Bích
Phượng -
Blus-VN
31/05/2016, 16:58 (GMT+7)
Nhà
máy giấy (bột giấy) của Công ty giấy Lee & Man Việt Nam (thuộc tập đoàn Lee
& Man Paper Hongkong – Trung Quốc) sắp đi vào hoạt động ở cặp bờ sông Hậu
(hạ nguồn Mekong); công nghệ và vốn đầu tư từ Trung Quốc. Quy mô nhà máy giấy
này là lớn nhất Việt Nam, TOP 5 trên Thế giới.
Đây là dự án đầu tư 100% vốn Trung Quốc (1,2 tỷ
USD). Khu vực đặt nhà máy gọi là cụm công nghiệp Cái Cui – Nam sông Hậu (Tỉnh Hậu
Giang) thực chất là vùng cây ăn trái trù phú với những đặc sản bưởi, cam, sầu
riêng, măng cụt, chôm chôm, nhãn, mận, ổi…và những hộ chuyên nuôi cá đồng. Nơi
này được/bị quy hoạch làm cụm công nghiệp hồi 2006, nhưng đến nay chỉ có vài
doanh nghiệp đi vào hoạt động. Hầu hết đất đai vườn cây – ao cá bị thu hồi và
san bằng, hiện bỏ hoang, um tùm…
Hiện khu vực này không có hệ thống xử lý nước thải
trung tâm đảm bảo yêu cầu an toàn. Nên việc một Nhà máy giấy (100% Trung quốc)
khổng lồ đi vào hoạt động đang dấy lên nỗi lo lắng về môi trường cho hạ nguồn
sông Hậu (vùng trù phú và giàu đẹp nhất Mekong delta).
Trước đó, Hiệp hội chế biến và XK thuỷ sản VN
(VASEP) đã đề nghị Bộ trưởng Bộ NN- PTNT có ý kiến để các cơ quan nhà nước
nghiên cứu kỹ vị trí của dự án nhà máy giấy và bột giấy Lee&Man nhằm không
gây ảnh hưởng xấu đến chất lượng môi trường nước của vùng nuôi thuỷ sản ở
ĐBSCL.
Địa
điểm không có trong quy hoạch
Cục Lâm nghiệp đã từng đề nghị Bộ NN – PTNT báo cáo
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, giao Bộ Tài nguyên Môi trường chủ trì phối hợp với
UBND tỉnh Hậu Giang kiểm tra, đánh giá lại vấn đề về an ninh môi trường của nhà
máy Lee&Man; yêu cầu nhà đầu tư cam kết thực hiện nghiêm túc việc xử lý nước
thải theo tiêu chuẩn quốc tế. Không chấp nhận phương án nhập 80% nguyên liệu là
giấy phế liệu từ nước ngoài để sản xuất giấy và bột giấy tại VN. Cục này cũng
khẳng định, theo Quyết định số 160/1998/QĐ-TTg ngày 4/9/1998 của Thủ tướng
Chính phủ phê duyệt “Quy hoạch tổng thể phát triển công nghiệp giấy đến năm
2010” thì không quy hoạch xây dựng nhà máy giấy ở Hậu Giang và theo Quy hoạch
điều chỉnh phát triển ngành công nghiệp giấy VN đến năm 2010 – tầm nhìn 2020
thì cũng không quy hoạch vùng nguyên liệu giấy tại ĐBSCL.
Trên thực tế, các tỉnh không thể đưa toàn bộ diện
tích đất lâm nghiệp của tỉnh mình vào vùng nguyên liệu cho nhà máy. Những rừng
tràm sẽ biến mất, còn nước thải sẽ đổ trực tiếp ra các con sông?
Sông
Hậu sẽ phải gánh hàng chục nghìn tấn xút/năm?
Đáng chú ý, theo ước tính của cục này thì mỗi năm
nhà máy Lee&Man sẽ thải ra khoảng 28.500 tấn xút (Công nghiệp giấy chủ yếu
xả thải xút là nhiều nhất, đứng hàng thứ hai sau cyanuya, thạch tín). Trong khi
đó, vùng đặt nhà máy giấy là vùng trũng nhất của khu vực nên khó rửa trôi một
lượng xút lớn. Vì vậy, nếu nước thải từ việc vận hành nhà máy giấy Lee&Man
đổ ra sông Hậu và biển thì sẽ tiêu diệt nguồn thuỷ sản ở sông và biển phía Nam
nước ta, đồng thời sẽ ảnh hưởng rất lớn cho việc nuôi trồng thuỷ sản ở ĐBSCL.
