Thủ
lĩnh nào của Taliban sẽ lãnh đạo Afghanistan
Anh
Vũ - RFI
Đăng ngày: 02/09/2021 - 14:45
Sau khi quân đội nước ngoài đã rút hết khỏi
Afghanistan ngày 31/08, phong trào Taliban đang chuẩn bị thành lập một
chính phủ mới ở Afghanistan. Những gương mặt lãnh đạo của Taliban đến lúc này hầu
hết vẫn trong vòng bí ẩn, cho dù phong trào này đã từng cầm quyền ở
Afghanistan từ 1996 đến 2001.
Ảnh các lãnh đạo chủ
chốt của Taliban trên đường phố Kabul, Afghanistan, từ hôm 25/08/2021. AP
RFI xin điểm lại một vài gương mặt lãnh đạo chủ chốt
của phong trào Hồi Giáo Afghanistan:
Nhân vật đầu tiên phải kể đến là Hibatullah Akhundzada,
vẫn được nhắc đến như là thủ lĩnh tối cao của phong trào, nhưng cho đến giờ vẫn
chưa một lần thấy xuất hiện trước công chúng. Giáo sĩ chuyên về các vấn đề
pháp lý và tôn giáo này chỉ thực sự được biết đến từ năm 2016 là thủ lĩnh của
phong trào Hồi giáo. Akhundzada được chỉ định đứng đầu Taliban sau khi người
tiền nhiệm Mansour
bị máy bay không người lái của Mỹ oanh kích tiêu diệt tại Pakistan. Nhiệm vụ ưu
tiên của ông ta là đoàn kết thống nhất Taliban. Phong trào này khi đó đã bị rạn
nứt nghiêm trọng vì cuộc đấu đá tranh giành quyền lực sau cái chết của thủ lĩnh
Mansour.
Người ta vẫn còn biết rất ít về vai trò thường
nhật của Hibatullah Akhundzada. Ông chỉ được nhắc đến trong những lần
hiếm hoi ra thông điệp nhân các dịp lễ của Hồi Giáo. Nhiều nhà phân tích cho rằng
nhân vật này đóng vai trò biểu tượng nhiều hơn là thực quyền. Taliban mới chỉ một
lần duy nhất phổ biến hình ảnh của ông. Ngoài ra, ông ta chưa hề một lần xuất
hiện trước công chúng.
Là con trai của một nhà thần học có gốc gác từ
Kandahar, xứ sở của bộ tộc
Pachtoun và là cái nôi sinh ra phong trào Taliban, vì thế mà trước
khi được chỉ định làm thủ lĩnh của phong trào, nhân vật này cũng đã có được ảnh
hưởng và thanh thế khá lớn trong nội bộ lãnh đạo của Taliban. Ông chỉ đạo hệ thống
tư pháp của Taliban.
Sau khi giành chính quyền ở Afghanistan hôm
15/08, 20 năm sau khi bị liên quân quốc tế do Hoa Kỳ lãnh đạo đánh đuổi,
Taliban vẫn giữ tuyệt đối kín về các hoạt động cũng như di chuyển của vị thủ
lĩnh này. Hôm 30/08,
Taliban cho biết Hibatullah Akhundzada từ đầu vẫn sống ở Kandahar và sẽ « sớm
xuất hiện công khai »
Trong khi đó, các lãnh đạo những lĩnh vực khác
của Taliban trong những ngày qua đều đã lộ diện, công khai đi giảng đạo ở các
nhà thờ, tiếp xúc với các thành phần đối lập hay thậm chí gặp gỡ một số đại diện
của liên đoàn thể thao.
Taliban từ lâu nay vẫn có thói quen giữ các thủ
lĩnh của họ trong bóng tối. Người sáng lập phong trào là giáo sĩ Omar, cũng từng sống ẩn
mình và hiếm khi tới thủ đô Afghanistan ngay cả khi Taliban nắm quyền từ
1996-2001. Ông ta thích ẩn mình tại tư dinh ở Kandahar hơn và chỉ gặp gỡ rất
hạn chế với những giáo chức địa phương. Nhưng những lời ông nói ra rất có trọng
lượng. Không một người kế nhiệm nào có được sự tôn sùng như ông trong phong
trào Taliban.
Theo bà Laurel Miller, lãnh đạo chương trình
châu Á của cơ quan tư vấn International Crisis Group, thì Hibatullah Akhundzada
« dường như như cũng chọn cách sống ẩn dật tương tự ».
