Tuesday, November 27, 2018

GIỚI KHOA HỌC LÊN ÁN THÍ NGHIỆM TẠO RA EM BÉ BIẾN ĐỔI GIEN TẠI TRUNG QUỐC (RFI | BBC)




Đăng ngày 27-11-2018

Vụ một nhà khoa học Trung Quốc tuyên bố đã tạo ra được 2 em bé chỉnh sửa gien đầu tiên trên thế giới đã bị các nhà khoa học ngay tại Trung Quốc và trên thế giới đồng loạt lên án, xem đây là một hành động « trái với đạo lý » và « nguy hiểm ».

Nhà khoa học Trung Quốc Hạ Kiến Khuê (He Jiankui), đang giới thiệu cuốn sách của ông, tựa "Gien của con người", Thẩm Quyến, Quảng Đông, ngày 04/08/2016. REUTERS

Hôm qua, 26/11/2018, trên mạng Youtube, bác sĩ Hạ Kiến Khuê ( He Jiankui ), giáo sư của Đại học Khoa học và Công nghệ Phương Nam, thành phố Thẩm Quyến, thông báo là cách đây vài tuần, 2 em bé song sinh có gien được chỉnh sửa để miễn nhiễm virus SIDA đã chào đời. Ông nói thêm rằng bố của 2 em bé này là một người bị nhiễm HIV. Các nhà khoa học Trung Quốc đặt tên cho 2 bé gái được chỉnh sửa gien là “Lulu" và "Nana”.

Giáo sư Hạ Kiến Khuê cho biết ông đã sử dụng kỹ thuật CRISPR-Cas9, còn gọi là kỹ thuật «  cắt dán gien », cụ thể là cắt bỏ và thay thế một phần bộ gien, giống như ta sửa lỗi đánh máy trên máy vi tính. « Lulu » và « Nana » được sinh ra bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm từ một phôi đã được chỉnh sửa gien trước khi được cấy vào tử cung của người mẹ.

Thật ra thì kỹ thuật CRISPR-Cas9 đã có từ lâu, nhưng cho tới nay, chưa một nhà khoa học nào dám sử dụng trên con người, vì không ai có thể dự đoán được tác động của việc chỉnh sửa gien như vậy.

Hiện giờ chưa có nguồn tin độc lập nào xác nhận thông báo nói trên, vì kết quả thí nghiệm của nhóm giáo sư Hạ Kiến Khuê chưa được đăng trên một tạp chí khoa học nào. Thực hư thế nào chưa biết, nhưng thông báo của Hạ Kiến Khuê đã gây phản ứng mạnh từ giới khoa học tại Trung Quốc, kể cả từ những đồng nghiệp của vị giáo sư này trong Đại học Khoa học và Công nghệ Phương Nam.

Từ Bắc Kinh, thông tín viên Stéphane Lagarde gởi về bài tường trình:

« Chính Hội nghiên cứu sinh học tế bào Trung Quốc là tổ chức đầu tiên lên tiếng. Trong một thông báo với những lời lẽ nghiêm khắc, hiệp hội đặt trụ sở tại Thượng Hải cho rằng cuộc thí nghiệm này là trái với các chuẩn mực đạo đức, là một hành động cá nhân nguy hiểm, giống như là vượt qua một đường dây điện cao thế. Họ yêu cầu phải trừng phạt tác giả cuộc thí nghiệm này.

Giới học giả cũng có phản ứng tương tự. Trong một bức thư ngỏ công bố hôm qua, hàng trăm nhà nghiên cứu đã lên án một dự án hoàn toàn không tuân thủ các nguyên tắc của đạo lý y sinh học và xem hành vi của bác sĩ Hạ Kiến Khuê là điên rồ.

Nhà sinh học của Đại học Khoa học và Công nghệ Phương Nam, thành phố Thẩm Quyến dường như cũng đã bị chính phòng thí nghiệm của ông bỏ rơi. Cựu giám đốc bệnh viện tư Harmonicare, nơi mà Hạ Kiến Khuê làm nghiên cứu, khẳng định là ông không hề ký giấy cho phép cuộc thí nghiệm.

Vụ này cũng đã bị công luận Trung Quốc lên án. Sau khi hoan nghênh một bước tiến quan trọng của nền khoa học Trung Quốc, các mạng xã hội hôm nay đã thay đổi thái độ hoàn toàn. Nhiều cư dân mạng bày tỏ quan ngại cho tình trạng sức khỏe của « Lulu » và « Nana », hai em bé song sinh mà bác sĩ Hạ Kiến Khuê đã chỉnh sửa gien để, theo ông, giúp cho hai bé này được miễn nhiễm suốt đời với virus HIV. »

Giới khoa học quốc tế cũng lên án mạnh mẽ hành động của giáo sư Hạ Kiến Khuê. Tiến sĩ Sarah Chan, thuộc đại học Edimbourg, được hãng tin AFP trích dẫn hôm nay, cho rằng thí nghiệm này gây ra « những quan ngại nghiêm trọng về đạo lý ». Theo bà, việc giáo sư Hạ Kiến Khuê dường như cố tình thông báo kết quả thí nghiệm để gây ra tranh cãi là một hành động « vô trách nhiệm ».

Hơn nữa, theo lời giáo sư Dusko Ilic, một nhà nghiên cứu thuộc đại học King’s College, Luân Đôn, thí nghiệm của Hạ Kiến Khuê là hoàn toàn « vô ích », bởi vì khi một người nhiễm HIV mà được điều trị đúng cách thì nguy cơ lây nhiễm cho em bé hầu như không có. Mặt khác, khả năng miễn nhiễm HIV nhờ chỉnh sửa gien « dường như không phải tuyệt đối ».

