NỘI
DUNG :
Về một
cái chết trong giáo dục
Thái Hạo Trần Đình Trợ Văn
Giá
.
Dạy
và học trong một nền giáo dục ký sinh
.
Khi
người dân tự tử, sách giáo khoa sẽ dạy gì?
.
.
================================================
.
.
27 Tháng Chín, 2022
http://vanviet.info/tren-facebook/khng-chi-noi-dau/
1.
Đất nước Iran rúng động bởi cái chết của cô
gái trẻ 22 tuổi Mahsa Amini, tạo nên làn sóng biểu tình dữ dội của phụ nữ Iran
chống lại luật lệ hà khắc tại nước này.
Mahsa Amini đã bị Cảnh sát Đạo đức & Tôn
giáo cưỡng chế và áp giải về đồn với lí do không trùm khăn chùm đầu che mặt
hijab đúng theo quy chuẩn và đã để lộ quá nhiều…tóc để rồi cô bị chết tại đồn cảnh
sát.
Người dân Iran biểu
tình chống lại luật lệ hà khắc
2.
Tại Quy Nhơn, Việt Nam một cô giáo trẻ đã tự
sát để lại thư tuyệt mệnh:“Em mong khi em đi rồi, tuyệt đối không cho một ai là
giáo viên đến viếng em. Nếu em được sống các kiếp tiếp theo, em không bao giờ ước
một cái nghề cao quý này cả…".
Có khác nhau:
Lá thư tuyệt mệnh của
cô giáo Quy Nhơn
Một cô gái chỉ vì muốn thả tóc cho gió bay giữa
đường phố, xóm thôn để rồi bị đám cảnh sát đánh chết. Hàng ngàn các cô gái khác
xuống đường. Truyền thông đưa họ tên cô và hình ảnh cô rõ ràng. Cô gái Iran bị
giết chết bất ngờ nên không có thư tuyệt mệnh.
Một cô gái thấy cô độc trên bục giảng và thấy
xa lạ giữa các đồng nghiệp đã tự giết chính mình. Không giáo viên, học trò nào
xuống đường hết. Truyền thông viết tắt tên cô: HP và không đưa hình ảnh cô. Cô
giáo VN chuẩn bị cái chết của mình để lại thư tuyệt mệnh.
Còn giống nhau? Có giống nhau đó. Vâng, không
chỉ là nỗi đau.
L.T.V
Nguồn: FB Lưu Trọng Văn
========================================
.
.
Dạy
và học trong một nền giáo dục ký sinh
29 Tháng Chín, 2022
http://vanviet.info/van-de-hom-nay/day-v-hoc-trong-mot-nen-gio-duc-k-sinh/
Ông Bùi Đức Mỹ, nguyên là đại tá không đoàn
trưởng của Không lực Việt Nam Cộng Hòa (VNCH), kể lại một trải nghiệm thú vị
khi tham dự khóa chỉ huy tham mưu cao cấp tại Maxwell Air University của nước Mỹ.
Khóa học này quy tụ nhiều sĩ quan không quân Mỹ
và các nước đồng minh, trong đó có nhiều người đã có bằng cao học, tiến sĩ.
Khóa học có bốn môn chính là chính trị, kinh tế, tâm lý học và quân sự, nhà trường
cũng mời các giáo sư, học giả danh tiếng đến thuyết trình, trong đó bất cứ đề
tài nào cũng được ba giáo sư trình bày với ba hướng khác nhau. Thí dụ đề tài về
“Kinh tế Nga Sô”: ngày đầu một giáo sư thiên tả ca ngợi nó tận mây xanh; ngày
hôm sau thì một giáo sư khác quay ngược 180 độ, đả kích nó thậm tệ; đến hôm thứ
ba lại một giáo sư “trung dung” hơn, chê một ít, khen một ít.
