HUYỀN THOẠI VỀ MỘT XÃ HỘI HÀI HOÀ Ở TRUNG QUỐC

Xung đột sắc tộc ở Tân Cương phá tan huyền thoại về một "xã hội hài hòa" của Trung Quốc
Đức Tâm
Bài đăng ngày 08/07/2009 Cập nhật lần cuối ngày 08/07/2009 14:25 TU
http://www.rfi.fr/actuvi/articles/115/article_4127.asp
Theo các chuyên gia về Trung Quốc, ông Hồ Cẩm Đào đã thất bại trong việc xây dựng mô hình một "xã hội hài hòa". Không rõ trong thời gian tới, Trung Quốc có tiếp tục đề ra khẩu hiệu này như cũ hay không. Những vụ bạo loạn tại Tân Cương chứng tỏ "Trung Quốc vẫn là một nước bạo lực, với những căng thẳng gay gắt trong xã hội"

Cuộc xung đột giữa cộng đồng Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ và người Hán tại Tân Cương, nổ ra từ tối chủ nhật vừa qua và tình hình căng thẳng còn kéo dài cho đến hôm nay, với thiệt hại nhân mạng hơn 150 người, theo con số chính thức của Bắc Kinh, cho thấy, đảng cộng sản Trung Quốc đã thất bại trong việc thực hiện mục tiêu xây dựng một "xã hội hài hòa" tại nước này.

Ý niệm về một "xã hội hài hòa" do tổng bí thư đảng, chủ tịch nước Hồ Cẩm Đào đưa ra vào năm 2004, tại một đất nước rộng lớn, có 56 sắc tộc khác nhau, trong bối cảnh chênh lệnh về mức độ phát triển, về đời sống, ngày càng lớn giữa các tỉnh thành, đặc biệt ở vùng duyên hải phía đông, với các vùng lãnh thổ nằm sâu trong nội địa.
Hội nghị Toàn thể lần thứ sáu Ban chấp hành Trung ương Đảng CSTQ khoá 16, vào tháng 10 năm 2006 đã chính thức khẳng định : "Xây dựng xã hội hài hòa là một nhiệm vụ chiến lược lớn dưới sự dẫn dắt của Chủ nghĩa Mác- Lê-nin, tư tưởng Mao Trạch Đông, học thuyết Đặng Tiểu Bình và tư tưởng "Ba Đại diện", phản ánh yêu cầu hiện đại hóa và nguyện vọng chung của nhân dân Trung Quốc".
Thế nhưng, trên báo chí Trung Quốc trong những ngày vừa qua, các bức ảnh chụp vợ chồng ông Hồ Cẩm Đào đi tham quan đấu trường Colisée ở Roma tương phản mạnh mẽ với những hình ảnh xe công an, xe buýt bị đốt cháy, cửa hàng bị đập phá, đám đông tuần hành tay cầm gậy gộc, rồi cảnh người dân xô xát mặt mũi đầm đìa máu… . Tình trạng bất ổn tại Tân Cương qua đã buộc chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào vội vã rời Ý về nước ngày hôm nay, không tham dự hội nghị G 8.

"Xã hội hài hoà" : lý tưởng hay có thực ?
Theo ông Jean Pierre Cabestan, chuyên gia về Trung Quốc, thuộc trường đại học Baptist Hồng Kông, được AFP trích dẫn, ông Hồ Cẩm Đào đã thất bại trong việc xây dựng mô hình một "xã hội hài hòa". Ý tưởng này ngày càng tỏ ra xa vời. Không rõ trong thời gian tới, Trung Quốc có tiếp tục đề ra khẩu hiệu này như cũ hay không bởi vì những vụ bạo loạn tại Tân Cương chứng tỏ "Trung Quốc vẫn là một nước bạo lực, với những căng thẳng gay gắt trong xã hội".

Trước khi có sự kiện Tân Cương, theo các cơ quan nghiên cứu Trung Quốc, nếu chỉ tính các cuộc biểu tình, tụ tập có hơn 1000 người tham gia, phản đối việc trưng thu đất đai hay tố cáo nạn tham nhũng, thì mỗi tháng, tại Trung Quốc, xẩy ra khoảng 24 000 vụ.

Ông Hồ Tinh Đẩu, đại học Công Nghệ Bắc Kinh, nhận định, "xã hội hài hòa không phải là một điều gì có thực, đó chỉ là một lý tưởng hoặc một mục tiêu". Theo ông, nếu chính phủ Trung Quốc đề ra mục tiêu này, điều đó có nghĩa là trên thực tế, có rất nhiều điều không hài hòa.

Theo giới quan sát, căng thẳng giữa hai sắc tộc này không chỉ diễn ra ở tại Tân Cương mà còn ở nhiều nơi khác. Cách nay hai thập niên, người Duy Ngô Nhĩ chiếm đa số ở Tân Cương, nhưng giờ đây, trong tổng số 20 triệu dân ở vùng này, thì có tới 40% là người Hán. Những chênh lệch về điều kiện sống, kinh tế là ngòi nổ cho mọi xung đột. Bên cạnh đó, người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ còn tố cáo chính quyền kiểm soát tôn giáo.

Tại những nơi khác trên lãnh thổ Trung Quốc, theo nhận định của các chuyên gia thuộc nhóm nghiêm cứu chiến lược Stratfor, thì di dân Duy Ngô Nhĩ được coi là nguồn nhân công rẻ mạt đối với các công ty Trung Quốc. Để khuyến khích cộng đồng này chung sống yên ổn với các nhóm cư dân khác, Bắc Kinh có chính sách trợ cấp vật chất, như lương thực, quần áo cho người Duy Ngô Nhĩ. Thế nhưng, chính các ưu đãi này đã gây ra sự bực bội cho người Hán và họ coi người Duy Ngô Nhĩ như những kẻ tội phạm.

Như vậy, mô hình "xã hội hài hòa" mà giới lãnh đạo Trung Quốc chủ trương lộ rõ bản chất. Chuyên gia xã hội học Jean Louis Rocca, hiện đang giảng dạy tại đại học Thanh Hoa, Bắc Kinh nhấn mạnh, ai cũng biết là không hề có hài hòa giữa người Hán và người Duy Ngô Nhĩ. Do vậy, phải dùng vũ lực để trấn áp những lực lượng ngăn cản việc tạo dựng một "xã hội hài hòa".