng hối lộ tại Hy Lạp, với đỉnh
điểm là Thế vận hội 2004), nhận xét : sau khi rút ruột hết tài sản của Nhà nước,
mục tiêu hiện giờ của giới tài phiệt Hy Lạp là kiếm lời từ các việc « tư
nhân hóa cổ phần của nhà nước » tại các doanh nghiệp, cơ sở hạ tầng…
(tư nhân hóa là một trong những điều kiện chính của các chủ nợ). Vẫn theo nhà
báo điều tra Leontopoulos, trong một thời gian rất dài, "các công ty Hy
Lạp và kể cả các tập đoàn lớn của Châu Âu" đã chia nhau những khoản tiền
mờ ám, khiến nợ nần Hy Lạp thêm chồng chất. Các nhà tài phiệt đã "đóng
vai trò trung gian giữa các doanh nghiệp nước ngoài và hệ thống chính trị hiện
hành, có quyền phân chia các thị trường".
Le Monde kết luận với ghi nhận đề nghị « làm
sạch Hy Lạp » của Thủ tướng Tsipras trước Nghị viện Châu Âu mới đây
trên thực tế đã được Hy Lạp đưa ra rất nhiều lần trong quá khứ, và hiện nay
Châu Âu khó tin vào điều này.
Doanh
nghiệp tư nhân Trung Quốc : Nạn nhân của suy sụp chứng khoán
Nhìn sang Châu Á, Le Monde chú ý đến diễn biến mới của
cuộc khủng hoảng chứng khoán Trung Quốc, với bài « Hệ thống tài chính của
Trung Quốc suy yếu ».
Theo ghi nhận của thông tín viên Le Monde tại Thượng
Hải, sự phục hồi trong hai ngày vừa qua không đủ để xóa được mối nghi ngại về
tương lai bất trắc của các thị trường chứng khoán Trung Quốc, sau đợt sụt giá
chưa từng thấy trong tháng qua. Khu vực bị ảnh hưởng mạnh của hiện tượng này là
lĩnh vực doanh nghiệp tư của Trung Quốc, được coi là « mắt xích yếu »
của hệ thống, cho dù một phần lớn doanh nghiệp tư nhân lớn của Trung Quốc chọn
các thị trường chứng khoán nước ngoài, như Nasdaq của Hoa Kỳ.
Trong thời gian chứng khoán sôi sục kể từ tháng
6/2014, nhiều doanh nghiệp tư nhân Trung Quốc – vốn khó tiếp cận với tín dụng
ngân hàng - đã được hưởng lợi từ nguồn tiền mặt này. Theo trang thông tin kinh
tế Caixin, 70 trong số 200 doanh nghiệp Trung Quốc - được cấp tín dụng, với vật
bảo đảm là các cổ phiếu – đã bị mất đến một nửa giá trị cổ phiếu so với thời điểm
cấp tín dụng.
Khủng
hoảng Trung Quốc, Ấn Độ phấn khởi
Ngược lại với Trung Quốc, Ấn Độ hy vọng kiếm lời từ
nỗi bất hạnh của chứng khoán Thượng Hải là nội dung một bài khác của Le Monde
trong cùng mục kinh tế và doanh nghiệp. Le Monde bình luận, người Ấn Độ quả là
được tiếng lạc quan, nhật báo « được tiếng là nghiêm túc » The
Economisc Times chạy tựa trang nhất : « Bất ổn định của Trung Quốc có
thể giúp Ấn Độ mạnh hơn ». Theo tờ báo Ấn Độ, phản ứng tiêu cực của thị
trường chứng khoán Ấn Độ hôm 8/7 trước sự suy sụp của chứng khoán Trung Quốc là
« phóng đại », trong thời gian tới, Ấn Độ sẽ chứng tỏ là một
trong những hướng đầu tư « đáng tin cậy nhất ».
