Tập
Cận Bình không thể bắt cá hai tay
19/03/2022
https://gdb.voanews.com/025b0000-0aff-0242-5a64-08da0676f0e8_w1023_r1_s.jpg
Tập
Cận Bình tính bắt cá hai tay. Nếu Putin thắng ở Ukraine, liên minh các nước độc
tài chuyên chế càng mạnh. Nếu Putin thất bại, nước Nga sẽ lệ thuộc Trung Cộng
hơn.
Putin sa lầy
trong mặt trận Ukraine, kinh tế suy sụp, liên kết với Nga không còn giá trị chiến
lược như trước nữa. Putin thất bại khiến uy tín của riêng Tập Cận Bình và của
Trung Quốc xuống thấp.
Tập Cận
Bình tính liên kết với Vladimir Putin là thêm một đồng minh đáng tin cậy và cần
thiết để chạy đua với Mỹ. Nga và Trung Quốc sẽ chặn hai đầu đại lục địa Á – Âu.
Putin sẽ tiếp tục đe dọa Âu châu với tham vọng tái lập vùng ảnh hưởng của Liên
bang Xô Viết trước đây. Trung Cộng sẽ kiềm chế các nước Á Đông bằng sức mạnh
quân sự và kinh tế. Trong khi đó, nước Mỹ (mà họ tin rằng đang xuống dốc) sẽ
rút khỏi châu Âu vì không muốn trả một chi phí quá lớn. Khi Mỹ bỏ rơi khối
NATO, các nước Á Đông và Ấn Độ biết rằng họ không còn tin tưởng vào Mỹ nữa, sẽ
phải chìu theo Trung Cộng.
Những tính
toán đó bị đảo ngược khi Putin tấn công Ukraine.
Trước ngày
24 tháng 2, các nhà nghiên cứu chiến lược của Trung Cộng vẫn tiên đoán Nga sẽ
không bao giờ đánh Ukraine. Trung Cộng là nước giao thương nhiều nhất với
Ukraine, một địa điểm quan trọng trong kế hoạch Nhất Đới Nhất Lộ. Trung Cộng
không khuyên kiều dân của mình di tản, như Mỹ và các nước khác. Sứ quán Trung Cộng
ở Kyiv chỉ kêu gọi người Trung Quốc đến ghi tên sau khi các mạng xã hội địa
phương đả kích thái độ của Bắc Kinh không lên án cuộc xâm lăng. Cuộc di tản
6,000 người ra khỏi Ukraine diễn ra hỗn loạn, một người chết ngày 1 tháng Ba.
Sau khi
Putin công khai xâm lăng Ukraine, Tập Cận Bình vẫn muốn đi dây; một mặt tuyên bố
các quốc gia phải tôn trọng chủ quyền nước khác, một mặt vẫn không lên án mà
còn tìm cách giải thích lý do khiến Putin hành động là vì bị đe dọa. Trung Cộng
tránh không công khai ủng hộ Putin để khỏi bị liên lụy với những đòn bao vây
kinh tế đánh vào Nga.
Tập Cận
Bình tính bắt cá hai tay. Nếu Putin thắng ở Ukraine, liên minh các nước độc tài
chuyên chế càng mạnh. Nếu Putin thất bại, nước Nga sẽ lệ thuộc Trung Cộng hơn.
Cuộc tấn công
của Putin thất bại là một nỗi thất vọng lớn mà Tập Cận Bình cũng chịu trách niệm
một phần. Putin đã trì hoãn cuộc tấn công, để Thế Vận Hội Mùa Đông 2022 ở Bắc
Kinh không bị báo chí bỏ quên. Đó là một sai lầm tai hại. Nếu đánh Ukraine ba,
bốn tuần lễ trước, quân Nga có lợi thế hơn nhiều. Vì lúc đó giữa mùa Đông tất cả
các cánh đồng và những con sông nhỏ ở Ukraine còn đóng băng; chiến xa, đại pháo
và quân Nga có thể di chuyển dễ dàng, nhanh chóng.
