02/11/2010 | 9:07 sáng
talawas – Ngày 03/11/2010 sắp tới, talawas sẽ tròn 9 tuổi và xin nói lời chia tay độc giả. Chúng tôi sẽ nhìn lại chặng đường 9 năm qua và trình bày nguyên nhân kết thúc hoạt động. Nhân dịp này, chúng tôi cũng mời các cộng tác viên tham gia trả lời 3 câu hỏi của talawas sau đây:
1. Theo anh, 5 vấn đề hệ trọng nhất của Việt Nam
2. Nếu được cầm quyền tuyệt đối tại Việt Nam trong vòng 24 tiếng đồng hồ, anh sẽ làm gì?
3. Hình dung của anh về Việt Nam năm 2010, 2020 và 2030.
____________
Phỏng vấn cuối cùng? Sao hai chữ cuối cùng nghe như có gì xót xa? Và thật có là cuối cùng không?
Câu hỏi thứ nhất
Đọc talawas 9 năm ròng, tôi thấy diễn đàn quan trọng này đã đặt ra 4 vấn đề, tất cả đồng qui về vấn đề thứ 5 như một tất yếu lịch sử. Ngắn gọn, 4 vấn đề đó là:
1. Vai trò của tầng lớp trí thức trong vận động của mọi xã hội mà Việt Nam
2. Vạch trần sự cướp đoạt dân quyền và nhân quyền của một chính thể chuyên chính độc trị; điển hình là hồ sơ Nhân văn-Giai phẩm đầu thập niên 60 thế kỷ trước, đến vụ án Xét lại, rồi hồ sơ Học tập Cải tạo sau “giải phóng”, và mới gần đây là cuộc đàn áp những người lên tiếng bảo vệ cương thổ và lĩnh hải (đường biên giới, Hoàng Sa-Trường Sa);
3. Sự cần thiết tái lập một xã hội dân sự trong hoàn cảnh Việt Nam, trong đó đạo lý xã hội suy thoái trầm trọng, tính vô cảm giữa con người với nhau tăng theo cấp số nhân, và tâm thế bất lực của cá thể trước định mệnh “an bài” của cả xã hội. Sự thụ động này được khéo léo vận động và nuôi nấng nhằm giữ quyền lực như mục đích tối hậu của chế độ;
4. Tính quanh co mâu thuẫn trên lý thuyết và sự bất khả thi trong thực tế của cái được định danh là “kinh tế thị trường có định hướng xã hội chủ nghĩa”. Chính cái đuôi của cụm từ này đã tạo ra căn ung thư toàn bộ từ não trạng đến mọi bộ phận xã hội: qua văn hóa phong bì, tham nhũng hàng dọc từ trên xuống dưới, từ trung ương đến địa phương, tham nhũng hàng ngang giữa những ban, bộ trong mọi ngành, mọi cấp. Chồng chéo như một bàn cờ thiên la địa võng vạch vẽ lung tung, tham nhũng “bao la” được biện minh bằng chuyện quân không ra quân tướng chẳng ra tướng, trên bảo dưới không nghe, bào chữa bằng cách nhai lại “chính sách đúng nhưng thực hiện chưa tốt”. Khẩu hiệu “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ” là một cụm sáo ngữ. Thực tế, Đảng kiêm hết, cả lãnh đạo, quản lý và nhất là làm chủ. Chủ thì muốn làm gì cứ làm, mafia hóa, cướp đêm thành chân tay bọn cướp ngày. Nếu tính toán thì chí ít đám cướp ngày cướp được 30-40% tổng số nợ công của Việt Nam
Bây giờ, tôi xin phép lưu ý một điểm. Quả talawas đã đẩy trình độ nhận thức những vấn đề xã hội của Việt Nam Nam
Ý thức, hòn đá giẫm chân lên để chúng ta cùng nhau vận động lịch sử chưa cáo chung, là đòn bẩy hành động. Đây là vấn đề hệ trọng thứ 5 mà talawas đã hỏi. Nói ngay, tôi xin thưa thốt dăm tiêu đề về những ý thức này như một cố gắng trình bày những gợi ý sơ bộ để tham khảo, lòng tha thiết mong muốn có khả năng khơi dậy những đóng góp của các bạn cùng tâm nguyện cho một Việt Nam vững mạnh, Việt Nam của chúng ta chứ không phải Việt Nam mà vận mệnh chỉ tùy thuộc vào một nhóm người tự ban phát độc quyền lãnh đạo.
