Chiến
tranh Ukraina: Rủi ro hạt nhân nào có thể xảy ra ở nhà máy điện Zaporijja ?
Anh
Vũ - RFI
Đăng
ngày: 29/08/2022 - 15:56
Xung
quanh nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu Zaporijja, các cuộc giao tranh giữa
Nga và Ukraina vẫn tiếp tục. Mối lo ngại của cộng đồng quốc tế tăng dần cùng những
diễn biến phức tạp tại chỗ.
Các
lò phản ứng hạt nhân của nhà máy điện Zaporijja. Ảnh cắt từ video do bộ Quốc
Phòng Nga phổ biến ngày 07/08/2022. AP
Hôm
27/08/2022, công ty quản lý khai thác các trung tâm hạt nhân Ukraina Energoatom
đã cảnh báo trung tâm Zaporijja giờ hoạt động cùng với những nguy cơ rò rỉ
phóng xạ và hỏa hoạn bởi các vụ bắn phá mà Nga và Ukraina đang đổ trách nhiệm
cho nhau từ nhiều tuần qua.
Bị quân đội
Nga chiếm giữ từ đầu tháng 3, nhà máy điện hạt nhân nằm bên bờ sông Dniepr (nam
Ukraina), khánh thành từ năm 1985, đang trở thành một điểm nhạy cảm của cuộc
chiến tranh. Các đợt oanh kích liên tiếp tăng cường độ trong tháng 8. Hôm
5 và 6 tháng 8, các đợt oanh kích đã bắn trúng vào một trạm biến thế trong đường
dây tải điện khiến một trong số các lò phản ứng tự động ngừng hoạt động cấp điện.
Các đợt pháo kích cũng đã làm hư hại các hệ thống đo phóng xạ xung quanh nhà
máy.
Nhà máy điện
hạt nhân Zaporijja đang trở thành điểm nóng tranh chấp giữa Matxcơva và Kiev.
Nga bị tố cáo muốn giành quyền kiểm soát trung tâm để cung cấp điện cho
bán đảo Crimée đồng thời cắt nguồn năng lượng quý giá đối với Ukraina. Trong
khi đó Kiev quyết tâm ngăn chặn các ý đồ của Matxcơva. Theo nhiều nhà phân tích
thì đây chính là lý do của các cuộc giao tranh dằng dai giữa hai bên trong vùng
chiến tuyến này, bất chấp các rủi ro về một tai nạn phóng xạ hạt nhân.
Tổng thống
Ukraina Volodymyr Zelensky tố cáo « Nga đã đặt Ukraina cũng như tất
cả các nước châu Âu ngay trước một tai họa hạt nhân ». Trong khi đó
Matxcơva phủ nhận đã triển khai vũ khí trong trung tâm đồng thời quả quyết
trong nhà máy chỉ có các đơn vị bảo đảm an ninh. Liên Hiệp Quốc kêu gọi thiết lập
một vùng phi quân sự xung quanh nhà máy điện để bảo đảm an toàn và cho phép các
chuyên gia quốc tế đến thanh sát.
Trên thực
tế trong những ngày qua, nguy cơ xảy ra một tai nạn về phóng xạ rõ ràng có cao
hơn so với tình hình bình thường. Tuy nhiên để dự tính những gì sẽ xảy ra là một
việc làm hết sức khó khăn đối với các chuyên gia hạt nhân lúc này vì điều này
hoàn toàn phụ thuộc vào cách hành xử của hai bên tham chiến, hiện rất khó lường.
Nguy cơ về một thảm họa hạt nhân ?
Một câu hỏi
lớn đặt ra lúc này là : Các cuộc oanh kích xung quanh trung tâm điện hạt
nhân lớn nhất châu Âu này liệu có thực sự dẫn đến một tai họa hạt
nhân ?
Về điểm
này, các chuyên gia đều nhất trí với nhau rằng, trong trường hợp xảy ra tai nạn,
chắc hẳn đó sẽ không theo chiều hướng của thảm họa hạt nhân theo kiểu
Tchernobyl hay Fukushima. Thực sự thì các lò phản ứng của nhà máy
Zaporijja có thể chịu được bom đạn vì được bảo vệ bằng một lớp bọc bê tông dày
tới 2 mét. 6 lò phản ứng của trung tâm được thiết kế xây dựng có tính toán
chịu được các thiên tai lớn nhất cũng như các tai nạn do con người gây ra.