Cuối khóa thì thi, học viên phải làm bài thi
viết với khoảng bốn hay năm đề tài đặt ra. Ông đại tá thú nhận là trình độ Anh
ngữ của ông lúc đó không khá lắm, nghe các giáo sư trên giảng thì chỉ hiểm lõm
bõm thôi nhưng thật bất ngờ, mấy tháng sau khi tốt nghiệp, ông được nguyên Tư Lệnh
không quân VNCH Nguyễn Văn Minh trao giấy khen bởi đã được Maxwell Air
University tuyên dương là khóa sinh xuất sắc, do đó đã vinh danh cho Không lực
VNCH tại nước ngoài.
Ông Mỹ giải thích là do chỉ hiểu lờ mờ lời giảng
của các học giả nên khi thi ông phải vắt óc ra làm với hiểu biết và suy nghiệm
riêng của mình, và do đó, được xem là độc đáo, sáng tạo, vượt qua các đồng môn
học vấn đầy người! [1]
Chuyện ông đại tá làm tôi nhớ lại những kinh
nghiệm riêng trong việc học, cay đắng bẽ bàng cũng có, thú vị cũng có.
Tôi nhớ năm còn học trung học ở Việt Nam. Giờ toán,
được gọi lên bảng giải một bài hình học không gian nhưng khối tứ diện vừa phác
ra xong đã bị ông thầy giận dữ xóa ngang, buộc phải vẽ lại theo ý của mình, khiến
tôi phẫn uất đến mức rối trí. Thường, để dễ nhìn, hình tứ diện được vẽ với đỉnh
ở trên, ba tam giác xoay quanh ba mặt và một tam giác mặt đáy, tuy nhiên tôi lạ
ngỗ ngược làm khác, cho cả bốn mặt hình tam giác sấp ngửa bốn hướng nam bắc tây
đông, còn thượng – hạ chỉ là hai đoạn thẳng dọc ngang và ông thầy, tốt nghiệp Đại
học sư phạm Vinh, không chấp nhận lối vẽ vượt lối mòn này: nhất nhất, từ cách
chứng minh một định đề đến cách vẽ một cái hình, cũng phải rập theo khuôn mẫu
mà ông ta đã quen, như máy.
Kinh nghiệm không vui này phai nhạt dần theo
năm tháng và phải mất mười mấy năm sau, khi có cơ hội tiếp tục việc học tại một
đại học Úc, mới sống lại khi tôi thực sự trải nghiệm rằng nền giáo dục Tây
phương tôn trọng và quý giá những cái riêng, những cái “ngỗ ngược” của sinh
viên, cho rằng đó là sự tìm tòi, sự độc đáo, sự sáng tạo. Tất nhiên, tôi hiểu rằng
giáo dục đại học phải khác với giáo dục trung học. Và, tất nhiên, tôi hiểu áp lực
của những người thầy ở Việt Nam, vào thời tôi, khi phải phụ trách mỗi lớp trên
dưới 50 học sinh, nhồi nhét như cá hộp. Nhưng tôi còn nghĩ xa hơn, đến “Nghịch
lý Ellberg”, từ một luận án tiến sĩ của Daniel Ellsberg tại Havard, về cách thức
mà chúng ta phải đưa ra quyết định trong tình trạng mập mờ thông tin. Nếu,
trong cuộc sống, chúng ta phải nhanh chóng quyết định khi chưa thu thập đủ
thông tin, chưa nhận ra hết những mối ràng buộc tương liên giữa các yếu tố liên
quan thì, ngay từ đầu, từ cách giải một bài toán, tại sao không thể tập cách nhận
diện những mối ràng buộc như thế từ một hình vẽ rối ren, khó nhìn?
