SAO CHÍNH PHỦ KHÔNG CÁCH CHỨC NHÂN DÂN

Vẫn còn một lời nói sau
Phạm Thị Hoài
09/07/2009 12:15 sáng
http://www.talawas.org/?p=7254

Sao chính phủ không cách chức nhân dân
Và bầu một nhân dân khác
Có phải tiện hơn không?

Lần đầu tiên nghe đọc những câu thơ ấy của Bertolt Brecht, tôi không hiểu. Không hiểu nó nói gì. Không hiểu vì sao ở Đông Berlin, người ta đọc nó ngưỡng mộ mà phải kìm giọng thế. Brecht là tác gia có kịch diễn quanh năm, sách in bạt ngàn tại Cộng hoà Dân chủ Đức. Một bông hoa ngoại cỡ cài trên ve áo chế độ. Sao thơ ấy phải thầm thì đọc? Hành trang tinh thần của một sinh viên đến từ miền Bắc Việt Nam cuối những năm 70 không đủ cho tôi hiểu. Mùa thực tập đầu tiên trong Lưu trữ Di cảo Văn học Bertolt Brecht cũng không giúp tôi hiểu nhiều hơn. Chuyên chính vô sản có trật tự của nó: hoa cài ve áo có thể gỡ xuống, áo tất nhiên có thể thay, chỉ người mặc áo là không thể thay đổi. Cái trật tự vững như bàn thạch ấy không phải để hiểu.

Toàn văn bài thơ của Brecht như sau:
Bertolt Brecht
Giải pháp
Sau cuộc nổi dậy tháng Sáu ngày mười bảy
Bí thư Hội Nhà văn cho rải
truyền đơn ở Đại lộ Stalin
Nói nhân dân đã đánh tuột lòng tin
của chính phủ. Chỉ có cách lao động
gấp đôi. Mới mong khôi phục lại.
Sao chính phủ không cách chức nhân dân
Và bầu một nhân dân khác
Có phải tiện hơn không?[1]

Nguyên bản tiếng Đức:
Die Lösung
Nach dem Aufstand des 17. Juni
Ließ der Sekretär des Schriftstellerverbands
In der Stalinallee Flugblätter verteilen
Auf denen zu lesen war, dass das Volk
Das Vertrauen der Regierung verscherzt habe
Und es nur durch verdoppelte Arbeit
Zurückerobern könne. Wäre es da
Nicht doch einfacher, die Regierung
Löste das Volk auf und
Wählte ein anderes?

Song bài thơ này, được thần tượng như một lời phê phán sắc nhọn đầy tính giễu cợt đặc trưng cho phong cách Brecht đối với nhà cầm quyền Đông Đức, không phải là tuyên ngôn chính thức của tác gia lỗi lạc ấy. Nó được viết mấy tuần sau sự kiện 17 tháng Sáu năm 1953, nhưng 11 năm sau, khi ông đã qua đời 8 năm, mới xuất hiện trong Toàn tập Brecht năm 1964.

Còn phát ngôn chính thức của Brecht về sự kiện này thì sao?