----------------------------

CÙNG CHỦ ĐỀ
Michelle Roberts
Phóng viên y tế, BBC News online
27 tháng 11 2018

Tuyên bố của một khoa học gia Trung Quốc theo đó nói ông đã giúp tạo ra được những em bé được chỉnh sửa gene đầu tiên trên thế giới đã vấp phải những nghi ngờ to lớn.

Ông Hà Kiến Khuê (He Jiankui) nói hai bé gái sinh đôi, chào đời cách đây vài tuần, có bộ DNA được chỉnh sửa từ khi còn trong giai đoạn phôi thai nhằm giúp các bé khỏi lây nhiễm HIV.
Tuyên bố của ông, được hãng AP ghi hình, chưa được xác minh và đã khiến các khoa học gia khác tức giận. Họ gọi ý tưởng của ông là hoàn toàn sai trái.
Việc chỉnh sửa trên bị cấm ở hầu hết các nước.

Những thế hệ tương lai
Chỉnh sửa gene có thể hữu ích trong việc giúp tránh những bệnh di truyền thông qua việc loại bỏ hoặc thay đổi các đoạn mã code xấu trong phôi thai.
Nhưng các chuyên gia lo rằng việc đụng chạm vào gene của phôi thai có thể gây hại không chỉ cho một cá nhân đơn lẻ đó mà còn cho các những thế hệ trong tương lai, những người sẽ thừa hưởng các chỉnh sửa đó.
Nhiều quốc gia, trong đó có Anh, đã ra luật cấm việc sử dụng hình thức chỉnh sửa gene của phôi thai trong quá trình hỗ trợ sinh sản ở người.
Các khoa học gia có thể tiến hành nghiên cứu về chỉnh sửa gene đối với các phôi thai thụ tinh ống nghiệm đã bị loại bỏ, với điều kiện các phôi thai phải được hủy bỏ ngay lập tức sau đó và không được dùng để tạo ra em bé.

'Những đứa trẻ được thiết kế'
Nhưng ông Hà Kiến Khuê, người tốt nghiệp trường Stanford, Hoa Kỳ, và làm việc tại một phòng thí nghiệm ở thành phố Thâm Quyến, miền nam Trung Quốc, nói rằng ông đã dùng các công cụ chỉnh sửa gene để cho ra đời một cặp sinh đôi hai bé gái, được gọi là "Lulu" và "Nana".
Trong một đoạn video, ông nói ông đã loại bỏ một gene có tên là CCR5 để khiến hai bé gái có thể kháng lại HIV nếu các em có lúc nào phải tiếp xúc với virus này.
Ông nói việc này là nhằm tạo ra những đứa trẻ không phải chịu bệnh này, thay vì tạo ra những đứa trẻ được thiết kế để mang màu mắt ưa thích hoặc có chỉ số IQ cao.

"Tôi hiểu rằng công việc tôi làm sẽ gây tranh cãi - nhưng tôi tin rằng các gia đình cần đến công nghệ này và tôi sẵn sàng chấp nhận chỉ trích," ông nói trong đoạn video.

'Có khả năng chữa trị cao'
Tuy nhiên, một số tổ chức, trong đó có một bệnh viện, có liên hệ với tuyên bố này đã lên tiếng bác bỏ việc họ có tham gia thực hiện.

Đại học Khoa học và Công nghệ Nam Phương tại Thâm Quyến nói họ không hề biết gì về dự án nghiên cứu này và nay sẽ tiến hành điều tra.
Các khoa học gia khác nói nếu như nội dung các báo cáo là chính xác thì Giáo sư Hà đã đi quá xa, đã thử nghiệm trên phôi thai khỏe mạnh trong lúc không có lý do thỏa đáng để biện minh cho việc đó.

Robert Winston, giáo sư danh dự tại khoa Nghiên cứu về Sinh sản và là giáo sư Khoa học Xã hội tại Đại học Imperial College London, nói: "Nếu đây là báo cáo giả, thì đó là hành vi sai trái về khoa học và là hành vi cực kỳ vô trách nhiệm."
"Nếu là thật, thì cũng là hành vi sai trái về khoa học."

Tiến sỹ Dusko Ilic, một chuyên gia về khoa học tế bào gốc tại Đại học King's College London, nói: "Nếu cho rằng làm chuyện này là đạo đức thì cách hiểu của họ về đạo đức là vô cùng khác với cách hiểu trên thế giới."

Giáo sư Julian Savulescu, chuyên gia về đạo đức tại Đại học Oxford, nói: "Nếu là thật thì thử nghiệm này là hoàn toàn sai trái. Phôi thai hoàn toàn khỏe mạnh, không có bệnh gì."

Các khoa học gia nói việc chỉnh sửa gene trẻ em có thể sẽ đến một ngày trở thành việc thỏa đáng, có thể làm đươc, nhưng trước khi điều đó xảy ra thì cần phải có thêm các biện pháp kiểm tra, nghiên cứu.

Tiến sỹ Yalda Jamshidi, chuyên gia về gene ở người tại St George's, Đại học London, nói: "Chúng ta chưa nắm được mấy thông tin về các tác động dài hạn, và hầu hết mọi người sẽ đồng ý rằng việc thử nghiệm ở người chỉ để nhằm tìm nâng cao kiến thức trong lúc đó là việc có thể tránh được là chuyện vô đạo đức, không thể chấp nhận được."







No comments:

Post a Comment