Phong
tỏa kinh tế Nga cách nào?
27/01/2022
https://www.voatiengviet.com/a/phong-toa-kinh-te-nga-cach-nao/6414939.html
https://gdb.voanews.com/6431C9FE-5B86-41D6-AA45-2A2692507B64_w650_r1_s.png
Liên bang Xô Viết
đã đổ sập không phải vì thiếu hỏa tiễn, xe tăng, hay vũ khí hạch tâm; mà chỉ vì
kinh tế suy yếu.
Mỹ và các nước NATO sẽ không gửi quân sang
giúp Ukraine nếu quân Nga tấn công; chỉ gửi tặng vũ khí cho dân Ukraine cầm cự.
Nhưng tất cả đang chuẩn bị những đòn kinh tế. Ông Vladimir Putin biết vậy mà vẫn
tỏ ra coi thường. Nhưng nếu ông tấn công Ukraine, các biện pháp cấm vận mới sẽ
được thi hành triệt để; không biết kinh tế Nga sẽ chịu đựng được bao lâu trước
khi những người chung quanh Putin cũng thấy cuộc phiêu lưu phải chấm dứt.
Ông Vladimir Putin không lo lắng, vì từ năm
2014 Nga đã bắt đầu bị cấm vận mà chưa thấy hậu quả nào đáng sợ. Nga chiếm
Crimea, nhưng đa số dân ở đó gốc Nga. Cho nên phản ứng của các nước khác không
mạnh mẽ. Bán đảo này trước vẫn thuộc đế quốc Nga, được nhường cho Ukraine khi
Liên Xô sụp đổ, để đem về Nga các hỏa tiễn và bom hạch tâm vẫn đặt tại đó.
Những biện pháp phong tỏa từ năm 2015 chỉ nhắm
gây khó khăn khi Nga đi vay nợ bằng Mỹ kim trên thị trường quốc tế. Khối tiền
Nga vay bằng đô la đã giảm bớt một phần ba, từ $733 tỷ đô la năm 2015, năm
ngoái tụt xuống $489 tỷ. Tháng Tư năm 2021, Tổng thống Mỹ Joe Biden cấm các nhà
đầu tư Mỹ mua các trái khoán, thường gọi là OFZ, dùng đồng “rúp” của Nga. Các
nước Tây phương sẽ tung ra những đòn mới nhắm vào các ngân hàng và công ty xuất
cảng của Nga.
Một đòn kinh tế mới được báo trước là, nếu Nga
đánh Ukraine, các ngân hàng Nga sẽ bị cắt ra khỏi hệ thống thanh toán quốc tế
mang tên là SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial
Telecommunication). Hành động này sẽ ảnh hưởng nặng và rộng lớn hơn, cản trở
các công ty Nga khi giao dịch với thế giới bên ngoài.
SWIFT là một tổ chức tư, giống như “hợp tác
xã,” đặt trụ sở tại nước Bỉ (Belgium) cho các ngân hàng quốc tế thanh toán tài
khoản với nhau. Có hơn 11,000 ngân hàng và định chế tài chánh thuộc 200 quốc
gia tham dự vào mạng lưới thanh lý này. Khi quý vị ở Việt Nam dùng ngân phiếu
trả tiền cho một công ty ở Nigeria, họ chỉ nhận đồng mỹ kim. Ngân hàng của quý
vị phải đi qua một ngân hàng Mỹ có giao dịch với ngân hàng của nước Phi Châu
này, qua một “nhà băng” Anh quốc hay Italy vẫn đổi tiền với Nigeria. Các vụ
hoán chuyển này có thể gồm nhiều bước trung gian khác; cuối cùng đều qua hệ thống
SWIFT. Các Ngân Hàng Trung Ương và ngân hàng thương mại đều cần dịch vụ thanh
lý của SWIFT.
Mỹ và Âu châu có thể yêu cầu SWIFT ngưng không
giao dịch với một số, hay tất cả các ngân hàng lớn của Nga. Các công ty xuất cảng
dầu, hơi đốt và quặng mỏ của Nga sẽ gặp khó khăn khi thu tiền bán hàng. Họ sẽ
tìm con đường khác để rút được tiền về, nhưng sẽ chậm chạp và phí tổn tốn kém
hơn.
Nước Iran đã qua kinh nghiệm đó. Tháng Ba năm
2012, do Mỹ yêu cầu, SWIFT ngưng giao dịch với các ngân hàng Iran để tạo áp lực
buộc Iran ngưng chế tạo bom nguyên tử. Sau khi bị cấm vận, số tiền bán dầu lửa
của Iran đã giảm mất một nửa, tiền thu nhờ xuất cảng bớt 30%.
Kinh tế Iran tương đối nhỏ hơn và giao dịch với
bên ngoài ít hơn kinh tế Nga. Năm 2014, sau những phản ứng quốc tế vì cuộc xâm
lăng Crimea, Nga đã chuẩn bị đối phó nếu không được dùng SWIFT. Hệ thống này,
tên là SPFS cũng tạo nơi cho các ngân hàng thanh lý, nhưng không lôi kéo được
các ngân hàng quốc tế. Các ngân hàng Nga cho tới nay cũng mới chỉ đưa 20% các vụ
thanh lý trong nước qua SPFS.
