90 NĂM SINH PHẠM TOÀN (Phạm Xuân Nguyên)

 

90 năm sinh Phạm Toàn

Phạm Xuân Nguyên

01/07/2022

https://baotiengdan.com/2022/07/01/90-nam-sinh-pham-toan/

 

https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2022/07/1-1.jpeg

Phạm Toàn (ngoài cùng bên phải). Ảnh: FB tác giả

 

Hôm nay 1-7, đúng 90 năm sinh nhà giáo Phạm Toàn – nhà văn, dịch giả Châu Diên. Nhưng ông đã rời cõi tạm ba năm. Ông sinh 1/7/1932 (Nhâm Thân), mất 26/6/2019 (24/5 Kỷ Hợi).

 

Nhớ ông tôi nhớ một con người thông tuệ, hài hước, vui vẻ. Ông đi xa rồi mà nhiều lúc tôi vẫn như còn nghe tiếng cười nói của ông ở quanh mình. Ở bên cạnh ông mọi người được truyền năng lượng sống, niềm vui sống.

 

Cả đời ông đau đáu cho sự nghiệp giáo dục phổ thông. Hơn chục năm cuối đời ông dành hết trí tuệ, tâm huyết, sức lực cho nhóm “Cánh Buồm” làm sách cho trẻ em học theo cách mới. Ông ra đi vẫn canh cánh việc còn làm dở dang ấy.

 

Tưởng nhớ Phạm Toàn 90 tuổi hôm nay tôi đưa lại bài thơ tôi viết dịp sinh nhật ông lần thứ 78 (2010). Khổ cuối là viết thêm khi vĩnh biệt ông.

 

                                                                            ***

SINH MỘT PHẠM TOÀN

 

Cha mẹ sinh ra một Phạm Toàn

Lọt lòng đã có tính đi hoang

Mà ngoài bảy mươi về bên mẹ

Mỗi chiều chủ nhật đứa con ngoan

 

Trời đất sinh ra một Phạm Toàn

Cầm tinh con khỉ chốn rừng hoang

Hiếu động nghịch tinh tôn hành giả

Quậy tung giáo dục với văn đàn

 

Vợ con sinh ra một Phạm Toàn

Duyên nợ vợ chồng khéo đa mang

Tình mới nghĩa xưa vui vẻ gánh

Gái trai thành đạt nhẹ thân nhàn

 

Phụ nữ sinh ra một Phạm Toàn

Ngông nghênh đầu trọc hóa dịu dàng

Ríu rít vây quanh em và cháu

Đi đâu cũng có bóng một nàng

 

Bè bạn sinh ra một Phạm Toàn

Phờ tờ vĩ đại [1] rất rinh rang

Mắng mỏ thằng này khen thằng nọ

Đầu xanh tóc bạc cùng cười vang

 

Châu Diên sinh ra một Phạm Toàn [2]

Văn chương cười dọc lại khóc ngang

Ru chàng hamlet thiu thiu ngủ

Chợt nghe đầu núi sấm nổ ran [3]

 

Giáo dục sinh ra một Phạm Toàn

Lo lắng tương lai chẳng ngại gàn

Cải cách thực nghiệm rồi làm sách

Cánh Buồm đón gió giữa tràng giang

 

Bôxít sinh ra một Phạm Toàn

Kêu lên bùn đỏ ngập non ngàn

Chung tay kiến nghị và trang mạng

Cùng sĩ phu cất tiếng gọi đàn.

 

Phạm Toàn sinh ra một Phạm Toàn

Tưởng đâu vô sự chẳng lo toan

Nhưng càng cao tuổi càng thêm sống

Càng thấy trong lòng nỗi bất an

 

Tóm lại sinh ra một Phạm Toàn

Khóc cười lăn lóc cõi nhân gian

Chớp mắt cuộc đời như mây nổi

Vẫn vang giọng nói tiếng cười oang.

 

Cái chết sinh ra một Phạm Toàn

Tám mươi tám tuổi cõi trần gian

Ra đi còn tiếc chưa xong việc

Chắc sẽ mang theo xuống suối vàng.

_____

 

Chú thích:

 

[1] “PT vĩ đại” là Email một thời Phạm Toàn dùng.

 

[2] Châu Diên là bút danh của Phạm Toàn.

 

[3] “Chàng Hamlet thiu thiu ngủ” và “Sấm trên núi” là tên hai truyện ngắn của Châu Diên.

 

 

10 BÌNH LUẬN   

 

==========================

.

.