*

Ngày 17 tháng Sáu 1953, cuộc nổi dậy[2] chống chính quyền với quy mô lớn đầu tiên trong Khối Xã hội Chủ nghĩa Đông Âu, bước đi đầu tiên về hướng Solidarnosc, diễn ra tại Cộng hoà Dân chủ Đức. Những hoạt động thanh tẩy trong nội bộ giới lãnh đạo chính trị, khủng bố những người bất đồng chính kiến, trấn áp tôn giáo, kiểm soát thanh niên, tình trạng thực phẩm khan hiếm và đắt đỏ đi liền với chính sách vụ thành tích, nâng chỉ tiêu lao động, gặp thời điểm những dấu hiệu nới lỏng đường lối đầu tiên xuất hiện sau khi Stalin qua đời, đã đẩy hơn 1 triệu người dân Đông Đức xuống đường biểu tình và phản kháng. Chính phủ Đông Đức rút về náu tại Berlin Karlshorst, tổng hành dinh của quân đội Liên Xô đóng tại Đông Đức, cầu cứu quân đội của một quốc gia khác ra tay đàn áp nhân dân mình. Xe tăng và Hồng quân Xô-viết đã giải quyết phần còn lại, như 3 năm sau tại Hungary, 15 năm sau tại Praha.
Ngay trong ngày 17 tháng Sáu ấy, Brecht gửi một bức thư cho Walter Ulbricht[3], bày tỏ “sự gắn bó với Đảng Xã hội Chủ nghĩa Thống nhất Đức”[4] và không quên gửi tới Vladimir Semyonovich Semyonov, người đứng đầu Cao Uỷ Xô-viết, nhân vật quyền thế nhất của Moskva tại Đông Đức, lời bày tỏ “tình hữu nghị son sắt” với Liên Xô. Ngày 21 tháng Sáu, tờ Nước Đức Mới (Neues Deutschland), cơ quan ngôn luận của Đảng SED[5], đăng bức thư của Brecht ở vị trí trang trọng trong những tiếng nói ủng hộ chính quyền của các văn nghệ sĩ, trí thức Đông Đức danh tiếng. Hai ngày sau, dưới nhan đề “Không dung tha bọn phát xít!”, cùng nhiều tác giả khác, Brecht tố cáo những thế lực phát xít phương Tây và CIA lợi dụng sự bất mãn có phần chính đáng của công nhân Đông Đức để kích động chiến tranh, bạo lực[6].
Phản ứng từ phía bên kia đến ngay tức thì. Những nhà hát ở Tây Berlin, Tây Đức và Áo vốn hâm mộ Brecht đồng loạt huỷ các chương trình công diễn kịch của ông. Hơn một thập kỉ sau, phong trào tẩy chay Brecht ở phương Tây mới tạm lắng xuống. Nhưng sự kiện 17 tháng Sáu đã vĩnh viễn gắn liền với “Trường hợp Bertolt Brecht”, biểu tượng cho thái độ hai mặt, cơ hội và hèn nhát, của trí thức văn nghệ sĩ trong các chế độ toàn trị ở các nước XHCN.[7] Sau này, trong vở kịch Đám thợ thuyền tập khởi nghĩa (Die Plebejer proben den Aufstand, 1966), người đồng nghiệp nổi tiếng của ông, cũng cánh tả, Günter Grass, chỉ trích không che đậy rằng điều Brecht quan tâm là sự thành công của cuộc khởi nghĩa công nhân trên sân khấu chứ không phải trong cuộc đời thực vào ngày 17 tháng Sáu năm 1953.[8]

Còn mặt sau của những phát ngôn chính thức của Brecht là gì?

Cũng trong bức thư gửi Walter Ulbricht nói trên, Brecht yêu cầu nhà cầm quyền Đông Đức thực hiện một chương trình thảo luận thẳng thắn với giới công nhân về tiến trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, vì sự bất mãn của công nhân ở thời điểm xảy ra cuộc khởi nghĩa là chính đáng. Phần này của bức thư không bao giờ được báo chí Đông Đức công bố. Trước công luận, chỉ có những lời bày tỏ “sự gắn bó với Đảng XHCNTN Đức” và “tình hữu nghị son sắt” với Liên Xô của Brecht, ngay sau khi hai thế lực này kết hợp để dùng bạo lực bẻ gãy cuộc nổi dậy đòi dân chủ đầu tiên của những người lao động tại một nước XHCN Đông Âu.
Không phải chỉ có giới trí thức đủ khôn ngoan để chơi trò chơi hai mặt. Nhà cầm quyền rất biết dùng hai mặt ấy, mặt nào vào lúc nào, cho trò chơi quyền lực của mình. Sự cố 17 tháng Sáu đeo đẳng Brecht cho đến cuối đời. Một thời gian dài, đi đâu ông cũng đem theo bản sao nguyên vẹn bức thư tai tiếng nói trên, ấn nó vào tay bạn bè, người quen, một chiến dịch thanh minh vô vọng.
Nhưng Brecht vẫn còn một lời nói sau: bài thơ “Giải pháp”, với những câu kết đã trở thành kinh điển của dòng văn chương phản kháng:
Sao chính phủ không cách chức nhân dân
Và bầu một nhân dân khác
Có phải tiện hơn không?[9]