Cả Putin
và Tập Cận Bình đều không đoán trước được tinh thần chiến đấu dũng cảm của dân
Ukraine. Họ cũng không ngờ diễn viên hài Volodymyr Zelensky cũng là một nhà
lãnh đạo dũng cảm và khôn ngoan, khích động cả lòng dân và dư luận thế giới
cùng bảo vệ lý tưởng và thể chế tự do dân chủ.
Điều bất
ngờ hơn nữa cho cả hai người là khối NATO và Mỹ cùng “thức dậy,” đoàn kết nhanh
chóng và phản ứng mãnh liệt.
Năm 2019,
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron từng nói rằng khối NATO đang chết “brain
death,” bây giờ ông công nhận NATO được “trị bằng điện” (electroshock), tái xác
định vai trò của mình. Những nước cộng sản cũ ở bên cạnh nước Nga đã gia nhập
NATO đã ủng hộ Ukraine mạnh nhất. Họ gửi vũ khí đã được Mỹ cung cấp, đón nhận
người tị nạn. Ba vị thủ tướng đến thủ đô Kyiv trong lúc Nga vẫn nã hỏa tiễn. Những
quốc gia Bắc Âu với truyền thống trung lập như Thụy Điển, Phần Lan giờ cũng muốn
gia nhập NATO. Thụy Sĩ là nơi vẫn nhận tiền của các đại gia Nga gửi gấm, cũng
tham gia cuộc cấm vận tài chánh như hầu hết các nước khác, không cho Ngân Hàng
Trung Ương rút tiền.
Tập Cận
Bình có thể mừng khi thấy Putin sa lầy ở Ukraine. Nga chỉ còn một cái phao để
bám víu, sẽ lệ thuộc Trung Cộng hơn trước. Bắc Kinh có thể bắt chẹt mua năng lượng
của Nga với giá rẻ hơn. Thế lực Nga đi xuống, Trung Cộng có thêm cơ hội bành
trướng vào vùng Trung Á, những nước trước đây là chư hầu của Liên Xô, cũng là
nguồn cung cấp dầu, khí, khoáng sản lớn.
Putin và Tập
cũng không ngờ Thủ tướng Đức Olaf Scholz dám chống Nga, dù gần một nửa số dầu
khí dân Đức dùng do Nga cung cấp. Lần đầu kể từ khi thất trận năm 1945, Đức sẽ
tái võ trang, tăng ngân sách quốc phòng gấp đôi; và Nhật tuyên bố sẵn sàng nhận
vũ khí nguyên tử. Bàn cờ thế giới sẽ thay đổi trong năm, mười năm tới.
Trong cuộc
điện đàm ngày 18 tháng Ba chắc ông Biden biết rằng không thể nào nhờ Tập Cận
Bình khuyên Putin ngưng chiến. Ai cũng biết Putin không bao giờ thay đổi ý kiến.
Từ nay đến đại hội đảng Cộng sản Trung Quốc vào tháng 11, Tập cần bảo vệ uy tín
cá nhân, không thể đứng ra giàn xếp một cuộc tranh chấp quốc tế rồi chịu thất bại.
Cho nên Mỹ
chỉ dùng áp lực kinh tế và ngoại giao. Nước Mỹ phải báo cho Trung Cộng thấy sẽ
phải trả một giá rất đắt nếu hỗ trợ Putin. Các công ty và ngân hàng Trung Cộng
biết rằng họ sẽ bị phong tỏa không khác gì Nga. Trung Quốc giao thương với thế
giới bên ngoài gấp 10 lần nước Nga. Tất cả các hoạt động kinh doanh của họ sẽ bế
tắc nếu tìm cách qua mặt nước Mỹ. Đó là điều Joe Biden đã nhắc nhở Tập Cận
Bình.
Ngoài ra,
Mỹ đã mở một chiến dịch ngoại giao phô bầy thái độ mập mờ giả dối của Trung Cộng.
Mỹ đã dùng một chiến thuật ngoại giao mới đánh Putin ở Ukraine: Tiết lộ tin
tình báo về các âm mưu của Nga, từng bước một. Năm ngoái, vệ tinh nhân tạo thấy
Nga chuyển quân Mỹ báo động ngay, gửi giám đốc CIA qua gặp Putin để cảnh cáo.