Nhà giáo Phạm Toàn qua đời  

Thái Thanh  -  Khoa Học & Phát Triển   

26/06/2019 11:30

https://khoahocphattrien.vn/thoi-su-trong-nuoc/nha-giao-pham-toan-qua-doi/2019062610510646p882c918.htm

 

6 giờ 40 phút sáng nay, 26/6, nhà giáo Phạm Toàn đã qua đời tại nhà riêng ở Hà Nội, hưởng thọ 88 tuổi. Ông được biết đến nhiều trong vai trò người sáng lập và trưởng nhóm biên soạn bộ sách giáo khoa Cánh Buồm, bộ sách đã phá vỡ “thế độc quyền” về tư duy SGK trong suốt nhiều năm, góp phần cổ vũ cho xu hướng “nhiều bộ sách giáo khoa”.

 

http://khoahocphattrien.vn/Images/Uploaded/Share/2019/06/26/176pt2.jpg

Nhà giáo Phạm Toàn tại nhà riêng ngày 26/1/2019. Ảnh: Thái Thanh

 

Tiểu sử tự thuật của ông viết:

 

“Ở Hà Nội và học từ bé ở Hà Nội, rồi 19-12 năm 1946 đi bộ đội luôn. Chính sách chuẩn bị tổng phản công (cuối 1951) cho phép đi học sư phạm cao đẳng. Được giải văn xuôi 1952 ở trường sư phạm, thẹn không ký tên thật, bạn bè xui ký Châu Diên, nhại phát âm tiếng Tàu của “Hút thuốc lá”.

 

Ông giáo kiêm nghề soạn sách giáo khoa, nhưng thích viết văn. Được giải thưởng truyện ngắn (2 bận hạng nhì năm 1959 và khuyến khích năm 1962). Có 2 truyện ngắn cũ mới in lại trong Toàn tập truyện ngắn VN thế kỷ 20.

 

Đã in 2 tập truyện ngắn: “Mái nhà ấm” (Văn học, 1959) “Con nhện vàng” (Thanh niên, 1962).

 

Đi thực tế học tập người lao động ở đoàn địa chất 32 (từ 1962-1964), và nhà máy xi măng Hải Phòng (1964-1966).

 

Trở lại hoàn toàn làm nghiên cứu Giáo dục Tiểu học từ 1967 cho đến ... quá ngày về hưu tới tận hôm nay thì phải, vì vẫn rất mê một công cuộc cải cách GD đích thực. (Cf. Phạm Toàn, Nghề dạy văn, 1991, Công nghệ dạy văn, 2000, Un bref apercu non-impartial sur l’education au Vietnam, Đại học Rennes 2 Pháp, 1967) và nhiều sách giáo khoa thực nghiệm hệ thống phương pháp mới, và có chừng 100 bài báo về Giáo dục cả loại nghiên cứu lẫn loại phổ cập viết và công bố trong các năm từ 2001 đến nay.

 

Một thời gian dài 40 năm không chịu viết văn, khi “thèm” quá thì dịch, Cf. Châu Diên, Chín mươi ba (V. Hugo) Văn học, H. 1982, 1995, Bay đêm (St-Ex), Văn học, H. 1986, Nhà tiên tri, Con trai của người, Vẻ đẹp đời (Kh. Gibral), Văn học, H, 1992, Sư tử (J. Kessel), Văn học, H, 1987, Cô chủ quán (K. Goldoni), Văn học, H. 1983, Ruồi (J. P. Sartre), Văn học, 1985... và nhiều thứ lặt vặt không nhớ hết...

 

Lại viết văn trở lại năm 2003, tiểu thuyết Người Sông Mê, Hội Nhà Văn, H. 2003 – in 2 lần), tái bản 2005. Hứa hẹn như đinh sắp đóng cột sẽ in nhiều nhiều nữa...”

 

Vào thời điểm viết tiểu sử tự thuật trên, tức năm 2007, ông chưa bắt đầu công việc mà ông sẽ dành hết tâm sức và bền bỉ theo đuổi cho đến khi qua đời, đó là việc biên soạn bộ SGK Cánh Buồm.

 

Năm 2009, ông sáng lập nhóm Cánh Buồm và tập hợp ở đó những người làm việc hoàn toàn trên tinh thần tình nguyện để cùng nhau biên soạn một bộ SGK có khả năng phát triển năng lực tự học và tự giáo dục của người học. Không chỉ đặt mục tiêu biên soạn SGK, nhóm còn muốn tổ chức việc học thành quy trình gắn với phương châm “Làm mà học, làm thì học” (Learning by doing).

