Tại sao NATO cần phải kết nạp
Ukraine?
Dmytro Kuleba - Foreign Affairs
Nguyễn Thị Kim Phụng, biên dịch
https://nghiencuuquocte.org/2023/05/10/tai-sao-nato-can-phai-ket-nap-ukraine/
Ukraine
cần NATO, và NATO cần Ukraine
Ngày 04/04, tôi ngồi tại chiếc bàn tròn lớn
bên trong trụ sở NATO ở Brussels và vỗ tay khi Phần Lan chính thức được kết nạp
vào liên minh. Tôi mừng cho những người bạn Phần Lan của mình và tôi hoan
nghênh sự thay đổi trong cấu trúc an ninh châu Âu. Nhưng đất nước của tôi,
Ukraine, vẫn chưa là thành viên NATO, và sự thay đổi sẽ không hoàn tất cho đến
khi chúng tôi trở thành thành viên. May mắn cho chúng tôi, bánh xe lịch sử đang
quay, và không ai có thể ngăn cản điều đó.
Cuộc chiến của Nga với Ukraine không đơn thuần
chỉ là việc Nga sát hại người Ukraine rồi cướp đất của chúng tôi. Tổng thống
Vladimir Putin đang cố gắng phá hủy nền tảng của trật tự an ninh châu Âu vốn đã
hình thành sau năm 1945. Đây là lý do tại sao rủi ro là rất lớn, không chỉ đối
với Ukraine mà còn với toàn bộ cộng đồng châu Âu-Đại Tây Dương.
Người Ukraine đã không chọn trận chiến này. Mỹ
và các đồng minh NATO cũng vậy. Nga mới là bên phát động chiến tranh. Tuy
nhiên, nhiệm vụ của Ukraine và các đối tác phương Tây là chấm dứt xung đột,
giành được một chiến thắng chính đáng để đảm bảo hòa bình và ổn định ở châu Âu
cho các thế hệ mai sau.
Để làm được điều đó đòi hỏi chúng ta phải chấp
nhận điều không thể tránh khỏi: Ukraine sẽ trở thành thành viên NATO, dù sớm
hay muộn. Đã đến lúc liên minh ngừng viện dẫn đủ loại lý do và bắt đầu quá
trình dẫn đến việc gia nhập của Ukraine, để Putin thấy rằng ông ta đã thất bại
và buộc phải tiết chế tham vọng của mình. Xuyên suốt cuộc chiến này, chúng tôi
đã chứng minh rằng chúng tôi đã sẵn sàng trở thành thành viên, và chúng tôi có
thể mang lại nhiều thứ cho liên minh. Những gì chúng tôi cần là một tuyên bố rõ
ràng bằng văn bản từ liên minh để vạch ra lộ trình gia nhập.
ĐỦ LOẠI LÝ DO BIỆN HỘ
Là liên minh phòng thủ thành công nhất trong lịch
sử, NATO vừa là người bảo đảm an ninh, vừa là biểu hiện của một tương lai chính
trị chung. Nhưng sức mạnh của liên minh bắt nguồn từ ý chí chính trị của các
thành viên, vốn là thứ còn thiếu mỗi khi nhắc đến việc kết nạp Ukraine.
Tại hội nghị thượng đỉnh NATO năm 2008 ở
Bucharest, các thành viên đã đồng ý sẽ kết nạp Ukraine, nhưng lại dành thời
gian để báo hiệu cho Nga rằng điều đó sẽ không xảy ra (chí ít là trong tương
lai gần), hơn là thực hiện các bước cần thiết để hiện thực hóa tư cách thành viên
của chúng tôi. Nói cách khác, liên minh bày tỏ mong muốn giữ cho cánh cửa trở
thành thành viên luôn rộng mở, nhưng lại giả định rằng Ukraine sẽ không sớm bước
đến ngưỡng cửa của NATO. Sau ba cuộc chiến – tại Gruzia năm 2008, tại Ukraine
năm 2014, và tại Ukraine ngay lúc này – có thể thấy rõ rằng sự mơ hồ là đồng
minh tốt nhất của Putin.