Những ý thức đó là gì?
Thứ nhất, đó là tinh thần bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ và lãnh hải cha ông ta để lại. Chúng ta tuân thủ những qui ước quốc tế, giải quyết mọi khác biệt trong đối thoại, nhưng không thể ép mình trước những áp lực bành trướng như những kẻ bán nước đổi lấy sự ổn định quyền lực cá nhân và phe nhóm.
Thứ nhì, trước tình hình suy thoái con người đến mức độ vong thân, chúng ta chủ trương đẩy mạnh triển khai xã hội dân sự, hầu tái vũ trang tinh thần và đạo lý xã hội. Trên cơ sở này, phải thực sự tôn trọng quyền tự do tư tưởng và quyền tự do tôn giáo.
Thứ ba, công cuộc tạo dựng một xã hội dân sự này chỉ có cơ thành hiện thực nếu nền chính trị Việt Nam thực sự dựa trên căn bản dân chủ pháp trị trong đó dân quyền và nhân quyền cơ bản mà Việt Nam
Thứ tư, chống tham nhũng phải coi như chính sách hàng đầu để giữ nước trước nạn bá quyền đế quốc, và để phát triển xã hội Việt Nam
Thứ năm, nền kinh tế hiện hành với kinh tế nhà nước là chủ đạo với những tập đoàn kinh tế và tổng công ty được hưởng đặc quyền đặc lợi do quyền lực chính trị ban phát phần lớn kém hiệu quả, lãng phí, và là nơi tham nhũng hoành hành đến mức không tưởng tượng nổi. Tham nhũng cũng tác động đáng kể đến sự thất thoát thuế, tiến độ công trình trong những dự án có vốn nước ngoài, và những dự án đấu thầu (mà Trung Quốc trúng thầu đến 90%). Trong khi đó, khu vực kinh tế tư nhân dẫu bị o ép bất lợi nhưng vẫn chứng tỏ có khả năng làm ăn có hiệu quả, đóng góp khả quan vào ngân sách và cán cân thương mại quốc tế. Hệ luận tất nhiên của những nhận định trên là phải bóp nhỏ lại nền kinh tế quốc doanh hiện phình quá mức và thôi không phân biệt đối xử với khu vực kinh tế tư nhân. Khu vực sản xuất nào, với tỷ trọng bao nhiêu, và với chiến lược phát triển kinh tế ra sao để nâng cấp công nghệ Việt Nam trên con đường hiện đại hóa là những nhân tố quyết định tầm mức của cơ sở nền kinh tế quốc dân chứ không tùy tiện tràn lan như hiện nay. Trong trường hợp cần giữ những đơn vị kinh tế nhà nước do chức năng chiến lược và hiệu quả tốt thì phải nhắm đến niêm yết những đơn vị này trên thị trường chứng khoán quốc tế, nghĩa là phải được kiểm tra tài chính và kết toán một cách minh bạch.