Biển miền Trung chết, rừng Tây Nguyên chết, giờ tới
lượt ĐBSCL chết ?
Bạn đọc Bích Phượng
-----------------------
TÀI
LIÊU :
Vào ngày 6 tháng 8 năm 2007, thêm một nhà máy giấy ở
Việt Nam xuất hiện. Dự án nhà máy với tổng mức đầu tư lên đến 1,2 tỷ Mỹ kim. Địa
điểm xây dựng tại khu công nghiệp Phú Hữu A, huyện Châu thành, Hậu Giang với diện
tích 200 mẫu. Dự án nhà máy đã được chấp thuận nhưng không qua thủ tục cần thiết
ghi trong luật môi trường Việt Nam, nhất là việc nghiên cứu tác động môi trường
trước khi dự án được duyệt xét.
Đây là một dự án làm bột giấy và sản xuất giấy lớn
nhất Việt Nam hiện tại phỏng theo mô hình của tập đoàn Lee&Man Paper, Hong
Kong, Trung Cộng. Vì tầm quan trọng của dự án đang vừa bắt đầu thi công, nhiều
nguồn dư luận bất đồng về dự án trong dân chúng và một số nhà làm khoa học, cho
nên tỉnh đã có một buổi họp ngày 19/9/2007 với nhiều ý kiến không thuận tiện
cho việc xây dựng vì nhiều lý do xác đáng sau:
- Khu vực đặt nhà máy gọi là khu công nghiệp Cái Cui
- Nam sông Hậu (Tỉnh Hậu Giang) thực chất là vùng cây ăn trái trù phú với những
đặc sản bưởi, cam, sầu riêng, măng cụt, chôm chôm, nhãn, mận, ổi…và những hộ
chuyên nuôi cá đồng, không thích hợp cho nhà máy vì vấn đề nước thải nhà máy
quá lớn với 28.500 tấn Sodium Hydroxide (NaOH), và ô nhiễm môi trường cho cả một
vùng trồng cây ăn trái rộng lớn;
- Hiện tại, nhà máy không có hệ thống thanh
lọc nước thải. Vì vậy, vấn đề bảo đảm việc ô nhiễm môi trường không được
tuân thủ. Điều nầy trái ngược hoàn toàn với các Điều luật trong Bộ Luật Đầu tư
và Luật Môi trường là phải có báo cáo nghiên cứu tác động môi trường và phải có
dự án xây dựng nhà máy thanh lọc phế thải trước khi được cấp giấy phép xây cất.
Nhưng hai sự việc trên không hề xảy ra!
Trước khi đi vào chi tiết về tính khả thi cũng như
dư luận trong ngoài, thiết nghĩ cũng cần nên biết về Cty Lee&Man Paper, nguồn
cung cấp vốn đầu tư và tài trợ kỹ thuật cho dự án.
Tập
đoàn Lee&Man Paper
Tập đoàn Lee&Man Paper được thành lập từ 1994 có
trụ sở tại Quảng Đông và di dời về Hong Kong năm 1995. Đây là một đại công ty
giấy lớn nhất Á Châu và có tầm vóc quốc tế, với cơ sở và thiết bị tối
tân.
Nhà máy giấy đầu tiên bắt đầu được xây cất từ năm
1996 và đi vào hoạt động từ giữa năm 2005 trên một diện tích 80 mẫu tại Hongmei
thuộc tỉnh Quảng Đông (Dongguan). Chi phí cho nhà máy là 461 triệu Mỹ kim với mức
sản xuất 2 triệu tấn giấy/năm. (Nhà máy nầy chỉ chiếm 1/3 vốn đầu tư
và sản xuất gần gấp 4 lần so với nhà máy Hậu Giang!). Nhà máy còn có hệ
thống thanh lọc nước thải và một nhà máy phát điện với công suất 0,2 MW. Tập
đoàn đã thành lập Cty Viet Nam Lee&Man Paper Manufacturing và đầu tư vào
nhà máy Giấy Hậu Giang. Tính đến nay, Tập Đoàn Lee&Man Paper đã có 8 nhà
máy đang hoạt động trong vùng Đông Nam Á và sản xuất 2,08 triệu tấn giấy/năm.
Cty dự trù trong năm 2008, mức sản xuất hàng năm sẽ lên đến 4 triệu tấn.
