Điện – minh họa cho… ‘sáng suốt và tài tình’
25/05/2023
https://www.voatiengviet.com/a/dien---minh-hoa-cho-sang-suot-va-tai-tinh-/7108843.html
Theo giải thích của EVN, tập đoàn này thua lỗ
nghiêm trọng và liên tục phải đề nghị hoặc chủ động tăng giá bán điện trong phạm
vi được phép tự quyết định là vì giá các loại nguyên liệu (than, dầu) để sản xuất
điện tăng.
https://gdb.voanews.com/8263ED5B-8EA0-4C52-820D-E0F0AF451968_w1023_r1_s.jpg
Ông Nguyễn Thiện Nhân vừa đề nghị chuyển
130.000 tỉ mà năm ngoái các Đại biểu quốc hội đã nhất trí sẽ đầu tư cho các dự
án phúc lợi công công nhưng chưa dùng đến cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN)
vì EVN đang... lỗ nặng.
Ông Nguyễn Thiện Nhân – người đang đại diện dân chúng TP.HCM tại Quốc hội
Cộng hòa XHCN Việt Nam – vừa đề nghị chuyển 130.000 tỉ mà năm ngoái các Đại biểu
quốc hội đã nhất trí sẽ đầu tư cho các dự án phúc lợi công công nhưng chưa dùng
đến cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vì EVN đang... lỗ nặng (1).
EVN nói riêng và thực trạng lĩnh vực điện năng tại Việt Nam nói chung
chính là một trong những minh họa sống động cho nhận thức, năng lực quản trị điều
hành kinh tế - xã hội của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam
dưới sự lãnh đạo luôn được ca ngợi là “sáng suốt và tài tình” của đảng
CSVN...
***
Để xây dựng “nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN”, chính
quyền Việt Nam thành lập một số tập đoàn, tổng công ty nhà nước và dồn gần như
toàn bộ nội lực quốc gia vào những tập đoàn, tổng công ty, công ty này. Cho dù
nhận được đủ thứ ưu đãi từ vốn đến chính sách nhưng các tập đoàn, tổng công ty,
công ty nhà nước liên tục thua lỗ trầm trọng đến mức chính quyền Việt Nam chịu
không xiết, phải “giải tư” (cổ phần hóa) phần lớn tập đoàn, tổng công
ty, công ty nhà nước.
Sau giai đoạn thành lập, cố gắng duy trì các “trụ” lẽ ra phải “đỡ”
cho “nền kinh tế theo định hướng XHCN” vững vàng để phát triển nhưng chỉ
rặt “phá gia chi tử” là giai đoạn “giải tư” tạo điều kiện cho nhiều
cá nhân biến công sản (tài sản của các doanh nghiệp nhà nước) thành tài sản
riêng, những tập đoàn, tổng công ty, công ty nhà nước chưa được “giải tư”
hoàn toàn thì tiếp tục vừa phá, vừa lũng đoạn chính sách trong lĩnh vực mà các
tập đoàn, tổng công ty, công ty này được hưởng đặc quyền và EVN nằm trong nhóm
này.
Cung cách quản trị, điều hành quốc gia dưới sự lãnh đạo “sáng suốt
và tài tình” của đảng CSVN đã giúp EVN biến điện năng nói riêng và năng lượng
quốc gia nói chung trở thành một thứ “con tin”. Thỉnh thoảng EVN lại...
báo lỗ, dọa sẽ... thiếu điện nên sắp hoặc sẽ phải cắt điện luân phiên gây căng
thẳng cho nhiều giới (đầu tư ngoại quốc, doanh nghiệp, tiêu dùng)... Hậu quả của
kiểu hù dọa này tai hại tới mức hồi cuối 2018, Thủ tướng Việt Nam khi đó phải dọa
lại: Anh nào nói cắt điện, tôi cách chức anh đó (2)!
Đáng ngạc nhiên là chưa rõ vô tình hay cố ý, những cá nhân “sáng suốt
và tài tình” đã cũng như đang lãnh đạo đảng CSVN lại chấp nhận chuyện này,
thành ra ngay sau khi loan báo đạt mức lãi... “kỷ lục” (khoảng 14.700 tỉ)
vào năm 2021, EVN bắt đầu báo... lỗ và mức độ thua lỗ cũng là... “kỷ lục” (3).
Từ năm 2022, EVN liên tục phá... “kỷ lục” thua lỗ. Thay mặt EVN, ông
Nguyễn Thiện Nhân mới “cảnh báo”, EVN đã lỗ khoảng 100.000 tỉ (tương
đương 50% vốn điều lệ), trong đó có 19.000 tỉ đến hạn nhưng không trả được!
