JWST
đưa nhân loại đến gần hơn với thuở "Bình minh của Vũ trụ’’
Trọng
Thành -
RFI
Đăng ngày: 25/12/2021 - 15:46
« Cỗ máy đi ngược thời gian » JWST vừa được
tên lửa đẩy Ariane 5 của Pháp đưa thành công lên quỹ đạo. Tên lửa được phóng
vào lúc 12h30 giờ quốc tế hôm nay, 25/12/2021, từ sân bay vũ trụ Guyana, Nam Mỹ. JWST
là một kính viễn vọng tối tân nhất cho đến nay.
Ảnh chụp màn hình của
trang web NasaTV cho thấy hình ảnh mô phỏng 3D của tên lửa Ariane mang theo
kính viễn vọng James Webb, hơn một phút sau khi phóng ngày 25/12/2021. ©
Nasa screengrab
« Cỗ máy đi ngược thời gian » mang
tên James Webb (cựu lãnh đạo NASA) (viết tắt là JWST), trị giá 9 tỉ đô la, là sản
phẩm hợp tác Mỹ, Châu Âu, Canada, được chế tạo trong vòng 30 năm. Kính thiên
văn nặng hơn 6 tấn này, dài 12 mét, với nhiều công nghệ tinh vi, được nhiều người
coi như « cỗ máy mà nhân loại chưa từng chế ra ».
Với kính quan sát bề rộng 6,5 mét, gấp hơn hai
lần so với Hubble, kính thiên văn lớn nhất được đưa lên vũ trụ cho đến nay,
kính viễn vọng JWST có thể nhận dạng được những thiên hà đầu tiên, cũng như bầu
khí quyển của các hành tinh xa xôi, có khả năng có sự sống.
Reuters cho biết JWST mạnh gấp 100 lần so
với Hubble. Khác với Hubble (quan sát với ánh sáng thường), JWST quan sát
bằng tia hồng ngoại.
Để
bảo đảm chất lượng hình ảnh, kính viễn vọng khổng lồ sẽ được đưa đến khu vực
cách Trái đất 1,5 triệu km, tức gấp bốn lần khoảng
cách từ Trái đất đến Mặt trăng. Ở vị trí cách xa hơn nhiều với Mặt trời so với
Hubble, chỉ cách Trái đất 600 km. Nhiệt độ càng lạnh và càng xa ánh sáng, kính
sẽ càng hoạt động tốt hơn. Đích đến của JWST là nơi nhiệt độ ở vào khoảng
-233 độ C.
29
ngày nữa kính viễn vọng James Webb sẽ đến đích. Những hình ảnh đầu tiên do JWST
thực hiện sẽ đến với công chúng trong sáu tháng.
300 triệu năm xa
hơn Hubble
JWBB muốn đi xa hơn Hubble. Nhiệm vụ của
« cỗ máy đi ngược thời gian » này của NASA là truy tìm những dấu
tích sớm nhất ở giai đoạn « bình minh » của vũ trụ khoảng 100
triệu năm sau vụ nổ Big Bang, cách nay khoảng 13,7 tỉ năm. Tức xa hơn khoảng
300 triệu năm so với khả năng quan sát của kính Hubble.
Kính thiên văn Hubble đã làm nên một cuộc
« cách mạng » trong hiểu biết của con người về vũ trụ, đặc biệt
với việc phát hiện ra nhiều hố đen, đã được thiên tài Einstein mô tả kỹ trong
các lý thuyết về vũ trụ của ông. Năm 2017, với Hubble, các nhà thiên văn đã
phát hiện được hố đen ra đời « chỉ » 690 triệu năm sau vụ nổ lớn
Big Bang, vào lúc vũ trụ của chúng ta « còn trẻ ». Quan sát của
Hubble đã đảo lộn một số lý thuyết đã có về giai đoạn vũ trụ ra đời.
.
===========================================
.
NASA
phóng kính viễn vọng James Webb vào vũ trụ
26/12/2021
https://gdb.voanews.com/F14AB0A1-4F43-4332-8998-57FFB203EDF1_w1023_r1_s.jpg
Kính viễn vọng
không gian James Webb của NASA được phóng từ lãnh thổ Guiana thuộc Pháp
Kính viễn vọng không gian James Webb của NASA,
được chế tạo để thế giới có cái nhìn đầu tiên về vũ trụ vào lúc các thiên hà sớm
nhất hình thành, đã được phóng bằng tên lửa vào sáng sớm 25/12 từ bờ biển đông
bắc Nam Mỹ, mở ra kỷ nguyên thiên văn học mới.