Nhưng cách sống kín đáo này cũng còn vì lý do
an ninh, để tránh không bị chung số phân như thủ lĩnh tiền nhiệm. Nhưng có thể
sau khi xuất hiện, ông này sẽ rút sau hậu trường để lãnh đạo theo cách như Omar
đã làm trước đây, bà Laurel Miller nhận định.
Do ông ẩn mình quá kín nên, từ Afghanistan đến
Pakistan nhiều năm nay thường xuyên xuất hiện các tin đồn về số phận của
Hibatullah Akhundzada: Khi thì có tin nói ông đã chết vì không kích của Mỹ, khi
thì có tin nói ông bị nhiễm Covid-19.
Lãnh đạo theo thâm
niên và cha truyền con nối
Bây giờ là thời điểm chủ chốt cho Taliban chứng
minh họ có khả năng lãnh đạo đất nước. Phong trào Taliban tập hợp rất nhiều
phân nhánh có nguồn gốc từ nhiều nơi khác nhau của Afghanistan. Sau 20
năm chỉ lo giao chiến, giờ là lúc Taliban phải tính tới chuyện tổ chức nội bộ
sao cho cân bằng được lợi ích, xu hướng của các nhóm.
Một
nhân vật vẫn được cho là thủ lĩnh số 2 của Taliban là giáo sĩ Baradar. Được biết đến như là người cùng với Omar sáng lập ra phong trào
Taliban từ trong cuộc nội chiến đầu những năm 1990 đẩy đất nước
Afghanistan chìm trong máu lửa. Năm 2001, sau khi chế độ Taliban bị sụp đổ,
Baradar đã tham gia một nhóm nhỏ quân nổi dậy, sẵn sàng ký thỏa thuận thừa nhận
chính quyền mới ở Kabul, nhưng Hoa Kỳ khi đó đã bác bỏ để xuất này.
Là chỉ huy quân sự của Taliban, Baradar đã từng
bị bắt ở Karachi, Pakistan, rồi sau đó được trả tự do năm 2018 dưới sức ép của
Washington. Có uy tín trong phong trào, ông được chỉ định lãnh đạo bộ chính trị,
đặt tại Doha. Đây có lẽ là nhân vật xuất hiện nhiều nhất trong các lãnh đạo
Taliban.
Nhân vật này là người tham gia hầu hết các hoạt
động đối ngoại của Taliban : Thương lượng với Mỹ về việc rút quân đội nước
ngoài khỏi Afghanistan, các cuộc đàm phán hòa bình với chính phủ Afghanistan, dẫn
đầu các đoàn Taliban tiếp xúc với đại diện các nước như Trung Quốc. Abdul Ghani Baradar
đã trở về Kandahar 2 ngày sau khi Taliban chiếm thủ đô, và đã tới Kabul.
Một nhân vật quan trọng khác của Taliban là Sirajuddin Haqqani,
lãnh đạo mạng lưới Haqqani. Là con trai của Jalaluddin Haqqani, một chỉ huy lực
lượng thánh chiến chống Liên Xô nổi tiếng, Sirajuddi là một trong ba chỉ huy
phó của Taliban.
Mạng lưới Haqqani là do cha ông lập ra, nên đã
bị Hoa Kỳ xếp vào danh sách khủng bố và luôn được quân đội Mỹ và NATO ở
Afghanistan coi là nhóm chiến binh nguy hiểm nhất. Nhóm này từng bị tố
cáo đã sát hại một số quan chức cao cấp Afghanistan và bắt con tin phương Tây để
đòi tiền chuộc hoặc trao đổi tù binh. Quân của Haqqani phụ trách các chiến dịch
của Taliban ở các vùng núi phía đông Afghanistan. Nhân vật này có thể có ảnh hưởng
rất lớn lên các quyết định của phong trào này.
Một nhân vật khác cũng thuộc diện cha truyền
con nối của Taliban là giáo
sĩ Yaqoub, con trai của giáo sĩ Omar. Nhân vật này là lãnh đạo của ủy
ban quân sự đầy quyền lực của Taliban, quyết định các đường hướng chiến lược
trong cuộc chiến chống chính phủ Afghanistan. Sự thăng tiến của ông ta gắn liền
với tên tuổi người cha. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều đồn đoán về vai trò của nhân vật
này trong phong trào. Một số chuyên gia cho rằng việc chỉ định ông này đứng đầu
ủy ban quân sự hồi 2020 có thể chỉ là mang tính tượng trưng.
***
CÁC NỘI DUNG LIÊN
QUAN
Afghanistan
: Abdul Ghani Baradar, nhân vật trung tâm của Taliban
Afghanistan : Taliban tìm cách cải thiện hình ảnh trong dân ở Kabul
No comments:
Post a Comment