Monday, September 3, 2018

JOHN McCAIN ĐÃ NÓI CHO CHÚNG TA BIẾT NHỮNG GÌ VỀ TRA TẤN (Matt Welch - New York Times)




Matt Welch  -  New York Times
Mai Hưng  dịch  (VNTB)

“Đây là một cuộc tranh luận đạo đức. Đó là về vấn đề chúng ta là ai” (“This is a moral debate. It is about who we are”.)

Đó không phải là thượng nghị sĩ – tù nhân chiến tranh (POW) Jeremiah Denton dũng cảm kiên cường, người đầu tiên phát tín hiệu cho tình báo quân sự Mỹ - bằng cách nhấp nháy các chữ cái “T-O-R-T-U-R-E” trong bộ tín hiệu Morse trong một video tuyên truyền (của Bắc Việt) - rằng các tù nhân chiến tranh ở miền Bắc Việt Nam đang bị đối xử trong sự vi phạm thô bạo Công ước Geneva về tù nhân chiến tranh. (Jeremiah Denton, 1924 – 2014, Thượng nghị sỹ Mỹ, đại diện cho bang Alabama từ năm 1981 – 1987. Cấp hàm cao nhất: Chuẩn đô đốc Hải quân Mỹ. Vốn là phi công của Hải quân Mỹ, bị bắn rơi tại Bắc Việt Nam ngày 18 tháng Bảy, 1965. Ngồi tù tại Hilton Hà Nội đến 1973. – Người dịch). Mà đó chính là John McCain (1936 - 2018) – người mà đã lạnh lùng mang sự ngược đãi đó vào từng phòng khách của các gia đình Hoa Kỳ, thông qua một cuộc phỏng vấn trên giường bệnh đầy đau đớn được phát sóng bởi (hãng truyền hình) CBS News vào mùa thu năm 1967.

John McCain tại một bệnh viện ở Hà nội, Bắc Việt, 1967. Ảnh: Agence France-Presse — Getty Images

Đôi mắt kinh hoàng nhướng cao như vượt ra khỏi đầu, Thiếu tá McCain (cấp bậc lúc bị bắn rơi) nói năng một cách chật vật, trong một sự đau đớn rõ ràng về thể chất, trong lúc cố gắng vật lộn để giữ cho đôi môi của mình khỏi bị run rẩy. “Tôi chỉ muốn nói với vợ tôi”, cuối cùng ông nói, hầu như cố giữ cho câu nói được liền lạc, “Tôi rồi sẽ ổn”. Lời báo trước không truyền được cảm hứng cho sự tự tin.

Ngài McCain, người mà vừa mới qua đời ngày thứ Bảy, 25 tháng Tám, 2018, ở tuổi 81, đã dành cả hơn nửa thế kỷ để cố gắng nói với chúng ta về sự tra tấn - rằng nó tạo ra những tin tức tình báo sai lạc, rằng “tất cả mọi người đều có điểm bị gục ngã”, rằng các nhân viên quân sự có được niềm tự hào đầy động lực từ nước Mỹ có các tiêu chuẩn đạo đức cao hơn hẳn so với các đối thủ mất phẩm cách của nó (của các đối thủ của nước Mỹ). “Sự kháng cự cuối cùng của bạn”, như ông viết trong cuốn sách mới nhất của ông, cuốn “Những đợt sóng không ngừng nghỉ” (“The Restless Wave”), như thường lệ, được viết với Mark Salter, “sự kháng cự mà bạn chịu đựng, sự kháng cự mà đã khiến cho nạn nhân (của sự tra tấn) trở thành ngạo nghễ trước kẻ tra tấn, là niềm tin rằng các tâm thế đã được đảo ngược, bạn sẽ không đối xử với họ như họ đã đối xử với bạn”.

Bài học đó đang mờ nhạt dần kể từ năm 2018, khi không được quan tâm cả bởi một tổng thống tin rằng sự tra tấn “đang vận hành hoàn hảo”, và bởi phạm vi phản kháng của những cựu quan chức an ninh quốc gia mà sự trơ trẽn của họ đã dối trá về thực tế (tra tấn) này vẫn chưa dẫn tới một sự giảm bớt đáng chú ý nào cả trong những cuốn sách được bán hoặc cả trong những hợp đồng truyền hình cáp.