Xa hơn, câu chuyện của ông đại tá còn làm tôi
nhớ lại một kinh nghiệm riêng, thú vị và bất ngờ, trong một lớp học tạm bợ ở trại
tỵ nạn về những nền tảng giáo dục và văn hoá Tây phương. Lớp học dành cho những
người tỵ nạn lõm bõm đôi chút tiếng Anh, đủ để làm việc cho các cơ quan của
Liên Hiệp Quốc và buổi thảo luận do một nhân viên của cơ quan quốc tế này hướng
dẫn tưởng là bình thường như một cơ hội để hoàn thiện tiếng Anh: “Theo bạn, ai
là người vĩ đại nhất nhân loại”. Bình thường thôi và chúng tôi, đâu khoảng mười
học viên, tiếp nối nhau nêu tên thần tượng của mình, vận dụng bằng hết khả năng
Anh ngữ để chứng minh thật thoả đáng luận điểm của mình. Người theo Đạo Phật
thì có Đức Phật. Tín đồ Thiên Chúa Giáo thì có Chuá Jesus. Kẻ mê khoa học thì
Albert Einstein, người mê văn chương thì Victor Hugo, Leo Tostoy và có người
thì đơn giản: “Mẹ tôi”. Chúng tôi thảo luận rào rào bằng kiến thức và ngôn ngữ
chắp vá của mình cho đến khi nhận được câu trả lời riêng cho từng người, để
trong hộp giấy cứng, mang ra đọc ở ngoài hành lang.
Lời đáp thật đơn giản và thật bất ngờ: một tấm
gương soi dưới đáy để câu trả lời, cho bất cứ ai đến lượt, cũng chỉ là khuôn mặt
của mình. Đây không đơn thuần là lời đáp cho một câu hỏi mà là một triết lý, một
nền tảng văn hoá đã làm tôi ngây người như một phát minh thú vị. Mà thật thú vị
khi, trong một hoàn cảnh trớ trêu như thế lại có thể, vô hình trung, gặp lại
Nguyển Thái Học trên một miền đất lạ. Bạn mới là người vĩ đại nhất. Bạn cho rằng
Đức Phật là người vĩ đại nhất ư? Bạn cũng có thể có trở thành Phật lắm chứ, vấn
đề là bạn có muốn làm hay không! Bạn cho rằng Einstein là người vĩ đại nhất ư?
Tại sao bạn không cố lên, bạn cũng có thể trở thành một nhà khoa học như ông ta
lắm chứ? Vân vân, bao nhiêu là tên tuổi vĩ đại nhưng cứ ước mơ, cứ tưởng tượng
và cứ gắng sức, hoàn toàn không có một giới hạn nào đặt ra trước mặt: Không
thành công cũng thành nhân.
Không
thành công cũng thành nhân và hiện tại đã có quá nhiều lời ta thán về tình trạng
“không thành công mà cũng chửa thành nhân” của nền giáo dục trên đất nước
chúng ta với sự khủng hoảng hầu như toàn diện. Khủng hoảng từ sự áp dụng máy móc của những giáo điều xơ cứng đến sự
lúng túng, thiếu sáng tạo trước những đòi hỏi gay gắt của cuộc sống. Khủng hoảng
từ nhân phẩm của ông thầy cho đến đạo đức của học trò. Khủng hoảng từ chương
trình giảng dạy cho đến thể lệ thi cử, khủng hoảng từ những thay đổi xoành xoạch
chẳng đâu vào đâu, cải cách một vòng 12 năm, từ lớp 1 đến lớp 12, nếu thấy
không ổn thì… cải cách tiếp. Những cuộc cải cách lòng vòng, không khác gì cảnh
Vân Tiên cõng mẹ trong câu ca dao đùa, cõng ra thì đụng cái này, cõng vào thì đụng
cái kia.
Giáo dục Việt Nam đang sa vào một tình trạng
mà, cả những người trí thức nhất và tâm huyết nhất vẫn phải bó tay trong cái nỗ
lực tạo nên cú hích thay đổi. Họ bó tay, bất lực. Họ mù tịt, chẳng biết phải bắt
đầu cú hích ở chỗ nào.
Thì cũng chẳng có gì khó hiểu. Khi nền giáo dục
đóng khung trong những giới hạn không thể vượt qua thì tự thân nó đã là một giới
hạn không thể vượt qua, trớ trêu như là tự mắc vào cái bẫy của chính mình với
cái tình thế Catch-22. [2] Nếu hệ thống chỉ nhắm đến việc đào tạo những sản phẩm
ký sinh thì những thành viên thành đạt nhất phải chứng tỏ được khả năng ký sinh
cao nhất. Mà thành đạt nhất cũng có nghĩa là quyền lực nhất. Trong mối quan hệ
cộng sinh giữa quyền lực như thế với tình-trạng-hiện-hữu, cái status
quo của hệ thống, thành viên nào dám vứt hết những phần thưởng nhận được
để phá vỡ sự ổn cố của hệ thống đang trao thưởng cho mình?
