Những
đồn đoán thanh trừng ở Nga sau vụ nổi loạn của Wagner
Minh Anh - RFI
Đăng ngày: 01/07/2023 - 14:22
Một tuần
sau khi chấm dứt cuộc binh biến do lãnh đạo tập đoàn lính đánh thuê Wagner tiến
hành, cuộc săn lùng « những kẻ đồng lõa » phải chăng đang bắt đầu ở
Nga ? Tại Pháp, bạo động nổ ra ở nhiều tỉnh thành sau khi một thiếu niên
17 tuổi bị cảnh sát bắn chết vì bất tuân lệnh và Youtube xóa bỏ ba kênh
tuyên truyền của Bắc Triều Tiên. Trên đây là những chủ đề chính của Tạp chí Thế
giới Đó đây tuần này.
Ảnh minh họa: Tổng thống Nga Vladimir Putin (giữa)
thảo luận với tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov (trái) và bộ trưởng Quốc
Phòng Sergei Shoigu tại Matxcơva, Nga, 21/12/2022. AP - Mikhail Klimentyev
Hậu
Wagner nổi loạn : Thanh trừng hay thanh toán nội bộ ?
Giới blogger quân sự Nga – những thành phần cực kỳ bảo thủ và hoạt động rất
tích cực trên mạng Telegram – nói đến một cuộc thanh trừng đang bắt đầu, hay
chí ít một dịp « để loại bỏ những nhân vật ít trung thành nhất »,
theo như quan sát của kênh truyền hình Mỹ CNN.
Trên mạng xã hội Nga, tên tuổi của hai nhân vật được nhắc đến nhiều và được
cho là « vật tế thần », đó là ông Mikhail Mizintsev, cựu thứ
trưởng Quốc Phòng, từng chỉ huy trận bao vây Mariupol và ông Roman
Gavrilov, cựu lãnh đạo hiến binh. Theo Jeff Hawn, chuyên gia về quân sự Nga và là
cố vấn cho New Lines Institute, một trung tâm nghiên cứu địa chính trị của Mỹ,
được kênh truyền hình Pháp France 24 dẫn lại, cả hai nhân vật này bị nghi ngờ
đã gia nhập Wagner, và đã « nằm trong danh sách đen của Vladimir Putin ».
Một tên tuổi khác đang làm hao tổn nhiều giấy mực là tướng Serguei
Sourovikine, cựu chỉ huy chiến dịch quân sự Ukraina giai đoạn từ tháng 10/2022 đến
tháng Giêng năm 2023, nhưng có nhiều thành tích nổi bật trên chiến trường
Syria. Tờ Moscow Times hôm thứ Tư 28/6 và một blogger quân sự Nga cho rằng nhân
vật này dường như đã bị bắt, ngay từ hôm Chủ Nhật.
Thông tin này càng mang tính xác thực hơn vào lúc ông Serguei Sourovikine
xuất hiện trong một đoạn video kêu gọi Viktorovich Prigozhin ngưng chiến dịch,
trong bộ quân phục nhưng không đeo cầu vai. Chuyên gia về Nga, ông Stephen
Hall, trường đại học Bath, xem đây như là « một điều bất thường đối với
một sĩ quan cấp cao như ông. Đối với nhiều người, đây là dấu hiệu ông ấy đã bị
bắt vào thời điểm đó ». Truyền thông Mỹ dẫn các nguồn tin tình báo cho
rằng ông Serguei Sourovikine bị nghi ngờ gián tiếp ủng hộ Viktorovich
Prigozhin, vì đã biết kế hoạch cuộc nổi loạn nhưng không có hành động gì để
ngăn chặn.
Tuy nhiên, một số chuyên gia Mỹ lưu ý, nếu vị tướng Nga này có những rắc
rối với chính quyền, đó không là vì bài viết của báo Mỹ New York Times hay mối
quan hệ mật thiết của ông với Prigozhin, mà « có nhiều khả năng là vì
những hiềm khích tồn tại giữa ông với bộ trưởng Quốc Phòng Nga hiện nay,
Serguei Shoigu ».
Ông Jeff Hawn giải thích : « Khi còn chỉ huy chiến dịch quân
sự ở Ukraina, vị tướng có biệt danh "Armaggedon – Chiến đấu đến cùng"
đã ra lệnh rút quân Nga về Kherson và bắt đầu lập tuyến phòng thủ. Chính ông là
người đã ra lệnh cho quân Nga chuyển từ thế tấn công sang phòng thủ. Đây có thể
là một chiến lược quân sự tốt, nhưng nhìn từ góc độ chính trị, đó lại là một thất
bại cho Serguei Shoigu ».
Serguei
Sourovikine : Vật tế thần hoàn hảo ?
