Cáp treo Sơn Đoòng 'mạo hiểm'?
Được
đăng ngày Thứ bảy, 08 Tháng 11 2014 09:31
Bên
trong hang chứa rừng rậm nhiệt đới với những cây cao
hơn 30 mét, có hệ động thực vật đa dạng gồm các
loài linh trưởng, chim hồng hoàng, và cáo bay. Hệ thống
nước ngầm phức tạp dẫn tới các thác nước và bể
đá tĩnh lặng.
Nhưng
có lẽ cảnh trí tráng lệ nhất là những khối thạch
nhũ, có chỗ cao tới gần 80 mét, cao hơn cây Cầu Tháp
London.
Do
có cấu trúc đá vôi và hình thành canxit cực hiếm, một
số loại thạch nhũ chỉ có thể tìm thấy ở Việt Nam,
nên hang Sơn Đoòng cũng có giá trị địa chất khổng lồ.
Lần
đầu tiên hang được một người địa phương phát hiện
vào năm 1991, nhưng mãi đến năm 2009 mới được khám phá
lại.
Điều
này có nghĩa là kỳ quan thế giới mới vẫn còn giữ
được cuộc sống hoang dã, nguyên sơ và hầu như chưa bị
thay đổi.
Hang
nằm trong vườn quốc gia Phong Nha Kẻ Bàng, khu vực đã
được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới.
Báo
New York Times xếp Quảng Bình vào vị trí thứ 8 trong danh
sách Những
nơi nên đến năm 2014 và
công ty cung cấp tour du lịch Oxalis đã
khai thác các chuyến khám phá hang Sơn Đoòng trong những
năm qua.
Những
tour này rất thành công và tôn trọng môi trường mà
Oxalis được ban quản lý rừng quốc gia đã cấp phép cho
khai thác tới năm 2015.
Du
lịch đại trà
Hang
Sơn Đoòng đã chiếm được vị trí của nó trên bản đồ
của những tay yêu thích khám phá hang động và những
người chuyên du lịch mạo hiểm, nhưng nó cũng thu hút sự
chú ý của các nhà đầu tư và phát triển.
Trong
năm qua có nhiều đồn đoán xung quanh việc tỉnh Quảng
Bình muốn xây dựng cáp điện trong rừng quốc gia. Tuy
nhiên chính quyền địa phương đã dẹp bỏ hoàn
toàn những đồn đại này từ hồi tháng Ba 2014.
Nhưng
thông báo mới đây của Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Bình
về việc gửi các chuyên gia vào khảo sát hang, và theo
truyền thông Việt Nam đưa tin hôm 22/10, rằng dự án
cáp điện đã được ‘phê duyệt' với dự toán chi phí
212 triệu đô la Mỹ.
Ông
Trương An Ninh, phát ngôn viên của tỉnh, ước đoán rằng
dự án sẽ mang lại khoảng 1 - 1.5 triệu khách du lịch
tới Sơn Đoòng mỗi năm.
Trong
khi đó, tính đến năm 2014, Sơn Đoòng mới chỉ có khoảng
240 khách du lịch thăm hang.
Truyền
thông Việt Nam một ngày sau đó dẫn lời Ủy ban
Nhân dân tỉnh, cho thấy có vẻ như họ đã rút lời,
rằng dự án thực ra đang được ‘xem xét kỹ lưỡng’
và rằng tỉnh mới chỉ cho phép Sun Group - tập đoàn đầu
tư ở Việt Nam, thực hiện khảo sát.
Báo
chí đưa tin rằng mọi đề xuất kế hoạch xây dựng sẽ
phải đạt được yêu cầu từ cả phía tỉnh và UNESCO.
Đến
hôm 04/11, ông Nguyễn Hữu Hoài lại nói trong cuộc họp
báo ở tỉnh Quảng Bình rằng cáp treo sẽ chỉ đưa khách
đi thăm rừng nguyên sinh, không vào hang Sơn
Đoòng, VnExpress đưa
tin.
Báo Tuổi
Trẻ cũng dẫn lời ông Hoài giải thích, chính phía
tỉnh đã đề nghị với Sun Group về vấn đề cáp treo.
Nhưng
trong hoàn cảnh mà dự án đáng giá hàng triệu đô la có
thể chuyển từ trạng thái đã duyệt thành ‘xem xét kỹ
lưỡng’ chỉ trong vòng 24 giờ, cú sốc do thông báo ban
đầu gây nên cũng đã đủ làm dấy lên sự phản đối
mạnh mẽ từ các chuyên gia, nhà quan sát và công chúng.
Theo
khảo sát của báo Tuổi Trẻ, hơn 80% người tham gia
cho rằng không nên lắp đặt cáp treo trong bất kỳ hoàn
cảnh nào.
Cộng
đồng Facebook Phản
đối dự án Cáp treo Sơn Đoòng,
mới được lập nên cách đây khoảng hai tuần, đã thu
hút hơn 19.000 like và mỗi ngày lại có thêm hàng nghìn
like mới.
"Là
công dân Việt Nam, tôi thấy mình cần làm gì đó để
bảo vệ (Sơn Đoòng)", Nguyễn Biên Thùy, người sáng
lập chiến dịch trên Facebook này cho biết. Anh cũng cảm
thấy anh đại diện cho số lớn những người Việt Nam
trẻ và đầy nhiệt huyết.
"Thanh
niên Việt Nam ngày càng quan tâm nhiều hơn đến các vấn
đề toàn cầu, đặc biệt là những vấn đề liên quan
đến môi trường".