Bởi EVN... “thua lỗ” trầm trọng nên chính quyền Việt Nam lặng
thinh để EVN tăng giá bán điện thêm một lần nữa hồi đầu tháng này, bất kể hậu
quả của việc tăng giá điện đối với kinh tế - xã hội trong bối cảnh ngặt nghèo
như hiện nay (4) nhưng điều đó vẫn chưa phải là nghiêm trọng
nhất. Trong vài tuần gần đây, EVN công bố hàng loạt thông tin cho thấy, an ninh
năng lượng Việt Nam đang ở ngưỡng nguy hiểm.
Bên cạnh báo... “lỗ”, EVN liên tục loan báo... “thiếu điện”
và để... chứng minh là... thiếu... thiệt, EVN đã tiến hành cắt điện luân phiên ở
nhiều nơi, song song với việc đề nghị Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV)
cho thanh toán trễ tiền mua than, cho vay than để sản xuất điện (5).
EVN cũng đã đề nghị Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) ưu tiên cung cấp khí đốt
cho sản xuất điện, thậm chí dừng hoạt động của hai nhà máy đạm (Cà Mau và Phú Mỹ)
nhường nguồn khí đốt này cho sản xuất điện (6).
***
Theo giải thích của EVN, tập đoàn này thua lỗ nghiêm trọng và liên tục
phải đề nghị hoặc chủ động tăng giá bán điện trong phạm vi được phép tự quyết định
là vì giá các loại nguyên liệu (than, dầu) để sản xuất điện tăng. Còn thiếu điện
là vì thiếu hụt nguyên liệu sản xuất điện (lưu lượng nước của thủy điện giảm so
với mức trung bình, việc nhập cảng than gặp khó khăn, trữ lượng của các mỏ khí
đốt đã bắt đầu giảm), kế hoạch mua thêm điện từ Trung Quốc và Lào không suôn sẻ
như dự tính ban đầu (7)...
Có một điểm đáng chú ý là cả các viên chức lãnh đạo hệ thống chính trị,
hệ thống công quyền tại Việt Nam lẫn EVN cùng lờ đi nguyên nhân chính dẫn tới
thực trạng mà EVN mô tả là từ đâu. Nơi nào đề nghị cho phép phát triển thủy điện
và các nhà máy đốt than phát điện tràn lan? Nơi nào phê duyệt những đề nghị này
bất chấp những khuyến cáo của các chuyên gia, tổ chức trong và ngoài Việt Nam về
những tác hại nghiêm trọng cho môi trường, dân sinh và an ninh năng lượng quốc
gia?
Giờ, thay vì điểm mặt, chỉ tên những tổ chức như đảng CSVN, những cơ
quan hữu trách như Quốc hội Việt Nam, chính phủ Việt Nam, truy cứu trách nhiệm
của những cá nhân đề ra, biểu quyết, phê duyệt ủng hộ Quy hoạch Điện VII giai
đoạn từ 2011 đến 2020 và Điều chỉnh Quy hoạch điệnVII (8) thì
những thành viên là rường cột của đảng CSVN muốn ngắt thêm 130.000 tỉ đồng vốn
dĩ phải dùng cho những dự án phúc lợi công cộng để trao cho EVN. Người Việt có
cần sự “sáng suốt và tài tình” như thế không?..
(Còn tiếp)
-------------
Chú thích
(1) https://thanhnien.vn/de-xuat-nha-nuoc-chi-130000-ti-dong-de-evn-cat-lo-185230523214135141.htm
(2) https://vnexpress.net/thu-tuong-anh-nao-cat-dien-cach-chuc-anh-do-3869864.html
(5) https://tuoitre.vn/evn-xin-gian-no-tien-mua-than-de-duy-tri-san-xuat-dien-20230517062404128.htm
(6) https://plo.vn/neu-ngung-nha-may-dam-de-san-xuat-dien-luong-phan-bon-co-dam-bao-post734334.html
.
==================================================
.
Điện
- minh họa cho... ‘sáng suốt và tài tình’ (tiếp theo)
26/05/2023
https://www.voatiengviet.com/a/dien---minh-hoa-cho-sang-suot-va-tai-tinh-(tiep-theo)-/7110481.html
Khó mà kể hết những gì EVN nói riêng và chính quyền
Việt Nam nói chung đã biện bạch về những bất cập, bất toàn trong lĩnh vực năng
lượng tại Việt Nam.
https://gdb.voanews.com/47F923CB-A275-4AD4-949B-E0BC7112A2FB_w1023_r1_s.jpg
Trong vài thập niên gần đây, cả EVN lẫn chính phủ Việt Nam cùng thi nhau
bày tỏ sự... trăn trở về vốn phát triển nguồn điện và lưới điện, đồng thời liên
tục... cảnh báo về nguy cơ thiếu điện đe dọa an ninh năng lượng quốc gia.