Cái mà đất nước cần là một cuộc cách mạng giáo
dục chứ không phải những cuộc cải cách quanh quẩn lòng vòng như đã thấy.
---------------
Chú thích:
[1] Bùi Đức Mỹ (2015), Đời tôi, Tủ
sách Hy vọng, California, trang 64-65.
[2] Catch-22 là tên một tác phẩm của nhà văn Mỹ
Joseph Heller, xuất bản lần đầu năm 1961 và nhưng từ ngữ này đã trở thành một
thành ngữ diễn tả tình trạng bị ràng buộc bởi hai phía, tiến thoái lưỡng nan.
Nhân vật trong truyện là Đại úy Joseph
Yossarian, phi công lái máy bay oanh tạc trong Đệ nhị Thế chiến. Phi công này
xin nghỉ bay với lý do bị tâm thần, không đủ sức bay theo điều khoảng Catch-22.
Tuy nhiên theo bác sĩ quân y thì khi phi công này đến yêu cầu “nghỉ bay vì lý
do tâm thần”, chứng tỏ anh ta còn tỉnh táo.
==============================================
.
.
Khi
người dân tự tử, sách giáo khoa sẽ dạy gì?
27 Tháng Chín, 2022
http://vanviet.info/van-de-hom-nay/khi-nguoi-dn-tu-tu-sch-gio-khoa-se-day-g/
Vũ Nương bị chồng nghi oan, trầm mình xuống sông mà chết, sách giáo
khoa dạy rằng phải lên án “chế độ phong kiến nam quyền”. Thúy Kiều trong cơn bĩ
cực đã nhảy xuống sông Tiền Đường để chết, sách giáo khoa dạy rằng phải phê
phán chế độ phong kiến thối nát đẩy người phụ nữ vào bước đường cùng. Chí Phèo
bi phẫn mà tự đâm dao vào người mình, nằm giãy trên vũng máu tươi, sách giáo
khoa dạy rằng chế độ thực dân-phong kiến tàn bạo làm bần cùng hóa và tha hóa
con người. Lão Hạc ăn bả chó mà chết, sách giáo cũng khoa lên án chế độ thực
dân-phong kiến giết người…
Khi cô giáo Quy Nhơn tự tử bằng cách uống thuốc độc,
sách giáo khoa sẽ dạy gì?
Sáng
nay đọc báo thấy tin một người đàn ông tên Đạt tại TP HCM bị kết án 7 năm tù
giam về tội giết người. Vợ ông Đạt là bà Ngọc, bị bệnh nan y 15 năm, “Do hoàn cảnh
khó khăn, không có tiền đóng viện phí, vợ nhiều lần đòi tự tử nên cả hai quyết
định chết cùng nhau” (Vnexpress). Rủi thay, chỉ mình vợ chết, ông “bị” người
dân cứu sống. Và thế là đi tù. Trong lịch sử xã hội ta, trong văn học ta, đã từng
có câu chuyện nào bi thảm đến nhường này? So với tấn bi kịch này, những Vũ
Nương, Chí Phèo, Lão Hạc…, chỉ là “chuyện vặt”. Câu
chuyện này nếu đi vào sách giáo khoa, sẽ phải dạy thế nào? Kết án ai, lên án kẻ
nào, công phẫn cái gì?
Cô giáo Quy Nhơn trăng trối: “Em mong khi em
đi rồi, tuyệt đối không cho một ai là giáo viên đến viếng em. Nếu em được sống
các kiếp tiếp theo, em không bao giờ ước một cái nghề cao quý này cả, thật kinh
tởm". Chết là lúc tha thứ, tha thứ cả những điều không thể tha thứ; thế mà
cô giáo bất hạnh này lại mang theo cả nỗi ghê tởm, sầu hận xuống mồ. Đồng nghiệp
cô, “cái nghề cao quý” của cô đã gây ra tội ác gì để đến nỗi cái chết cũng không
thể giải thoát cho cô?