Giải pháp mà Brecht đề nghị với chính quyền Đông Đức đến muộn 11 năm, nhưng có thể dùng tốt cho chính quyền Việt Nam, cũng một nước xã hội chủ nghĩa, những ngày này. Tiện hơn cả là cách chức giới trí thức đang đánh tuột lòng tin của chính phủ qua việc tiếp tục kiến nghị dừng Đại Dự án Bauxite Tây Nguyên. Và bầu một giới trí thức khác. Cũng nên giải tán luôn Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bầu một Đại tướng Võ Nguyên Giáp mới. Tất nhiên trước đó cần bãi nhiệm Chiến thắng Điện Biên Phủ và bầu một Chiến thắng Điện Biên Phủ mới. Không có gì mà chính quyền nhân dân không thể làm được, đơn giản nhất là việc cách chức nhân dân.

*

56 năm sau, cũng ngày 17 tháng Sáu, theo thông tin trên báo chí chính thống tại Việt Nam, Luật sư Lê Công Định ký tường trình nhận tội chống phá nhà nước Việt Nam và xin khoan hồng. Trước ông và sau ông đã có và sẽ còn có nhiều bản tường trình, nhiều chữ ký, nhiều tuyên bố quy phục chính quyền, nhiều lời tỏ tình hay hứa hẹn gắn bó sắt son với quyền lực như thế. Chúng có vai trò của chúng, trong cái trật tự tưởng vững như bàn thạch của chế độ toàn trị. Nhưng tôi tin rằng vẫn còn một lời nói sau, không cần đến 11 năm như những câu thơ của Brecht.

© 2009 Phạm Thị Hoài
© 2009 talawas blog
---------------------------------------------------------

[1] Bản dịch của Phạm Thị Hoài
[2] Còn được gọi là Khởi nghĩa Nhân dân hoặc Khởi nghĩa Công nhân. Nổ ra tại Berlin, cuộc nổi dậy nhanh chóng lan ra 500 địa phương và đạt tới quy mô chưa từng thấy tại các nước Đông Âu XHCN. Năm ngày sau, ngày 22/6/1953, đại lộ chính tại Tây Berlin nằm trên trục Đông Tây nối hai nửa thành phố Berlin được đổi tên thành Đường 17 tháng Sáu, tên này được giữ cho đến ngày nay. Cộng hoà Liên bang Đức (Tây Đức) lấy ngày 17 tháng Sáu làm Ngày Quốc khánh cho đến năm 1990. Từ 1990, Quốc khánh Đức là Ngày Thống nhất 3 tháng Mười.
[3] Ở cương vị người đứng đầu Đảng XHCNTN Đức (Tổng Bí thư, sau chuyển thành Bí thư Thứ nhất) và Nhà nước CHDC Đức (Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng), Walter Ulbricht (1893-1973), được coi là nhà lãnh đạo điển hình theo đường lối Stalin, đã góp phần khắc hoạ đáng kể diện mạo của CHDC Đức trong hai thập niên 50 và 60. CHDC Đức dựng Bức tường Berlin trong thời gian ông cầm quyền. Năm 1971, ông bị thất sủng dưới triều Brezhnev. Người thay thế ông là Erich Honecker.
[4] Tên của Đảng Cộng sản cầm quyền tại Đông Đức cho đến cuối năm 1989. Ngày 1 tháng Mười Hai 1989, Quốc hội Đông Đức xoá bỏ độc quyền lãnh đạo của Đảng SED trong Điều 1, Hiếp pháp CHDC Đức. Hậu thân của Đảng SED tại nước Đức thống nhất là Đảng Xã hội Chủ nghĩa Dân chủ (PDS). Từ ngày 16 tháng Sáu 2007, Đảng PDS thống nhất với các đảng và tổ chức chính trị cánh tả khác thành Đảng Cánh Tả, chiếm 53 trong tổng số 612 ghế tại Quốc hội Đức khoá đương nhiệm (2005-2009).
[5] Sau khi đập tan cuộc khởi nghĩa, ban lãnh đạo Đảng XHCNTN Đức cũng nhanh chóng tìm ra thủ phạm trong nội bộ Đảng để thanh toán cuộc khủng hoảng chính trị của mình. Cùng với Bộ trưởng Bộ An ninh Quốc gia (Stasi) Wilhelm Zaisser, Tổng Biên tập tờ Nước Đức Mới Rudolf Herrnstadt, uỷ viên BCHTƯ Đảng, ứng viên Bộ Chính trị, bị coi là những phần tử đi chệch đường lối, bị tước bỏ mọi chức vụ và khai trừ khỏi Đảng.
[6] Đến nay, những quy kết cho các thế lực phát xít phương Tây và CIA nào đó trong cuộc nổi dậy ngày 17 tháng Sáu tại Đông Đức không hề có một bằng chứng nào thuyết phục, trong khi mới đây, tháng Năm 2009, hồ sơ giải mật của Bộ An ninh Quốc gia Đông Đức (Stasi) cho thấy người đóng vai trò châm ngòi cho phong trào sinh viên và trí thức cánh tả phản kháng tại Tây Berlin và Tây Đức, Karl-Heinz Kurras, một nhân viên cảnh sát Tây Berlin, là đảng viên Đảng XHCNTN Đức và cộng tác viên của Stasi.
[7] Một mặt, khi từ chốn tị nạn Hoa Kỳ trở về châu Âu qua ngả Thụy Sĩ, Brecht ngửi ra ngay “cái mùi tỉnh lẻ nồng nặc” của Đông Berlin, hết sức dị ứng với đường lối văn nghệ hiện thực xã hội chủ nghĩa sẽ thống trị tại xứ này và không có ảo tưởng gì về chế độ xã hội mệnh danh là chủ nghĩa xã hội sẽ được thiết lập tại đây. Nhưng mặt khác, chỉ có Đông Berlin mới sẵn sàng cấp cho ông một nhà hát, trong khi Wien, München, Zürich đều từ chối. Vậy khôn ngoan nhất, như Brecht đã hành động, là trở thành công dân Áo, ký hợp đồng cho toàn bộ các tác phẩm của mình với một nhà xuất bản đầy uy tín tại Tây Đức, và nhận một nhà hát kịch tại Đông Berlin. Một mặt, Brecht nhìn rõ Stalin là một “gã vô lại, xơi tái chiến hữu không thèm chớp mắt” và chủ nghĩa Stalin đã trở thành cơn ác mộng cho cả những trí thức cánh tả không mang thẻ Đảng Cộng sản như ông. Nhưng mặt khác, khi Thomas Mann từ chối Giải thưởng Stalin năm 1954 thì người thế chân không cần tìm đâu xa, chính là Brecht.
[8] Hư cấu và hiện thực, cái nào xâm lấn cái nào? Dường như các nhân vật sân khấu của Brecht đã trả lời câu hỏi đó bằng hành động thật của tác giả của chúng. Tác giả của Galileo Galilei và Người tốt thành Tứ Xuyên cũng đu dây và đeo mặt nạ như các nhân vật của mình, với niềm tin là bằng cách đó lách qua những câu thúc của hoàn cảnh để theo đuổi những mục đích cao hơn của bản thân.
[9] Phản ứng của Brecht xuất phát từ bài viết ngày 20 tháng Sáu 1953 trên tờ Nước Đức mới, trong đó Bí thư Hội Nhà văn Đông Đức (tương đương với Tổng Thư kí Hội Nhà văn Việt Nam) Kurt Barthel, uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng XHCNTN Đức, phê phán và yêu cầu công nhân Đức phải nỗ lực gấp bội để lấy lại lòng tin của chính phủ: “Bây giờ các người chỉ có cách lao động thật nhiều, thật tốt thì mới mong chính phủ tha thứ cho hành động đáng xấu hổ này.” Những nhà văn nổi tiếng của Đông Đức như Stephan Hermlin và Stefan Heym cũng góp phần đáng kể vào việc bôi nhọ cuộc nổi dậy ngày 17 tháng Sáu trong các tác phẩm của mình.