Mối
đe dọa Daesch : Pháp cần đối lập
Nhìn sang Châu Âu, cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước
Hồi giáo tiếp tục là một ám ảnh thường trực. Chủ đề chính của tuần báo
L’Express là « Daesch : Chiến tranh toàn diện ». Xã luận của
L’Express « Vì một đoàn kết quốc gia thực sự chống chủ nghĩa Hồi giáo cực
đoan ». So sánh tổ chức Nhà nước Hồi giáo như một quái vật nghìn đầu,
nghìn mắt, chặt đầu này, mọc đầu khác, khác hẳn với tổ chức Al-Qai da trước
đây, L’Express ghi nhận sức mạnh của Daesch một phần bắt nguồn từ khả năng tuyển
mộ lực lượng ngay trong lòng các xã hội Phương Tây.
Đối mặt với tình trạng này, chính phủ cánh tả Pháp cần
phải có sự hợp tác của đối lập, làm sao để đoàn kết quốc gia trong lĩnh vực này
trở thành một hoạt động có tổ chức, chứ không phải chỉ là lời kêu gọi, bởi theo
tác giả bài xã luận, chỉ có một sự chia sẻ quyền lực, mới có thể cho phép
« tái tổ chức lại đạo Hồi của nước Pháp », nhằm bảo vệ tôn
giáo này trước chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan.
Tương
lai của Iran trong tay phụ nữ
Vẫn liên quan đến đạo Hồi, tuần báo Le Nouvel
Observateur hướng cái nhìn sang Iran, quốc gia Hồi giáo Trung Đông qua phóng sự
« Tương lai của Iran nằm trong tay những người con gái của đất nước »
: « Tôi, Nazanon, nhà kinh doanh ».
Theo ghi nhận của tuần báo, dù ít có mặt trên các
cương vị lãnh đạo của nước Cộng hòa Hồi giáo, phụ nữ ngày càng có vị trí quan
trọng trong lĩnh vực tư nhân. Tại quốc gia Hồi giáo mà nhiều người tưởng như rất
khép kín, phụ nữ Iran đã sẵn sàng cho giai đoạn sau khi Phương Tây dỡ bỏ trừng
phạt.
Một trong những ví dụ thành công của phụ nữ Iran, được
Le Nouvel Observateur giới thiệu là cơ sở cung cấp thông tin trên mạng
Takhlifan. 60 nhân viên (trong đó 60% là phụ nữ) của công ty Takhlifan có mặt tại
8 thành phố ở Iran. Dịch vụ mà họ cung cấp cho cả triệu khách hàng là thông tin
về các dịch vụ hạ giá tại các nhà hàng, các cuộc trình diễn nhạc, phòng tập thể
thao… Theo chủ nhân, bà Nazanin Daneshvar, trạc 30 tuổi, công ty Takhlifan là
được đại học Teheran đánh giá là một trong những doanh nghiệp tốt nhất nước, được
một nghiên cứu trên The Economist ước giá 150 triệu đô la. Chỉ 5 năm trước,
Nazanin tâm sự, khi thành lập doanh nghiệp này bà đã phải nhờ cha đi cùng với
danh nghĩa giám đốc, mỗi khi cô có các tiếp xúc làm ăn. Giờ đây, ngoài
Takhlifan, Nazanin còn là nhà tư vấn cho Avatechn, một dự án khuyến khích doanh
nghiệp trẻ tại Đại học Teheran, được Tổng thống Iran quan tâm sát. Chủ trương của
Tổng thống Rohani theo xu hướng cải cách là phát triển kinh tế tư nhân, khuyến
khích người Iran hải ngoại đầu tư vào công nghệ trong nước.
Hàng năm có khoảng từ 150.000 đến 180.000 thanh niên
Iran rời đất nước. Ông Bijan Ghodstinat, người sáng lập hãng sốt cà chua nổi tiếng
hiệu Chin Chin (tác giả câu nói «Tương lai của Iran nằm trong tay những người
con gái của đất nước ») bất bình về tình trạng thất thoát mà ông đánh
giá tương đương với tổn thất khoảng 150 đến 200 tỷ đô la « vốn con người ».
Theo tuần báo Pháp, "ước tính này là thái quá, nhưng hiện tượng này là
đáng lo". Đối với Iran, vấn đề trước hết là phải làm cho phụ nữ yên
tâm, bởi nữ giới chiếm tới 56¨% trong tổng số 4 triệu sinh viên, và họ có mặt
ngày càng đông tại các trường đại học tốt nhất nước.
No comments:
Post a Comment