Công
ty giấy Hậu Giang
Trước một dự án lớn với vốn đầu tư hàng tỷ Mỹ kim,
nhưng đa số người dân cũng như các cấp lãnh đạo tỉnh Hậu Giang hầu như hoàn
toàn không có thông tin hay dữ kiện nào về chi tiết cũng như quy hoạch dự án
như thế nào. Do đó, dư luận tại địa phương cũng như một số ban ngành trung ương
phản ảnh theo nhiều góc độ khác nhau tuỳ theo vị trí của đương sự đối với dự
án.
Ngày 19/9, Lãnh đạo tỉnhHậu Giang triệu tập một buổi
họp gồm đủ thành phần để tham khảo ý kiến về vấn đề nầy.
Trước hết, TS Triệu Văn Hùng, Vụ trưởng Vụ Khoa học,
Công nghệ nêu lên: "Đến hôm nay chúng tôi mới biết Hậu Giang có
hai nhà máy: giấy và bột giấy. Trước đây chúng tôi cứ tưởng hai là một. Nhập giấy
phế liệu để tái chế, nhiều người băn khoăn phải chăng ta nhập rác. Các dự án
nhà máy giấy ở Hoà Bình, Bắc Kạn, Kontum không khai triển được la do thiếu vùng
nguyên liệu. Nhà máy giấy Hậu Giang có công suất vượt nhà máy Bãi Bằng. Vùng
nguyên liệu chúng ta phải tính đến yếu tố ổn định. Nội dung dự án chỉ ghi mấy
dòng thu gom gỗ là chưa đủ sức thuyết phục."
Trong lúc đó, ông Nguyễn Ngọc Bình, Cục trưởng Cục
Lâm nghiệp nêu ý kiến:"Đến thời điểm nầy (dự án đã khởi công) Cục Lâm
nghiệp chưa nhận được thông tin chính thức hoặc tài liệu nào liên quan đến dự
án nhà máy giấy và bột giấy ở Hậu Giang. Với công suất nhà máy 570 ngàn tấn/năm,
nguồn nguyên liệu từ gỗ rừng trong khu vực ĐBSCL chắc chắn chỉ đáp ứng dưới 20%
công suất. Theo công nghệ sản xuất giầy và bột giấy cần 50 Kg xút làm chất tẩy
cho một tấn giấy, cũng có nghĩa là mỗi năm có 28.500 tấn xút đổ ra môi trường..."
Để đối lại, ông Bí thư tỉnh Hậu Giang Nguyễn Phong
Quang phát biểu: "Dự án nầy không dừng ở 1,2 tỷ Mỹ kim mà sẽ là
1,6 – 1,7 tỷ. Vùng nguyên liệu rồi đây sẽ tiếp tục quy hoạch. Tôi yêu cầu Bộ
Nông nghiệp- Phát triển Nông thôn phải xem lại quy trình làm việc của mình. Các
đồng chí nói không nghe, không biết gì về dự án là không thể chấp nhận được. Bột
Công thương cho nhập nguyên liệu chúng tôi mới dám triển khai. Chúng tôi đâu hốt
rác đổ về nhà."
Và Phó chủ tịch thường trực Nguyễn Văn Thắng tiếp lời: "Về
chủ trương đầu tư, tỉnh đã tuận thủ đúng quy trình và thủ tục cấp giấy chứng nhận
đầu tư cho 2 dự án. Địa phương gữi hồ sơ đến nhiều Bộ để thẩm tra và đã được
các Bộ thống nhất rất cao". Và ông nói tiếp: "Do đây lại là một dự án
quá lớn, lần đầu tiên tỉnh tiếp nạh6n nên... quá "hớp". Những gì thực
hiện chưa đúng chúng tôi sẽ điều chỉnh".
Sau cùng ý kiến của ông Vũ Ngọc Bảo, Tổng thư ký Hiệp
hội Giấy và Bột giấy Việt Nam có ý kiến rằng: "Dự án phải nhanh
chóng có báo có tác động môi trường như luật định".
Trong lúc đó ông Vũ Văn Cường, Phó Vụ trưởng Vụ Công
nghiệp tiêu dùng thuộc Bộ Công nghiệp phản pháo lại ý kiến trên là: "Dự
án nầy thực hiện đúng Luật Môi trường nên Bộ Công thương chấp thuận" (?).
