Chính trị Việt Nam đi vào vùng thời tiết xấu
07 Tháng 10 2008 - Cập nhật 10h39 GMT
http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/story/2008/10/081007_hanoi_pain.shtml
Báo điện tử Asia Sentinel vừa có bài 'Hanoi Pain' của tác giả Roger Mitton, cựu phóng viên tờ Straits Times của Singapore tại Hà Nội, nhận xét về tình hình kinh tế-chính trị Việt Nam. BBCVietnamese.com xin trích giới thiệu cùng quý vị:
Chia rẽ trong nội bộ đảng Cộng sản VN trở nên sâu rộng hơn vì nền kinh tế tiếp tục đi xuống, đe dọa tới sự bình ổn chính trị ở trong nước.
Tuần trước, Ban Chấp hành TW đảng vừa có phiên họp khẩn cấp nhằm tìm cách thúc đẩy cuộc đấu tranh chống lạm phát, tình trạng đình công kéo dài và thâm hụt thương mại ngày càng giãn rộng.
Đang tồn tại nhiều quan điểm mâu thuẫn nhau trong nội bộ đảng Cộng sản, từ Bộ Chính trị tới tầng lớp cán bộ địa phương, về nguyên nhân gây ra căn bệnh hiểm nghèo của nền kinh tế VN và cách thức khắc phục chúng.
Các lãnh đạo của đảng cũng chia rẽ thành hai phe: một tiếp tục ủng hộ chính sách phát triển tốc độ của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, và một quy tụ xung quanh Tổng bí thư Nông Đức Mạnh với chủ trương hợp nhất phát triển, chậm hơn nhưng bền vững hơn.
Các khác biệt về tư duy kinh tế này quện gắn với các than phiền cá nhân lâu nay về việc ông Dũng tiến cử nhiều nhà kỹ trị và đồng hương miền Nam của ông mà loại bớt đi nhiều nhân vật cao cấp khác, nhất là người miền Trung. Thêm vào những rạn nứt này là chiến dịch chống tham nhũng thiếu hiệu quả của chính ông Thủ tướng, cũng như các đợt trấn áp mới đây đối với các nhà báo và người Công giáo.
Khủng hoảng lãnh đạo
Các nguồn tin bên trong Đảng và giới ngoại giao cho biết ngày càng có nhiều đồn đoán rằng nếu các chia rẽ sâu sắc thêm nữa thì chúng có thể gây ra khủng hoảng về lãnh đạo trong tương lai gần.
Hội nghị TW tuần trước, cuộc họp lần thứ ba trong năm chưa có tiền lệ của cả 160 thành viên Ban Chấp hành, đã được triệu tập một cách vội vã nhằm ngăn chặn tình trạng bức xúc của người dân và tập trung ý lực vào cuộc khủng hoảng kinh tế vốn đang bắt đầu đe dọa bình ổn xã hội cũng như quyền lãnh đạo của Đảng.
Giáo sư Carlyle Thayer, chuyên gia VN tại Học viện Quốc phòng Úc châu, nói: "Hội nghị TW lần ba cho thấy là một điều gì đó rất quan trọng đang được thảo luận".
Ông Nguyễn Trần Bạt, chủ tịch tập đoàn Investconsult, một trong các công ty tư vấn kinh tế lớn nhất VN, nhận xét: "Hội nghị lần này rất quan trọng vì nó chú trọng vào việc giải quyết lạm phát và phản ứng trước tình trạng suy sụp trên thị trường Hoa Kỳ".
Tại hội nghị trung ương lần trước, Ban Chấp hành TW đảng, vốn hết kiên nhẫn trước tình trạng lạm phát tăng gần 30%, đã trao cho bộ Chính trị trách nhiệm quản lý nền kinh tế cho tới hết năm. Quyết định này được cho như tước quyền điều hành của chính phủ ông Dũng .
Bản thân ông Thủ tướng và giới thân cận của ông không thể làm gì trước quyết định này vì họ chỉ chiếm số ít trong Bộ Chính trị, nơi các ủng hộ viên của tổng bí thư Nông Đức Mạnh chiếm ưu thế.
Hội nghị TW 7 hồi tháng Bảy không nhất thiết là dấu hiệu cho thấy sự bất tín nhiệm đối với ông Thủ tướng, mà là chỉ dấu rằng nhiều người trong Ban Chấp hành không tin ông là lựa chọn đúng cho việc điều hành đất nước trong thời kỳ khó khăn này. Và việc hội nghị 8 được triệu tập cho thấy rõ là những người này vẫn chưa được thuyết phục ngược lại.
