Ralph Jennings - Forbes
Trúc
Lam dịch
04/11/2017
Bạn có biết những mối quan hệ bạn trai và bạn gái đã
chia tay, quay trở lại, rồi chia tay nữa không? Có lẽ hai người không thể sống
cùng nhau nhưng cần nhau vì một số lý do không thể thiếu. Sự lặp đi lặp lại
này, mô tả mối quan hệ giữa Trung Quốc và Việt Nam – hai nước láng giềng với những
mối quan tâm chia sẻ sâu sắc, đồng thời cũng là mối ngờ vực lẫn nhau sâu đậm.
Việt Nam, nước nhỏ hơn, cần có mối quan hệ thương mại
mạnh mẽ với Trung Quốc để nhập hàng tiêu dùng và nguyên liệu sản xuất hàng xuất
khẩu. Trung Quốc cần mua vào của Việt Nam để giảm bớt một cuộc tranh chấp trên
biển giữa sáu nước bằng cách mở rộng đầu tư quanh Đông Nam Á, các khoản lợi của
nền kinh tế Trung Quốc trị giá 11,2 ngàn tỷ Mỹ kim. Sự khinh miệt giữa hai nước
đã xảy ra hàng thế kỷ, qua các tranh chấp lãnh thổ, cộng với vấn đề Biển Đông
mà Bắc Kinh hy vọng sẽ hạ nhiệt thông qua hợp tác kinh tế.
Đó là lý do tại sao bạn nhìn thấy mối quan hệ tan –
hợp, hợp – tan, lặp đi lặp lại trong vài thập niên qua. Tình trạng cò cưa này
đã trở nên đặc biệt rõ ràng trong năm qua.
Bây
giờ “nối lại tình xưa”
Lần nối lại gần đây nhất: Chủ tịch Đảng Cộng sản
Trung Quốc Tập Cận Bình đã gặp một phái viên Đảng Cộng sản Việt Nam tại Bắc
Kinh ngày 30 tháng 10 để thảo luận, tìm kiếm sự tin tưởng và giao tiếp mạnh mẽ
hơn, Tân Hoa Xã, tờ báo chính thống của Bắc Kinh đưa tin. Đặc điểm chung của chế
độ độc đảng cầm quyền giúp hai nước xích lại với nhau.
Cuộc gặp gỡ này diễn ra ngay trước hai cuộc họp cấp
khu vực – sự kiện các lãnh đạo APEC họp ở Việt Nam và Hội nghị lãnh đạo các nước
Đông Nam Á họp ở Manila – tháng này. Mỗi bên sẽ gặp gỡ bên kia, trong khi chuẩn
bị để nghe ý kiến của Tổng thống Hoa Kỳ Donald
Trump sẽ nói với từng quốc gia.
Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị (giữa) và
người đồng nhiệm Việt Nam, Phạm Bình Minh (thứ hai từ trái) đi bộ đến phòng họp
ở Hà Nội ngày 2-11-2017. Ông Vương đã có chuyến thăm chính thức hai ngày đến Hà
Nội. Ảnh: Hoàng Đình Nam/ AFP / Getty Images
Cơn
bão mùa Hè sau thời kỳ nồng ấm năm 2016
Giữa năm 2017, quan hệ Việt – Trung đã xuống mức thấp
do các hoạt động trong những vùng tranh chấp trên biển giữa hai nước. Một quan
chức quân sự Trung Quốc đã cắt ngắn chuyến thăm Việt Nam, nơi đã tìm ra dầu khí
tự nhiên dưới đáy biển, gần bãi Tư Chính ở Biển Đông. Cuối cùng Việt Nam đã đẩy
mạnh dự án.
Đầu năm nay, họ đã gia hạn hợp đồng với Ấn Độ, một
quốc gia không ủng hộ Trung Quốc, để nghiên cứu thăm dò nhiên liệu dưới đáy biển
với chi nhánh ở nước ngoài của công ty ONGC, nhà nước Ấn Độ. Đã có những phản đối
chính thức và cáo buộc về việc các haker chống lại Việt Nam.
Cùng lúc, người dân Việt Nam tránh xài hàng hoá sản
xuất ở Trung Quốc, mà chọn các sản phẩm Nhật Bản và Nam Hàn, người tiêu dùng
cho biết vào thời điểm đó. Ông Trung Nguyễn, trưởng khoa quan hệ quốc tế tại
Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP Hồ Chí Minh, cho biết: “Chỉ
khi nào hoạt động hiếu chiến của chính phủ Trung Quốc diễn ra ở vùng biển
của Việt Nam trên Biển Đông, thì chủ nghĩa dân tộc Việt Nam sẽ bùng lên và định
hướng hành vi của người tiêu dùng”.
Tuy nhiên, mới hồi tháng 9 năm 2016, Thủ tướng Trung
Quốc Lý Khắc Cường và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã cam kết sẽ làm việc dựa
trên sự khác biệt và hợp tác chặt chẽ hơn nữa trong vùng biển tranh chấp, Tân
Hoa Xã đưa tin vào thời điểm đó. Hai năm trước, hai nước đã xảy ra sự cố đâm
tàu vào nhau, do một giàn khoan dầu của Trung Quốc vào vị trí gần 150 dặm (240
km) về phía đông bờ biển của Việt Nam. Cuộc cãi vả đó đã dẫn tới những cuộc bạo
loạn chống Trung Quốc gây chết người ở Việt Nam. Xa hơn nữa, Trung Quốc và Việt
Nam đã đánh nhau trong cuộc chiến biên giới vào năm 1979, đã giết chết hơn
100.000 người, kể cả dân thường.
Một
mối quan hệ ổn định, ‘lạc quan’
Tuy nhiên, Trung Quốc và Việt Nam đã học cách sống với
mối quan hệ dao động này, có nghĩa là các vụ tranh chấp mới có thể sẽ không gây
ra xung đột vũ trang.
Mỗi nước ít nhất cho rằng nước kia ổn định. Một phần
của sự ổn định đó có nghĩa là không ai dao động về các vấn đề chủ quyền. Điều
này cũng có nghĩa là khi có điều gì đó sai cả hai bên có thể nhanh chóng nhảy
vào cuộc họp – chính thức, đảng với đảng hoặc bên lề các diễn đàn khu vực, nơi
mọi người thường cố gắng hòa thuận. Hai nước thậm chí có cả ủy ban chỉ đạo
chung, tổ chức một cuộc họp hồi tháng 4.
*
“Tôi nghĩ cụm từ ‘lạc quan’ trong tất cả những
điều này. Tôi không nghĩ rằng chúng ta sẽ thấy bất cứ cuộc xung đột vũ trang
nào với sự suy thoái của các mối quan hệ. Nó vẫn còn là khói (chưa
thành lửa: ND) và phản chiếu ở cả hai bên“, GS Carl Thayer, giáo sư
danh dự chuyên nghiên cứu khu vực Đông Nam Á tại Đại học New South Wales,
Australia nói.
©
Copyright Tiếng Dân – Bản tiếng Việt
No comments:
Post a Comment