Trước mỗi cái chết vì tự tử, nền giáo dục rực rỡ của ta viết sách giáo
khoa lên án, tố cáo, kết tội “xã hội đương thời”, kết tội chế độ tàn bạo đã đẩy
con người vào chỗ phải tự giết mình, nay có ai muốn đứng ra nhận trách nhiệm
vì những cái chết đau thương này không?
Cô giáo Quy Nhơn đã chết. Ông Đạt, đen đủi
thay, không được chết, và đã bị tòa án ta kết án 7 năm tù. Có cuốn sách giáo
khoa nào sẽ kết tội thời đại này, như đang kết tội quá khứ mỗi ngày?
T.H
================================================
.
.
Về một
cái chết trong giáo dục
Thái Hạo Trần Đình Trợ Văn
Giá
26 Tháng Chín, 2022
http://vanviet.info/van-de-hom-nay/ve-mot-ci-chet-trong-gio-duc/
Văn Việt: Ngày 24-9, thi
thể cô giáo V.T.H.P (33 tuổi, dạy học tại TP Quy Nhơn) được tìm thấy sau 4 ngày
mất tích, xác minh ban đầu cho biết, cô giáo chết vì uống thuốc tự tử. Lá thư
tuyệt mệnh mà cô để lại đã gây rúng động dư luận vì nội dung giúp vén màn một bức
tranh giáo dục vô cùng u ám, nó trở thành hồi chuông dài, riết róng gióng lên,
và đòi hỏi những thay đổi quyết liệt, nhằm cứu vãn tình hình. Dưới đây, Văn Việt
tổng hợp ý kiến của một số nhà giáo, xin giới thiệu đến đông đảo bạn đọc.
***
NHỮNG DÒNG MỊCH LA TRONG GIÁO DỤC
Thái
Hạo
Một cô giáo 33 tuổi ở Quy Nhơn vừa mới tự tử,
để lại bức thư tuyệt mệnh với những dòng dưới đây:
"Sau những áp
lực công việc mà giáo viên phải làm lên lớp, giảng dạy, chủ nhiệm, kế hoạch bài
dạy, ra đề thi, chấm kiểm tra, ráp phách và sau cùng so điểm, hồi hộp không biết
có tên mình sai sót trong đó không. Trong khi thời gian quá ít mà lượng công việc
quá nhiều. Bao nhiêu thứ giáo viên là người chịu.
Những công việc
trên em đều làm được hết. Cẩn thận được hết. Nhưng có một việc mà em không thể
chấp nhận được đó là điều khiến em phải ra đi hôm nay.
Em mong khi em đi rồi,
tuyệt đối không cho một ai là giáo viên đến viếng em. Nếu em được sống các kiếp
tiếp theo, em không bao giờ ước một cái nghề cao quý này cả, thật kinh tởm".
[…]
Tôi đọc được tin này trong bài đăng của thầy
Lê Trần Ngọc Sơn (người đã làm đơn xin nghỉ việc vì "nạn dối trá trong
giáo dục" gây xôn xao dư luận năm ngoái). Dưới bài có một người bình luận:
"Chết ngu".
Tôi tin rằng các bạn, những người đang ở ngoài
và ngày ngày lên án giáo dục, vĩnh viễn không bao giờ hiểu được những thầy cô
giáo còn chút lương tâm và tình yêu, họ đang phải trải qua những gì đâu. Trước
đây, khi nghỉ việc, tôi đã phải ruột gan mà nói với những người tôi thương yêu
rằng, "Nếu không ra khỏi đó, tôi có thể trầm cảm hoặc phát điên".
Có thể nhìn nhận và cảm nhận của mỗi người là
không giống nhau, nhưng với tôi, có lẽ trên mặt đất này không nơi đâu đáng sợ
và khủng khiếp bằng các trường học hiện nay. Từ những áp lực vô lý, vô nghĩa,
ngột ngạt, bất công, rắc rối, lạnh lẽo, nó gây nên nỗi bức xúc, buồn bã, mỏi mệt,
sợ hãi, giận dữ, trộn lẫn với những ước mơ, khát vọng và vô vọng, làm thành một
cái không khí mà nếu ta còn chút nhạy cảm với đời sống, nhạy cảm với con người
thì ta sẽ không thể nào chịu đựng nổi.
