BIỂN ĐÔNG : MÁU, NƯỚC MẮT và CÒN ĐIỀU GÌ PHÍA SAU HẬU TRƯỜNG ?

Biển Đông: Máu, nước mắt và còn điều gì phía sau hậu trường?
Trân Văn, phóng viên RFA
2009-07-17
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/SouthChinaSea-blood-and-tears-TVan-07172009113941.html
Sáng 16 tháng 7, chín ngư dân của con tàu đánh cá mang số hiệu QNg 2203 TS đã về đến bến Cổ Lũy, thuộc xã Nghĩa An, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi. Trước đó, vào lúc rạng sáng ngày 15 tháng 7, tàu của họ đã bị một tàu “lạ” đâm chìm trong Biển Đông.

Thân nhân của các ngư dân gặp nạn nóng lòng chờ đợi người thân. Photo courtesy of vnexpress
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/SouthChinaSea-blood-and-tears-TVan-07172009113941.html/Vietnam-Fishermen-071609-305.jpg

Theo tờ Tuổi Trẻ, chỉ trong vòng hai tháng qua, riêng tỉnh Quảng Ngãi đã có ba tàu đánh cá bị tàu “lạ” đâm chìm. Đó là chưa kể những nhân họa khác.
Dù thuộc chủ quyền Việt Nam nhưng có nhiều yếu tố cho thấy, Biển Đông không còn là nơi an toàn cho ngư dân Việt Nam và điều gì đang diễn ra ở những nơi xa hơn, phía trong đất liền?

Liên tục bị tấn công, đuổi bắt
Theo lời ông Lê Văn Khách, một thuỷ thủ của tàu QNg 2001 TS, kể với tờ Tuổi Trẻ thì rạng sáng 15 tháng 7, một con tàu “lạ” đã đâm thẳng vào đuôi tàu của họ lúc họ đang nghỉ ngơi... Tàu vỡ, nước biển tràn vào và chín người trên tàu chỉ còn kịp vơ vội phao hoặc can nhựa rồi thoát ra khỏi tàu.
May mắn là trước khi rời tàu, ông Đặng Nam - chủ tàu đã kịp gọi một tàu đánh cá khác ở cùng quê tiếp cứu... song hơn ba giờ sau, con tàu tiếp cứu mới đến được hiện trường.
Tờ Tuổi Trẻ tường thuật rằng, ngoài ba ngư dân bị thương rất nặng cần cấp cứu, do kiệt sức, khi vào tới bờ, sáu người còn lại cũng đã được đưa vào bệnh viện để chăm sóc sức khoẻ.
Trong vài năm qua, chuyện tàu đánh cá của ngư dân Việt Nam bị nhiều con tàu “lạ” đâm chìm trên biển Đông không phải là hiếm nhưng rất ít người tin đó là các vụ tai nạn hàng hải thuần tuý.
Những con tàu đánh cá của ngư dân Việt Nam bị nhiều tàu “lạ” đâm chìm chỉ diễn ra sau một chuỗi các tuyên bố cũng như những hành động khẳng định chủ quyền của Trung Quốc trên biển Đông.
Ngoài việc bị tàu lạ đụng chìm, ngư dân Việt Nam còn bị bắn. Hồi tháng 1 năm 2005, cảnh sát biển của Trung Quốc đã xả súng vào bốn tàu đánh cá Việt Nam, khiến 9 ngư dân ở huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hoá thiệt mạng, năm người bị trọng thương, tám người khác và một con tàu bị bắt giữ.

(Video: Trung Quốc bắt tàu đánh cá của ngư dân Việt Nam)

Ngư dân Việt Nam cũng đang là đối tượng thường xuyên bị đuổi bắt, bị tịch thu tàu, ngư cụ, hải sản, bị giam giữ và tống tiền. Hãy nghe bà Võ Thị Thịnh, vợ một ngư dân ở huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, kể: “Hồi giờ mấy năm nay cũng làm miết ở Hoàng Sa đó nhưng giờ sợ quá không dám. Sợ ra rồi họ bắt.”
Còn đây là tâm sự của bà Lương Thị Hoa, vợ thuyền trưởng một tàu đánh cá ở quận Thanh Khê, Đà Nẵng: “Nói chung làm ăn mà nghe Trung Quốc bắt thì phải lo. Có một nỗi lo đó đó. Bữa ni làm thì tổn phí nhiều mà mỗi đợt đi ra lại nghe Trung Quốc dí. Điện về ở nhà cũng lo, ăn không được, ngủ không được. Bởi làm ăn khổ!”

