Fareed Zakaria - Washington Post
Lê
Quốc Tuấn dịch
Posted by adminbasam on
18/03/2017
Lời
dịch giả: Fareed Zakaria, tác giả nhiều cuốn sách phân
tích chính trị nổi tiếng trong gần thập niên qua (trong đó có một cuốn tôi rất
tâm đắc “The Post-American World” mà tôi đã dịch đăng nhiều kỳ trên mạng từ năm
2008) vừa viết một bài bình luận về Trump trên tờ Washington Post.
Xin dịch nguyên văn bài viết này tặng các fan hâm mộ
Trump.
***
Một người đàn ông đẩy xe đẩy ngang qua biển quảng cáo ảnh TT Trump tại một
tiệm báo ở Thượng Hải. Ảnh: AP
Chúng
ta vẫn chưa có chương trình nghị sự chính thức cho cuộc họp tháng tới ở Florida
giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Nhưng sau 75 năm Hoa
Kỳ lãnh đạo trường quốc tế, hội nghị thượng đỉnh Mar-a-Lago có thể đánh dấu bước
khởi đầu của việc chuyển giao quyền lực từ Hoa Kỳ sang tay Trung Quốc. Trump đã
chấp nhận một chính sách rút lui khỏi thế giới, mở ra một không gian mà Đảng Cộng
sản Trung Quốc đang háo hức.
Trong chiến dịch vận động tranh cử, Trump đã chống lại
Trung Quốc, vì cho rằng đất nước này đang “hiếp dâm” Hoa Kỳ. Ông thề sẽ xem TQ
là kẻ thao túng tiền tệ vào ngày đầu tiên của mình trong nhiệm kỳ. Nhưng ngay
trong tương tác đầu tiên của mình với Bắc Kinh, ông đã nhượng bộ. Vài tuần sau
cuộc bầu cử, Trump đưa ra ý kiến rằng ông có thể nâng cấp quan hệ với Đài Loan.
Để đáp lại, Tập đóng băng tất cả các mối liên hệ giữa Bắc Kinh và Washington
trong tất cả các vấn đề, yêu cầu Trump phải tự mình đảo ngược lại – và chính điều
ấy đã xảy ra. (Vài tuần sau đó, có thể chỉ là ngẫu nhiên, chính phủ Trung Quốc
trao cho Tổ chức Trump hàng chục quyền thương hiệu ở Trung Quốc, với tốc độ và
quy mô làm ngạc nhiên nhiều chuyên gia).
Tầm nhìn của chính quyền Trump về việc ly khai khỏi
thế giới là một ơn trời ban cho Trung Quốc. Nhìn vào ngân sách đề xuất của
Trump trong chủ trương cắt giảm đến 28% chi tiêu ngoại giao cho “quyền lực mềm”,
viện trợ nước ngoài và các tổ chức quốc tế. Trong khi đó, từ thập niên qua, Bắc
Kinh tăng gấp bốn lần ngân sách của Bộ Ngoại giao. Và điều đó không bao gồm những
chi tiêu to lớn cho viện trợ và phát triển ở châu Á và châu Phi. Chỉ cần kiểm
tra một số cam kết phát triển chính của Bắc Kinh, David Shambaugh từ Đại học
George Washington ước tính tổng cộng là 1.4 nghìn tỷ đô la, so với Kế hoạch
Marshall, hiện có chi phí khoảng 100 tỷ đô la.
Sức mạnh ngoại giao ngày càng tăng của Trung Quốc có
ý nghĩa quan trọng. Một người đứng đầu chính phủ châu Á gần đây đã nói với tôi
rằng tại tất cả các hội nghị khu vực, “Washington gửi đến hai nhà ngoại giao,
trong khi Bắc Kinh gửi đến hàng chục. Người Trung Quốc có mặt tại tất cả các cuộc
hội họp và các bạn thì lại vắng mặt”. Kết quả, ông nói, Bắc Kinh đang ngày càng
đặt ra chương trình nghị sự cho châu Á.