Nếu chịu khó tìm kiếm những thông tin liên
quan đến lĩnh vực năng lượng tại Việt Nam nói chung và điện năng nói riêng ắt sẽ
có cảm giác giống như lạc vào mê hồn trận và rất khó có thể tìm câu trả lời cho
thắc mắc vì sao lĩnh vực này lại có những mâu thuẫn kỳ lạ đến mức như vậy.
Trong vài thập niên gần đây, cả EVN lẫn chính
phủ Việt Nam cùng thi nhau bày tỏ sự... trăn trở về vốn phát triển nguồn điện
và lưới điện, đồng thời liên tục... cảnh báo về nguy cơ thiếu điện đe dọa an
ninh năng lượng quốc gia (1). Đáng lưu ý là sự... trăn trở và những...
cảnh báo này lại nằm chễm chệ bên cạnh chuyện Việt Nam đã có thêm rất nhiều nhà
máy phát điện từ việc khai thác ánh sáng mặt trời, gió (được gọi chung là năng
lượng tái tạo hay điện xanh, hoặc điện sạch khác với điện bẩn khai thác nguyên
liệu hóa thạch để phát điện theo “Quy hoạch điện VII”). Tính đến hết năm ngoái,
điện sạch chiếm 26,4% tổng công suất điện ở Việt Nam. Nếu tính riêng nguồn điện
từ mặt trời và gió thì tỉ lệ này là 12,8%. Do lợi thế về đặc điểm địa lý, triển
vọng phát triển điện sạch tại Việt Nam rất lớn, giới đầu tư (bao gồm cả doanh
nghiệp tư nhân và doanh nghiệp ngoại quốc) đã nhanh chóng rót tiền vào các dự
án năng lượng tái tạo. Tổng vốn đầu tư vào những dự án này được ước đoán đã lên
đến hàng tỉ Mỹ kim.
Thế thì tại sao đến giờ vẫn thiếu... vốn và
thiếu... điện? Các chuyên gia và báo giới ở Việt Nam cùng gọi đó là nghịch lý.
Dù đã được nhận diện từ cách nay năm, bảy năm (2) nhưng nghịch
lý này vẫn mang dáng vẻ... “muôn năm” như... “đảng CSVN quang vinh”.
Các dự án điện sạch hết bị hắt hủi vì “gây áp lực cho hệ thống truyền tải,
có thể đe dọa sự ổn định của hệ thống điện” (3) lại bị “bóp
mũi” vì những quy định liên quan đến giá mua điện – đang có ít nhất 34 dự
án điện sạch trị giá 85.000 tỉ đồng “đắp chiếu” vì chủ trương về giá mua
điện (4). Cứ đặt chuyện EVN thua lỗ trầm trọng vì phải mua than với
giá cao, “sáng kiến” trao 130.000 tỉ lẽ ra phải dùng để đầu tư vào các dự
án mang tính phúc lợi cho EVN để tập đoàn này... “cắt lỗ” bên cạnh các dự
án điện sạch ngắc ngoải bởi sự khống chế giá mua điện, rồi đặt thực trạng thiếu
điện phải vay than, đề nghị các nhà máy đạm ngưng hoạt động để nhường khí đốt
như đã đề cập bên cạnh các dự án điện sạch “đắp chiếu” thì tự nhiên sẽ thấy nên
dành gì cho “sáng suốt và tài tình”!
Tuần trước, báo chí Việt Nam cho biết, chính
quyền tỉnh Lâm Đồng đã “yêu cầu xử lý chuyện những doanh nghiệp
đang hoạt động trong Khu Công nghiệp (KCN) Lộc Sơn cho bên thứ ba thuê mái
để lắp đặt các tấm pin biến quang năng (ánh sáng mặt trời) thành điện năng khi
chưa được cấp giấy phép” (5). Để... “giữ nghiêm phép nước”,
Ban Quản lý các KCN tỉnh Lâm Đồng dự tính sẽ buộc tháo dỡ toàn bộ các tấm pin
(tổng diện tích hàng chục ngàn mét vuông, trị giá hàng ngàn tỉ). Tuần này, báo
chí Việt Nam kể thêm, sau khi... “phát giác” Tập đoàn Trung Nam “vận
hành hai nhà máy thủy điện đã bảy năm mà chưa có văn bản chấp thuận kết quả
nghiệm thu công trình”, Sở Công Thương Lâm Đồng thỉnh thị “không áp dụng
biện pháp khắc phục hậu quả (ngoài phạt tiền còn buộc khắc phục hậu
quả bằng cách buộc nộp lại số lợi nhuận bất hợp pháp từ hoạt động phát điện
để sung công)” nhưng UBND tỉnh Lâm Đồng mới bác đề nghị này (6).