Phản hồi
10 phản hồi (bài “Vẫn còn một lời nói sau”)


Trần Văn Tích nói:
10/07/2009 lúc 1:55 chiều
Công tử Bạc Liêu hỏi bà Phạm Thị Hoài hai câu, tôi xin nhanh nhẩu (chỉ mong không đoảng) trả lời câu thứ nhất. Bertolt Brecht(1898-1956) về Đông Đức sau khi sống lưu vong mười lăm năm và được chính quyền cộng sản tài trợ rộng rãi phương tiện hoạt động văn hoá để cùng vợ là Helene Weigel (1900-1971) thành lập đoàn kịch Berliner Ensemble, trình diễn thường xuyên ở Theater am Schiffbauerdamm, mang lại uy tín quốc tế cho sân khấu Đức. Brecht được Giải thưởng Quốc gia Cộng hoà Dân chủ Đức năm 1951, giải thưởng Hoà bình Quốc tế Stalin năm 1954. Không những chỉ gửi thư cho Chủ tịch Đảng Ulbricht ngay sáng hôm công nhân nổi dậy, tự phát nhận định rằng mình thấy có bổn phận phải bày tỏ tình đoàn kết với Đảng Xã hội Thống nhất Đức mà khi chiến xa Nga lăn bánh xích rầm rộ lao vào đám biểu tình thì Brecht đứng bên lề đường còn giơ tay vẫy chào. Brecht không nói sau khi đã chết, Brecht nói chỉ mấy tuần sau ngày 17.06.1953. Lúc đó chỉ dám “nói”, còn “đăng” thì phải chờ đến 1964. Bà Hoài không cho biết nhưng tôi đoán có lẽ phụ trách ấn hành Toàn tập Brecht là “nhà xuất bản đầy uy tín tại Tây Đức” (chú thích PTH số 7).
Cho nên ngay vào hôm 17.06 Brecht chưa thể nói được vì còn phải viết thư cho Chủ tịch Đảng và giơ tay vẫy chào chiến xa Nga. Với lại cũng nên thể tất nhân tình, nghĩ đến “người đứng sau” khi phẩm bình, phê phán “lời nói sau”. Thê tróc tử phọc.

Hà Minh nói:
10/07/2009 lúc 6:09 sáng
Tinh thần “cách chức nhân dân, bầu nhân dân mới” của Bertolt Brecht chẳng xa lạ gì so với tôn chỉ của Đảng Cộng sản: Đảng lãnh đạo nhân dân vĩnh viễn… và tinh thần này được luật hóa bằng điều 4 Hiến pháp, vậy là rất rõ: nếu nhân dân không thay thế được hiến pháp thì nhân dân sẽ… ra đi, Đảng sẽ ở lại, luật đã nói rõ thế rồi, Đảng sẽ cách chức dân và thay thế dân, chỉ khi nào có mầm “dân” trong Đảng (như Gorbachev) thì mới hy vọng thay đổi. Hiện tại xin các đồng chí hãy quán triệt những điều sau:
Dân nhất thời, quan vạn đại
Bác Hồ kính yêu muôn năm!
Đảng Cộng sản Việt nam vinh quang muôn năm!
Mao chủ xỉ oan xây! Mao Chủ tịch vạn tuế,… 毛泽东主席万岁
Да здравствует Ленин!
Да здравствует Сталин!
Viva el camarada Fidel Castro
김정일 만세 – Đồng chí Kim muôn năm !

