Henry
Kissinger: “Hiện nay chúng ta đang sống trong một kỷ nguyên hoàn toàn mới”
Edward Luce, thực hiện
- James Politi, biên
tập
- Financial Times
Đỗ Kim Thêm, biên dịch
16/05/2022
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2022/05/1-52-696x391.jpg
Henry Kissinger nói rằng không có đủ các cuộc
thảo luận về nguy cơ vũ khí hạt nhân. Nguồn: © Gregory Bobillot / FT
Sau đây là
bài biên tập về cuộc thảo luận giữa Henry Kissinger, cựu Ngoại trưởng và là Cố
vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ, do Edward Luce, Biên tập viên chuyên mục Hoa Kỳ của
Financial Times thực hiện vào ngày 7 tháng 5 tại Washington.
*
Chiến lược gia chiến tranh lạnh thảo
luận về Nga, chiến tranh Ukraine và Trung Quốc tại Lễ hội FT Weekend ở
Washington.
Financial
Times: Đầu
năm nay, chúng ta kỷ niệm 50 năm chuyến công du Trung Quốc của Nixon, Thông cáo
Thượng Hải. Tất nhiên, ông là người tổ chức, người dàn dựng thỏa thuận Trung Quốc
– Hoa Kỳ này. Và đó là một sự thay đổi lớn trong chiến tranh lạnh: Ông
tách rời Trung Quốc ra khỏi Nga. Nó mang cảm giác giống như chúng ta đã xoay
180 độ.
Và hiện
nay, Nga và Trung Quốc đã trở lại trong một mối quan hệ rất chặt chẽ. Câu hỏi mở
đầu của tôi cho ông là: chúng ta đang ở trong một cuộc chiến tranh lạnh mới với
Trung Quốc?
Henry
Kissinger: Vào
thời điểm mà chúng ta mở cửa với Trung Quốc, Nga là kẻ thù chính – nhưng các mối
quan hệ của chúng ta với Trung Quốc cũng là tồi tệ như nó chỉ có thể.
Quan điểm của chúng tôi khi mở cửa với Trung Quốc
là thật không khôn ngoan,
khi bạn có hai kẻ thù, đối xử với họ giống hệt nhau. Những gì tạo ra sự mở đầu
là những căng thẳng mà nó phát triển một cách tự động giữa Nga và Trung Quốc.
[Cựu
nguyên thủ quốc gia Liên Xô Leonid] Brezhnev không thể quan niệm được rằng
Trung Quốc và Hoa Kỳ có thể đến gần nhau. Nhưng Mao, bất chấp tất cả sự thù địch
về ý thức hệ của mình, đã sẵn sàng để bắt đầu các cuộc thảo luận.
Về nguyên
tắc, liên minh [Trung – Nga] chống lại các lợi ích đặt biệt, hiện nay nó đã được
thành hình. Nhưng đối với tôi, nó không như thể là một mối quan hệ vĩnh viễn
trong nội tại.
*
FT: Tôi cho rằng đó sẽ là lợi ích địa
chính trị của Mỹ để khuyến khích khoảng cách xa hơn giữa Nga và Trung Quốc. Điều
này có sai không?
HK: Tình hình địa chính trị trên toàn
cầu sẽ trải qua những thay đổi đáng kể sau khi chiến tranh Ukraine kết thúc. Đối
với Trung Quốc và Nga không phải tự nhiên có các lợi ích giống nhau về tất
cả các vấn đề có thể tiên đoán được. Tôi không nghĩ rằng, chúng ta có thể tạo
ra những bất đồng khả dĩ, nhưng tôi nghĩ các hoàn cảnh sẽ xảy ra.
