Tô Thức
Posted
on 01/07/2024 by Boxit VN
https://boxitvn.online/?p=89340#more-89340
Gần
đây, tôi được một phụ huynh hỏi về việc lên kế hoạch học hè cho con. Chị từng
có tuổi thơ không mùa hè, do phải đi học thêm, nên không muốn con cái chịu cảnh
này. Tuy nhiên, chồng chị sợ nếu không học hè, con sẽ thua bạn kém bè khi vào
năm học mới, từ đó dẫn tới chán học.
Đứng
từ góc độ sư phạm, trẻ cần nghỉ hè. Việc học tập liên tục gây căng thẳng, lo lắng
và áp lực với não bộ. Do vậy, các nước tiên tiến thường chia một năm học thành
ba hoặc bốn kỳ thay vì hai kỳ như ở Việt Nam. Quãng nghỉ là rất cần thiết để trẻ
điều tiết giảm tải, cho não có cơ hội phát triển tốt. Việc trẻ rơi rụng kiến thức
sau kỳ nghỉ, thực tế lại là một hiện tượng bình thường khi não ức chế. Nếu trẻ
học vẹt để đáp ứng yêu cầu thi cử, việc quên đi lại là một cơ chế tự bảo vệ
bình thường của não bộ để tránh quá tải.
Tuy
nhiên, cần nhìn nhận một sự thật là những kỳ nghỉ hè quá dài làm trẻ khó khăn
khi đi học trở lại. Một nghiên cứu về IQ từng cho thấy, người bình thường sẽ giảm
trung bình khoảng hơn 5 điểm IQ sau một kỳ nghỉ dài ngày. Mặc dù Australia chỉ
có khoảng 6 tuần nghỉ hè, đây vẫn là một hiện tượng phổ biến được các giáo viên
gọi là hiệu ứng sụt giảm học tập do hè (summer slump). Vậy nên, như một nghịch
lý, trẻ cũng lại cần học hè, tuy nhiên, có thể không phải như cách mà chúng ta
tưởng tượng.
Các
chuyên gia giáo dục thống nhất rằng cách học hè hiệu quả nhất là tự học. Do
trong quá trình giảm áp lực, não bộ cần chế độ linh hoạt để không đè thêm căng
thẳng lên thần kinh. Trẻ cần được học điều trẻ thích ở nhịp độ phù hợp. Mà phù
hợp nhất là do trẻ tự quyết định. Một cách học hè hiệu quả là sau thời gian nghỉ
ngơi tương đối, trẻ ôn lại những kiến thức, kỹ năng thú vị đã học trong năm trước.
Trẻ có thể viết một số kinh nghiệm rút đúc từ những sai lầm trong năm học để
làm tốt hơn. Việc cho trẻ làm quen trước với nội dung của năm học tiếp theo là
tốt, nhưng nên tạo điều kiện cho trẻ tự khám phá. Qua đó, trẻ có thể tự đặt mục
tiêu cho năm học mới. Mọi hướng dẫn chỉ nên dừng lại ở mức độ hỗ trợ.
Nếu
việc học theo lớp phụ đạo giúp trẻ nắm bắt kiến thức trong thời gian ngắn, thì
việc xây dựng khả năng tự học sẽ hữu ích cho tính sáng tạo và quá trình học tập
suốt đời của mỗi người.
Tuy
nhiên, có thể sẽ là sai lầm lớn nếu cho trẻ tự quyết định mọi thứ. Do không phải
đến trường, hè là thời gian tuyệt vời để theo đuổi những đam mê tốn thời gian.
Đã có nhiều nghiên cứu khoa học cho thấy, mặc dù chơi game ở mức độ vừa phải tốt
cho phát triển của trẻ, nghiện game và mạng xã hội cũng hủy hoại não bộ như là
nghiện thuốc và nghiện cờ bạc. Vậy nên, cần hướng trẻ tới những đam mê lành mạnh
và có lợi cho thể chất.
Trẻ
có thể tập thể thao mỗi ngày từ khoảng một tiếng rưỡi tới hai tiếng rưỡi (chia
làm hai lần). Việc học các môn nghệ thuật cần trường lớp do những nguyên tắc nhập
môn phức tạp, tuy nhiên việc học ngoại ngữ lại không nên theo lối này. Cách học
ngoại ngữ hè tốt nhất với trẻ không phải là đến lớp để học thêm kiến thức mới,
mà là áp dụng những thứ đã được học vào cuộc sống, như nghe nhạc, đọc sách, xem
phim, trò chuyện… Sẽ luôn có những học liệu phù hợp với mọi trình độ của trẻ.
Không nên ép trẻ phải theo đuổi những thứ ngoài tầm với.
Trại
hè và những chuyến tham quan là cơ hội tuyệt vời với trẻ để có góc nhìn khác về
cuộc sống. Tuy nhiên, phụ huynh không nên để những cơ hội này trôi qua vô ích.
Trẻ không nên tới một nơi chỉ vì bố mẹ muốn chúng tới đó. Hãy để trẻ hiểu ý
nghĩa của chuyến đi, lên kế hoạch, chuẩn bị, tương tác và rút đúc kinh nghiệm.
Việc tham gia quá nhiều trại hè sẽ có hại nhiều hơn lợi, do không cho trẻ khoảng
lặng cần thiết để lắng đọng.
Tôi
tin rằng không cần những chỉ dẫn sách vở trên, hầu hết các bậc phụ huynh đều biết
điều gì là tốt với trẻ. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất là tâm lý lo sợ con cái
thua bạn kém bè, không theo kịp trường lớp. Ngay cả khi con cái đã học giỏi, bố
mẹ vẫn muốn con cái giỏi hơn, lo sợ rằng việc để thời gian chết là lãng phí
năng lực và hủy hoại tương lai của trẻ. Việc này đẩy trẻ vào những vòng đua vô
tận, từ trong năm học tới kỳ nghỉ, rồi lại tới năm học tiếp theo. Để tránh hiện
tượng tâm lý này, phụ huynh cần hiểu rằng nghỉ ngơi là một phần không thể thiếu
của học tập.
Cơ
bắp gồng quá thì rách, não bộ áp lực quá thì căng thẳng. Việc phải chịu quá nhiều
áp lực sẽ gây ra những thương tổn thần kinh ở mức độ nhất định cho trẻ.
T.T.
Nguồn: Vnexpress
No comments:
Post a Comment