Thứ sáu, phải đặc biệt quan tâm đến phát triển bền vững, trong đó khai thác tài nguyên có tác động xấu trên môi trường thiên nhiên cần được soi xét dưới góc độ an ninh quốc phòng, góc độ khoa học, xã hội cũng như văn hóa. Trường hợp hiện tạo nhiều xung động trong dư luận là khai thác quặng bauxite ở Tây Nguyên với thảm họa bùn đỏ đe dọa. Khai thác, cho thuê rừng đầu nguồn, biến đất nông nghiệp thành sân golf và khu du lịch, hoặc bán rẻ than rồi nay đi mua về để chạy nhà máy nhiệt điện là những thí dụ chứng minh tầm nhìn ngắn và hời hợt của những quan chức có trách nhiệm… Cũng xin lưu ý, những khâu này sở dĩ thế cũng là vì văn hóa phong bì và nạn cướp ngày trên toàn cõi. Trong chiến lược kinh tế, xin chớ đi tắt và đón đầu tếu táo. Trên cơ sở tiệm tiến, nông nghiệp còn giữ một vai trò quan trọng. Và thế thì hãy trả đất cho nông dân, đúng chính sách người cầy có ruộng, từng là yếu tố đánh thắng giặc ngoại xâm.
Thứ bảy, hãy trả lại chức năng và bổn phận cao quí của quân đội và lực lượng công an là trung với Tổ quốc, hiếu với nhân dân. Bảo vệ đất nước để toàn vẹn lãnh thổ – lãnh hải, và “thức cho dân ngủ” không nhất thiết là phải “làm kinh tế” để mang lợi nhuận nhét vào túi quan tham.
Thứ tám là vấn đề dân sinh. Trong hai lãnh vực y tế và giáo dục, khó có trường hợp nào xuống cấp như hiện tình Việt Nam Indonesia hay Philippines
Chúng ta đã được thưởng thức “Cương lĩnh của ĐCSVN” chuẩn bị cho Đại hội lần thứ XI sắp tới. Áng văn này nhai lại những điểm chính đã ghi trong cái Cương lĩnh cũng của Đảng này năm 1990. Đối đầu và trực diện, cần có một Cương lĩnh khác làm cơ sở vận động dư luận. Theo thiển kiến, điều này quan trọng hơn những cái ta đã nói đi nói lại về chuyện ý thức hệ này nọ ở trong nước đang lộng giả (cộng sản, xã hội chủ nghĩa) thành chân (tư bản hoang dã dạng 100% hiện thực), hoặc nhân sự Đại hội XI như ai sẽ là Tổng Bí thư, ai Chủ tịch Quốc hội, ai Thủ tướng…
Đánh liều, tôi vừa mạo muội vài lời gợi ý cho một vấn đề hệ trọng có tính quyết định: lịch sử vận chuyển một cách biện chứng từ ý thức đến hành động, mang khả năng kết tinh thành hiện thực vì tự thân là tất yếu. Và tôi mong có âm vọng hồi đáp.
Câu hỏi thứ hai
Nếu có quyền tuyệt đối (như Thượng đế) trong một ngày, thì phải làm gì? Thưa, tôi tuyệt đối không bắt ai làm gì, chỉ xin mọi người Việt Nam
Câu hỏi thứ ba
Gần hết 2010, nhưng tôi dùng “ngoại cảm” thấy một chuyện xẩy ra đầu năm 2011. Trước khi nói đến chuyện này, tôi mạn phép nhắc lại một chút tư riêng. Cách đây 9 năm, trước khi talawas ra đời, chị Phạm Thị Hoài có trao đổi với tôi, và khi đó tôi đã “dám” thưa rằng tôi sợ nền văn hoá Việt Nam có thêm một nhà báo nhưng mất đi một nhà văn mà tôi rất trìu mến. Nhà báo đã có đấy, từng chèo chống trong phong ba, tạo được một diễn đàn phong phú và vô cùng ích lợi cho những ai tìm một tập hợp những ý thức cần thiết tạo cơ sở cho những thay đổi tất yếu.
Và nhà văn, thì vẫn còn đó. Tôi biết chị còn một cuốn sách chị bảo phải viết. Chắc chắn tôi sẽ được đọc thôi.