Trong vòng 15 năm kể từ thượng đỉnh Bucharest,
Ukraine đã phải nghe nhiều tranh luận về việc tại sao chúng tôi không thể gia
nhập NATO. Các thành viên liên minh từng tuyên bố rằng việc kết nạp thêm thành
viên mới có chung đường biên giới với Nga có thể chọc giận Moscow. Lập luận này
đã sai ngay từ đầu, nhưng việc lặp lại nó lúc này nghe thật nực cười. Vào thời
điểm Nga chiếm đóng Crimea năm 2014, về mặt chính thức, Ukraine là một quốc gia
không liên kết và không có tham vọng gia nhập NATO. Năm 2022, khi Nga bắt đầu
cuộc xâm lược tổng lực khủng khiếp, NATO vẫn chưa mở ra con đường thực sự để
Ukraine trở thành thành viên. Khi tôi viết những dòng này, còi báo động không
kích đang vang lên ở Kyiv, và lính Nga đang tiến hành một cuộc tấn công kéo dài
hàng tháng trời vào thành phố Bakhmut. Moscow cũng chuẩn bị để đẩy lùi hàng loạt
đòn phản công của Ukraine. Vậy nên, tôi có một lời đáp đơn giản dành cho bất kỳ
ai lập luận rằng việc kết nạp Ukraine vào NATO sẽ khiêu khích Nga: Anh có
nghiêm túc không?
Đáng ngạc nhiên là những người phản đối tư
cách thành viên của Ukraine vẫn tiếp tục nhắc lại lập luận này sau hơn một năm
chiến tranh tổng lực. Tuy nhiên, việc Phần Lan gia nhập liên minh đã chứng
minh, một lần và mãi mãi, lý do tại sao lập luận kể trên là thiếu logic. Trước
sự mở rộng mới nhất của NATO – kết nạp một thành viên có đường biên giới trực
tiếp với Nga – người Nga đã không phản ứng bằng cách tấn công Phần Lan, mà bằng
cách hạ thấp tầm quan trọng của việc nước này gia nhập, có lẽ là để tránh nhấn
mạnh đến thất bại của chính họ trong việc giữ cho Helsinki không gia nhập liên
minh.
Những người phản đối việc kết nạp Ukraine cũng
lập luận rằng chính người Ukraine cũng đang chia rẽ về việc có nên gia nhập
NATO hay không. Trong quá khứ điều này là đúng, nhưng giờ thì không. Người
Ukraine ngày càng ủng hộ việc gia nhập liên minh kể từ năm 2014, khi Nga chiếm
đóng trái phép Crimea và châm ngòi một cuộc chiến ở vùng Donbass. Năm 2019, Ukraine
chính thức sửa đổi hiến pháp để thực hiện cam kết gia nhập NATO. Đại đa số người
Ukraine – 82%, theo kết quả thăm dò tháng 2/2023 của Viện Cộng hòa Quốc tế – ủng
hộ việc tham gia liên minh. Cũng không còn chia rẽ vùng miền nào xoay quanh vấn
đề này: đa số người Ukraine ở mọi miền đất nước đều ủng hộ việc gia nhập NATO.
Cư dân của các quốc gia NATO ngày càng xem
Ukraine là một phần của cộng đồng rộng lớn hơn của họ. Theo một cuộc khảo sát
trên toàn EU được thực hiện vào tháng 2/2023, 68% công dân EU coi cuộc tấn công
của Nga vào Ukraine là một cuộc tấn công vào toàn bộ châu Âu. Đây là quan điểm
của 80% người Ba Lan và Tây Ban Nha, 70% người Hà Lan, 65% người Đức và Pháp. Cả
lãnh đạo của hầu hết các quốc gia NATO lẫn công chúng của họ đều xem Ukraine là
một phần không thể thiếu trong cấu trúc an ninh phương Tây. Đã đến lúc hành động
dựa trên những niềm tin này.
Lập luận mới nhất chống lại việc Ukraine gia
nhập là vì điều đó sẽ gây chia rẽ liên minh. Nhưng lập luận phản đối này đã được
đưa ra bởi chính những người tìm cách ngăn chặn Ukraine trở thành thành viên
Liên minh châu Âu. Cách đây hơn một năm, chúng tôi được thông báo rằng EU đang
chia rẽ về việc có nên cấp tư cách ứng viên cho Ukraine hay không. Tuy nhiên,
vào tháng 6/2022, toàn bộ 27 quốc gia thành viên EU đều ủng hộ việc cấp cho
Ukraine tư cách này, vì nó mang lại cho khối một cảm giác thống nhất, mục đích
và sức mạnh mới. Điều tương tự cũng sẽ xảy ra với NATO khi quyết định về con đường
trở thành thành viên của Ukraine được đưa ra.
Hành động gây hấn của Nga nhắm vào Ukraine đã
tiếp thêm sinh lực cho liên minh và mang lại cho nó một mục đích mới. Phần Lan
đã gia nhập liên minh sau khi giải quyết những bất đồng với các nước NATO. Thụy
Điển sẽ sớm được kết nạp và Ukraine cũng có thể theo sau. Vấn đề chỉ là ý chí
chính trị. Nếu chúng ta cứ tập trung vào sự chia rẽ, chúng ta sẽ bị chia rẽ.