Không ấn tượng
Chỉ một ngày trước khi Hội nghị mở màn, thủ tướng Dũng còn lặp lại rằng các bộ ngành phải ưu tiên kiểm soát lạm phát, bình ổn kinh tế vĩ mô, bảo đảm an ninh xã hội và duy trì phát triển bền vững.
Ông cũng tiếp tục thúc đẩy mục tiêu tăng trưởng 7% trong năm nay, tỷ lệ mà nhiều người cho là không thể đạt được.
Ngân hàng Phát triển Á châu và một số tổ chức khác dự đoán con số khoảng 5%.
Tại Hội nghị TW tuần trước, đảng CS khôn ngoan điều chỉnh dự đoán của mình một cách chung chung, rằng "tỷ lệ tăng trưởng cần được duy trì ở mức phù hợp và bền vững".
Ông Dũng cũng ra lệnh cho các bộ ngành, đặc biệt là Ngân hàng Nhà nước VN, phải chú ý tới các dao động trên thị trường tài chính thế giới và Hoa Kỳ để đưa ra được các biện pháp bảo đảm sống còn của hệ thống ngân hàng trong nước.
Theo ông Thủ tướng, người từng có thời giữ chức thống đốc Ngân hàng Nhà nước, cho tới nay khủng hoảng tài chính Hoa Kỳ chưa gây ảnh hưởng nhiều tới kinh tế VN.
Thế nhưng giới kinh doanh VN lại cho thấy quan ngại rằng suy giảm kinh tế Mỹ sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới nền kinh tế vốn đã yếu ớt của VN.
Ông Nguyễn Trần Bạt nói: "Rõ ràng, suy giảm kinh tế Mỹ sẽ ảnh hưởng tới các chỉ tiêu kinh tế xã hội của Đảng và có thể sẽ phải điều chỉnh các mục tiêu lâu dài".
Sự lạc quan có chừng mực của ông Dũng trái hẳn với lời phát biểu trong diễn văn khai mạc của ông Mạnh. Ngoài mặt, từ ngữ của hai ông có thể không quá khác nhau, nhưng tương phản ở bề chìm vô cùng rõ rệt.
Trong một năm trở lại đây, tình hình kinh tế VN đã xấu lại còn xấu hơn, với thị trường xuất khẩu lớn nhất Hoa Kỳ đang dần lâm vào nguy cơ suy thoái. Mọi việc có thể còn tồi tệ thêm nữa khi các gia đình thu nhập trung bình và thấp phải chịu các đợt tăng giá dịch vụ thiết yếu.
Tình trạng bất mãn trong dân và nạn đình công, lãn công có nguy cơ tăng cao.
Phải thêm thời gian nữa mới có thể biết được hội nghị tuần trước có khiến lãnh đạo đảng CS đưa ra thêm hành động nào nữa hay không. Nếu không, có thể sẽ có thêm một hội nghị trung ương nữa, hoặc thậm chí một đại hội giữa kỳ, mà trong đó các lãnh đạo chủ chốt kể cả ông Dũng và ông Mạnh, bị cho ra ngoài lề hoặc thay thế.
Đồng thuận
Tổng bí thư Nông Đức Mạnh cảnh báo trong diễn văn bế mạc của mình tại Hội nghị TW 8:"Phải coi trọng và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng, thông tin tuyên truyền, tạo sự nhất trí, đồng thuận trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và mọi cấp, mọi ngành".
Đảng Cộng sản không chỉ lo lắng về chia rẽ nội bộ mà còn quan ngại về các vấn đề xã hội và đối lập về chính trị.
Đó là nguyên nhân tại sao có các đợt trấn áp mới rồi đối với các nhà báo và phe Công giáo.
Thủ tướng Dũng đã gọi các cuộc biểu tình mới đây của người Công giáo là "hoàn toàn không thể chấp nhận được" và nói nếu không chấm dứt, các hoạt động này có thể ảnh hưởng xấu tới quan hệ đang tốt đẹp giữa Nhà nước và Giáo hội.
Các quan chức cấp thành phố, đặc biệt những người có liên hệ với các nhân vật kỳ cựu như Tổng bí thư Mạnh hay các ông Trương Tấn Sang hoặc Lê Hồng Anh, đã muốn có hành động mạnh tay hơn. Họ nghĩ rằng Hoa Kỳ và các nước phương Tây hiện đang quá bận bịu với tình trạng khủng hoảng tài chính và bầu cử tổng thống Mỹ để mà chú ý tới việc trấn áp tôn giáo và báo chí ở VN.
