TÔ LÂM, NHÀ LÃNH ĐẠO THỰC DỤNG ĐÃ ĐƯA VIỆT NAM LÊN BẢN ĐỒ ĐỊA CHIẾN LƯỢC (Shi Jiangtao - SCM)

 

 

Tô Lâm, nhà lãnh đạo thực dụng đã đưa Việt Nam lên bản đồ địa chiến lược

Shi Jiangtao   -   SCMP

Cù Tuấn, biên dịch

07/05/2025

https://baotiengdan.com/2025/05/07/to-lam-nha-lanh-dao-thuc-dung-da-dua-viet-nam-len-ban-do-dia-chien-luoc/

 

Tóm tắt: Người ta biết rất ít về sự trỗi dậy của Tô Lâm, nhưng ông đã chứng tỏ mình là một nhà ngoại giao khéo léo và là người bảo vệ lợi ích của Việt Nam.

 

Chỉ một năm trước, Tô Lâm chủ yếu được biết đến là Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam và vì vai trò chính của ông trong cuộc Thập tự chinh chống tham nhũng của Đảng Cộng sản, được mệnh danh là “đốt lò”.

 

Nhưng vào tháng 8 năm ngoái, chưa đầy ba tháng sau khi được bổ nhiệm làm Chủ tịch nước, ông đã có một bước tiến đáng kinh ngạc, lên vị trí Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam.

 

Người ta biết rất ít về cách ông cựu trùm an ninh này đã đánh bại các ứng cử viên được người tiền nhiệm của mình – Nguyễn Phú Trọng – ủng hộ, nhưng Tô Lâm đã nổi lên như một nhà lãnh đạo đáng gờm, thành thạo trong việc thu hút các cường quốc toàn cầu đối thủ – Trung Quốc, Hoa Kỳ và Nga – trong khi củng cố quyền kiểm soát trong nước và bảo vệ chủ quyền và lợi ích kinh tế của Việt Nam.

 

Khả năng kết hợp chủ nghĩa thực dụng ngoại giao và sự quyết đoán có tính toán của ông, đặc biệt là ở Biển Đông, đã nâng tầm Việt Nam thành một cường quốc trung bình đang trỗi dậy và định hình lại “ngoại giao cây tre” của nước này để cho phép Việt Nam phát triển mạnh mẽ trong một thế giới đa cực.

 

Vừa mới đạt được nhiều thỏa thuận hợp tác với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong chuyến thăm Hà Nội của Tập và sau khi có các cuộc đàm phán trực tiếp với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump để trì hoãn cuộc chiến thuế quan tàn khốc, Tô Lâm đang trên đường thực hiện chuyến thăm chính thức đầu tiên tới Nga trong tuần này. Ông dự kiến ​​sẽ tham dự lễ diễu binh Ngày Chiến Thắng tại Quảng Trường Đỏ của Moscow vào ngày 9 tháng 5, cùng với Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin.

 

Cách ông xử lý mối quan hệ với Trung Quốc đặc biệt ấn tượng, khiến các nhà phân tích của Trung Quốc đại lục cảnh báo rằng Tô Lâm có thể thực dụng hơn người tiền nhiệm Nguyễn Phú Trọng, đã qua đời vào tháng 7 năm ngoái sau khi lãnh đạo đất nước kể từ năm 2011.

 

Trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên với tư cách là Tổng bí thư, Tô Lâm đã đến thăm Bắc Kinh vào tháng 8 năm ngoái, chỉ vài ngày sau khi đảm nhận vai trò lãnh đạo cấp cao nhất của Việt Nam.

 

Không giống như ông Trọng, một nhà tư tưởng tập trung vào sự đoàn kết cộng sản và từ lâu đã phản đối học thuyết của Tập về “cộng đồng chung vận mệnh”, Tô Lâm đã chấp nhận khái niệm này mà không do dự nhiều để đổi lấy mối quan hệ kinh tế chặt chẽ hơn.

 

Và, mặc dù nổi tiếng là một nhà lãnh đạo cứng rắn, đi lên từ bộ máy an ninh nội bộ của Việt Nam, ông Tô Lâm được cho là ít theo chủ nghĩa giáo điều và nắm bắt cơ hội hơn Nguyễn Phú Trọng, ưu tiên các lợi ích chiến lược của đất nước trong khi cân bằng sự tôn trọng Trung Quốc với chủ nghĩa dân tộc quyết đoán.