Công tử Bạc Liêu nói:
10/07/2009 lúc 3:58 sáng
Tôi có 2 câu hỏi với bà PTH:
1) Nếu ông Brecht không “nói sau” khi đã chết nhiều năm, mà nói ngay tại cái ngày hôm 17-6 ấy thì có phải là tốt hơn không? “Nói sau” như thế có phải là vớt vát chút thể diện đã mất không?
2) Hình như chỉ vì các văn nghệ sỹ, các nhà trí thức, các nhà chính trị… VN cũng toàn chọn cách “nói sau” này nên mọi chuyện ở VN mới như ngày hôm nay? Phần lớn những người dám lên tiếng đều là các… Cụ ông đã gần đất xa trời, tối thiểu thì cũng về hưu rồi, không có nhiều thứ để mất nữa mới đứng ra “nói sau”. Cho nên phong trào dân chủ VN phần lớn là phong trào của các cụ về hưu. Lớp thanh niên như NTTrung, LTCNHân hay trung niên như LCĐịnh, Nguyễn Văn Đài, Điếu Cày… vô cùng ít ỏi! Tôi sợ là 11 năm sau vẫn như thế thôi, so với thời điểm 11 năm trước là năm 1998 thì cũng không khác nhau là mấy đâu. Tuy nhiên để an ủi nhau thì hy vọng 11 năm nữa cũng được.

Minh Thuỳ nói:
10/07/2009 lúc 12:41 sáng
Tôi thích cách dịch của Phạm Thị Hoài: - Nói nhân dân đã đánh tuột lòng tin của chính phủ; và:- Sao chính phủ không cách chức nhân dân. Và bầu một nhân dân khác. Có phải tiện hơn không.Cách dịch này mạnh mẽ, có chất cay đắng mỉa mai, có lẽ sát với ý tưởng của Brecht hơn.Hãy hình dung những năm cuối đời của Brecht, một nhà thơ, nhà viết kịch danh tiếng lừng lẫy như vậy mà đi đâu cũng phải thủ trong người nguyên văn bức thư cũ để trình ra cho mọi người hiểu tấm lòng của mình. Thật cay đắng và đáng thương cho ông làm sao.
Nhưng qua đó chúng ta cũng nhận thấy sự tàn độc của sức truyền thông, chỉ với vài dòng của một bản tin, với phân nửa sự thật từ một lá thư (phân nửa kia bị che giấu) đã đốn ngã danh dự, nhân cách của một con người.
Mà đáng trách hơn là người đời, sao quá vội vàng, quá ngây thơ tin ngay những lời tuyên truyền, những lời phủ dụ của mẹ mìn chuyên nghiệp nói dối.
Thật lòng tôi hết sức phân vân, không hiểu sao một người chững chạc như Lê Công Định, có những bài viết sắc sảo về luật pháp như bài bào chữa cho Lê Thị Công Nhân và Nguyễn Văn Đài, với câu kết: “Nếu tại một nơi nào và ở một thời điểm nào mà luật pháp xem lòng yêu nước là tội phạm, thì thay vì trừng phạt những nhà yêu nước, hãy thay đổi luật pháp ấy”.
Thế mà chỉ sau 5 ngày bị bắt, ông đã nhận tội và xin khoan hồng, có điều gì khó hiểu trong sự vụ này. Đâu là sự thật? Và đâu là nhân cách thật của Lê Công Định? Từ sự việc oan khiên của Brecht, tôi cũng ráng nuôi hy vọng còn một nửa sự thật phía sau.

Nhỏ Thanh nói:
09/07/2009 lúc 3:20 chiều
Bác Bắc Phong!
Có những câu chuyện
Mà ở đất nước khác sẽ thật là vô lý
Nhưng mà ở Việt Nam
Nghe vẫn rất xuôi tai
Cách chức nhân dân, cách chức bất cứ ai
Hay giải tán đất nước này, cũng vậy

Nguyễn Phú Thịnh nói:
09/07/2009 lúc 3:07 chiều
Tôi không phản đối gì bản dịch bài thơ của nhà văn Phạm Thị Hoài. Tuy nhiên, theo các hiểu của tôi thì có thể dịch như thế này, may ra thì thoát ý hơn chăng:
Giải pháp
Sau cuộc nổi dậy tháng Sáu ngày mười bảy,
Bí thư Hội Nhà văn
Cho rải truyền đơn trên đại lộ Stalin.
Trong đó nói rằng chính phủ không còn tin cậy nhân dân nữa.
Chỉ có cách mỗi người lao động bằng hai(*)
Thì may ra mới chiếm lĩnh lại được.
[Nhưng mà cũng khó]
Có phải giản tiện hơn không
Khi mà chính phủ giải tán nhân dân này
Và bầu chọn một nhân dân khác?_____________
(*)Khẩu hiệu thi đua lao động thời bao cấp, nên mới có câu vè:
Mỗi người lao động bằng haiĐể cho cán bộ mua đài [Radio] mua xe [đạp]