Ai bảo vệ ngư dân?
Việt Nam cũng có hải quân, có cảnh sát biển, có bộ đội biên phòng, những lực lượng này làm gì khi ngư dân thường bị săn đuổi, bị bắt, bị bắn và gặp những tai nạn trên biển?
Chúng tôi đã gọi điện thoại nêu thắc mắc này với Đồn 248 thuộc lực lượng Biên phòng Đà Nẵng và được một sĩ quan tại đây trả lời: “Có việc chi thì anh phải làm việc cụ thể chứ không thể thông qua điện thoại nhá! Chúng tôi chỉ làm trực tiếp thôi nhá! “
Riêng ngư dân và thân nhân của họ thì giải đáp cặn kẽ hơn: “Ở ngoài biển phần ai nấy biết chứ mô có ai bảo vệ. Bảo vệ là hồi bão tố, biên phòng ở trong bờ điện ra nhắc chừng, bảo là Đài báo bão, bảo phải cập bến thì họ kêu gọi mình vô bờ thôi chứ ngoài đó làm chi có ai bảo vệ. Làm ăn ngoài biển mạnh anh mô lo anh nấy. Lo làm ăn thế thôi chứ không có ai bảo vệ hết.”
Không có ai bảo vệ nên ngày 16 tháng 6, thêm ba tàu đánh cá và 37 ngư dân ở huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi bị hải quân Trung Quốc bắt.

Hành xử của chính quyền?
Một tuần sau khi báo chí cả trong lẫn ngoài Việt Nam cùng loan tin và bình luận về sự kiện này, ngày 22 tháng 6, Bộ Ngoại giao Việt Nam mới lên tiếng phản đối Trung Quốc “vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam ở biển Đông”.
Ba ngày sau khi có sự phản đối vừa kể, phía Trung Quốc thả 25 ngư dân, trả lại một tàu nhưng việc thả người, trả tàu là để các nạn nhân trực tiếp mang về thông điệp, đòi các chủ tàu và thân nhân của ngư dân phải nộp 210.000 nhân dân tệ tiền phạt thì mới thả tiếp 12 ngư dân và trả hai tàu còn lại.
Cùng thời điểm này, trên Internet xuất hiện một video clip ghi lại cảnh các ngư dân Việt Nam đang vái lạy lực lượng vũ trang của Trung Quốc khi bị lực lượng này bắt giữ.
Phản ứng sau đó của chính quyền Việt Nam thế nào? Ngày 9 tháng 7, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao là ông Lê Dũng cho biết: “Phía Trung Quốc đã ghi nhận yêu cầu của phía Việt Nam và sự việc đang được giải quyết thông qua con đường ngoại giao”.
Trên thực tế, sự ghi nhận này được thể hiện thế nào? Mới đây, trả lời Đài chúng tôi, một số viên chức chính quyền địa phương ở Lý Sơn, Quảng Ngãi và thân nhân của các ngư dân đang bị cầm giữ cho biết, phía Trung Quốc vừa bảo rằng sẽ giảm tiền phạt nhưng chưa cho biết mức phạt mới.
Đáng lưu ý là cũng ngày 9 tháng 7, thời điểm mà ông Lê Dũng cho biết vụ 12 ngư dân và hai tàu đánh cá ở Lý Sơn, Quảng Ngãi “đang được giải quyết thông qua con đường ngoại giao”, một số tờ báo ở Việt Nam loan tin, 15 ngư dân của hai tàu đánh cá thuộc huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An vừa trở về nhà, sau khi bị cảnh sát biển Trung Quốc giam giữ 45 ngày. Để 15 ngư dân này có tự do, hai chủ tàu và thân nhân của các ngư dân đã phải nộp cho cảnh sát biển Trung Quốc 180 triệu đồng.
Tại sao ông Lê Dũng chỉ đòi trả 12 ngư dân huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi mà không đả động gì đến 15 ngư dân ở huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An cũng đang trong tình trạng tương tự? Chưa ai có câu trả lời chính xác.
Theo một báo cáo của Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh Quảng Ngãi, phát hành hồi đầu tháng trước mà chúng tôi được đọc, việc Trung Quốc, Malaysia, Indonesia, Philippines, Campuchia tổ chức tuần tra, xua đuổi, bắt giữ ngư dân và tàu đánh cá trên biển Đông, không chỉ gây thiệt hại lớn về kinh tế, khiến ngư dân hoang mang, lo sợ mà đáng ngại là, số vụ bắt giữ, phạt tiền của năm sau luôn cao hơn năm trước.
Nếu năm 2005, chỉ có 7 tàu với 75 ngư dân bị bắt giữ thì năm 2006 có tới 10 tàu với 104 ngư dân bị bắt giữ. Sang năm 2007, con số này tăng lên 23 tàu với 215 ngư dân. Năm 2008 là 26 tàu với 227 ngư dân.
Trong quí 1 năm 2009 đã có 8 tàu với 93 ngư dân bị bắt giữ. Cũng theo báo cáo này, hiện còn tới 15 tàu và 46 ngư dân đang bị ngước ngoài giam giữ. Trong đó có trường hợp tàu và ngư dân bị giam giữ suốt từ năm 2006 tới nay.
Đây chỉ là số liệu ở riêng Quảng Ngãi. Còn số liệu chung về tình trạng này trên toàn Việt Nam? Rất ít người biết bởi người phát ngôn Bộ Ngoại giao chưa loan báo hoặc lên tiếng phản đối.