Ý kiến của ông Nguyễn Ngọc Trân, một Việt kiều “yêu
nước” từ Pháp về xây dựng “quốc gia cộng sản”, nguyên Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Đối
ngoại quốc hội đã được ghi nhận trong bài viết Tản Mạn về Dự án nhà máy
giấy Hậu Giang như sau: “Qua những phát biểu kiểu trống đánh xuôi kèn
thổi ngược, thiết nghĩ có ba vấn đề chính yếu của dự án dư luận chuyên môn rất
quan tâm là:
- 1. Dự án không có nghiên cứu tác động môi trường
do đó vi phạm Luật Môi trường và Luật Đầu tư,
- 2. Nguồn nguyên liệu dự trù cho sản xuất quy hoạch
rất mơ hồ,
- 3. Phương án xử lý phế thải chỉ ghi chú trong vòng
vài trang giấy trong hồ sơ dự án, không có kế hoạch và thiết kế chi tiết, cùng
công tác xây dựng nhà máy “xử lý” cũng không được nêu ra.
Cũng trước đó, vì địa điểm xây dựng nhà máy lại nằm
sát bờ Sông Hậu và nhà cử dân chúng cho nên, Hiệp hội chế biến và Xuất khẩu thuỷ
sản Việt Nam (VASEP) đã đề nghị Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông
thôn (Bộ NN-PTNT) có ý kiến để các cơ quan nhà nước nghiên cứu kỹ vị trí của dự
án nhà máy giấy và bột giấy Lee&Man nhằm không gây ảnh hưởng xấu đến chất
lượng môi trường nước của vùng nuôi thuỷ sản ở ĐBSCL.
Cục Lâm nghiệp cũng đã từng đề nghị Bộ NN-PTNT trình
lên Thủ tướng Chính phủ CS Nguyên Tấn Dũng yêu cầu:
- Giao cho Bộ Tài nguyên Môi trường trực tiếp phối hợp
với UBND tỉnh Hậu Giang kiểm tra, đánh giá lại vấn đề về an ninh môi trường của
nhà máy Lee&Man;
- Yêu cầu nhà đầu tư cam kết thực hiện nghiêm túc việc
thanh lọc nước thải theo tiêu chuẩn quốc tế.
- Không chấp nhận phương án nhập 80% nguyên liệu là
giấy phế liệu từ nước ngoài để sản xuất giấy và bột giấy tại Việt Nam.
Cục Lâm nghiệp cũng khẳng quyết là theo Quyết định số
160/1998/QĐ-TTg ngày 4/9/1998 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Quy hoạch
tổng thể phát triển công nghiệp giấy đến năm 2010” thì không quy hoạch
xây dựng nhà máy giấy ở Hậu Giang và theo Quy hoạch điều chỉnh phát
triển ngành công nghiệp giấy Việt Nam đến năm 2010 - tầm nhìn 2020 thì cũng
không quy hoạch vùng nguyên liệu giấy tại ĐBSCL.
Nhưng tất cả ý kiến trên đều không được lắng nghe vì
tinh thần nô lệ và thuần phục của những kẻ bán đứng linh hồn cho TC, và vì mãnh
lực của kim tiền qua việc “bôi trơn dự án”!
Từ đây chúng ta có thể kết luận rằng dự án đã được
quyết định một cách vội vã do sự "chỉ đạo" trực tiếp của Phó
Thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng, nguyên Bộ trưởng Bộ Tài nguyên & Môi trường.
Điều nầy nói lên một thủ tục điều hành "công việc quôc gia" một cách
tuỳ tiện, không tuân thủ những quy định mà chính người quyết định đã đề
ra.
Theo Luật Đầu tư, lãnh đạo địa phương (cấp tỉnh
uỷ) chỉ chấp thuận và cấp giấy phép xây dựng khi Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã duyệt.
Bộ có trách nhiệm giải thích và thông báo đến các cơ quan liên hệ trong hàng Bộ
trưởng. Giấy phép chỉ là bước đầu cho Dự án. Sau đó, nhà đầu tư phải nộp toàn bộ
chi tiết dự án cùng những bản thiết kế công trình của dự án và bản dồ dự án có
tỷ lệ 1:500. Sau đó, nhà đầu tư phải trình bày lên liên bộ liên quan đến dụ án
những vấn nạn môi trường có thể xảy ra qua biên bản nghiên cứu tác động môi trường.
Ngay cả khi các thủ tục trên đã được hoàn tất theo
luật định, dự án cũng có thể bị đình chỉ khi cảnh sát môi trường khám phá ra những
vi phạm môi trường hay dự án tạo ra ô nhiễm môi trường. Điều nầy chắc chắn
không thể xảy ra dưới chế độ XHCN Việt Nam!