Thế nhưng một số người khác, chủ yếu thuộc phe hòa hoãn hơn của ông Thủ tướng, cho rằng tốt nhất là cả hai bên cùng bình tĩnh lại.
Giáo sư Thayer nói:"Một lập trường cứng rắn đối với Giáo hội Công giáo không phải là ý tưởng hay và nó còn tồi tệ hơn nữa trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế. Tất nhiên, phe bảo thủ sẽ nêu quan ngại về ổn định chính trị làm lý do".
Việc trấn áp báo chí cũng như phe Công giáo là những chủ đề cũng đã được thảo luận tại Hội nghị TW tuần trước vì, cũng giống như tình hình kinh tế, chúng gắn liền với sự ám ảnh của Đảng về ổn định chính trị và duy trì độc đảng.
Tiến sỹ Nguyễn Quang A, giám đốc Viện Nghiên cứu Phát triển tại Hà Nội, nói: "Đảng CS luôn luôn lấy quan ngại về ổn định làm lý do chống dân chủ hóa và họ sẽ còn tiếp tục làm như vậy".
Lãnh đạo Đảng cho sự ổn định chính trị trong nước là nền tảng của sức thu hút đầu tư nước ngoài, nhất là khi các nước lân cận như Malaysia, Thái Lan và Philippines đều đang mất ổn định.
Một phúc trình của tổ chức Business Monitor International Ltd ra hồi đầu năm, trong có xếp hạng các quốc gia châu Á - Thái Bình Dương dựa theo nguy cơ chính trị, đặt VN vào vị trí thứ hai về bình ổn chính trị ngắn hạn, tương đương Hong Kong và chỉ sau Singapore.
Ông Vũ Mão, cựu chủ tịch Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội VN, nói: "Tôi cảm thấy buồn vui lẫn lộn khi nghe thấy rằng ổn định chính trị trước mắt tại VN được coi trọng quá."
"Đánh giá như vậy theo quan điểm của tôi là hơi quá, và không tính đến các vấn đề lâu nay của đất nước như quyền sử dụng đất đai, tình trạng nghèo đói ở nông thôn và chất lượng sống của công nhân thu nhập thấp."
Thực vậy, trong đánh giá nguy cơ chính trị về lâu dài, bản phúc trình nói trên xếp VN xuống gần cuối bảng, chỉ hơn Lào và Miến Điện đôi chút.
Tất nhiên, cho dù có tranh chấp nội bộ trong ban lãnh đạo đảng cầm quyền, ít người nghĩ chính thể cộng sản tại VN có thể sụp đổ vì lý do kinh tế hay vì hoạt động của một số nhân vật bất đồng chính kiến, nhà báo hay tu sỹ.
Thế nhưng điều chắc chắn là ban lãnh đạo hiện thời đang bị áp lực nặng nề và không thể không triệu tập cuộc họp khẩn như hội nghị tuần rồi. Những chi tiết của cuộc hội nghị đang dần dần được làm rõ.
CÁC BÀI LIÊN QUAN
Hội nghị TW 8 'chưa đủ sâu'
06 Tháng 10 , 2008 Việt Nam
Nghị trình chống khủng bố của Chính phủ VN
04 Tháng 10 , 2008 Việt Nam
Trung ương đảng CS họp hội nghị 8
02 Tháng 10 , 2008 Việt Nam
Các thách thức tác động đến chính trị VN
25 Tháng 9, 2008 Việt Nam
Đe dọa cho cải cách
01 Tháng 7, 2008 Việt Nam
Hội nghị TW 8 'chưa đủ sâu'
06 Tháng 10 2008 - Cập nhật 06h52 GMT
http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/story/2008/10/081006_8th_party_plenum.shtml
Hội nghị 8 của Ban chấp hành Trung ương ĐCS Việt Nam khóa X kết thúc trong khi các nhà quan sát cho rằng “nội dung thảo luận kinh tế chưa đủ sâu”.
Theo báo chí trong nước, hội nghị lần này tại Hà Nội tập trung thảo luận tình hình kinh tế - xã hội, giữa lúc kinh tế thế giới có nhiều biến động.