Nguyễn Mai Sơn nói:
09/07/2009 lúc 8:43 sáng
Nếu Brecht sống qua cái thời Chính phủ (CP) của ông sụp đổ thì không biết ông sẽ vui hay buồn, vì đã có một CP cách chức” một CP, ở đó nhân dân làm điểm tựa cho CP mới, điều người ta thường rêu rao: “hợp lòng dân”. Dân không có “chức” nên không thể cách chức họ được. Đó là ý nghĩa mà Brecht chế giễu. Vì “quan điểm” ở những nước XHCN: chỉ có dân cách chức CP chứ không có chuyện CP cách chức dân. Thế nên chiến thắng của những người “áo vải, cờ đào” kiểu như “Quang Trung” mới được nhắc đến nhiều, với ý nghĩa “đấu tranh giai cấp”… Ngô Thì Nhậm đã “vượt thời đại” để tin “nhân dân”, khó tin “trí thức” (bị giải tán, phân tán).
Dễ hiểu tại sao ở VN lại muốn nhân dân “làm chủ”, vì thực chất dân chưa bao giờ làm chủ cả. Vì dân mà làm chủ thật thì dân là CP mất rồi. Chiêu bài “nhân dân”, thế lực nào cũng muốn dùng. Dùng xong rồi thì “ngầm” cách chức họ. Quyền lợi sẽ tập trung vào các giai tầng khác.
Trí thức mà đã rơi vào “bầu” (bán) thì trí thức cũng sẽ trở thành CP. Trí thức ấy sẽ tìm mọi cách để nhân dân “làm chủ” cho mình, và chính quyền khi ấy sẽ là “Chính quyền nhân dân”. Nói như chị Hoài: “Không có gì mà chính quyền nhân dân không thể làm được, đơn giản nhất là việc cách chức nhân dân”. Ông Võ Nguyên Giáp cho đến những ông còn đương chức đều không phải nhân dân nên sớm muộn cũng có thể bị giải tán. Vì “nhân dân” đã nói rằng: “Quan nhất thời, dân vạn đại”. “Vạn đại dung thân” là phải biết nâng bi nhân dân.
Nên chăng cần tìm định nghĩa mới cho “nhân dân” và cho cả “trí thức” nữa?

tracy nói:
09/07/2009 lúc 4:34 sáng
Chính phủ cách chức dân
Cho xuống làm tù nhân
Phong những người ở lại
Làm đầy tớ nhân dân

Đinh Từ Thức nói:
09/07/2009 lúc 3:44 sáng
Chính phủ đâu cần cách chức dân
Để bầu một nhân dân khác.
Đã có cách khác:
Giết dân, bằng chiến tranh, tù đầy.
Những người sót lại, đâu còn là nhân dân.
Chỉ là đàn cừu.

Bắc Phong nói:
09/07/2009 lúc 2:12 sáng
Giải pháp trúng chỗ nào
cách chức nhân dân
bầu một nhân dân khác
cái giải pháp ngược đời
cái anh chàng viết kịch giễu thôi
nhưng sao người ta hâm mộ
đến nỗi liều mạng thì thầm
những câu thơ như thế
vì nó trúng cái buồn thực tế
cách chức nhân dân [nô lệ]
nô lệ có chức sao
bầu một nhân dân khác
nhưng dân lao động nào
sao lại có chuyện bầu / bán ở đây
ai ứng cử nhân dân
mà có chuyện bầu
không bầu được thì tìm ai bán
có nước nào bán dân ?
cái anh chàng viết kịch kỳ cục
nhưng sao người ta thích đọc
đến nỗi học thuộc long
những câu thơ như thế
vì nó hay ở chỗ nghịch lý
thuận với thời đại nghịch lý chúng ta
bắc phong