Cầu nguyện cho cô giáo sẽ đến được một thế giới
nhiều yêu thương hơn. Nếu sau này cô có đầu thai, xin đừng về lại xứ sở này, vì
"đâu đâu cũng dòng Mịch La".
Tiễn biệt cô giáo. Thương cô.
T.H
Trang giấy viết tay được cho là Thư
tuyệt mệnh của cô giáo V.T.H.P
***
GIÁO VIÊN HỆ CÁC TRƯỜNG PHỔ THÔNG KÊU CỨU
Văn
Giá
Nhiều người đã biết câu chuyện đau lòng vừa mới
xảy ra trong ngành giáo dục hệ phổ thông: một cô giáo ở Quy Nhơn đã tự tử, để lại
bức thư tuyệt mệnh đau đớn với những dòng chữ này:
"Sau những áp
lực công việc mà giáo viên phải làm lên lớp, giảng dạy, chủ nhiệm, kế hoạch bài
dạy, ra đề thi, chấm kiểm tra, ráp phách và sau cùng so điểm, hồi hộp không biết
có tên mình sai sót trong đó không. Trong khi thời gian quá ít mà lượng công việc
quá nhiều. Bao nhiêu thứ giáo viên là người chịu.
Những công việc
trên em đều làm được hết. Cẩn thận được hết. Nhưng có một việc mà em không thể
chấp nhận được đó là điều khiến em phải ra đi hôm nay.
Em mong khi em đi rồi,
tuyệt đối không cho một ai là giáo viên đến viếng em. Nếu em được sống các kiếp
tiếp theo, em không bao giờ ước một cái nghề cao quý này cả, thật kinh tởm".
Cái chết đau lòng này khiến mỗi người trong
ngành giáo dục chúng ta, trong đó có tôi, phải nghĩ rất nhiều. Tại sao cô ấy phải
tìm đến cái chết? Có phải là một nỗi oan ức lớn tại ngôi trường mà cô ấy đang
phải chịu? Tại sao cô ấy cảm thấy thất vọng đến “kinh tởm” cái môi trường giáo
dục này? Có phải cô ấy không được các đồng nghiệp lắng nghe, chia sẻ và bảo vệ?
Cô ấy không nói rõ lý do cụ thể khiến phải tìm đến cái chết. Nhưng những gì
trong bức thư cho lực quá thấy lộ ra 3 vấn đề:
1) áp lớn do phía học sinh và phụ huynh tạo
ra;
2) áp lực do cách thức quản lý giáo viên và những
thủ tục hành chính;
3) quan hệ giữa người quản lý nhà trường với
giáo viên, giữa giáo viên với nhau có chuyện khiến cô ấy không tìm thấy ở đó sự
an ủi, nâng đỡ động viên khi cô ấy hoặc mắc khuyết điểm, hoặc bị cho là mắc
khuyết điểm.
Ở điểm thứ nhất, tôi thấy không cần phải nói
thêm nữa. Nhiều phụ huynh chưa hiểu, chưa có cái nhìn cảm thông đối với nhà trường
và đội ngũ các thầy cô giáo, nên chỉ biết hạch sách, truy vấn, buộc tội.
Tôi xin nói về hai điểm sau, những điều có phần
rất đúng với thực trạng giáo viên giảng dạy ở các trường phổ thông.
Trước tiên, xét về cung cách quản lý hiện nay.