Phát biểu bế mạc hội nghị hôm 4/10, Tổng bí thư ĐCS Nông Đức Mạnh nói rằng tình hình kinh tế Việt Nam “ngay từ đầu năm đã có những diễn biến bất lợi, ảnh hưởng tiêu cực đến phát triển sản xuất và đời sống nhân dân, đe dọa nghiêm trọng đến ổn định kinh tế vĩ mô”.
“Kinh tế vẫn còn không ít hạn chế yếu kém: Lạm phát cao, nhập siêu lớn, các cân đối kinh tế vĩ mô chưa vững chắc; nhịp độ tăng trưởng kinh tế giảm...”
Ông Lê Hồng Hà, nhà quan sát chính trị trong nước, nói với BBC sáng 6/10: “Tôi thấy mừng vì hội nghị bàn về vấn đề lạm phát và kinh tế, nhưng tôi chưa đánh giá cao nội dung”.
“Hội nghị chưa phân tích sâu về nguyên nhân chủ quan dẫn tới tình trạng lạm phát và kinh tế khó khăn của Việt Nam”.
“Đáng tiếc là hội nghị trung ương kỳ này chưa bàn việc chấn chỉnh các tập đoàn kinh tế nhà nước lớn, vốn chi tiêu ngân sách nhiều nhưng tạo ra công ăn việc làm và năng suất kém”.
‘Không hiểu rõ kinh tế’
Ngoài những yếu kém, Tổng bí thư Nông Đức Mạnh cũng nêu ra các “chuyển biến tích cực”: “Việc kiềm chế lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô đã đạt được những kết quả bước đầu. Kinh tế duy trì được tốc độ tăng trưởng khá trong điều kiện lạm phát cao, an sinh xã hội được quan tâm”.
Về câu hỏi liệu việc đề cập tới hiện trạng của nền kinh tế của ông Mạnh có thể được coi là một sự thừa nhận gián tiếp về những yếu kém trong quản lý ở cấp nhà nước, ông Hà cho rằng tuyên bố như vậy “không có gì mới và chưa đủ sâu sắc”.
Ông nói: “Người dân bình thường cũng có thể hiểu được tình trạng hiện thời. Những nhận định này như là khẩu hiệu tuyên truyền nhiều hơn”.
“Hiện ở Việt Nam còn tình trạng đổ lỗi cho nhau, chưa có những tuyên bố mang tính trực diện”.
Nhà quan sát 82 tuổi từ Hà Nội đánh giá: “Cách đặt vấn đề của trung ương chưa rõ, chưa cụ thể, vì đa phần các ông trong Trung ương và Bộ Chính trị không hiểu rõ về kinh tế lắm, mà các cơ quan tham mưu về kinh tế còn yếu”.
Ngoài kinh tế, ông Hà cũng cho rằng trung ương Đảng CS Việt Nam còn cần phải thảo luận các vấn đề sống còn trong xã hội, điển hình là cuộc khủng hoảng giáo dục.
“Trung ương coi giáo dục như những vấn đề khác là không ổn. Các trí thức trong nước thấy giáo dục đang gặp khủng hoảng nghiêm trọng".
"Trung ương thiếu sự đánh giá toàn diện để nêu ra những vấn đề bê bối nhất để có quyết sách cụ thể”.
Diễn ra trong thời gian từ 2/10 – 4/10, theo nhà quan sát Lê Hồng Hà, hội nghị Trung ương 8 được coi là "tình thế, cấp thời và không nằm trong chương trình hàng năm của trung ương" trước thực trạng khó khăn của kinh tế trong nước.
Hội nghị Trung ương 8 'mang tính tình thế'
Quốc Phương
BBC Việt Ngữ
02 Tháng 10 2008 - Cập nhật 17h17 GMT
http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/story/2008/10/081002_party_meeting.shtml
Hội nghị lần thứ tám của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khai mạc ngày hôm 02/10 dự kiến bế mạc vào ngày 4/10 tới đây, về mặt hình thức được cho là một hội nghị giữa kỳ thông thường.
Hội nghị này, tuy nhiên, được nhóm họp trong bối cảnh Việt Nam đang gặp khủng hoảng kinh tế, đang đối đầu các nguy cơ bẩt ổn xã hội và chia rẽ nội bộ sâu sắc.
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh nhấn mạnh và đề nghị 279 uỷ viên chính thức và dự khuyết phân tích, làm rõ 'những nguyên nhân chủ quan trong lãnh đạo, điều hành và quản lý để rút ra những bài học kinh nghiệm thiết thực'
Nhà quan sát chính trị Việt Nam ở trong nước, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Giang, cho rằng từ ngữ 'nguyên nhân chủ quan' mà ông Nông Đức Mạnh sử dụng ở đây gián tiếp nhắm vào cá nhân Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.