Nhưng trái
lại, ngay cạnh các lò phản ứng là kho chứa các nhiên liệu cũ, đó là các thanh
Uranium đã được sử dụng để vận hành các lò phản ứng. Các thành nhiên liệu cũ đó
vẫn còn độ phóng xạ cao, không được bảo vệ bằng một hầm chứa kín mà được để
trong một kho chứa không được chắc chắn lắm. Người ta hoàn toàn có thể nghĩ tới
khả năng một quả đạn pháo xuyên thủng tường hay mái nhà kho và phát nổ giữa
đống nhiên liệu qua sử dụng đó. Hậu quả sẽ có một đám bụi phóng xạ phát tán
nhanh chóng vào bầu không khí, và gây nhiễm xạ vùng xung quanh, có thể trải rộng
ra hàng trăm mét.
Các chuyên
gia gọi đó là một dạng « bom bẩn » có thể gây hoảng loạn dân
chúng sống gần trung tâm hạt nhân cũng như cả các thành phố lân cận. Trong các
đợt bắn phá vừa rồi, một số đạn pháo đã rớt xuống cách kho chứa nhiên liệu qua
sử dụng nói trên chưa đầy 2 chục mét.
Chính quyền
thành phố Zaporijja cho biết từ hôm 23 tháng 8 đã phân phối các viên nén
iode cho người dân trong bán kính 50 km xung quanh nhà máy điện, theo các hướng
dẫn của bộ Y Tế. Nhưng chính quyền cũng nhấn mạnh là hiện tại chưa phát hiện có
điều gì bất thường và iode là để dùng trong trường hợp có báo động phóng xạ.
Tuy nhiên,
những thông báo như vậy không thực sự làm người dân trong vùng yên tâm.
Bà Olena, một nhân viên của trung tâm, từ khi quân Nga chiếm nhà máy, bà
không còn làm việc nữa, được đài Franceinfo (Pháp) dẫn lời, khẳng định chính
quyền thành phố Enerhodar, đã có nhiều biện pháp đề phòng : « Tòa thị
chính thành phố đã phân phát 25 nghìn viên iode để mọi người nếu lo lắng thì có
thể đến bác sĩ gia đình xin. Nhưng tuyệt đối không được dùng ngay. Việc đó cũng
chỉ là để mọi người yên tâm, vì hiện họ rất lo lắng và để mọi người ai
cũng cũng có sẵn thuốc trong nhà.»
Thanh tra AIEA đến để làm gì?
Sau nhiều
ngày thương lượng với cả hai bên, cùng những nỗ lực của Liên hiệp Quốc, ngày
29/08/2022, Cơ Quan Năng Lượng Nguyên Tử Quốc Tế AIEA đã có thể cử một phái
đoàn các chuyên gia đến trung tâm điện hạt nhân Zaporijja.
Nhiệm vụ của
các chuyên gia chủ yếu là nhằm có cái nhìn toàn diện về vấn đề an toàn và an
ninh của cơ sở hạt nhân này. Chẳng hạn các chuyên gia có thể thanh sát về
hiện trạng của cơ sở, xem xét các hệ thống của nhà máy có vận hành đúng và
an toàn hay không, tiến hành đó mức phóng xạ và họ cũng có thể xem xét việc
khai thác và tổ chức hoạt động của trung tâm, dường như đã bị đảo lộn nhiều vì
tình hình chiến sự.
Theo nhà
nghiên cứu của phòng thí nghiệm Môi trường, đô thị và xã hội (EVS) của Pháp,
Michaël Mangeon, "hiện tại các thông tin liên quan đến vấn đề an
toàn và an ninh của cơ sở hạt nhân này khá là mâu thuẫn bởi chỉ có những người
Ukraina đang khai thác trung tâm và những người Nga đang kiểm soát về mặt quân
sự mới có thể trả lời". Điều này đặt ra vấn đề cần phải nắm được thực
trạng tình hình của trung tâm. Chuyến công tác của các thanh tra AIEA chỉ nhằm
làm ổn định các vấn đề an toàn và an ninh của trung tâm Zaporijja.
Tuy nhiên
tổng giám đốc AIEA, ông Rafal Mariano Grossi vẫn cho rằng, « trong hoàn
cảnh hiện nay, không thể loại trừ kịch bản tai nạn. Có những vấn đề liên quan đến
việc cắt nguồn cung cấp điện kéo dài, các vấn để với các nhiên liệu đã
qua sử dụng… Tai nạn có thể chuyển từ xanh sang đỏ không có giai đoạn chuyển
tiếp. »
(Tổng hợp
từ các báo Pháp)
.
-----------------------------------------------------------------
.