Tôi chỉ còn một thắc mắc: từ nay cho đến tháng 2 năm 2011 chẳng lâu, cớ gì phải vội vã đóng cửa talawas? Trước Đại hội XI mà thiếu talawas thì có khác gì chúng ta phải ăn một bát phở “không người lái” ở thời hội nhập này? Xin chị Hoài và BBT talawas nghĩ lại!
Không, bằng “ngoại cảm” tôi tin đây không phải là bài phỏng vấn cuối cùng. Và xin đợi một gia hạn cho lời chia tay.
© 2010 Nam Dao
© 2010 talawas
.
.
.
Bùi Xuân Bách
02/11/2010 | 11:40 sáng
talawas – Ngày 03/11/2010 sắp tới, talawas sẽ tròn 9 tuổi và xin nói lời chia tay độc giả. Chúng tôi sẽ nhìn lại chặng đường 9 năm qua và trình bày nguyên nhân kết thúc hoạt động. Nhân dịp này, chúng tôi cũng mời các cộng tác viên tham gia trả lời 3 câu hỏi của talawas sau đây:
1. Theo anh, 5 vấn đề hệ trọng nhất của Việt Nam
2. Nếu được cầm quyền tuyệt đối tại Việt Nam trong vòng 24 tiếng đồng hồ, anh sẽ làm gì?
3. Anh hãy tiên đoán về Việt Nam năm 2010, 2020 và 2030.
__________
Bùi Xuân Bách
Theo tôi nghĩ thì đây là một trò chơi ảo, một truyện khoa học viễn tưởng, nhưng được phép tham gia thì cũng nên tham gia. Phát biểu của mọi người đúng ra thì cũng chỉ là những mong ước trước một thực tế không lấy gì làm hay ho lắm (còn nói trắng phớ ra là quá tệ) của nước mình. Với góc nhìn hạn hẹp của mình tôi chỉ xin phát biểu về một vấn đề thôi.
1.
Giáo dục, giáo dục và giáo dục (có lẽ cái nhìn của tôi là do bệnh nghề nghiệp). Biết bao nhà trí thức nổi tiếng đã lên tiếng rồi nhưng vẫn “đàn gẩy tai trâu”. Giải quyết được vấn đề gốc rễ này rồi thì mỗi con người sẽ hành xử khá hơn, phải đạo hơn và những chuyện từ nhỏ (như nữ sinh đánh nhau, rác vứt bừa bài…) cho đến lớn (như tham nhũng, hối lộ, rút ruột công trình…) sẽ tự tiêu. Nhưng dù có bắt đầu ngay từ bây giờ (từ lớp 1) thì cũng phải 16 năm sau (12 năm phổ thông + 4 năm đại học) mới bắt đầu gặt hái được kết quả. Thà muộn còn hơn không.
2.
- Thực hiện ngay những điều các bác, các chú, các anh chị em đã phát biểu trong loạt phỏng vấn này. Mời chính những người ấy chỉ đạo các projects này, có toàn quyền chọn người, lấy người cũng như mời các chuyên viên trong ngoài nước để cùng thực hiện thành công những dự án này.
- Mời tất cả trí thức người Việt ở hải ngoại mỗi năm 3 tháng về nước tham gia giảng dạy, xây dựng các đề án v.v… Trả lương ít nhất bằng một nửa lương thực tế của họ (tuy/dù ta còn nghèo) và chi phí đi lại. Không phải trong nước không có người tài nhưng chưa đủ để làm một cú sốc điện. Ta cần một cú sốc điện để bật dậy chứ tiến độ như hiện nay thì càng ngày càng tụt lại so với các nước khác. (Tiếc thay đây chỉ là một giấc mơ.)
3.
Năm 2010 thì gần hết rồi và mọi người đều đã biết hiện tình ra sao.
Năm 2020: Nguyễn Y Vân
Năm 2030: Có thay đổi nhiều vì giàn lãnh đạo trẻ trung hơn, hiểu biết cao và rộng hơn (tức là có tầm nhưng tâm thì chưa biết được). Thế nhưng chúng ta đã chậm mất 20 năm rồi còn gì. Than ôi!