Tình báo Mỹ và Anh sau đó cho cả thế giới biết kế hoạch lật đổ Tổng thống
Zelensky của Putin, âm mưu ngụy tạo một cuộc tấn công vào người Nga ở hai tỉnh
ly khai để kiếm cớ can thiệp. Các nước ở Âu châu lúc đầu nghi ngờ, sau cũng phải
tin các tiết lộ đó là xác thật.
Chiến thuật
này cũng đang được áp dụng với Trung Cộng. Trước khi Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ
Jake Sullivan đi gặp Dương Khiết Trì ở Rome, tình báo Mỹ cho biết Nga đã xin
Trung Cộng viện trợ vũ khí để đánh Ukraine. Trung Cộng phải lên tiếng kịch liệt
phủ nhận, và không bán các máy bay không người lái (drones) cho Nga nữa. Ngoại
trưởng Mỹ Antony Blinken nói với Ngoại trưởng Vương Nghị, nêu rõ lằn ranh mà
Trung Cộng không thể bước qua: Không được gửi vũ khí cho Nga. Trung Cộng sẽ phải
trả một giá rất đắt nếu tiếp tục bắt cá hai tay.
Putin sa lầy
trong mặt trận Ukraine, kinh tế suy sụp, liên kết với Nga không còn giá trị chiến
lược như trước nữa. Putin thất bại khiến uy tín của riêng Tập Cận Bình và của
Trung Quốc xuống thấp. Mỹ đang tấn công vào nhược điểm này. Tập Cận Bình đã
đánh cá trên một con ngựa què. Trung Cộng mất mặt trước cả thế giới vì không
dám lên án một cuộc xâm lăng phi pháp, và vô đạo đức. Những hỏa tiễn Nga tấn
công vào cả bệnh viện, rạp hát, bắn chết thường dân trên đường chạy loạn, cả
loài người coi là ghê tởm.
Đe dọa về
kinh tế và tấn công vào thể diện có hiệu quả. Trước đây Trung Cộng vẫn theo
Putin chỉ gọi cuộc chiến Ukraine là một “cuộc hành quân đặc biệt.” Tuần trước,
nói chuyện với các thủ tướng Pháp và Đức, lần đầu tiên Tập Cận Bình đã dùng chữ
“cuộc chiến tranh.” Đại sứ Trung Cộng ở Mỹ mới viết trên nhật báo Washington
Post, “… nếu Trung Quốc biết trước cuộc khủng hoảng này sẽ diễn ra, thì
chúng tôi đã làm đủ cách để ngăn cản” (không biết đáng tin hay không).
Đại sứ
Trung Cộng ở Ukraine đã gặp ban lãnh đạo thành phố Lviv, nơi sứ quán các nước
đã di tản tới. Phạm Tiên Vinh (Fan Xianrong, 范先荣) ca ngợi tinh thần đoàn kết và dũng cảm của nhân dân
Ukraine, còn cam kết rằng “Trung Quốc là một lực lượng giúp Ukraine về kinh tế
cũng như chính trị.” Theo tin Reuters, Trung Cộng cũng từ chối không bán các bộ
phận làm máy bay cho Nga sau khi các công ty Boeing và Airbus thi hành lệnh cấm
vận.
Tuần tới Tổng
thống Joe Biden sẽ qua họp với các chính phủ Âu châu, khối NATO đã hồi sinh, Mỹ
đóng vai lãnh đạo. Ông Biden nên qua thăm Nhật Bản, Nam Hàn và Australia trong
tháng tới. Tướng Michael Mullen, cựu tham mưu trưởng được chính phủ Biden gửi
qua gặp Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn. Phải cho Tập Cận Bình thấy rằng nước
Mỹ vẫn tiếp tục “chuyển trục” qua Á châu và Thái Bình Dương. Vì các nước ở Âu
châu đã thay đổi, họ đủ sức tự bảo vệ nếp sống tự do dân chủ.
No comments:
Post a Comment