Nhưng nếu chúng ta tìm kiếm các giải pháp thiết thực, NATO sẽ mạnh hơn và thống
nhất hơn. Đã đến lúc chấm dứt viện dẫn lý do và chấp nhận rằng nếu mục tiêu của
NATO là đảm bảo an ninh cho cộng đồng châu Âu-Đại Tây Dương, thì không có lựa
chọn nào khác ngoài việc kết nạp Ukraine.
Tôi không đặt câu hỏi về cam kết hiện tại của
NATO đối với Ukraine. Các thành viên liên minh đã có những hỗ trợ quan trọng
cho Kyiv kể từ khi Nga bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện. Nhưng tôi đang đặt câu
hỏi về chiến lược của NATO khi nói đến Ukraine và an ninh lâu dài của khu vực
châu Âu-Đại Tây Dương. Nỗi sợ đã cản trở khả năng phán đoán của liên minh, khiến
họ chọn áp dụng một chiến lược quá thận trọng, gây hậu quả nghiêm trọng cho
hàng nghìn người Ukraine đã bị bắt cóc, hãm hiếp, tra tấn, bị ép di cư hoặc bị
giết. Chiến lược thiếu sót của NATO cũng đã cho phép Nga phá hoại an ninh
phương Tây bằng các cuộc tấn công mạng, hoạt động gián điệp và can thiệp chính
trị.
Các nhà lãnh đạo hiện tại của các nước NATO đã
không đưa ra các quyết định sai lầm và đẩy chúng ta vào tình thế này, nhưng họ
có thể đưa ra quyết định táo bạo để mở rộng liên minh, và theo đó bảo vệ châu
Âu-Đại Tây Dương. Không kết nạp Ukraine sẽ chỉ khiến châu Âu thêm bất ổn và Nga
thêm hung hăng.
vượt ra NGOÀI hội nghị BUCHAREST
Ukraine đang tìm kiếm tư cách thành viên NATO
và cùng với đó là sự bảo vệ của Điều 5, trong đó yêu cầu các
thành viên coi một cuộc tấn công vũ trang chống lại một hoặc nhiều thành viên
liên minh ở châu Âu hoặc Bắc Mỹ là một cuộc tấn công chống lại toàn khối, và
“thực hiện các hành động cần thiết, kể cả việc sử dụng lực lượng vũ trang, để
khôi phục và duy trì an ninh của khu vực Bắc Đại Tây Dương.” Ai ở vào vị trí của
chúng tôi lại không tìm kiếm một sự bảo vệ như vậy? Nhưng chúng tôi là những
người thực tế. Chúng tôi không tìm cách lôi kéo Mỹ hoặc các nước NATO khác vào
một cuộc chiến. Đây là cuộc chiến của chúng tôi, và chúng tôi đang chiến đấu
thành công với sự hỗ trợ hào phóng của các đối tác và đồng minh.
Chúng tôi chưa bao giờ yêu cầu bất kỳ ai gửi
quân đến Ukraine và chúng tôi không có ý định đưa ra những yêu cầu kiểu đó.
Chúng tôi không tìm kiếm một cây đũa thần có thể kết thúc chiến tranh một cách
thần kỳ mà không cần giành chiến thắng trên chiến trường. Những gì chúng tôi
đang mong đợi là một thời gian biểu cụ thể để Ukraine gia nhập NATO.
Tại hội nghị thượng đỉnh sắp tới của liên minh
ở Vilnius, Litva, các thành viên NATO nên gửi đi một tín hiệu bằng văn bản tới
Nga, rằng trò chơi đã kết thúc: Ukraine là một phần của phương Tây, đang ở ngưỡng
cửa của NATO, và sẽ sớm bước qua cánh cửa đó. Để tránh gây hiểu lầm, người
Ukraine chúng tôi không nói về việc đạt được tư cách thành viên ngay lập tức tại
hội nghị thượng đỉnh Vilnius, mà về việc các đồng minh NATO đang thực hiện một
bước đi lịch sử để kết nạp chúng tôi.