Từ phân tích này, Stephen Hall, cho rằng việc bắt giữ một vị tướng có ảnh
hưởng như thế vào lúc này chỉ là một giả thuyết. « Tinh thần quân đội
Nga đã xuống rất thấp, nếu ông Vladimir Putin tấn công vào một trong số hiếm
hoi tướng cao cấp rất được các binh sĩ tôn trọng, thì điều đó sẽ còn làm cho
tinh thần họ thêm bất ổn. Đây là một quyết định cần tránh vào thời điểm Ukraina
mở chiến dịch phản công. »
Trái với những tuyên truyền trên mạng xã hội Nga, giới chuyên gia Mỹ tỏ
ra cẩn trọng khi cho rằng « không có cuộc thanh trừng nào đang diễn ra ».
Theo quan điểm của Stephen Hall, có nhiều khả năng « chúng ta đang chứng
kiến các cuộc thanh toán lẫn nhau lấy cớ vụ nổi loạn của Prigozhin ».
Đây sẽ là dịp để cho nhiều người trong hàng ngũ lãnh đạo quân đội Nga tận dụng,
từ cấp thấp đến cao, để đánh bật một đối thủ hay kẻ thù.
Cũng theo nhà nghiên cứu Jeff Hawn, tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ phải
chỉ định một hoặc nhiều vật tế thần. Jeff Hawn nhận định : « Việc
Viktorovich Prigozhin có thể tiếp cận Matxcơva một cách dễ dàng làm lộ rõ những
yếu kém của bộ Quốc phòng. Họ cần có một người có thể bị buộc tội thay cho
Serguei Shoigu ».
Valery
Guerassimov đang ở đâu ?
Một nhân vật khác cũng thu hút sự quan tâm của giới quan sát :
Valery Guerassimov, tổng tham mưu trưởng quân đội Nga, vắng mặt bí ẩn từ một tuần
qua. Nhà sử học Françoise Thom, trả lời L’Express, cho rằng giả thuyết về một
cuộc mất tích cưỡng bức không phải là điều không thể. Tác giả tập
sách « Tìm hiểu chủ nghĩa Putin », nhận định, « tổng thống
Nga không thể công khai gạt bỏ họ, vì đó sẽ là một sự nhìn nhận cho sự thất bại
của cuộc chiến, ông ấy chỉ có thể làm cho họ biến mất ».
Tác
động nào cho cuộc chiến tại Ukraina ?
Câu hỏi đặt ra : Cuộc nổi loạn bất thành của Viktorovich Prigozhin sẽ
tác động ra sao đến cuộc chiến tại Ukraina ? Nhà báo chiến trường song tịch
Pháp – Ukraina, ông Cyrille Amoursky, trả lời
France 24:
« Những gì ông Putin có thể quyết định là thanh trừng bớt một bộ
phận những kẻ phản trắc, những người đã quyết định đi theo Prigozhin, trong cuộc
nổi loạn ngắn ngủi 24 giờ. Nhưng tôi không chắc là điều đó có một tác động lớn,
ngược lại, có khả năng là ông Shoigu sẽ rời bộ Quốc Phòng và một người thân cận
khác của ông Putin lên thay.
Người ta nói đến ông Alexei Dioumine, một cựu cảnh
vệ của tổng thống Nga. Đối với Ukraina, đây có thể sẽ là một tin xấu, bởi vì họ
biết rõ Shoigu là người bất tài, đây là lý do chính cho cuộc nổi loạn phản đối
của Prigozhin và Wagner. Do vậy, khi đưa một người khác hay Dioumine lên thay,
tình thế sẽ thay đổi có thể bất lợi cho Ukraina, và có thể sẽ có một chiến lược
mới gây khó khăn phần nào cho các chiến dịch đang được tiến hành tại Ukraina. »
*
Bạo
động ở Nanterre và mô hình cảnh sát Pháp « hung
hãn »
Tại Pháp, bạo động đã bùng lên từ hôm 28/06/2023, sau vụ Nahel, một thiếu
niên 17 tuổi ở thành phố Nanterre, ngoại ô phía tây Paris bị một viên cảnh sát
bắn chết vì từ chối tuân lệnh. Đây là lần thứ hai trong tháng Sáu này cảnh sát
Pháp bắn chết người vì bất tuân lệnh.
Vụ đầu tiên xảy ra ngày 14/6, tại Angouleme: Alhoussein Camara 19 tuổi bị
một cảnh sát bắn tử thương trong lúc tìm cách chạy thoát trong một cuộc kiểm
tra giấy tờ đi đường. Tuy nhiên, vấn đề các lực lượng an ninh sử dụng vũ khí
sau khi bị từ chối tuân lệnh đang làm dấy lên nhiều chỉ trích, nhất là từ khi
cho ban hành một đạo luật năm 2017, sửa đổi những quy định về phòng vệ chính
đáng của cảnh sát.
