Nhã Duy
03/04/2025
https://baotiengdan.com/2025/04/03/viet-nam-tam-bia-thue-quan/
Hồi
đầu năm nay, Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính bảo rằng, ông ta sẵn sàng đến
Mar-a-Lago của Trump ở Florida và “chơi gôn cả ngày” nếu điều đó có lợi cho VIệt
Nam.
Dù
câu nói đùa hay thật về điều xem như một kiểu “ngoại giao sân gôn”, thì Việt
Nam cũng đã gấp rút thực hiện không ít điều trong vài tháng qua hầu làm vừa
lòng phía Mỹ, như cam kết nhanh chóng nhận lại người Việt bị trục xuất, ký kết
thêm các giao dịch mua hàng của Mỹ, hạ thấp thuế suất nhiều mặt hàng nhập cảng
từ Mỹ, thậm chí tạo mọi điều kiện dễ dàng cho hợp đồng xây sân gôn của tập
đoàn Trump tại Hưng Yên, cũng như nhắm sang cả Elon Musk khi cho phép SpaceX bắt
đầu thử nghiệm dịch vụ internet vệ tinh Starlink ở Việt Nam.
Tuy
nhiên, với hy vọng mong manh rằng Việt Nam có thể đứng ngoài lề những hăm dọa
thuế quan mà nội các Donald Trump đưa ra đã hoàn toàn sụp đổ với mức thuế 46%
lên hàng hóa xuất cảng từ Việt Nam sang Mỹ, đứng hàng đầu trong danh sách khoảng
60 quốc gia khác mà Trump vừa tuyên bố hôm qua.
Thật
ra điều này cũng không hẳn là điều ngạc nhiên cho Việt Nam, dù mức thuế quan có
cao hẳn so với các dự đoán, Donald Trump và các cố vấn thân cận của ông ta đã từng
vài lần nhắc đến Việt Nam như một quốc gia thủ lợi trong quan hệ mậu dịch với
Hoa Kỳ. Hai tuần trước, trong cuộc phỏng vấn trên đài truyền hình cực hữu
Breitbart, cố vấn cao cấp về mậu dịch của Trump là Peter Navarro đã thẳng thừng
nhắc đến Việt Nam với lời lẽ chẳng mấy gì thiện cảm rằng, “Trung Quốc là kẻ
gian lận bậc nhất thế giới, nhưng EU và Việt Nam bám sát nút...” (China is
certainly the biggest cheater in the world, but the EU–the European Union–and
Vietnam run close seconds…).
Bởi
trong mắt của Donald Trump và nội các của ông ta, cả thế giới dường như trở
thành những kẻ lừa đảo, xấu xa với nước Mỹ, cho dù có là đồng minh lâu năm.
Tuyên bố trong “Ngày Giải phóng” hôm qua, Trump dùng những từ ngữ nặng nề nhất
để chỉ trích cả thế giới rằng “đất nước chúng ta đã bị hôi của, trấn lột,
hãm hiếp, cướp bóc bởi các nước khác” (our country has been looted,
pillaged, raped, plundered by other nations). Là công dân có lòng tự trọng và
có niềm hãnh diện quốc gia, người dân thế giới, hay người dân Việt Nam nghĩ gì
khi bị Donald Trump xem là những kẻ lừa đảo như vậy?
Thật
ra, từ vài thập niên qua, việc mở rộng thị trường cùng việc nhập cảng hàng hóa
từ các nước đang phát triển đã mang lại nguồn lợi nhuận khổng lồ cho các tập
đoàn Mỹ khi tận dụng nguồn nhân công rẻ mạt tại các nước này, kể cả Việt Nam,
Lào, Campuchia… Theo số liệu từ Bộ Lao Động, chi phí nhân công trung bình ở Mỹ
hiện nay, bao gồm tiền lương, các loại thuế và quyền lợi, là 44.67 đô la
mỗi giờ, trong khi đó ở Việt Nam chỉ có hơn ba đô la và Miến Điện, Lào,
Campuchia còn thấp hơn, chưa đến phân nửa chi phí nhân công Việt Nam.