Copyright © 1998-2009 Radio Free Asia. All rights reserved.

Ngày về của chín ngư dân gặp nạn “tàu lạ”
Thứ sáu, 17/07/2009 10:16GMT+7
http://www.nld.com.vn/20090717094911614P0C1002/ngay-ve-cua-chin-ngu-dan-gap-nan-tau-la.htm
Chỉ trong sáu tháng, huyện Tư Nghĩa có bốn tàu cá bị tàu lạ đâm chìm

> 9 ngư dân bị tàu lạ tông chìm về đến đất liền
> Một tàu của ngư dân bị tàu lạ đâm chìm

10 giờ sáng qua (16-7), chín ngư dân trên tàu cá số hiệu QNg 2203 bị tàu lạ đâm trên vùng biển Bình Định rạng sáng 15-7 đã về đến bến Cổ Lũy, xã Nghĩa An (Tư Nghĩa – Quảng Ngãi).
Có bảy thuyền viên bị thương, trong đó hai người bị đa chấn thương vùng đầu, trưởng tàu Đặng Nam bị gãy chân phải. Tàu QNg 2203 và tòan bộ ngư lưới cụ đều bị chìm xuống biển.

Chỉ kịp kêu cứu đúng một câu
Sau gần 36 tiếng bị thương, lênh đênh trên biển, đa số các thành viên tàu QNg 2203 đều đã kiệt sức, buộc các bác sĩ bệnh viện đa khoa Tư Nghĩa và quân y phải cấp cứu ngay trên tàu cứu nạn.
Trưởng tàu Đặng Nam cho biết, thời điểm bị tàu lạ đâm khỏang 1 giờ sáng 15-7, ở tọa độ 13045 vĩ bắc - 110032 kinh đông, ngay trên thềm lục địa, chỉ cách bờ biển Bình Định khoảng hơn 50 hải lý.
Lúc đó, ông Nam đang cầm lái, các thuyền viên khác ngủ ở khoang sau. Vì vậy đã không ai kịp trở tay khi chiếc tàu lạ có tải trọng hàng ngàn tấn di chuyển cùng hướng, đâm thẳng từ phía sau tới.
Tất cả thuyền viên đều bị văng xuống biển, riêng ông Nam do ở cabin tàu nên không bị văng, nhưng cũng chỉ thét vào máy icom một câu: “tàu tui chìm rồi!”, để báo cho các tàu bạn và buông lái lao xuống biển. Ông cùng tất cả các thuyền viên đều sặc nước sau cú đâm nhấn sâu xuống biển tới sáu bảy sải (khỏang gần 10m).
Cú đâm khiến tàu QNg 2203 bị xẻ đôi theo chiều dọc và chìm ngay.. Rất may một chiếc thúng câu và vài áo phao vẫn nổi trên mặt nước và các thành viên trên tàu đã bám được.
Dù bị gãy chân nhưng trưởng tàu Đặng Nam tập hợp được anh em bám chắc thúng câu chờ cứu nạn và nếu chết thì cùng chết. Hai thuyền viên Đặng Long và Phạm Văn Kha bị đa chấn thương vùng đầu được cho nằm lên thúng.
Những người còn lại bám quanh thúng, vật lộn với sóng lớn đến hơn 4giờ sáng thì được tàu Qng 2416 của ông Hùynh Bẻo cùng xã Nghĩa An đến vớt lên. Do ngược gió nên tàu của ông Hùynh Bẻo đã không thể đưa các ngư dân bị thương vào Quy Nhơn cấp cứu mà vào bờ theo hướng Quảng Ngãi, xa hơn 150 hải lý.