Sau chiến
tranh Ukraine, Nga sẽ phải đánh giá lại mối quan hệ của mình với châu Âu ở mức
tối thiểu và thái độ chung đối với khối NATO. Tôi nghĩ rằng, thật không khôn
ngoan khi đưa ra một thái độ đối nghịch với hai đối thủ theo cách thúc đẩy họ
xích lại gần với nhau, và một khi chúng ta chấp nhân thực hiện nguyên tắc này
trong các mối quan hệ của chúng ta với châu Âu và trong các cuộc thảo luận nội
bộ của chúng ta, tôi nghĩ rằng lịch sử sẽ đem lại các cơ hội mà trong đó chúng
ta có thể áp dụng các phương cách khác biệt.
Điều đó
không có nghĩa là, một trong hai nước sẽ trở thành bạn thân thiết của phương
Tây, nó chỉ có nghĩa là, về các vấn đề cụ thể khi nó nổi lên, chúng ta bỏ ngỏ
cách lựa chọn có một cách khác. Trong giai đoạn trước mắt, chúng ta không nên gộp
Nga và Trung Quốc lại với nhau như một yếu tố không thể tách rời.
*
FT: Chính quyền Biden đang đóng
khung các thách thức địa chính trị lớn của mình là chế độ dân chủ chống lại chế
độ chuyên chế. Tôi nhận ra trong đó có một gợi ý ngầm rằng đây là khuôn khổ sai
lạc?
HK: Chúng ta phải nhận thức được sự
khác biệt của ý thức hệ và sự khác biệt về cách giải thích đang tồn tại. Chúng
ta nên sử dụng ý thức này để áp dụng nó trong phân tích của riêng chúng ta về tầm
quan trọng của vấn đề khi chúng phát sinh, thay vì biến nó thành vấn đề chính của
sự đối đầu, trừ khi chúng ta sẵn sàng làm cho chế độ thay đổi mục tiêu chính của
chính sách của chúng ta.
Tôi nghĩ rằng
đứng trước sự phát triển của công nghệ, và sự hủy diệt to lớn của vũ khí hiện
đang tồn tại, [tìm kiếm sự thay đổi chế độ] có thể được áp đặt lên chúng ta bởi
sự thù địch của người khác, nhưng chúng ta nên tránh tạo ra vấn đề đó với thái
độ của chính mình.
*
FT: Ông có thể có nhiều kinh nghiệm
hơn bất kỳ người nào còn sống về cách xử lý một cuộc đối đầu giữa hai siêu cường
vũ trang hạt nhân. Nhưng ngôn ngữ về hạt nhân ngày nay, vốn đang đến dày đặc và
nhanh chóng từ [Tổng thống Nga Vladimir] Putin, từ những người thân cận, ông đặt
nó ở đâu trong các điều kiện về mối đe dọa mà chúng ta đang đối mặt ngày nay?
HK: Chúng ta hiện đang phải đối mặt
với các công nghệ mà sự trao đổi nhanh chóng, sự tinh tế của các phát minh, có
thể tạo ra mức độ thảm họa thậm chí không thể nào tưởng tượng được. Và khía cạnh
kỳ lạ của tình hình hiện tại là các vũ khí đang gia tăng lên ở cả hai bên và sự
tinh vi của chúng đang tăng lên hàng năm.
Nhưng hầu
như không có cuộc thảo luận mang tầm vóc quốc tế nào về những gì sẽ xảy ra nếu
các vũ khí thực sự được sử dụng. Dù anh theo phe nào đi nửa, lời kêu gọi của
tôi nói chung là chúng ta hiểu rằng, chúng ta hiện đang sống trong một kỷ
nguyên hoàn toàn mới, và chúng ta đã thoát khỏi với việc lơ là khía cạnh đó.
Nhưng khi công nghệ lan rộng khắp thế giới, như vốn đã có trong bản chất của vấn
đề, ngoại giao và chiến tranh sẽ cần một nội dung khác và đó sẽ là một thách thức.
*
FT: Ông đã gặp Putin từ 20 cho đến
25 lần. Học thuyết hạt nhân quân sự của Nga là họ sẽ đáp trả bằng các vũ khí hạt
nhân nếu họ cảm thấy chế độ đang bị đe dọa sinh tồn. Ông nghĩ là lằn ranh đỏ của
Putin đang ở đâu trong tình huống này?