Thâm
thủng mậu dịch không bởi vì Mỹ tiêu thụ hàng hóa của Việt Nam hay các nước quá
nhiều mà đơn giản, Mỹ chỉ đang nhập cảng chính hàng hóa của mình làm ở nước
ngoài có nhân công giá rẻ. Đôi giày Nike hay Reebok có sản xuất tại Việt Nam vẫn
là đôi giày của Mỹ và xe Ford hay GM có lắp ráp ở Mexico hay Canada cuối cùng vẫn
là chiếc xe hơi Mỹ.
Mặt
khác, Mỹ hưởng một nguồn cung ứng nguyên vật liệu, hàng hóa, nông sản thực phẩm
dồi dào mà Mỹ không sản xuất hay thiếu hụt từ khắp thế giới. Bởi Mỹ không phải
là quốc gia của kỹ nghệ sản xuất, sản xuất ở Mỹ chỉ chiếm khoảng 10% trong toàn
bộ GDP, vốn phụ thuộc vào dịch vụ và tiêu dùng.
Nếu
nhìn vào góc cạnh GDP sẽ cho thấy một bức tranh rộng hơn. Từ vài thập niên qua,
Mỹ đã liên tục tăng trưởng kinh tế, chỉ gián đoạn vài năm do chiến tranh và dịch
bệnh. Theo các số liệu từ chính phủ thì với GDP chỉ trên dưới 6,000 tỉ đô la
vào đầu thập niên 90s, GDP của Mỹ đã tăng đến 29,724 tỉ trong năm qua, chiếm
26% GDP thế giới và cao hơn tổng GDP của các nước còn lại trong nhóm G7.
Các
số liệu trên cho thấy, nước Mỹ bỗng dưng trở thành nạn nhân “bị trấn lột” hay
là ngược lại? Tuy nhiên điều này có thể bàn luận và dẫn chứng qua các số liệu
trong dịp tới, bây giờ hãy cùng trở lại vấn đề Việt Nam.
Là
một quốc gia phụ thuộc vào xuất cảng hàng đứng đầu thế giới, với giá trị khoảng
trên 80% GPD của Việt Nam đến từ việc xuất cảng hàng hóa và dịch vụ, trong đó Mỹ
là nước [mà Việt Nam] xuất cảng hàng đầu với 134 tỉ đô la trong năm qua. Mức áp
thuế Trump đưa ra đã không chỉ đẩy Việt Nam, mà cả các nước châu Á khác vào
tình thế khó khăn, cả về kỹ nghệ sản xuất lẫn thị trường việc làm. Điều này dường
như không còn chọn lựa nào khác hơn nếu họ chuyển hẳn đối tác chiến lược sang
Trung Quốc và châu Âu, theo chân Nhật và Nam Hàn đã tuyên bố.
Giữa
tháng 4 này, Tập Cận Bình và giới lãnh đạo khối Liên Âu sẽ có chuyến công du
sang Việt Nam, có lẽ không gì khác hơn ngoài mục đích mở rộng sự hợp tác và mối
quan hệ đa phương mới không phụ thuộc vào Hoa Kỳ, đang tự cô lập và đánh mất vị
trí lãnh đạo của mình. Và như vậy, vai trò cùng ảnh hưởng của Trung Quốc ngày
càng lớn mạnh hơn trong trận chiến thuế quan này thay vì Mỹ chỉ áp thuế và cô lập
Trung Quốc.
Chính
sách thuế quan đã xuất hiện từ lâu và có những lợi-hại tùy theo mối quan hệ
giao dịch thương mại và điều kiện mỗi quốc gia. Tuy nhiên việc áp thuế nặng nề
với hầu hết các quốc gia, thay đổi cả nền tảng giao dịch thương mại thế giới từ
hàng trăm năm qua, Mỹ đang tuyên chiến với cả thế giới trong trận “thế
chiến” mậu dịch mà thiệt hại sẽ không tránh khỏi cho bất cứ nước nào.
Với
Việt nam, khi đất nước này trở thành tấm bia trong trận chiến thuế quan của
Trump, Việt Nam sẽ phải chọn cho mình một hướng khác hơn dưới thời Donald Trump
nhiệm kỳ hai, cũng như người dân Việt Nam sẽ có cơ hội nhìn lại chính sách và
con người của Donald Trump rõ ràng hơn.
No comments:
Post a Comment