So cả hai sự kiện xảy ra ở cùng một nơi thì rõ ràng “nghiêm minh” chỉ
là... tương đối.
***
Khó mà kể hết những gì EVN nói riêng và chính
quyền Việt Nam nói chung đã biện bạch về những bất cập, bất toàn trong lĩnh vực
năng lượng tại Việt Nam. Thay vì phân tích, xin nhắc lại một câu chuyện đã từng
kể cách nay vài tháng: Tại một hội nghị khẩn cấp về kinh tế và dân sinh được tổ
chức hồi giữa tháng 2 năm nay, Tổng thống Nam Hàn đã yêu cầu ít nhất là đến giữa
năm, các cơ quan hữu trách của chính phủ phải giữ nguyên, không để những loại
phí do chính phủ kiểm soát (đường bộ, đường sắt, viễn thông) gia tăng (7).
Giống như nhiều quốc gia khác, cả chính phủ lẫn
dân chúng Nam Hàn cũng loay hoay đối phó với lạm phát. Hồi đầu năm nay, giá điện
tại Nam Hàn đã tăng thêm 9,5% (tăng thêm khoảng 0,01 Mỹ kim/mỗi kWh) so với năm
ngoái. Với giá điện mới, người ta ước đoán, một gia đình bốn người sẽ phải trả
thêm khoảng 3,2 Mỹ kim cho việc dùng điện. Lẽ ra giá ga cũng phải tăng nhưng
chính phủ Nam Hàn quyết định bù lỗ để kềm giá ga cho tới sang năm vì lo ngại những
thành phần yếu thế trong xã hội không kham nổi gánh nặng khi cả giá điện lẫn
giá ga (loại năng lượng không thể thiếu trong mùa Đông vì ai cũng cần sưởi ấm)
cùng tăng. Để lạm phát không tạo thêm quá nhiều khó khăn cho những thành phần yếu
thế, song song với việc cho phép tăng giá điện, chính phủ Nam Hàn loan báo sẽ
nâng mức trợ cấp chi phí về năng lượng cho những thành phần yếu thế lên 54 Mỹ
kim (từ 100 Mỹ kim thành 154 Mỹ kim) và tùy gia cảnh mà nâng mức giảm tiền ga
thêm 5 Mỹ kim đến 10 Mỹ kim/tháng.
Bởi giá điện tăng sẽ ảnh hưởng đến sản xuất,
tác động bất lợi đến kinh tế, dân sinh, chính phủ Nam Hàn cam kết cho các doanh
nghiệp vay vốn để cải thiện hiệu suất sử dụng năng lượng. Những đại doanh nghiệp
có mức tiêu thụ năng lượng lớn sẽ được hỗ trợ thay thế thiết bị có hiệu suất tiết
kiệm năng lượng cao để cùng chính phủ thực hiện một dự án có quy mô quốc gia về
tiết kiệm năng lượng (8). Trong hội nghị khẩn cấp vừa kể, ông Yoon
Suk-yeol – Tổng thống Nam Hàn tiếp tục lập lại yêu cầu mà ông đã từng đề cập
nhiều lần: Phải giảm tối đa gánh nặng giá cả cho dân chúng. Phải kềm giữ phí
trong những lĩnh vực thiết yếu như giao thông, viễn thông,... là để ổn định dân
sinh. Ông Yoon kêu gọi doanh giới cùng tham gia với chính phủ trong việc ổn định
giá cả, san sẻ gánh nặng của dân chúng... Có thể vì không “sáng suốt, tài
tình” nên giống như nhiều quốc gia khác, hệ thống chính trị, hệ thống công
quyền ở Nam Hàn không biện minh mà chuyên chú vào việc tìm giải pháp bởi không
tìm ra giải phái hữu hiệu thì sẽ bị dân chúng giải tán.
--------------
Chú thích
(1) https://nhandan.vn/lo-thieu-dien-de-phuc-hoi-kinh-te-post694825.html
(2) https://vietnamnet.vn/nghich-ly-thieu-dien-lai-lo-qua-tai-vi-du-thua-dien-mat-troi-571221.html
(4) https://vneconomy.vn/bao-dong-cang-thang-tai-chinh-tu-cac-du-an-nang-luong-tai-tao.htm
(6) https://tienphong.vn/xu-phat-cty-van-hanh-2-nha-may-thuy-dien-chui-post1536434.tpo
(7) http://world.kbs.co.kr/service/news_view.htm?lang=v&Seq_Code=57682
(8) https://world.kbs.co.kr/service/news_view.htm?lang=v&Seq_Code=57138
No comments:
Post a Comment