Do quán tính quản lý từ trước để lại, do áp lực quản lý các cấp từ trên Bộ trở
xuống, do cách kiểm tra thi đua theo kiểu máy móc, chạy theo thành tích, báo
công kiếm điểm, nên cách thức quản lý ở phần lớn các trường là máy móc, chỉ biết
đòi hỏi chứ không biết thúc đẩy, động viên các giáo viên làm việc. Cách quản lý
này không đặt niềm tin vào giáo viên, sợ họ vi phạm vào những “luật lệ” mà toàn
ngành và nhà trường tự chế ra. Các giáo viên đến trường, lẽ ra mỗi ngày là một
ngày vui, nhưng thực ra mỗi ngày là một ngày đối phó, miễn làm sao được coi là
hoàn thành công việc để không bị ai “động” vào, để yên thân…
Tôi lấy ví dụ, một cô giáo ở một trường cấp
THCS nọ, cho biết các thầy/cô lúc nào cũng phải duy trì 9 loại sổ sách để đáp ứng
công việc quản lý của các cấp quản lý trong trường, từ Ban giám hiệu đến Công
đoàn, Đoàn thanh niên trường, từ tổ trưởng tổ chuyên môn cho đến Hội phụ huynh…
Các loại sổ như sau: Sổ giáo viên chủ nhiệm, Sổ Lịch báo giảng, Sổ ghi đầu bài,
Sổ dự giờ, Sổ mượn thiết bị dạy học, Sổ theo dõi học sinh, Sổ họp tổ chuyên
môn, Sổ họp Hội đồng, và cuối cùng là Giáo án.
Yêu cầu của các sổ đó là luôn “vở sạch chữ đẹp”
để kiểm tra và báo cáo cấp trên, để tính điểm thi đua. Có những cuốn sổ sai một
chữ, gạch xóa một chữ cũng bị yêu cầu bắt viết lại cả trang. Riêng giáo án, mặc
dù các thầy/cô soạn và dạy hằng ngày bằng giáo án điện tử, nhưng vẫn phải in ra
bản cứng để nhà trường kiểm tra, hoặc nộp cho đoàn kiểm tra khi họ đến “công
tác” ở trường.
Tôi nghĩ, trong khi phải lo soạn bài lên lớp,
đọc thêm, lo chủ nhiệm học sinh, lo trả lời các cuộc điện thoại của phụ huynh,
và hàng ti tỉ các công việc dân sự hàng ngày, việc nhớ và hoàn thành các cuốn sổ
chồng chéo và lắt nhắt kia, các thầy cô không phát điên mới lạ.
Tại sao ngành giáo dục cứ tự nghĩ ra các cách
để trói chân nhau thế nhỉ? Trong khi đó, làm thế nào để tạo ra một không khí
vui vẻ, thân tình, hào hứng cho việc dạy, việc tự học thêm, đọc thêm, tự trau dồi
kiến thức để nâng cao hiệu quả giảng dạy cho giáo viên thì không được tính đến
hoặc tính đến một cái lầm lạc.
Thứ nữa, có một điều không thể không nói ra:
môi trường nhà trường hiện nay bị nhiễm rất nhiều “chất độc” trong đời sống
tinh thần chung của nhà trường và trong nhân cách của giáo viên. Môi trường cạn
khô nhân tính sẽ sinh ra những thứ bệnh ích kỷ, ti tiện, thậm chí độc ác. Ai
cũng thi nhau nịnh nọt, lấy lòng cấp trên; ai cũng tranh khôn tranh lợi để chạy
điểm thành tích thì thử hỏi làm sao nhà trường trở thành một môi trường nhân
văn thực sự? Có những thầy cô vốn tính tình khảng khái, giàu tự trọng, giỏi
chuyên môn, không a dua theo đám đông… thì bị phê bình, kiểm điểm, trù dập. Một
số họ chọn cách thúc thủ, mũ ni che tai. Một số phản ứng, chống đối, thậm chí
manh động, không tự kiểm soát được. Một số phẫn chí bỏ nghề. Một nghịch lý đau
lòng là lẽ ra nhà trường phải là nơi giàu nhân tính nhất nhưng lại không ít nơi
rơi vào tình trạng khô kiệt nhân tính, nơi không có khả năng dung dưỡng mầm thiện,
vun bồi tính thiện, mà lại có lợi cho cái xấu cái ác nảy nở, hoành hành.
Tất cả những điều vừa nói ở trên có nhiều
nguyên nhân, nhưng nguyên nhân chính là cách quản lý giáo viên, từ Bộ trở xuống
các cấp, dưới cùng là mỗi nhà trường.
