Ðinh
Quang Anh Thái/Người Việt
Friday,
May 13, 2016 1:16:25 PM
Bài liên quan
MOSCOW,
Nga (NV) - Ông
Nguyễn Minh Cần, từng trong hàng ngũ những người đầu tiên tham gia Cách Mạng
Tháng Tám, vào đảng từ thời đảng còn mang tên Ðảng Cộng Sản Ðông Dương, nhưng
cũng là một trong những người đầu tiên từ bỏ đảng Cộng Sản, tham gia “xét lại
chống đảng,” vừa qua đời lúc 5 giờ sáng ngày 13 Tháng Năm, tại Moscow, Liên
Bang Nga, thọ 89 tuổi.
Ông Nguyễn Minh Cần và vợ, tại Moscow.
Ông
Nguyễn Minh Cần sinh năm 1928 tại Huế, tham gia Cách Mạng Tháng Tám, tổ chức và
lãnh đạo khởi nghĩa ở Huế và các vùng phụ cận Huế, gia nhập đảng Cộng Sản Ðông
Dương năm 1946. Ông đã từng giữ các chức vụ quan trọng như ủy viên Thường Vụ
Thành Ủy Huế, ủy viên Thường Vụ Tỉnh Ủy Thừa Thiên, ủy viên Thường Vụ Thành Ủy
Hà Nội, kiêm phó chủ tịch Ủy Ban Hành Chính thành phố Hà Nội.
Năm
1962, ông đi Mạc Tư Khoa để theo học ở Trường Ðảng Cao Cấp của Liên Xô. Ông có
mặt tại “cái nôi” của Cộng Sản Quốc Tế trong bối cảnh lãnh tụ Liên Xô lúc bấy
giờ là Nikita Khrushchev chủ trương “xét lại” sau khi hạ bệ Stalin trong bài diễn
văn đọc tại Ðại Hội 20 của Cộng Sản Liên Xô năm 1956. Khrushchev cho rằng,
không nhất thiết phải dùng bạo lực vũ trang mà vẫn có thể thắng “đế quốc Mỹ” bằng
con đường cạnh tranh kinh tế, khoa học và hòa bình.
Chủ
trương của Khrushchev được ông Nguyễn Minh Cần và nhiều người nữa trong đảng Cộng
Sản Việt Nam tán đồng, trong số đó, có ông Hoàng Minh Chính, viện trưởng Viện
Nghiên Cứu Mác-Lê; ông Vũ Ðình Huỳnh, bí thư của Hồ Chí Minh; nhà văn Vũ Thư
Hiên; Thiếu Tướng Ðặng Kim Giang và nhiều nhân vật cao cấp khác của đảng...
Tất
cả những người ủng hộ chủ trương của Khrushchev như vậy là đã đương nhiên chống
lại Nghị Quyết 9 của Lê Duẩn: Dùng tổng lực quân sự đánh miền Nam.
Mà
chống Lê Duẩn vào thời điểm đó là “đụng cái vẩy ngược của con rồng” vì họ Lê nắm
toàn quyền sinh sát trong đảng.
Hậu
quả, những ông Nguyễn Minh Cần, Hoàng Minh Chính, Vũ Ðình Huỳnh, Vũ Thư Hiên, Ðặng
Kim Giang và hàng trăm người nữa bị bị khép vào tội “xét lại chống đảng.” Tất cả
đều bị bắt tù nhiều năm. Chỉ có một số ít lúc đó đang sống ngoài nước thì bị
khai trừ khỏi đảng.
Ông
Nguyễn Minh Cần không cần đợi bị khai trừ, chính ông tự quyết định ly khai cái
đảng mà ông từng hết mực gắn bó với nó.
Sống
lưu vong ở nước Nga hơn nửa đời người, lấy vợ Nga (tên là Inna), viết và nói tiếng
Nga như tiếng mẹ đẻ, ông làm tự điển Nga-Việt, dịch nhiều tác phẩm văn học của
hai dân tộc và viết sách. Cả hai ông bà ăn chay, tu tại gia và có công góp phần
xây một Thiền Ðường Phật Giáo, lấy tên chùa Thảo Đường, sáng lập Hội Phật Giáo
Thảo Đường ngay tại Moscow. Những người từng đến thăm hai ông bà đều thích thú
khi nhìn mấy chục con mèo hoang vô chủ được bà nhặt ngoài đường đem về nuôi nấng
trong nhà. Ông Cần thường nói đùa, vợ ông quý đàn mèo hơn ông.