Tàu lạ: Bỏ chạy và không có đèn hiệu
Các ngư dân gặp nạn đều không kịp nhìn thấy số hiệu hoặc căn cứ nào để có thể nhận định được nguồn gốc chiếc tàu lạ. Họ chỉ cho biết đây là chiếc tàu chở container, có tải trọng khá lớn, khỏang vài ngàn tấn. Cú đâm đã khiến tàu cá của họ bị chẻ đôi dù đang chạy cùng chiều, chứng tỏ trọng tải giữa hai tàu rất chênh lệch.
Một điểm khá trùng khớp với các vụ tàu cá Quảng Ngãi bị tàu lạ khác đâm gần đây là tàu lạ này không có đèn hiệu, ngư dân khó phát hiện và bỏ chạy ngay khi gây tai nạn.
Trung tá Nguyễn Ngọc Thanh, đồn trường đồn biên phòng cửa khẩu Sa Kỳ nhận định: Vùng biển tàu QNg 2203 bị đâm dù trong thềm lục địa Việt Nam nhưng nằm ngay trên đường hàng hải có nhiều tàu quốc tế qua lại, do đó nếu không biết số hiệu tàu thì khó xác định được tàu gây tai nạn thuộc quốc tịch nào.
Riêng trưởng tàu Đặng Nam có một nhận định đáng lưu ý, cho rằng tàu lạ nhiều khả năng là tàu nước ngòai. Có thể vừa bốc hàng hoặc tiếp nhiên liệu tại cảng Nha Trang, vì tọa độ tàu ông bị nạn nằm ngay trên đường di chuyển của các tàu hàng từ cảng Nha Trang đi ra phía bắc. Nhận định này được nhiều ngư dân địa phương và một thành viên BCH Phòng chống lụt bão huyện Tư Nghĩa cho là có cơ sở.

Trắng tay
Chiếc tàu cá QNg 2203 mới vừa được đại tu hơn 300 triệu, nâng công suất lên 74 CV và đây là chuyến ra biển đầu tiên sau hơn hai tháng đại tu. Để có 300 triệu này, vợ chồng ông ĐặngNam và người em trai là Đặng Bân phải vay mượn góp chung.
Cú đâm của chiếc tàu lạ không những đã làm chìm tàu mà còn mất gần 50 triệu tiền dầu, gạo, nước đá và ngư cụ. Chưa hết, anh em ông Đặng Nam còn cho các thuyền viên vay hơn 300 triệu cấn trừ vào phần chia sau này để lo cho gia đình khi họ ra khơi. Tàu chìm, số nợ này cũng chìm theo vì các thuyền viên không ai có khả năng chi trả. Tất cả họ đều trở nên tay trắng.

“Rất bất thường!”
Đây là phản ứng của ông Trương Ngọc Nhi – Phó chủ tịch UBND Tỉnh Quảng Ngãi. Theo ông, chuyện va chạm trên biển năm nào cũng có, nhưng từ đầu năm 2009 đến nay số lượng nhiều hơn hẳn các năm trước.
Tỉnh sẽ kiến nghị trung ương hỗ trợ mạnh mẽ cho ngư dân hơn nữa, không chỉ về xăng dầu mà cả bảo hiểm cho tàu và thuyền viên, tăng cường các thiết bị liên lạc. Bởi tàu cá của ngư dân hiện nay đa số thiết bị đều lạc hậu và trước diễn biến bất thường, phức tạp về thời tiết và về tàu lạ thì đây là việc cần làm sớm.
Có mặt tại bến Cổ Lũy đón các ngư dân, ông Lê Trung Thành, Phó chủ tịch UBND huyện Tư Nghĩa cho biết, chỉ từ đâu năm đến nay huyện Tư Nghĩa đã có 13 tàu các loại bị chìm, trong đó có bốn tàu cá bị chìm do tàu lạ đâm phải. Tất cả những tàu bị tàu lạ đâm đều không thể trục vớt, thiệt hại lên đến hàng tỷ đồng, ngư dân khốn đốn.
Trước mắt, các thuyền viên bị thương sẽ được hỗ trợ một triệu đồng, bị thiệt mạng được hỗ trợ ba triệu. Và huyện sẽ kiến nghị tỉnh, trung ương hỗ trợ vốn cho ngư dân gặp nạn sắm lại phương tiện trong thời gian sớm nhất.

Theo Viễn Sự - Tấn Vũ (Pháp luật TPHCM)