© 2010 Bùi Xuân Bách
© 2010 talawas
.
.
.
Phùng Hi
02/11/2010 | 12:40 chiều
talawas – Ngày 03/11/2010 sắp tới, talawas sẽ tròn 9 tuổi và xin nói lời chia tay độc giả. Chúng tôi sẽ nhìn lại chặng đường 9 năm qua và trình bày nguyên nhân kết thúc hoạt động. Nhân dịp này, chúng tôi cũng mời các cộng tác viên tham gia trả lời 3 câu hỏi của talawas sau đây:
1. Theo anh, 5 vấn đề hệ trọng nhất của Việt Nam
2. Nếu được cầm quyền tuyệt đối tại Việt Nam trong vòng 24 tiếng đồng hồ, anh sẽ làm gì?
3. Hình dung của anh về Việt Nam năm 2010, 2020 và 2030.
_______
Phùng Hi
1.
Giáo dục sai;
Không tự do ngôn luận. Chụp mũ;
Đói nghèo, lạc hậu, dơ dáy. Ô nhiễm môi trường;
Xảo trá, nói láo không biết ngượng. Băng hoại đạo đức;
Tham nhũng. Tranh quyền đoạt lợi.
Bình thêm: Với giáo dục, xin các cấp quản lí đừng làm gì nữa (mục đích kiếm ăn), hãy thả nổi, nói như nhà giáo Phạm Toàn, thì tự khắc nó sẽ tốt lên. Khốn nạn! Đã, Đang và Sẽ còn tiếp tục những kẻ bất tài tham lam cứ “ăn trên ngồi trốc” thì sao mọi chuyện tốt đẹp cho được?
2.
Cần nhiều thời gian hơn. Bằng không thì không cần đến 24 tiếng đâu. Làm gì thì không nói được. Thiên cơ bất khả lậu (cười).
3.
Năm 2010, cũng như những năm hai ngàn.
Năm 2020, có thể với thể chế chính trị khác, dân chủ hơn nhưng vẫn xoay quanh tham nhũng, đói nghèo, tranh quyền đoạt vị…
Năm 2030, nói như giới lãnh đạo hiện nay: Ổn định, phát triển nhanh và bền vững. (thì cũng phải nuôi chút hy vọng chứ biết làm sao).
Bình thêm: nhanh thì sao bền vững được nhỉ?
© 2010 Phùng Hi
© 2010 talawas
---------------------------------
TRẢ LỜI PHỎNG VẤN CỦA TALAWAS
TRẢ LỜI PHỎNG VẤN CỦA TALAWAS (23) – Trịnh Lữ - Trịnh Khả Nguyên – Francois Guillemot – Lê Văn Hưng
TRẢ LỜI PHỎNG VẤN CỦA TALAWAS (21) – Trần Hoàng Lan – Dũng Vũ – Đoàn Tiểu Long
TRẢ LỜI PHỎNG VẤN CỦA TALAWAS (20) – Hoàng Linh Vương – Nguyễn Đăng Thường – Trần Mộng Tú
TRẢ LỜI PHỎNG VẤN CỦA TALAWAS (15) - Bùi Văn Phú – Trần Doãn Nho – Nguyễn Thanh Giang – Đào Tấn Phần
TRẢ LỜI PHỎNG VẤN CỦA TALAWAS (10) - Song Chi – Lại Nguyên Ân – Trần Kiêm Đoàn
TRẢ LỜI PHỎNG VẤN CỦA TALAWAS (3) - Hoàng Hưng – Tieu Dao Bảo Cự
TRẢ LỜI PHỎNG VẤN CỦA TALAWAS (2) - Dương Danh Huy – Bùi Tín – Lê Anh Hoài
.
.
.
No comments:
Post a Comment