Chính quyền Trump muốn tiết kiệm ngân sách của Hoa Kỳ
cho Liên hợp quốc. Đây là bản nhạc làm vui tai Trung Quốc. Bắc Kinh từng cố gắng
tạo ảnh hưởng trong cơ chế toàn cầu này trong nhiều năm qua. TQ đã tăng ngân quỹ
cho U.N trong toàn thể các hội đồng và sẽ rất vui mừng đón nhận sự lúng túng
khi Hoa Kỳ rút lui. Như Colum Lynch, chuyên gia phân tích chính sách đối ngoại,
nhận định, Trung Quốc đã trở thành nhà tài trợ lớn thứ hai trong việc gìn giữ
hòa bình ở U.N và có nhiều lực lượng gìn giữ hòa bình hơn cả bốn thành viên Hội
đồng Bảo an gộp lại. Tất nhiên, hậu quả của điều này là Trung Quốc sẽ có được ảnh
hưởng gia tăng, từ những cuộc bổ nhiệm quan trọng đến các thay đổi chính sách
trong toàn hệ thống của U.N.
Hành động quan trọng đầu tiên của chính quyền Trump
là rút Hoa Kỳ ra khỏi TPP – Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương, một hiệp định
vốn sẽ mở ra các nền kinh tế từng đóng cửa từ lâu như Nhật Bản và Việt Nam,
nhưng cũng sẽ tạo ra một khối có thể chống lại sự thống trị ngày càng tăng của
Trung Quốc về thương mại ở châu Á. TPP, theo lời của Thủ tướng Singapore Lý Hiển
Long, là “một bài kiểm tra” về sự tín nhiệm của Hoa Kỳ ở Châu Á. Với sự rút lui
của Washington, ngay cả những đồng minh ủng hộ Mỹ như Úc đang phải bảo vệ mình.
Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull đã nâng cao khả năng Trung Quốc gia nhập TPP, chủ
yếu là việc chuyển một khối nước nhằm ngăn chặn Trung Quốc lại trở thành một
nhánh ảnh hưởng bởi Trung Quốc.
Vai trò toàn cầu của Hoa Kỳ luôn có ý nghĩa là các
hiện diện tại một trong những điểm mới trong khoa học, giáo dục và văn hoá.
Nhưng ở đây một lần nữa, Washington đang thu nhỏ khi Bắc Kinh tăng tốc. Trong
ngân sách đề xuất của Trump, Viện Y tế Quốc gia, NASA và các phòng thí nghiệm
quốc gia phải đối mặt với sự cắt giảm tồi tệ, cũng như nhiều chương trình trao
đổi từng mang lại nhiều thế hệ lãnh đạo trẻ tuổi được đào tạo ở Hoa Kỳ và phô
trương các giá trị của Mỹ. Trong khi đó, Bắc Kinh tiếp tục mở rộng “Học viện Khổng
Tử” trên toàn thế giới và hiện đang cung cấp 20.000 học bổng cho sinh viên nước
ngoài sang Trung Quốc. Kinh phí cho khoa học của họ tăng lên mỗi năm. Kính
thiên văn lớn lớn nhất thế giới hiện ở Trung Quốc, chứ không phải ở Hoa Kỳ.
Chính quyền của Trump muốn có một quân đội lớn mạnh
hơn. Nhưng chưa bao giờ Trung Quốc tìm cách cạnh tranh với sức mạnh của Mỹ. Các
nhà lãnh đạo Trung Quốc đã cho tôi biết rằng đây là một chiến lược của Liên Xô,
từng bị thất bại thảm hại trong thời Chiến tranh Lạnh, Ngụ ý là: Hãy để
Washington lãng phí nguồn lực của Lầu năm góc, trong khi Bắc Kinh sẽ tập trung
vào kinh tế, công nghệ và quyền lực mềm.
H.R McMaster, người cố vấn an ninh quốc gia của
Trump, từng nhận xét rằng cố gắng chiến đấu cân xứng với Mỹ là “ngu ngốc.” Một
chiến lược thông minh sẽ là một sự bất đối xứng. Người Trung Quốc dường như hiểu
được điều này.
-------------------------------
Phạm Thanh Giao
(FB Giao
Thanh Pham) | Friday, March 17 at 7:56pm
No comments:
Post a Comment