Kính viễn vọng hồng ngoại mang tính cách mạng
trị giá 9 tỷ đô la này là đài quan sát khoa học không gian đầu tiên của thập
niên kế tiếp, được đưa lên không trung trong khoang hàng hóa của tên lửa Ariane
5 được phóng đi vào khoảng 7:20 sáng từ bệ phóng của Cơ quan Vũ trụ châu Âu
(ESA) ở lãnh thổ Guiana thuộc Pháp.
Vụ phóng vào ngày Giáng sinh không hề có sơ suất
này, với màn đếm ngược bằng tiếng Pháp, được phát trực tiếp trên webcast chung
của NASA với ESA. Vụ phóng này đã đóng lại một dự án được hình thành trong nhiều
thập kỷ và đạt kết quả sau nhiều năm trì hoãn liên tục và chi phí đội lên.
“Từ một khu rừng mưa nhiệt đới đến rìa thời
gian, James Webb bắt đầu hành trình tìm lại sự ra đời của vũ trụ,” bình luận
viên NASA nói khi thiết bị phóng hai tầng, được trang bị tên lửa đẩy đôi, gầm
rú từ bệ phóng bay lên bầu trời nhiều mây.
Sau 27 phút, trong chuyến đi siêu thanh vào
không gian, thiết bị nặng 14.000 pound đã được đẩy ra từ tầng trên của tên lửa
do Pháp chế tạo cách Trái đất khoảng 865 dặm, và sẽ dần dần mở rộng đến gần bằng
kích thước một sân tennis trong 13 ngày tới khi nó tự bay về phía trước.
Hình ảnh trực tiếp do một máy quay gắn trên tầng
trên của tên lửa ghi lại cho thấy kính viễn vọng Webb lướt đi nhẹ nhàng sau khi
được tách ra khỏi tầng trên của tên lửa, khiến các kỹ sư vui mừng hò reo và vỗ
tay tại trung tâm điều khiển.
Một lúc sau đó khi các tấm năng lượng mặt trời
của Webb được mở ra, các kiểm soát viên chuyến bay xác nhận rằng nguồn cung
năng lượng của nó đã hoạt động.
Lướt qua không gian thêm hai tuần nữa, kính viễn
vọng Webb sẽ đến đích trong quỹ đạo Mặt trời cách Trái đất 1 triệu dặm – xa hơn
Mặt trăng khoảng bốn lần.
Và quỹ đạo đặc biệt của Webb sẽ giữ cho nó luôn gắn kết với Trái đất khi hành
tinh chúng ta và kính viễn vọng song song quay quanh mặt trời.
Để so sánh, kính viễn vọng đi trước Webb có tuổi
đời 30, Kính viễn vọng Hubble Space, quay quanh Trái đất từ khoảng cách
340 dặm, vào ra bóng của Trái đất cứ mỗi 90 phút.
Được đặt theo tên người giám sát NASA trong hầu
hết giai đoạn cơ quan này hình thành vào những năm 1960, kính viễn vọng Webb có
độ nhạy cảm hơn Hubble khoảng 100 lần và dự kiến sẽ thay đổi hiểu biết của các
nhà khoa học về vũ trụ và vị trí của chúng ta trong vũ trụ.
Webb chủ yếu sẽ nhìn thấy vũ trụ trong quang
phổ hồng ngoại, giúp nó nhìn qua các đám mây khí và bụi nơi các ngôi sao ra đời,
trong khi Hubble hoạt động chủ yếu ở bước sóng quang học và tia cực tím.
Gương chính của kính viễn vọng mới - bao gồm
18 cấu phần hình lục giác làm từ kim loại beryllium phủ vàng - cũng có diện
tích thu thập ánh sáng lớn hơn nhiều, cho phép nó quan sát các vật thể ở khoảng
cách xa hơn, do đó có thể quay ngược thời gian lại xa hơn so với Hubble hay bất
kỳ kính viễn vọng nào khác.
Điều này, các nhà thiên văn học nói, sẽ cho
chúng ta thấy sơ qua về hình ảnh vũ trụ mà chúng ta chưa từng thấy trước đây -
có niên đại chỉ 100 triệu năm sau Vụ nổ lớn, điểm nổ lý thuyết vốn khởi động sự
giãn nở của vũ trụ quan sát được vào khoảng 13,8 tỷ năm trước.
Kính viễn vọng này là sự hợp tác quốc tế do
NASA dẫn đầu hợp tác với các cơ quan vũ trụ châu Âu và Canada. Northrop Grumman
Corp là nhà thầu chính. Phương tiện phóng Arianespace là đóng góp của châu Âu.
Webb được chế tạo với chi phí 8,8 tỷ đô la, với
chi phí vận hành dự kiến sẽ nâng tổng giá trị của nó lên khoảng 9,66 tỷ đô la,
cao hơn nhiều so với dự tính khi NASA trước đó đặt mục tiêu phóng vào năm 2011.
No comments:
Post a Comment