HK: Tôi đã gặp Putin khi còn là sinh
viên về các vấn đề quốc tế khoảng một lần một năm trong khoảng thời gian có thể
là 15 năm cho các cuộc thảo luận chiến lược thuần túy học thuật.
Tôi nghĩ rằng
niềm tin cơ bản của Putin là một loại niềm tin thần bí trong lịch sử Nga và Putin cảm thấy bị xúc phạm, theo
nghĩa đó, không phải bởi bất cứ điều gì chúng ta đã làm một cách đặc biệt lúc đầu,
mà bởi khoảng cách lớn lao này mở ra với châu Âu và phương Đông.
Putin cảm
thấy bị xúc phạm và đe dọa vì Nga bị đe dọa bởi việc khối NATO thu tóm toàn bộ
khu vực này. Điều này không bào chữa và tôi sẽ không dự đoán về một cuộc tấn
công có tầm quan trọng của việc chiếm lấy một quốc gia được công nhận.
Tôi nghĩ rằng,
Putin đã tính sai về tình hình mà ông ấy phải đối mặt trên trường quốc tế và rõ
ràng ông ấy đã tính toán sai khả năng của Nga để duy trì một công nghiệp chủ yếu
như vậy – và khi thời điểm để giải quyết đến, tất cả cần phải xem xét rằng
chúng ta sẽ không quay trở lại mối quan hệ trước đó, mà là một vị thế cho Nga sẽ
khác vì tình hình này – và không phải vì chúng ta đòi hỏi nó mà vì họ đã tạo ra
nó.
*
FT: Ông có nghĩ rằng, Putin đang nhận
được thông tin chính xác và nếu như Putin không có được như vậy, thì
chúng ta nên chuẩn bị gì cho những tính toán sai lầm tiếp theo không?
HK: Trong tất cả những cuộc khủng hoảng
này, người ta phải cố hiểu ranh giới đỏ bên trong là gì đối với số ngưới chống
đối.
Câu hỏi rõ
ràng là sự leo thang này sẽ tiếp tục trong bao lâu và có phạm vi leo thang hơn
nữa là bao nhiêu?
Hoặc Putin
đã đạt đến giới hạn khả năng của mình, và ông phải quyết định tại thời điểm nào
leo thang chiến tranh sẽ làm căng thẳng xã hội của mình đến một điểm mà sẽ hạn
chế khả năng thích ứng để thực hiện chính sách quốc tế như một cường quốc trong
tương lai.
Tôi không
có phán xét khi Putin đến thời điểm đó. Khi đạt đến điểm đó, Putin sẽ leo thang
bằng cách chuyển sang một loại vũ khí mà trong 70 năm tồn tại của chúng chưa
bao giờ được sử dụng?
Nếu ranh
giới đó bị vượt qua, đó sẽ là một biến cố cực kỳ quan trọng. Bởi vì chúng ta đã
không vượt qua trong toàn cầu những gì các đường phân chia tiếp theo sẽ là.
Theo ý kiến của tôi, một điều mà chúng ta không thể làm là chỉ chấp nhận nó.
*
FT: Ông đã gặp [Chủ tịch Trung Quốc]
Tập Cận Bình nhiều lần và những người tiền nhiệm của ông Bình – ông biết rõ
Trung Quốc. Trung Quốc rút ra bài học gì từ việc này?
HK: Tôi nghi ngờ rằng, bất kỳ nhà
lãnh đạo Trung Quốc nào bây giờ sẽ suy nghĩ về cách tránh rơi vào trong một
tình huống mà Putin đã tự mình dính liếu, và làm thế nào để họ ở một vị thế mà
trong bất kỳ cuộc khủng hoảng nào có thể phát sinh, họ sẽ không có việc đa số
các nước trên thế giới quay lưng lại với họ.
No comments:
Post a Comment