AFP dẫn các số liệu chính thức, giải thích tình trạng bất tuân lệnh đã
tăng hơn 50% trong vòng 10 năm. Nhằm kềm hãm hiện tượng này, năm 2017, chính phủ
thủ tướng Bernard Cazeneuve lúc bấy giờ đã cho thông qua một đạo luật « liên
quan đến an ninh công cộng ». Văn bản này sửa đổi những điều kiện cho
phép cảnh sát khai hỏa, cho đến lúc đó vẫn phải tuân thủ theo Luật Hình sự và
nguyên tắc tự vệ hợp pháp như bao công dân khác.
Liệu văn bản luật này có là nguồn cội của hiện tượng gia tăng các vụ bắn
người của cảnh sát hay không ? Các số liệu thống kê chính thức đưa ra cho
thấy, năm 2017, năm thông qua đạo luật, số vụ nổ súng của cảnh sát là 394, tăng
thêm 55% so với năm 2016. Nhưng từ bốn năm qua, người ta ghi nhận tình trạng
này giảm dần : Năm 2021 chỉ có 290 vụ sử dụng vũ khí, tức chỉ tăng có 13%
so với năm 2016, năm trước khi luật được thông qua.
Tuy nhiên, số vụ bắn chết người nhắm vào một phương tiện đang di chuyển,
như trong trường hợp thiếu niên Nahel 17 tuổi, lại tăng lên, nghĩa là từ 2vụ
trong năm 2021 lên thành 13 trong năm 2022. Trả lời nhật báo Le Temps của Thụy
Sĩ, ông Sebastian Roché, nhà chính trị học, chuyên nghiên cứu về cảnh sát, cho
rằng Pháp có một « mô hình cảnh sát khá hung hăng, đáng sợ hơn so với
nhiều nước khác ở châu Âu, nhưng ít hơn ở Mỹ ».
Youtube
xóa ba kênh tuyên truyền của Bình Nhưỡng : Lợi bất cập hại ?
Ngày 23/06/2023, Ủy ban Tiêu chuẩn Truyền thông Hàn Quốc thông báo chặn
quyền truy cập vào các kênh của Bắc Triều Tiên trên Youtube. Quyết định được
đưa ra theo yêu cầu của Cơ quan Tình báo Quốc gia (NIS) khi cho rằng Bình Nhưỡng
sử dụng những kênh này để tuyên truyền cho chế độ dưới dạng vlog. Tuy nhiên,
quyết định này lại khiến giới chuyên gia về Bắc Triều Tiên lo lắng.
Từ Seoul, thông tín viên đài RFI,
Celio Fioretti tường thuật :
« "Xin chào tất cả mọi người, đây là Song A Il từ Bình Nhưỡng.
Tôi được 11 tuổi và đang học lớp 5 tiểu học. Bình Nhưỡng, nơi tôi sinh sống là
một thành phố tuyệt vời, bởi vì ở đó có nhiều công viên giải trí ở mọi nơi bạn
đến. Vô số thứ dành cho trẻ em."
Đoạn vidéo này, tương tự như bao mẩu video khác của
kênh Sally Parks hay kênh Yumi kể từ hôm 28/6 không thể truy cập được nữa.
Youtube vừa cho đóng ba kênh tuyên truyền của Bắc Triều Tiên.
Cổng thông tin này của Mỹ không nêu rõ lý do xóa bỏ,
nhưng sự việc diễn ra vào lúc Hoa Kỳ gia tăng các trừng phạt chống chế độ. Tuy
nhiên, quyết định này lại "thọc gậy bánh xe" các nhà nghiên cứu và giới
phân tích về Bắc Triều Tiên.
Ông Shreyas Reddy, nhà báo cho trang mạng NK News,
giải thích : "Những đoạn video này còn là một cánh cửa sổ quan trọng
về Bắc Triều Tiên. Đây là một quốc gia cực kỳ khép kín và những kiểu video này
là rất hữu ích để hiểu được những gì đang diễn ra thực sự ở trong nước. Chúng
có thể là tuyên truyền, nhưng một nhà quan sát dày dạn kinh nghiệm có thể chắt
lọc thông tin để diễn giải và hiểu nhiều hơn về Bắc Triều Tiên. Xóa bỏ hoàn
toàn những đoạn video đó sẽ còn làm cho việc tìm hiểu Bắc Triều Tiên và sự trao
đổi với nước này thêm phần khó khăn." »
-----------------------------
Các nội
dung liên quan
Wagner
nổi loạn : Quyền lực của Putin sẽ còn được củng cố hơn ?
Chế
độ độc tài Putin lộ rõ nhược điểm sau vụ binh biến
No comments:
Post a Comment