Dự án nhà máy giấy Hậu Giang chỉ được thông qua một
cách vội vã giữa lãnh đạo tập đoàn Lee&Man Paper và lãnh đạo chính trị Việt
Nam mà thôi, do đó đã được xúc tiến một cách mau mắn, ngay cả Ông Trần
Quốc Thanh, Chủ tịch Hội đồng quản trị khu Công nghiệp Hậu Giang, nơi xây cất
nhà máy chỉ được thông báo một thời gian ngắn trước khi khởi công mà thôi.
Cũng cần biết thêm là 26% dân chúng vùng ĐBSCL vẩn chưa có được nguồn nước sạch
mặc dù sông ngòi chằn chịt. Và dự án dự trù sẽ tiêu thụ 4,5 triệu m3 nước hàng
năm.
Thay
lời kết
Mặc dù Việt Nam vẫn còn phải nhập cảng 700 ngàn tấn
giấy/năm (mức tiêu thụ giấy của Việt Nam hiện tại là 1,8 triệu tấn giấy cho năm
2006 (thời điểm của dự án), và đã tăng lên 5 triệu tấn cho năm 2015.
Qua kinh nghiệm lịch sử các nhà máy giấy nhất là
kinh nghiệm nơi nhà máy Bãi Bằng, và một số nhà máy giấy rãi rác từ Bắc chí Nam
(xem bài viết Nhà máy giấy Bãi Bằng-Phần I) trải qua gần 40 năm hoạt động vẫn
còn nhiếu vấn nạn môi trường hầu như không giải quyết được và nguyên liệu cần
phải nhập cảng đến 20%, mặc dù đã quy hoạch việc trồng rừng trên diện tích 1,2
triệu mẫu, nhà máy cũng vẫn chưa chạy hết công suất.
Trong
lúc đó, nhà máy Hậu Giang chỉ quy họạch từng phần trong 200 mẫu rừng cho một
công suất sản xuất gấp 10 lần hơn nhà máy Bãi Bằng. Điều nầy có nghĩa là việc
quyết định thực hiện nhà máy Hậu Giang hoàn toàn không dựa theo một tiêu chuẩn
nào cả.
Theo những thăm dò vừa nhận được, Việt Nam đã tham
khảo để thu mua bột giấy ở hai quốc gia là Úc Châu và Nam Dương (Indonesia) cho
nhà máy hậu Giang nhưng điều được hai nơi nầy trả lời không thể ký hợp đồng trước
năm 2015. Và hiện tại hợp đồng thu mua vẫn chưa được giải quyết.
Trong quá khứ, thực tế cho thấy ở Việt Nam hiện tại
có nhiều nhà máy giấy và làm bột giấy không thể đi vào hoạt động được với phí tổn
tổng cộng hàng tỷ Mỹ kim đầu tư và hàng triệu công lao động, làm tiêu hao công
quỹ và nội lực của dân tộc một cách vô ích.
Điều trên chứng tỏ rằng:
- Lãnh đạo trung ương khi quyết định chấp
thuận môt dự án phát triển quốc gia hoàn toàn không nắm vững những thông tin kỹ
thuật cũng như các ảnh hưởng lên mội trường khi xây dựng và khi nhà
máy đi vào sản xuất;
- Lãnh đạo địa phương (nơi xây dựng nhà máy) tiếp nhận
dự án đầu tư vào tỉnh nhà theo chỉ thị của cấp trên và cũng hoàn toàn
không thông hiểu về quy trình sản xuất cùng những điều kiện địa phương có thích
hợp với việc lấp đặt nhà máy hay không?
Đây là hai điều căn bản đã xảy ra trong suốt thời
gian quản lý Đất và Nước từ sau 1975 trở đi. Hai điều căn bản trên tiếp
tục được lập đi lập lại như một âm bản giống nhau như đúc mặc dù đất nước được
lãnh đạo bởi nhiều thế hệ lãnh tụ khác nhau theo suốt chiều dài lịch sử kể từ
khi CS Bắc Việt chiếm được miền Nam sau ngày 30-4-1975.
Đây mới chính là một nguy cơ "mãn tính"
cho dân tộc trong công cuộc phát triển quốc gia.
Cao nguyên Trung phần Việt Nam đang CHẾT vì việc
khai thác Bauxite.
Biển ĐÔNG đanh CHẾT vì TC cố tình nguồn nước đại
dương.
Đồng bằng sông Cửu Long vì TC kiểm soát dòng chảy của
sông Mẹ Mêkong ở thượng nguồn.
Câu hỏi còn lại cho Tuổi Trẻ Việt Nam là Còn con đường
SỐNG nào cho dân tộc Việt Nam đây?
17.06.2016
*
*
No comments:
Post a Comment