Bà
Nguyễn Minh Cần sinh ra, lớn lên và trải nghiệm những năm tháng kinh khủng của
xã hội trại lính dưới bàn tay cai trị tàn bạo của Stalin. Bà cũng là nhân chứng
sự sụp đổ của Liên Xô và nhận rõ bộ mặt độc tài mới của Putin. Chính bà đã sát
cánh bên người chồng Việt Nam trong suốt những năm tháng ông chịu cảnh lưu vong
nghiệt ngã sau khi từ bỏ chế độ Hà Nội. Và cho tới lúc ông ra đi, bà lúc nào
cũng là người để ông tựa vào đứng dậy.
Theo
lời nhà báo Ðinh Quang Anh Thái, gần một tháng sống với ông trong căn phòng nhỏ
ở Virginia gần D.C, nhiều người nghe tiếng ông tìm đến thăm nghe ông trò chuyện.
Một buổi tối, Giáo Sư Nguyễn Mạnh Hùng mang thức ăn đến, ba anh em nói chuyện đến
quá khuya. Những chi tiết ông Cần kể hôm đó rất hữu ích đối với một việc nghiên
cứu và giảng dạy môn Chính Trị và Bang Giao Quốc Tế như Giáo Sư Hùng.
Vẫn
theo lời kể của nhà báo Ðinh Quang Anh Thái, Giáo Sư Nguyễn Mạnh Hùng về lúc nửa
đêm; khoảng 3 giờ sáng, thức giấc vì nghe tiếng thì thào. Nhỏm dậy, thì thấy
ông Cần ngồi quay lưng vào tường, miệng kê sát cái máy thâu âm và đang nói rất
nhỏ. Anh Thái hỏi ông Cần có cần gì không. Ông bảo, “xin lỗi làm chú thức giấc,
tôi quên vài chi tiết trong lúc nói chuyện nên thức dậy thâu ngay để sáng bổ
túc cho anh Hùng.”
Ðược
tin ông Nguyễn Minh Cần qua đời, Giáo Sư Nguyễn Mạnh Hùng nói: “Anh Cần là người
có nhân cách đáng quý.” (N.V.)
Thanh Phương - RFI
Đăng
ngày 13-05-2016
Nhà báo Nguyễn Minh Cần.
Nhà hoạt động chính
trị, nhà báo Nguyễn Minh Cần và cũng là một thông tín viên lâu năm của ban Việt
ngữ RFI, ông Nguyễn Minh Cần vừa qua đời sáng sớm hôm nay, 13/05/2016, tại
Matxcơva. Ông là một trong những nhân vật trong "Vụ án Xét lại chống Đảng" thời
thập niên 1960.
Sinh
năm 1928 tại Huế, ông Nguyễn Minh Cần đã tham gia Cách mạng tháng 8, tổ chức và
lãnh đạo khởi nghĩa ở Huế và các vùng phụ cận Huế, gia nhập Đảng Cộng sản Đông
Dương năm 1946. Ông đã từng giữ các chức vụ quan trọng như Uỷ viên Thường vụ
Thành ủy Huế, ủy viên Thường vụ Tỉnh ủyThừa Thiên, Ủy viên Thường vụ Thành ủy
Hà Nội, kiêm phó chủ tịch Ủy ban Hành chính thành phố Hà Nội.
Đến
năm 1962, ông được đưa đi học ở Trường Đảng Cao cấp của Liên Xô, nhưng do bị
cáo buộc theo Chủ nghĩa Xét lại, năm 1964, ông Nguyễn Minh Cần ly khai khỏi Đảng
Lao động Việt Nam, xin cư trú chính trị ở Liên Xô và sống tại Nga cho đến khi
qua đời.
Ngoài
nghề phiên dịch, ông Nguyễn Minh Cần còn là một nhà báo và là một trong những
thông tín viên thâm niên của ban Việt ngữ đài RFI với nhiều bài phân tích, nhận
định rất sâu sắc về tình hình nước Nga hiện nay.
Ngoài
những từ điển Nga – Việt, ông Nguyễn Minh Cần cũng là tác giả một số cuốn sách
được xuất bản ở hải ngoại, đặc biệt là cuốn « Ðảng Cộng Sản Việt Nam
qua những biến động trong phong trào Cộng Sản Quốc Tế » ( xuất bản năm
2001 ), dựa trên những kinh nghiệm của cá nhân và những tài liệu mật trong văn
khố Nga mà ông đọc được sau khi Liên Xô tan rã. Sách này cũng đã được dịch sang
tiếng Anh ( xuất bản năm 2004 ).
