“Văn
học là vũ khí chiến đấu”, cuộc trò chuyện với Annie Ernaux
26.10.22
http://www.phantichkinhte123.com/2022/10/van-hoc-la-vu-khi-chien-au-cuoc-tro.html#more
Annie Ernaux vừa
nhận giải Nobel Văn học. Để hiểu tác phẩm của bà, độc nhất và mấu chốt, chúng ta
phải trở lại xã hội học và đặc biệt là mối quan hệ giữa tác giả của Les Armoires
vides/Những Tủ trống và La Femme gelée/Người đàn bà đóng băng với
sự nghiệp của Pierre
Bourdieu. Từ cuộc phỏng vấn dài này lộ ra ý tưởng làm nền tảng cho cách tiếp
cận của bà với tư cách là một nhà văn: sử dụng sự viết lách như một vũ khí.
*
Isabelle Charpentier
Câu hỏi về “chỗ đứng/place” xã hội được chỉ định, về sự dịch
chuyển trong không gian xã hội và tác động của chúng là trọng tâm của các tác
phẩm của bà, nó thậm chí còn được dùng làm tiêu đề của một trong những cuốn
sách nổi tiếng nhất của bà[1].
Vấn đề này, giống như vấn đề “ô nhục xã hội/honte sociale”, phù hợp với mối
quan tâm của một số nhà xã hội học…[2]
Tôi có cảm giác rằng thực sự có một con đường tiến song
song giữa xã hội học về sự thống trị, nói một cách nhanh chóng, và các công
trình của tôi. Tôi nói “công trình” bởi vì viết là công việc [cười]! Giống như
các nhà xã hội học mà bạn đề cập, tôi đã được dẫn dắt để viết về vấn đề của sự
dịch chuyển trong không gian xã hội giữa thế giới của những kẻ bị thống trị và
những gì có thể được gọi là thế giới của những kẻ thống trị, những kẻ thống trị
thông qua văn hóa và tri thức. Đây là vấn đề quan trọng nhất đối với tôi. Tôi
đã cảm nhận một cách mãnh liệt sự dịch chuyển này. Nhưng khi tôi bắt đầu viết,
tôi đã không viết về nó trước. Nó đến sau đó, thông qua một loạt các hoàn cảnh
đã tiết lộ cho tôi về vị trí mà tôi chiếm giữ trong thế giới xã hội và về sự dịch
chuyển của tôi, nhưng cũng về sự xấu hổ xã hội mà tôi cảm thấy. Ý tưởng về sự ô
nhục đến với tôi muộn hơn sau đó. Nó tiềm ẩn trong mọi thứ tôi viết cho đến những
năm 1990. Nhưng nó chỉ trở thành chủ đề của một cuốn sách vào năm 1998[3].
Cuộc gặp gỡ với xã hội học phê phán rõ ràng không xa lạ với cách tiếp cận của
tôi. Lúc đầu, tôi đã có sự tiếp xúc đầu tiên với ngành này một cách khá mơ hồ
khi tham gia các khóa học xã hội học năm 1963-1964 tại Đại học Rouen, nhưng
thành thực mà nói, xã hội học – chủ yếu là của Mỹ, Parsons, v.v. – được giảng dạy
lúc đó đã không khiến tôi ý thức (mỉm cười) về chính sự dịch chuyển-giáng cấp
xã hội của bản thân. Ngay cả khi cách tiếp cận này luôn khó khăn, khi nhìn lại,
tôi có thể nói rằng có một tiến trình chậm chạp, từ việc đọc cuốn sách Les
Choses/Đồ vật năm 1965 của Pérec, cũng là một thời điểm rất quan trọng
vì nó cho tôi một ý tưởng khác về văn học, cho đến khi cuộc gặp gỡ rõ ràng và
chính xác vào năm 1972 với hai tác phẩm của Pierre Bourdieu và Jean-Claude
Passeron, Les Héritiers/Những
kẻ kế thừa[4] và La
Reproduction/Sự tái sản xuất[5].
Lúc bấy giờ tôi là một cô giáo văn học trẻ, tôi đã viết một cuốn tiểu thuyết
không liên quan gì đến xã hội học và vấn đề về vị trí của tôi trong không gian
xã hội. Ngoài ra còn có cái chết của cha tôi vào ngày 25 tháng 6 năm 1967, hai
tháng sau khi tôi có được Chứng chỉ giảng dạy ở cấp trung học (C.A.P.E.S.), và
ngay sau đó, cảm giác phải viết về sự mất mát này. Sự kiện này đã cho phép tôi
đột nhiên phát hiện ra rằng tôi đã dịch chuyển sang một thế giới khác, rằng tôi
đã rời khỏi thế giới thứ nhất với sự biến mất của cha tôi. Tất nhiên vào thời
điểm đó, tất cả những điều này còn cần phải được suy nghĩ, được viết, đó là vấn
đề, đó là một cảm giác rất mạnh liệt đối với tôi. Tôi đã bắt đầu viết trong mùa
hè sau cái chết của cha tôi về sự dịch chuyển giữa hai thế giới này, về sự tách
biệt này, về khoảng cách đặc biệt đã dần rộng ra giữa chúng tôi trong những năm
qua, tuy tình cảm gắn bó lẫn nhau không bị đứt đoạn. Tôi bắt đầu từ điểm đến, một
giáo viên được chứng nhận, với công việc đầu tiên của tôi vào mùa thu năm 1967
khiến tôi phải đối mặt với các lớp trung học đào tạo nghề B.E.P. về trợ lý-kế
toán-thư ký và lớp 6 được cho là tồi, nhận thức về mối liên hệ giữa nguồn gốc
xã hội và con đường học vấn xuống cấp, việc thuộc về tầng lớp tiểu tư sản trí
thức của tháng 5 năm 68 và sự sôi động của nó, trong đó tôi tham gia không nhiều
vì tôi sống ở tỉnh lẻ và đang mang thai… Đó là lúc tôi đọc Les
Héritiers, La Reproduction và L'Ecole capitaliste
en France/Trường học tư sản ở Pháp của Christian Baudelot và Roger
Establet[6].
No comments:
Post a Comment