Wednesday, April 14, 2010

BA LAN MẤT ĐI NHIỀU NHÂN VẬT CHỐNG CỘNG

Ba Lan mất đi nhiều nhân vật từng đấu tranh chống cộng sản

Thanh Phương

Thứ tư 14 Tháng Tư 2010

http://www.viet.rfi.fr/quoc-te/20100414-ba-lan-mat-di-nhieu-nhan-vat-tung-dau-tranh-chong-cong-san

Ngoài những chính khách đương nhim, người dân Ba Lan cht nhn ra rng họ vừa mt đi c mt mng ca lch s nước h, bi vì trong chuyến bay tun trước, tháp tùng tổng thng Kaczynski, còn có mt s nhân vt đã đóng vai trò trng yếu trong thời kỳ đu tranh chng chế đ cng sn.

.

Ngày thứ by ti đây, Ba Lan s tưởng nim 96 nn nhân tai nn máy bay tng thống Kaczynski ti Nga và ngày hôm sau, ch nht, hai v chng tng thng Ba Lan sẽ được mai táng trong mt bui l vi s tham d ca nhiu lãnh đo ngoi quốc. Hôm nay, hàng ngàn người dân Ba Lan, tuy tri đang mưa, nhưng vn kiên nhẫn xếp hàng my tiếng đng h, đ được đt bó hoa hoc nghiêng mình trước linh cửu tng thng Kaczynski và phu nhân.

Hôm qua, có một hình nh s mãi mãi ghi khc trong tâm trí người dân Ba Lan: 18 chiếc ghế đ trng ca các dân biu t nn, ch có bc chân dung ca h và bó hoa đặt kế bên. Hôm qua, trong mt phiên hp đc bit, các dân biu Quc Ba Lan đã đau đớn tưởng nim các đng nghip đã vĩnh vin ra đi trong tai nn bi thảm nht trong lch sử nước này.

Nhưng ngoài nhng chính khách đương nhim, người dân Ba Lan bây giờ mi cht nhận ra rng h va mt đi c mt mng ca lch s nước h, bi vì trong chuyến bay định mnh ngày th by tun trước, tháp tùng tng thng Kaczynski, còn có một s nhân vật đã đóng vai trò trng yếu trong thi kỳ đu tranh chng chế độ cộng sn.

.

Nhng nhân vt Ba Lan đu tranh chng chế đ cng sn

Đầu tiên phi k đến ông Ryszard Kaczorowski, tng thng Ba Lan cui cùng sống lưu vong. Sau cuc tn công ca Đc Quc xã ngày 1/9/1939, khởi đu cho Thế chiến th hai, chính ph dân ch Ba Lan thi đó đã lưu vong, đu tiên là ở Rumani, Pháp, rồi cui cùng đt tr s th đô Anh quc. Sau khi chm dt Thế chiến th hai, Ba Lan li rơi vào tay Cng sn, cho nên chính ph lưu vong quyết định vn li Luân Đôn và duy trì ngn c ch quyn Ba Lan. Trong sut gn na thế k, bên cnh chế đ cng sn Vacxava, được nhiu quc gia công nhn, vn tn tại chính ph lưu vong Luân Đôn.

Sau khi Hồng quân Liên Xô tn công vào Ba Lan ngày 17/9/1939, ông Kaczorowski, lúc ấy là thành viên mt t chc hướng đo hot đng bí mt, đã bị cảnh sát mt v Liên Xô bt gi. Sau 100 ngày nm trong phòng giam dành cho tử tù, ông bị kết án 10 năm kh sai Siberi. Được Staline ân xá năm 1941, ông phc vụ trong quân đi Ba Lan được thành lp Liên Xô. Sau chiến tranh, ông sang sống lưu vong Luân Đôn và đến năm 1989 lên làm tng thng chính ph Ba Lan lưu vong.

Nhưng ch vài tháng sau đó, chế đ cng sn sp đ, nn Cng hòa Ba Lan thứ ba ra đời, vi cu lãnh đo Công đoàn Đoàn Kết Lech Walesa được bu làm tng thống trong cuc bu c t do đu tiên vào tháng 12/1990. Lin sau đó, chính phủ lưu vong Luân Đôn tuyên b t gii tán và ngày 22/12, ông Kaczorowski tr v quê hương đ, mt cách tượng trưng, trao quyền li cho tân tng thng Lech Walesa.

Cùng lứa tui 80 vi ông Kaczorowski là bà Anna Walentynowicz, cũng là mt nhân vật lch s quan trng đã b mng trong tai nn máy bay Nga. Bt mãn chế độ cng sn, bà Walentynowicz đã gia nhp hàng ngũ đối lp dân ch t thp niên 70 và một trong nhng người sáng lp Công đoàn Đoàn kết, công đoàn t do đu tiên trong khối cng sn. Làm vic ti xưởng đóng tàu Gdansk, nhưng do tham gia hoạt đng chính tr, bà Walentynowicz đã b sa thi 5 tháng trước khi đến tui về hưu. V sa thi này đã làm dy lên phong trào đình công dn đến s hình thành Công đoàn Đoàn kết.

Cùng tử nn trong chiếc máy bay ca tng thng Kaczynski còn có ông Arkadiusz Rybicki, 57 tuổi. Cũng làm vic ti xưởng đóng tàu Gdansk và cũng tích cực tham gia phong trào đối lp dân ch, Rybicki đã cùng vi mt người bn khc trên mt mảnh g 21 yêu sách ca các công nhân xưởng đóng tàu, trong đó yêu sách đu tiên là ra các đạo lut v công đoàn đc lp. Năm 2003, bn yêu sách khc trên g này đã được UNESCO công nhn là di sn thế gii.

.

.

.

No comments: