Nguyen Khac Giang, EAF
Thiên
Thanh chuyển ngữ, CTV Phía Trước
Posted on May 2, 2016
Sau bầu cử Đại hội Đảng – cuộc bầu cử cấp cao nhất của
Đảng cộng sản Việt Nam – kết thúc, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp tục được
tái bổ nhiệm vào chức vụ cao nhất của bộ máy chính trị Việt Nam vào hồi cuối
tháng Giêng. Tuy nhiên, trong nhiệm kì 5 năm vừa qua, chiến thắng trong cuộc bầu
cử lần này chỉ mới là bước khởi đầu đối với tổng bí thư. Thách thức quan trọng
mà các nhà lãnh đạo mới phải đối mặt trong thời gian tới là duy trì mối quan hệ
với Trung Quốc.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (trái) ôm Tổng Bí Thư Đảng Cộng sản Việt
Nam Nguyễn Phú Trọng tại Văn phòng Đảng ở Hà Nội ngày 21 tháng 12, 2011, trong
chuyến thăm 3-ngày đến Việt Nam. Ảnh: REUTERS
Cuối
năm 2015, trong khi các ủy viên cấp cao của đảng đang bận rộn chuẩn bị cho Đại
hội lần thứ 12 thì Trung Quốc lại gây nhũng nhiễu bằng việc đưa dàn khoan
HD-981 vào khu vực chủ quyền thuộc Việt Nam, gây ra tranh cãi. Không ai có thể
đoán chắc được động thái của Trung Quốc là gì, liệu rằng đó là một phần trong kế
hoạch bành trướng lãnh thổ của Trung Quốc, hay họ chỉ muốn gây ra những căng thẳng
trong thời gian bầu cử của Đảng Cộng sản Việt Nam – điều mà Trung Quốc đã làm
trước đây trong cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan năm 1996.
Bất
kể âm mưu đằng sau của Trung Quốc là gì, đây vẫn là vấn đề mà ông Trọng cần phải
đối mặt. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có xu hướng được xem là bảo thủ và thân
Trung Quốc hơn đối thủ của mình – ông Nguyễn Tấn Dũng. Hiện nay trong các
đảng viên của Đảng Cộng sản Việt Nam cũng như dân chúng Việt Nam đều có động
thái chống đối Trung Quốc, và các nhân vật lãnh đạo mới đứng trước áp lực phải
chứng minh điều ngược lại.
Việc
ông Nguyễn Phú Trọng tái đắc cử diễn ra đúng lúc mối quan hệ của Việt Nam và
Trung Quốc đang có nhiều bất ổn so với 5 năm trước. Bắc Kinh giờ đang thể hiện
quyết tâm của mình bằng cách chuyển từ việc tuyên bố chủ quyền sang chiếm đóng
Biển Đông. Âm mưu này từng bước được thực hiện hóa bằng việc khai hoang đảo, hiện
đại hóa hải quân nhanh chóng, và tăng cường hệ thống phòng không.
Trong
suốt năm 2015, Trung Quốc đã tiến hành các hoạt động cải tạo đáng kể trên một số
đảo, đá ngầm và đá ở Biển Đông. Các dự án gây tranh cãi nhất tính đến thời điểm
này có lẽ là trên bãi đá ngầm Fiery Cross, tức Đá Chữ Thập – nơi mà Trung Quốc
đã xây dựng đường băng dài 3000 mét, sử dụng được cho cả máy bay quân sự và dân
sự. Nhiều người cho rằng hòn đảo mới được khai hoang này sẽ được dùng như một địa
điểm kiểm soát tiềm năng của quân đội Trung Quốc trong kế hoạch khuếch trương lực
lượng tại Biển Đông.
Trong
vòng một năm, Trung Quốc đã xây dựng bảy căn cứ quân sự chiến lược trong vùng
biển tranh chấp ở quần đảo Trường Sa. Các thiết bị trên đá Châu Viên, đá Gạc
Ma, đá Gaven và đá Ngã tư Nghĩa đều ít nhất có một sân bay trực thăng, bên cạnh
đó lại có đường băng 3000 mét được xây dựng trên đá Subi. Hoạt động xây dựng
trên đá Vành Khăn bao gồm 2 cơ sở quân sự và một căn cứ hải quân tiềm năng.
Vậy
việc khai hoang trên Biển Đông nên được hiểu như thế nào?