Vào
cuối đời, ông Nguyễn Minh Cần đã hoàn tất bản thảo bổ sung cho cuốn sách nói
trên nhiều sự kiện trong 15 năm qua và hàng trăm bức hình, để chuẩn bị tái bản,
nhưng sách chưa kịp ra mắt độc giả, thì ông qua đời.
Ban
Việt ngữ xin thành thật chia buồn cùng gia đình ông Nguyễn Minh Cần và cầu nguyện
cho linh hồn ông sớm được siêu thoát.
---------------------------
14 tháng 5 2016
Một trong những nhân vật trong
"Vụ án Xét lại chống Đảng" thập niên 1960 vừa qua đời tại Moscow,
Nga.
Nhà hoạt động chính trị, nhà báo Nguyễn
Minh Cần, qua đời hôm 13/5 vì bệnh nhồi máu cơ tim, thọ 88 tuổi.
Ông đã tham gia Cách mạng tháng Tám, tổ chức và lãnh đạo
khởi nghĩa ở Huế và các vùng phụ cận Huế, gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương năm
1946. Ông đã từng giữ các chức vụ quan trọng như Ủy viên Thường vụ Thành ủy Huế,
Ủy viên Thường vụ Thành ủy Hà Nội, kiêm phó chủ tịch Ủy ban Hành chính thành phố
Hà Nội...
Năm 1962, ông được cử đi học ở Trường Đảng Cao cấp của
Liên Xô.
Do bị cáo buộc theo Chủ nghĩa Xét lại, năm 1964, ông ly
khai khỏi Đảng Lao động Việt Nam, xin cư trú chính trị ở Liên Xô và sống tại
Nga cho đến khi qua đời.
Ông Cần là tác giả một số cuốn sách xuất bản ở hải ngoại,
đặc biệt là cuốn “Ðảng Cộng Sản Việt Nam qua những biến động trong phong trào Cộng Sản Quốc
Tế” ấn hành năm 2001.
Hôm 14/5, trả lời BBC từ Paris, nhà văn Vũ Thư Hiên cho
hay: “Tôi quý ông Cần ở chỗ ông là người
có tâm thiện, trung thực với bản thân”.
“Ông thuộc một thế hệ yêu nước và muốn đấu tranh giành lại nền độc lập chứ
không nghĩ đến chuyện xây dựng một chính quyền như bây giờ”.
“Trong những năm tháng phụ trách nông thôn. Ông ấy đã nhận ra vấn đề chính
sách có sai lầm. Khi sang Liên Xô, ông thấy mình được mở mắt và thấy con đường
xây dựng chủ nghĩa xã hội sinh ra những điều tệ hại”, nhà văn nói thêm.
'Hối tiếc'
“Quãng đời sống tại Moscow, ông vẫn tiếp tục con đường đấu tranh cho tiến
trình dân chủ tại Việt Nam. Bên cạnh đó, ông viết sách và lập Phật giáo Thảo đường
cho những người muốn tìm hiểu tinh thần thật sự của Phật giáo”.
“Ông nói với tôi rằng điều tệ hại nhất là chính quyền Việt Nam khống chế
tôn giáo, làm người dân mất lòng tin vào tôn giáo và tạo ra tôn giáo giả hiệu nếu
họ không đàn áp được”.
Ông Hiên cũng cho hay: “Những năm tháng cuối đời, ông Cần buồn về chuyện xa xứ nhưng ông không
thể trở về quê hương vì điều này không có lợi gì cho việc đấu tranh. Ngoài ra
ông còn sự hối tiếc vì đã không làm được gì có kết quả cho đất nước”.
Trên mạng xã hội hôm 14/5, nhà báo Đinh Quang Anh Thái viết:
“Với tôi, ông Cần tiêu biểu cho một lớp
người trong hàng ngũ cộng sản yêu nước thật sự, họ dấn thân vì đất nước chứ chẳng
vì cái gì khác, và một khi họ thấy được bề trái nhếch nhác của cộng sản thì họ
tự quyết định chia tay cái đảng tôn thờ chủ nghĩa duy vật này và vẫn tận tụy
mưu tìm một con đường khác hòng đem đến no ấm hạnh phúc cho con người và đất nước
Việt Nam”.
Tin liên quan
-------------------------
No comments:
Post a Comment