Không cần phải có một kế hoạch hành động đặt
ra các tiêu chuẩn nhất định để Ukraine đáp ứng trước khi gia nhập. Phần Lan và
Thụy Điển đã cho thấy rằng những kế hoạch như vậy là không cần thiết và Ukraine
thừa điều kiện để tham gia liên minh. Đã đến lúc cần có sự rõ ràng thay vì cứ
nhắc lại chính sách mở cửa và để Putin tận dụng sự mơ hồ của nó. NATO phải chống
cự lại cám dỗ đưa ra các yêu cầu bổ sung – thứ sẽ tiếp tục trì hoãn tư cách
thành viên của Ukraine.
Thay vào đó, NATO nên đưa ra một quyết định
chính trị để xác lập thời gian biểu cho việc kết nạp Ukraine, tại hội nghị thượng
đỉnh Vilnius hoặc vào cuối năm 2023. Việc gia nhập sẽ là cả quá trình, và việc
đạt được mục tiêu cuối cùng là Ukraine trở thành thành viên liên minh sẽ phụ
thuộc vào tình hình an ninh, nhưng quá trình này cần phải bắt đầu ngay lập tức.
Sẽ hợp lý hơn nếu các thành viên NATO quyết định
loại bảo đảm an ninh nào họ muốn cung cấp cho Ukraine ngay bây giờ, trong khi
chờ được gia nhập, và những bảo đảm nào trong số này sẽ tiếp tục được áp dụng
sau khi Ukraine trở thành thành viên của NATO (ngoài những bảo đảm được quy định
trong hiệp ước NATO). Tuy nhiên, nếu NATO không hành động tại hội nghị thượng đỉnh
Vilnius, nỗi xấu hổ từ sau Hội nghị Bucharest sẽ còn tiếp diễn. Cần phải hành động
ngay bây giờ.
UKRAINE LÀ TÀI SẢN, KHÔNG PHẢI MÓN NỢ
Ukraine có thể nhận được nhiều thứ từ NATO,
nhưng chúng tôi cũng có nhiều thứ để đổi lại. Ukraine đang bảo vệ toàn bộ sườn
phía đông của NATO và chia sẻ những gì họ học được với các thành viên liên
minh. Ví dụ, quân đội Ukraine đã chỉ ra rằng nguyên tắc phi tập trung hóa của
NATO – trao quyền ra quyết định cho cấp dưới – có thể hiệu quả với các đơn vị
quân nhân chuyên nghiệp và các nhà thầu quân sự nhỏ, nhưng nó không phù hợp với
một cuộc chiến toàn diện nơi lính nghĩa vụ chiếm tới 70% lực lượng. Kinh nghiệm
của Ukraine cũng cho thấy rằng, trái ngược với thông lệ của NATO, các chỉ huy
huấn luyện các đơn vị phải chính là người dẫn dắt các đơn vị đó tham chiến. Những
bài học khác mà Ukraine đã dạy cho NATO bao gồm giá trị của sự sáng tạo, sự
khéo léo, sáng kiến địa phương, hỗ trợ dân sự cho quân đội, và phòng thủ dân sự.
Trong suốt cuộc chiến, Ukraine đã giúp củng cố
các quy tắc, tiêu chuẩn, và thủ tục của NATO, cải thiện khả năng của liên minh
trong việc chiến đấu trong chiến tranh hiện đại, cường độ cao. Ukraine cũng sở
hữu kinh nghiệm tuyệt vời trong việc chống lại các mối đe dọa hỗn hợp, tiến
hành chiến tranh thông tin, và đảm bảo khả năng phục hồi của các tổ chức nhà nước
và cơ sở hạ tầng quan trọng. Hôm nay, hàng triệu người Ukraine đang trau dồi kỹ
năng của họ trong cuộc chiến đẫm máu nhất ở châu Âu trong thế kỷ 21. Ngày mai,
họ sẽ sử dụng những kỹ năng đó để củng cố an ninh tập thể của NATO.
Cách tốt nhất để đảm bảo an ninh châu Âu-Đại
Tây Dương là chào đón Ukraine gia nhập NATO. Các chính trị gia, nhà ngoại giao,
và nhà phân tích luôn có thể đưa ra những lập luận mới nhằm giữ Ukraine đứng
ngoài liên minh, như họ đã làm trong nhiều năm nay. Tin tốt là mỗi lập luận mới
đều yếu hơn lập luận trước. Tin xấu là việc liên tục phải phản bác chúng sẽ làm
lãng phí thời gian quý báu và ảnh hưởng đến an ninh của tất cả mọi người.
Ukraine cần NATO, và NATO cần Ukraine.
-----------
Dmytro Kuleba là Ngoại trưởng Ukraine.
Nguồn: Dmytro Kuleba, “Why NATO Must Admit Ukraine ,” Foreign Affairs, 25/04/2023
No comments:
Post a Comment