Chúng ta “Xin đừng hót những lời chim chóc
mãi” (Nguyễn Duy). Phải nhìn thẳng vào sự thật đau lòng đang diễn ra hằng ngày ở
mỗi mái trường thân yêu và khốn khổ của chúng ta…
V.G
***
TÔI ĐỀ NGHỊ
Trần
Đình Trợ
Theo tin từ báo chí và mạng xã hội, cô giáo
V.T.H.P ở Quy Nhơn vừa tự vẫn, để lại thư tuyệt mệnh. Trong thư cô có ghi:
"Em mong khi
em đi rồi, tuyệt đối không cho một ai là giáo viên được được đến viếng em. Nếu
em được sống các kiếp tiếp theo, em không bao giờ ước một cái nghề cao quý này,
thật kinh tởm".
Tôi tin, ai biết thì cũng xót xa về sự ra đi
trong tức tưởi của một cô giáo trẻ. Và chắc ai cũng băn khoăn về lý do cô ra đi
cũng như băn khoăn về những lời cô để lại.
Không ai biết được chuyện gì đã xảy ra, nhưng
những dòng trăng trối đau đớn làm chúng ta cũng đau đớn trong sự băn khoăn.
Tôi không biết cô giáo có oan ức gì không, cấp
trên có xử ép gì cô không, và đồng nghiệp có quay lưng với nỗi oan (nếu có) của
cô hay không.
Nhưng tôi chợt nhớ tới những chuyện này:
1) Thầy Đỗ Việt Khoa, "Người đương thời"
từng được tung hô, từng được bộ trưởng Bộ GD-ĐT khen ngợi vì đã dám chống tiêu
cực. Nhưng sau đó liên tiếp bị cấp trên o ép trù dập, còn đồng nghiệp thì quay
lưng.
2) Cô giáo Nguyễn Thị Tuất (trường Tiểu học
Sài Sơn B, Quốc Oai, HN) do chống tiêu cực mà bị ban giám hiệu trù dập và nhiều
đồng nghiệp cô lập.
3) Cô giáo Minh Đệ (trường THPT Lương Văn
Chánh) 3 năm tố cáo các sai phạm của ban giám hiệu, 10 năm bị trù dập. Đến khi
cô được xử thắng kiện, thì xung quanh cô (trong phòng xử) không có bóng một đồng
nghiệp nào.
Còn nhiều lắm.
Từ những ví dụ trên, tôi thấy hiện tượng gần
như phổ biến là:
- Giáo viên nào vì chống tiêu cực (hoặc vì lý
do khác) mà ban giám hiệu không ưa, thì sẽ bị họ tìm mọi cách trù dập, chèn ép.
- Khi ban giám hiệu đã trù dập một giáo viên
nào đó, họ sẽ ton hót lên để cấp trên “chùy” tiếp.
- Khi thấy một giáo viên bị ban giám hiệu
ghét, hầu hết các giáo viên khác sẽ tự xa lánh và cô lập “con cừu đen đủi” này,
vì sợ vạ lây.
- Một giáo viên khi bị cấp trên trù dập, đồng
nghiệp xa lánh thì sẽ rất hoang mang. Tùy vào trạng thái tinh thần mà sẽ có những
phản ứng khác nhau.
Tóm lại là do mất dân chủ nghiêm trọng trong giáo dục.
Vì vậy, tôi đề nghị ông Bộ trưởng Bộ GD-ĐT:
- Hãy cho điều tra nguyên nhân dẫn đến sự tự vẫn
của cô giáo V.T.H.P. Xác thực và tìm ý nghĩa của nội dung bức thư.
- Xem xét lại trình độ và tư cách của đội ngũ
quản lý, từ cấp trường đến cấp bộ.
- Mở cuộc điều tra về sự tình trạng thực hành
dân chủ trong các cơ sở giáo dục, và xây dựng
– hoàn thiện cơ chế dân chủ một cách thực chất
trong giáo dục.
T.Đ.T
No comments:
Post a Comment