Nhưng sử dụng SWIFT để phong tỏa kinh tế Nga
cũng chỉ có tác dụng giới hạn. Chính ngân hàng các nước như Mỹ và Đức cũng giao
dịch với các ngân hàng Nga qua mạng SWIFT; họ sẽ chịu tốn kém hơn khi phải đi
qua ngả khác. Ngoại thương của Nga sẽ bị đình trệ một phần nhưng không hoàn
toàn suy sụp.
Vì thế, sau khi cắt Nga ra khỏi SWIFT, Mỹ, Anh
và các nước Âu châu sẽ phải đánh trực tiếp bằng các món võ tài chánh khác. Họ sẽ
chặn không cho các ngân hàng Nga đổi đồng “rúp” lấy mỹ kim, như Tòa Bạch Ốc đã
đe dọa.
Nga đang cung cấp dầu và khí đốt cho Âu châu,
đó là một món thu lợi lớn, đồng thời khiến các nước Tây Âu lệ thuộc vào nguồn
cung cấp của Nga. Nước Đức mua dầu lửa và khí đốt từ Nga chuyển qua Ukraine, và
sắp hoàn thành đường ống dẫn dầu Nord Stream 2, nằm bên ngoài Ukraine. Điều đó
giải thích một phần thái độ dè dặt của Đức trong cuộc đối đầu với ông Putin. Đức
không gửi vũ khí qua giúp Ukraine, mà chỉ gửi tặng quân trang! Nhưng chính phủ
Đức vẫn cho biết nếu Nga xâm lăng Ukraine thì họ sẽ ngưng ngay việc xây dựng đường
ống Nord Stream 2. Chính phủ Mỹ đang khuyến khích các quốc gia khác chuyển dầu
khí cho Âu châu, kể cả Qatar, một nước dầu lửa ở Trung Đông.
Nhưng cấm vận kinh tế và tài chánh chỉ là một
phần trong kế hoạch trừng phạt nếu quân Nga đánh Ukraine. Quốc hội Mỹ và Tòa Bạch
Ốc đang chuẩn bị một món võ khác, nhắm vào công nghiệp điện tử tin học, mà nước
Mỹ cũng đang sử dụng với Trung Cộng.
Chính phủ Mỹ đã cấm không được bán cho Trung
Quốc các chất bán dẫn loại mới nhất, từ 9 nano-mét trở xuống (nano-mét bằng một
phần tỷ của một mét). Công ty Huawei không thể hoạt động mạnh như trước cũng vì
lệnh cấm bán “chíp” này. Công ty Hòa Lan cung cấp máy móc, thiết bị tinh vi nhất
để chế tạo chíp cũng không được phép bán cho Trung Quốc. Trung Cộng sẽ không thể
đuổi kịp công nghiệp làm chíp ở Nam Hàn, Đài Loan, Mỹ, Nhật Bản.
Tổng thống Mỹ đã báo cho các công ty kỹ thuật
tin học và điện tử Mỹ chuẩn bị khi có các biện pháp cấm vận mới đối với Nga, nếu
Ukraine bị xâm lăng. Vì công nghiệp điện tử ở Nga còn rất thô sơ nên không phải
chỉ các loại chíp và thiết bị tối tân mới bị ngăn chặn. Chính phủ sẽ cấm bán
cho Nga tất cả các hàng hóa, dụng cụ điện tử, không những từ nước Mỹ mà cả từ
các công ty thuộc các nước khác. Mạng lưới cấm vận có thể mở rộng như vậy vì
các hoạt động sản xuất đồ điện tử và tin học đều phải sử dụng các sáng chế, kỹ
thuật từ nhiều quốc gia. Một món hàng sản xuất ở Romania hay Thái Lan chỉ cần
chứa một bộ phận do các công ty Mỹ làm, hoặc sử dụng một bằng sáng chế của công
dân Mỹ, đều có thể bị cấm.
Phong tỏa tài chánh, kinh tế, và kỹ thuật đã
được sử dụng trong cuộc chiến tranh lạnh thế kỷ trước. Khoa học Liên Xô có thể
rất tiến bộ nhưng các kỹ thuật sản xuất thì chậm lụt, đi sau các nước tư bản cả
một thế hệ, khiến kinh tế suy sụp.
Liên Xô ngày xưa tách biệt hẳn với các nước tư
bản. Dân chúng chịu cơ cực được cả đời vì họ không biết bên ngoài loài người đã
tiến bộ như thế nào. Nước Nga bây giờ giao thương với cả thế giới. Mỹ và các nước
Tây phương có thể cắt đứt các sợi dây nối nước Nga với mạng lưới kinh tế toàn cầu,
và sẽ thắt chặt dần dần cho đến khi dân Nga thấm mệt. Chính những người đang hưởng
lợi trong chế độ của Vladimir Putin sẽ thấy phải thay đổi.
Các biện pháp kinh tế sẽ chỉ gây ảnh hưởng từ
từ, không phải một đòn chí tử. Nhưng chúng ta biết rằng Liên bang Xô Viết đã đổ
sập không phải vì thiếu hỏa tiễn, xe tăng, hay vũ khí hạch tâm; mà chỉ vì kinh
tế suy yếu.
-----------------
Liên quan
Bài
học Lithuania với Trung Cộng
Tập
Cận Bình phải học làm chíp
No comments:
Post a Comment