Ukraina :
Phái đoàn AIEA lên đường đến thanh sát nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia
Minh
Anh - RFI
Đăng
ngày: 29/08/2022 - 11:25
Tổng
giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế - AIEA sáng nay, 29/08/2022,
thông báo dẫn đầu một nhóm chuyên gia đến nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia của
Ukraina, hiện bị quân Nga kiểm soát. Trung tâm khai thác hạt nhân lớn nhất châu
Âu này từ nhiều tuần qua là mục tiêu tấn công mà cả Nga và Ukraina đều đổ lỗi
cho nhau, làm dấy lên nhiều lo lắng nguy cơ xảy ra một tai nạn hạt nhân nghiêm
trọng.
https://s.rfi.fr/media/display/6f0cae02-277c-11ed-86c2-005056bf30b7/w:1024/p:16x9/000_32HA329.webp
Tổng
giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế -AIEA Rafael Grossi (G) dẫn đầu
nhóm 13 chuyên gia đến thanh sát nhà máy điện nguyên tử Zaporijjia, Ukraina. Ảnh
do AIEA công bố trên Twitter ngày 29/08/2022. AFP - -
Trên tài
khoản Twitter, ông Rafael Grossi, viết :
« Thời điểm đã đến, phái đoàn của AIEA đi Zaporijjia đã lên đường.
Chúng tôi phải bảo vệ an toàn cho Ukraina và trung tâm hạt nhân lớn nhất châu
Âu », kèm theo đó là hình ảnh của khoảng một chục chuyên gia, đội mũ
lưỡi trai và áo phông có in logo của định chế Liên Hiệp Quốc.
Theo AFP,
từ nhiều tháng qua, lãnh đạo AIEA đã yêu cầu được đến thanh sát địa điểm, cảnh
báo « nguy cơ thật sự về một thảm họa hạt nhân ». Nhà máy hạt
nhân Zaporijjia với sáu lò phản ứng có thể sản xuất 1.000 MW mỗi lò, đã bị quân
Nga chiếm từ hồi đầu tháng Ba và giờ là mục tiêu oanh kích từ nhiều tuần qua.
Matxcơva và Kiev đổ lỗi cho nhau là thủ phạm.
Hôm thứ Bảy,
27/08, tập đoàn năng lượng Energoatom của Ukraina cảnh báo nguy cơ rò rỉ phóng
xạ và hỏa hoạn sau nhiều vụ pháo kích mới. Trước đó, giữa hai ngày thứ Năm 25
và thứ Sáu 26/8, nhà máy này đã « hoàn toàn bị ngắt kết nối » với mạng
lưới điện quốc gia do các đường dây điện đã bị hư hại. Diễn tiến này đã khiến
phương Tây và quốc tế lo ngại. Liên Hiệp Quốc nhiều lần kêu gọi ngưng các hoạt
động quân sự xung quanh khu vực.
AFP nhắc lại,
đòi hỏi này của AIEA đã từng bị tổng thống Ukraina phản đối, khi lo sợ rằng một
chuyến thăm như vậy sẽ hợp pháp hóa hành động chiếm đóng nhà máy của Nga trước
cộng đồng quốc tế. Sau cuộc điện đàm giữa tổng thống Pháp Emmanuel Macron và
nguyên thủ Nga Vladimir Putin, phía Nga đã chấp thuận cho AIEA thanh sát.
Tuy nhiên,
trong cuộc trả lời phỏng vấn đài RFI hôm thứ Bảy 27/08, lãnh đạo của AIEA
Rafael Grossi lưu ý là vấn còn nhiều rào cản trong nhiệm vụ quan trọng
này :
« Đây
là một nhiệm vụ phức tạp. Trước hết, việc đến được địa điểm đã không là điều
đơn giản. Đây là một vùng chiến sự. Tôi đã từng đến Ukraina hai lần (ở
Tchernobyl rồi ở miền nam Ukraina), nhưng lần này đây thật sự là giữa vùng có
chiến sự.
Do vậy,
cần phải bảo đảm an ninh lộ trình, phải phối hợp với cả hai nước, điều này là
không dễ trong hoàn cảnh hiện nay. Chúng tôi phải dựa vào sự hậu thuẫn của Liên
Hiệp Quốc, và các loại xe bọc thép của họ sẽ đưa chúng tôi đến tận địa điểm. Đó
là vấn đề hậu cần, tiếp đến là ở cấp độ kỹ thuật, phải xác định rõ các tiêu chí
của nhiệm vụ và nếu có thể thiết lập một sự hiện diện liên tục của cơ quan tại
chỗ. »
-------------------------------
CÁC
NỘI DUNG LIÊN QUAN
CHIẾN
TRANH UKRAINA - OANH KÍCH - HẠT NHÂN
Ukraina
: Tổng thống Pháp kêu gọi quân Nga rút khỏi nhà máy hạt nhân Zaporijjia
Ukraina
cảnh báo nguy cơ rò rỉ phóng xạ tại nhà máy hạt nhân Zaporijjia
Nhà
máy điện hạt nhân Zaporijia : Nga bác bỏ cáo buộc triển khai « vũ khí hạng nặng
»
No comments:
Post a Comment