'Không
thể song hành'
Martin
Holroyd đã khám phá hang động khắp thế giới trong hơn
30 năm qua. Ông đã vài lần đến Sơn Đoòng kể từ khi
tham gia cuộc thám hiểm hang năm 2009 cùng với Hiệp Hội
Hang động Anh Quốc (BCA), và nói kế hoạch đã đề xuất
sẽ gây "hủy hoại nặng nề".
"Sơn
Đoòng là khu vực hoang dã và hẻo lánh, nên môi trường
đó cũng rất dễ bị tổn thương", ông Holroyd giải
thích.
"Mọi
hoạt động phát triển trong khu vực sẽ gây ảnh hưởng
rộng lớn lên cả đời sống động thực vật hoang dã
và môi trường hang".
Phó
giáo sư Tạ Hòa Phương thuộc khoa địa chất, đại học
Quốc gia Hà Nội, cũng bày tỏ lo lắng trước khả năng
ảnh hưởng của du lịch đại trà lên khu vực này.
"Hệ
thống sinh thái đặc biệt như thế này rất dễ bị hủy
hoại bởi lượng lớn khách du lịch... những ảnh hưởng
tiêu cực từ dự án kiểu này là không thể tránh khỏi",
ông nói. "Rất nhiều sự hình thành địa chất độc
đáo từ hàng triệu năm qua có nguy cơ bị hư hại, phá
hủy, hoặc thậm chí hoàn toàn biến mất".
Phó
giáo sư Phương cũng lo ngại về diện an toàn của dự
án. Mặc dù vẫn chưa rõ kế hoạch xây dựng cụ thể,
ông lo rằng tính toán sai lầm trong khâu khảo sát và thi
công có thể dẫn đến kết cục thảm họa.
Phần
lớn cấu trúc trần hang đã suy yếu, ông giải thích, và
xây dựng bên trong hay xung quanh những đường đứt gãy
có thể dẫn tới sụt hang bất kỳ lúc nào.
Cảnh
báo từ phó giáo sư Phương nghiêm trọng đến nỗi ông
nhấn mạnh rằng, ngay cả khi không có vấn đề đáng chú
ý nào trong giai đoạn thi công ban đầu, vấn đề vẫn có
thể xảy ra khi công chúng dùng cáp treo vào thăm hang.
"Cáp
treo ngày càng trở nên phổ biến trên khắp thế giới,
nhưng đơn giản là nó không phù hợp cho môi trường hang
động", ông kết luận.
Ông
Nguyễn Hữu Hoài, chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng
Bình, hứa việc bảo tồn hang Sơn Đoòng là ‘ưu tiên
hàng đầu’, nhưng ý kiến của các chuyên gia cho thấy
cáp treo và bảo tồn thiên nhiên không thể song hành.
Các
quan ngại khác cũng hướng vào tác động của du lịch
đại trà lên nền kinh tế địa phương.
Làng
Phong Nha đón khoảng 10.000 người mỗi ngày trong mùa cao
điểm, đa số khách du lịch tới thăm hang Thiên Đường,
dễ vào hơn.
"Cơ
sở hạ tầng cho du lịch ở Phong Nha đã quá tải trong
mùa du lịch cao điểm ở Việt Nam, và vào các mùa khác
trong năm thì có rất ít người tới đây", ông Nguyễn
Châu Á, giám đốc công ty Oxalis nói, "Phong Nha chỉ là
ngôi làng nhỏ và cơ sở hạ tầng không thể tải nổi
hàng trăm ngàn lượt khách du lịch mỗi ngày".
Đây
không phải dự án cáp treo gây tranh cãi đầu tiên trên
thế giới. Người ta cũng từng định xây cáp treo tới
Machu Pichu, Di sản Thế giới, UNESCO cảnh báo rằng cáp
treo có thể sẽ làm ảnh hưởng tới khung cảnh tự
nhiên, tăng lượng khách du lịch tới mức độ không kiểm
soát được, cũng như có các lo ngại chung về lở đất
ở khu vực núi, và dự án đã bị hủy.
UNESCO
vẫn chưa bình luận về dự án cáp treo ở Sơn Đoòng,
nhưng những các chiến dịch khác đang nhanh chóng đưa vấn
đề này ra trước cộng đồng quốc tế để gây sự chú
ý.
"Chúng
tôi đang liên hệ với các luật sư, các nhà địa chất,
chuyên gia hang động và các nhà hoạt động... Chúng tôi
cũng cố gắng thu hút sự chú ý của các tổ chức môi
trường, UNESCO và truyền thông quốc tế", ông Biên
Thùy từ chiến dịch bảo vệ hang Sơn Đoòng nói. "Chúng
tôi đã soạn thỉnh nguyện thư và gửi thư trực tiếp
tới thủ tướng và chính quyền trung ương".
Thỉnh
nguyện thư Stop
the Construction: Save the Son Doong Cave được
viết bằng cả tiếng Anh và tiếng Việt, đến hôm 06/11
đã thu hút hơn 56.000 chữ ký.
Karl
Turner
Gửi tới BBC từ Hà Nội
Gửi tới BBC từ Hà Nội
*
Karl Turner chuyên viết về du lịch, sống ở Hà Nội từ
năm 2009. Các bài báo của anh tập trung vào khu vực miền
trung Việt Nam, trong đó có Quảng Bình và vườn quốc gia
Phong Nha Kẻ Bàng.
No comments:
Post a Comment