Đầu
tiên, không kể đến phạm vi cải tạo chưa từng có cũng như tốc độ xây dựng, động
thái của Trung Quốc đã chuyển từ đe dọa sang tranh chấp chiếm đóng Biển Đông. Bắc
Kinh dường như có ý định sử dụng sức mạnh quân sự để tạo ra “những sự thật trên
mặt đất”, buộc các bên khác chấp nhận yêu cầu của Trung Quốc.
Trước
đây Trung Quốc cũng đã thực hiện nhiều tuyên bố về chủ quyền tại Biển Đông, tuy
nhiên vẫn chưa thực sự cố gắng kiểm soát khu vực này. Với những căn cứ quân sự
mới cùng với căn cứ hải quân ở đảo Hải Nam, Trung Quốc hoàn toàn có thể kiểm
soát khu vực Biển Đông đến thời điểm hiện tại. Các cơ sở này có thể đóng vai
trò như là các trung tâm dịch vụ, trung tâm điều khiển, thu thập tình báo, tuần
tra và thậm chí là để khai chiến nếu cần thiết.
Loại
hình kiểm soát Trung Quốc đang hướng đến đó là không giới hạn để kiểm soát biển.
Các cơ sở hạ tầng mới được xây dựng có thể cho phép Trung Quốc đòi chủ
quyền tại địa phận khu vực phòng không ở Biển Đông. Vào tuần đầu tiên năm 2016,
Trung Quốc đã thực hiện 46 chuyến bay tại vùng thông báo bay của Việt Nam –
vùng bầu trời trên vùng biển tranh chấp quản lý. Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã gọi
đó là những chuyến bay thử nghiệm – ngụ ý rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục có những chuyến
bay sắp tới nữa trong thời gian tương lai.
Mặc
dù Trung Quốc không hành xử theo luật quốc tế, tất cả những động thái trên có
thể thấy rằng kế hoạch của Trung Quốc là chủ động kiểm soát Biển Đông – giúp Bắc
Kinh thành lập nên chiến lược “Chuỗi ngọc trai” – mạng lưới quân sự và thương mại
thông qua vùng biển tiềm năng và có giá trị nhất trên thế giới.
Những
thách thức mới từ Trung Quốc đã khiến ông Trọng rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng
nan. Là một người cộng sản cực đoan và đảng viên trong vòng 50 năm, ông Trọng
được tin rằng có những đồng cảm về tư tưởng với Trung Quốc, và điều đó dẫn đến
việc ông đã quá mềm mỏng khi tranh chấp Biển Đông diễn ra. Sau khi ông Trọng
tái đắc cử, ông đã nhận được thư chúc mừng từ ông Tập Cận Bình và việc chính phủ
Trung Quốc ngợi ca ông Trọng từ các cơ quan báo chí ngôn luận như tờ The
Global Times. Điều này có thể thấy rằng Bắc Kinh cũng đồng quan điểm với
ông Trọng.
Nhưng
sau sự ra đi rực rỡ của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng – người được coi là thân
phương Tây, ông Trọng buộc phải cho thấy ông đủ mạnh để có thể duy trì tính
toàn vẹn lãnh thủ của đất nước.
Để
làm được điều đó, ông vẫn phải tạo mối quan hệ thân thiết với các nước phương
tây và cũng phải tạo mối quan hệ mật thiết hơn với Trung Quốc. Ông Trọng đã
thoát khỏi hình ảnh một nhà lãnh đại bảo thủ khi ông là người lãnh đạo đầu tiên
đến thăm Nhà Trắng và hướng Việt Nam tham gia vào Hiệp định TPP do Hoa Kỳ đứng
đầu. Năm ngoái, ông cũng đã có chuyến thăm Nhật Bản – nước cũng đang có tranh
chấp lãnh hải/lãnh thổ với Trung Quốc. Xu hướng này vẫn có thể tiếp tục trọng
suốt nhiệm kì mới 5 năm của ông Trọng.
Vấn
đề “khó nhằn” hơn đó là làm thế nào ông Trọng có thể cân bằng mối quan hệ với
Trung Quốc khi bị giằng xé bởi tư tưởng cộng sản và hiện thực khắc nghiệt với sự
bành trướng của Trung Quốc. Kết quả của sự đấu tranh này không chỉ là để xác định
tư tưởng của ông, mà còn là con đường phát triển của Việt Nam trong những năm
tiếp theo.
©
2007-2017 Bản tiếg Việt Tạp chí Phía Trước – www.phiatruoc.info
No comments:
Post a Comment