 

Ra đời trong bối cảnh người dân trông đợi ngành giáo dục cải cách và hiện đại hóa, những ý kiến đóng góp xuất hiện hầu như mỗi ngày, nhóm Cánh Buồm chủ trương góp ý bằng cách trình ra một sản phẩm cụ thể, nhằm giải quyết phần nào những điều xã hội đang lo lắng và phê phán. Khẩu hiệu của nhóm là: Mình không làm thì ai làm?

Về cái tên Cánh Buồm, như có lần ông giải thích, đó là một liên tưởng đến từ những câu thơ của nhà thơ Nga Lermontov: Cánh buồm khao khát đòi giông tố bởi dường như trong giông tố có... thanh bình!

Bên cạnh biên soạn SGK, nhóm còn biên soạn sách bài tập, cẩm nang sư phạm và tổ chức dịch các tác phẩm tâm lí học giáo dục quan trọng của Jean Piaget, Howard Gardner thành Tủ sách Tâm lí học giáo dục Cánh Buồm.

Từ đó đến nay, nhóm Cánh Buồm đã biên soạn các cuốn giáo khoa: Văn và Tiếng Việt cho bậc tiểu học và trung học cơ sở; Khoa học, Lối sống, và Tiếng Anh cho bậc tiểu học.

 

Tổng cộng đã có khoảng 100.000 bản SGK Cánh Buồm, trong đó nhiều nhất là các cuốn Văn và Tiếng Việt bậc tiểu học, được xuất bản bằng các nguồn lực xã hội do nhóm quyên góp. Bộ SGK Cánh Buồm cùng phương pháp học “Learning by doing” hiện đang được sử dụng tại một số trường ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Từ tháng 10/2016, nhóm cũng bắt đầu đưa lên mạng phiên bản điện tử với mong muốn sách được phổ biến rộng rãi hơn, đồng thời được góp ý, sửa chữa, thêm thắt… để trở thành mẫu mực, có thể tái bản dùng lâu dài.

Có thể nói, SGK Cánh Buồm tại thời điểm mới ra đời đã phá vỡ “thế độc quyền” về tư duy SGK của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong suốt nhiều năm, góp phần cổ vũ cho xu hướng “nhiều bộ sách giáo khoa” mà gần đây Chính phủ đã có chủ trương và Bộ Giáo dục và Đào tạo đang triển khai.

Đầu năm 2018, ông đã chuyển giao vai trò tổ chức hoạt động của nhóm Cánh Buồm cho Ban điều hành gồm năm bạn trẻ nhưng vẫn tiếp tục tham gia hoàn thiện các bản thảo sách giáo khoa môn Tiếng Việt và Văn cho bậc trung học phổ thông.

 

Gia đình nhà giáo Phạm Toàn cho biết, lễ viếng và truy điệu ông sẽ diễn ra từ 8h30 - 10h30, Thứ Sáu, ngày 28/6/2019 tại Nhà tang lễ Cầu Giấy (phố Trần Vĩ, Mai Dịch). Lễ hỏa táng diễn ra cùng ngày tại Đài hoá thân Hoàn Vũ (Văn Điển), sau đó ông sẽ yên nghỉ tại quê nhà, thôn Hội Phụ, xã Đông Hội, Đông Anh, Hà Nội. Gia đình ông xin không nhận vòng hoa và tiền phúng viếng.

 

Thái Thanh

 

======================================

 

https://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%E1%BA%A1m_To%C3%A0n   

Phạm Toàn – Wikipedia tiếng Việt

 Phạm Toàn (1932 – 26 tháng 6 năm 2019) là một nhà giáo, nhà văn và dịch giả người Việt Nam.. ... Ông được biết tới nhiều là nhờ những hoạt động chính trị.

 

Nhà giáo Phạm Toàn - Cánh Buồm

 Dec 27, 2021 — N. hà giáo Phạm Toàn (1/7/1932-26/6/2019), người sáng lập của nhóm Cánh Buồm quê ở thôn Hội Phụ, xã Đông Hội, huyện Đông Anh, ngoại thành Hà ...

 

 

https://giaoduc.net.vn/giao-duc-24h/nha-giao-pham-toan-qua-doi-post199788.gd   

Nhà giáo Phạm Toàn qua đời

 Jun 26, 2019 — Sinh thời, nhà giáo Phạm Toàn là người đắm đuối với giáo dục, yêu trẻ em và hiểu trẻ em. Năm 1968 ông rời Hà Nội lên tỉnh Hà Tuyên (nay là Hà ...