 

Giữa tâm điểm của sự cạnh tranh giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, ông Lâm đã cố gắng mở rộng hợp tác kinh tế với Bắc Kinh theo Sáng kiến ​​​​Vành đai và Con đường, bảo đảm hàng tỷ đô la đầu tư của Trung Quốc vào cơ sở hạ tầng, bao gồm các dự án đường sắt cao tốc và thúc đẩy thương mại song phương lên 205 tỷ đô la Mỹ vào năm 2024.

 

Căng thẳng lãnh thổ vẫn có thể âm ỉ nhưng để duy trì mối quan hệ kinh tế với Trung Quốc, chính phủ của ông đã đàn áp các cuộc biểu tình công khai thể hiện tình cảm chống Trung Quốc, chẳng hạn như các cuộc biểu tình phản ánh sự liên kết của Hà Nội với Bắc Kinh về sự ổn định và tăng trưởng.

 

Nhưng khi chính quyền Trump lên tiếng lo ngại về hàng hóa Trung Quốc trốn thuế của Hoa Kỳ, Hà Nội đã chọn liên kết với các yêu cầu của Washington, ngay lập tức ban hành lệnh hạn chế các chuyến hàng trung chuyển của Trung Quốc, bất chấp sự không hài lòng của Bắc Kinh.

 

Ông cũng liên kết với câu chuyện của Trung Quốc về việc chống lại “các cuộc cách mạng màu” – một lời chỉ trích được che đậy khéo léo về ảnh hưởng của Hoa Kỳ, đồng thời kêu gọi Bắc Kinh quan ngại về sự can thiệp từ bên ngoài.

 

Tuy nhiên, bất chấp sự hội tụ về mặt ý thức hệ giữa hai hệ thống độc đảng, ông Tô Lâm đã thể hiện sự quyết đoán được tính toán của mình ở Biển Đông.

 

Hà Nội đã công bố đường cơ sở hàng hải cho Vịnh Bắc Bộ vào tháng 2, hai tháng trước chuyến thăm cấp nhà nước của Tập Cận Bình. Đây được coi là phản ứng trực tiếp đối với hành động tương tự của Trung Quốc ở vịnh này gần một năm trước đó. Bắc Kinh đã không phản đối nhưng đã tiến hành các cuộc tập trận quân sự bắn đạn thật trong khu vực ngay sau thông báo của Việt Nam.

 

Để thể hiện quyết tâm hơn nữa, Tô Lâm đã trở thành nhà lãnh đạo cấp cao đầu tiên của Việt Nam đến thăm nghĩa trang chiến tranh biên giới phía Bắc ở tỉnh Hà Giang vào đầu tháng 2, một địa điểm tưởng niệm cuộc xung đột biên giới năm 1979 của Việt Nam với Trung Quốc.

 

Các nhà quan sát tại Trung Quốc đại lục mô tả chuyến thăm của ông Tô Lâm là “một hành động thách thức táo bạo đối với Trung Quốc”, nói rằng chuyến thăm này chủ yếu nhắm vào đối tượng trong nước của ông để báo hiệu sự quyết đoán của Hà Nội về các vấn đề lãnh thổ và các vấn đề nhạy cảm khác.

 

Ông Lâm cũng được cho là người đứng sau việc Việt Nam đệ trình yêu sách thềm lục địa mở rộng lên Liên Hợp quốc vào tháng 7 năm ngoái, một bản đệ trình được đưa ra trong những ngày cuối cùng của ông Trọng và được coi rộng rãi là thách thức “đường chín đoạn” của Trung Quốc ở Biển Đông.

 

Trong năm qua, Hà Nội đã mở rộng quan hệ đối tác kinh tế và an ninh với Hoa Kỳ, Nhật Bản và Ấn Độ, đồng thời nâng quan hệ với Malaysia, Singapore và Indonesia lên thành quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, cấp cao nhất trong hệ thống phân cấp ngoại giao của Việt Nam.

Một nhà phân tích của Trung Quốc đại lục nói: “Bất chấp những nghi lễ hình thức thỉnh thoảng của mình, Tô Lâm là một nhà lãnh đạo rất thực tế, là người tin tưởng vững chắc vào việc cân bằng hợp tác với sự quyết đoán. Kỹ năng của ông trong việc tung hứng với các cường quốc để đối trọng với Trung Quốc khiến ông trở nên đáng gờm hơn những người tiền nhiệm của mình theo quan điểm của Bắc Kinh“.