Ông Giang đồng thời cho rằng nội bộ Trung ương Đảng, đang có những bất đồng về đường lối lãnh đạo cũng như nhân sự cao cấp.
Tiến sĩ Giang nói: "Vừa qua, trong một số cuộc làm việc ở tầng chóp đỉnh của ĐCS Việt Nam đã nổ ra những cuộc tranh cãi gay gắt, thậm chí nặng lời với nhau, biểu hiện sự phân hoá."
"Hiện bây giờ đang rất gay gắt. Ông Nguyễn Tấn Dũng đang bị phái bảo thủ tấn công và thế của ông có khả năng hơi chông chênh."
Một ngày trước phiên khai mạc Hội nghị Trung ương 8, trong một diễn biến liên quan, thu hút sự chú ý của dư luận, Thủ tướng Dũng đã tiếp phái đoàn Hội đồng Giám mục Việt Nam.
Động thái này được cho là một bước đi của cả hai phía Nhà nước và Giáo hội, thăm dò hướng giải quyết xung đột đối đầu gay gắt gần một năm qua giữa Giáo hội công giáo với Chính quyền.
Giải pháp tình thế
Các tin tức cho hay hiện hai bên chưa có tiến triển đáng kể nào trong việc đưa ra giải pháp cho xung đột.
Nhưng tại cuộc gặp, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng vừa trấn an khối Công giáo về chủ trương quan hệ tốt đẹp ổn định của Nhà nước với các các tôn giáo, trong đó có tôn giáo.
Mặt khác, ông Dũng cũng tái khẳng định việc Nhà nước không xem xét trao trả lại các khu vực đất đai ở các địa điểm tranh chấp cho nhà thờ.
Đồng thời, người đứng đầu chính phủ từng thăm viếng Giáo hoàng tại Vatican một năm về trước, cũng có lời lẽ phê bình, chỉ trích đích danh Tổng giám mục Hà Nội, ông Ngô Quang Kiệt, trong các vụ việc gần đây.
Tiến sĩ Nguyễn Thanh Giang cho rằng Thủ tướng Dũng thuộc phái chủ hoà nhưng buộc phải tỏ ra cứng rắn trước các áp lực trong Trung ương Đảng.
"Gần đây người ta tấn công ông Dũng và uy hiếp ông Dũng. Cho nên buộc ông Dũng đôi khi phải có những tuyên bố cứng rắn. Và ông phải dùng cái đó như 'cái khiên' để đỡ, cho người ta khỏi đánh gục ông."
Tiến sĩ Giang nhận định: "Thực lòng Nguyễn Tấn Dũng không phải như thế. Giữ cho mình đứng để có thời cơ thực hiện đường lối cách tân của mình, thì phải giơ cái khiến chắn ấy ra nhất thời."
Còn từ Thành phố Hồ Chí Minh, Giáo sư Tương Lai, từng cố vấn các vấn đề xã hội cho cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt đánh giá rằng "Ông không nghĩ Hội nghị Trung ương giữa kỳ này có thể bàn thảo gì về thay đổi nhân sự"
Ông nói "Vấn đề bây giờ là dồn sức để giải quyết các khó khăn trước mắt."
"Ví dụ như tình hình đời sống, kinh tế khó khăn của người dân, tình hình khủng hoảng kinh tế, lạm phát trong nước, thiên tai, ảnh hưởng của cơn bão tài chính toàn cầu. Vấn đề là phải chờ đợi xem sẽ vượt qua các khó khăn đó như thế nào."
Một số ý kiến khác cho rằng rằng Hội nghị Trung ương 8 lần này vẫn giới hạn trong khuôn khổ một hội nghị giữa kỳ.
Một mục tiêu chính của Hội nghị là tạm thời trấn án dư luận trước những thành tích kinh tế nghèo nàn, các diễn biến bất đồng trong chính sách đối nội, đối ngoại và các nguy cơ bất ổn xã hội sâu sắc, kéo dài.
Hội nghị do đó chỉ được coi là một trong các bước trù bị có tính giải pháp tình thế cho những thay đổi và tái sắp xếp về cán cân nhân sự, đường hướng lãnh đạo chiến lược... mà Trung ương Đảng chưa thể giải quyết thấu đáo, rõ ràng trong thời điểm hiện nay.
No comments:
Post a Comment