Khi Osama bin Laden “rốt cuộc cũng đã nhận được cái số kiếp mà hắn ta xứng đáng nhận được, những kẻ xin lỗi (vì đã thực hiện hành vi) tra tấn đã xuất hiện nhan nhản trong các chương trình truyền hình cáp và trên báo chí khi cho rằng bin Laden sẽ không được tìm thấy nếu không có những thông tin tình báo thu được thông qua việc sử dụng các kỹ thuật thẩm vấn nâng cao (EIT = Enhanced Interrogation Technique”, Ngài McCain đã càu nhàu như vậy trong cuốn “Những đợt sóng không ngừng nghỉ”. “Trong thực tế, phần lớn các khẳng định của CIA rằng những việc thẩm vấn bằng bạo lực (tra tấn) những người bị bắt giữ đã dẫn đến những manh mối quan trọng để giúp xác định nơi lẩn trốn của Bin Laden đã bị phóng đại, đã gây hiểu nhầm, và trong một số trường hợp, là hoàn toàn nhảm nhí”.

Với uy tín lớn lao của mình, Ngài McCain đã không chỉ đưa ra những lời chỉ trích này đối với sự nhận thức muộn mằn chậm trễ tới bảy năm, mà ngay cả trong thời gian thực tế, khi người Mỹ vẫn còn ngất ngây với vụ đột kích tiêu diệt tên trùm khủng bố Bin Laden vốn được chờ đợi từ lâu. “Rốt cuộc, điều này còn lớn lao hơn cả một cuộc tranh luận về những lợi lộc (vì đã trừ khử được tên trùm khủng bố)”, ông viết vào thời điểm đó trên tờ Washington Post. “Đây là một cuộc tranh luận đạo đức. Đó là về vấn đề chúng ta là ai”.

Phần lớn những gì chúng ta biết về việc sử dụng tra tấn sau sự kiện ngày 11 tháng Chín của đất nước (Hoa Kỳ) là nhờ vào bản Báo cáo tình báo dài 6.000 trang của Ủy ban chọn lọc Thượng viện trong năm 2014 về Chương trình giam giữ và thẩm vấn của C.I.A. Tài liệu đó, trong đó chỉ có một bản tóm tắt dài 525 trang được công bố, đã chi tiết hóa không chỉ mức độ gây tổn thương tâm thần của các biện pháp tra tấn tàn bạo mà còn chi tiết hóa sự thờ ơ quan liêu đối với hành vi tra tấn đối với những con người vô tội, và nỗ lực phối hợp ở cấp độ tình báo cao cấp nhất để lừa dối về những hành vi sai trái của họ đối với báo chí và thậm chí cả đối với tổng thống.

Chỉ có một thành viên của đảng Cộng hòa tại ủy ban trên, bà Susan Collins – đại diện của bang Maine, là đã bỏ phiếu tán thành nó; những người còn lại đã công bố một bản báo cáo khiêm tốn về những kết luận của nó (ủy ban này). Ngài McCain là một tiếng nói cô đơn trong việc đảng Cộng hòa đánh giá cao hành động này. “Bản báo cáo này củng cố tinh thần tự quản và cuối cùng, tôi tin rằng, nó cũng củng cố an ninh và tầm vóc của nước Mỹ trên thế giới”, ông đã nói như vậy tại đại sảnh Thượng viện Mỹ. Cuộc điều tra, như ông đã viết trong cuốn sách của mình, “được tiến hành một cách chuyên nghiệp như bất kỳ một cuộc điều tra nào mà tôi đã từng quan sát bởi một ủy ban của quốc hội”.

Còn đối với bộ phận mất phẩm chất ở phía chóp bu của cộng đồng tình báo thì sao? Trong cuốn sách gần đây của mình, Ngài McCain đã cho thấy một thái độ khinh thường đối với hàng loạt các cựu giám đốc C.I.A. - những người mà vào những ngày này có thể đang hết sức phẫn nộ đối với sự thiếu tin cậy của Tổng thống Trump (đối với cộng đồng tình báo Mỹ). “George Tenet, Porter Goss và Michael Hayden đã lừa dối Nhà Trắng, Quốc hội và giám đốc tình báo quốc gia về hiệu quả của chương trình này”, ông viết. Họ “dối trá về giá trị của những thông tin tình báo thu thập được từ những người bị giam giữ bị lạm dụng (bị tra tấn)”.

Những ủng hộ viên của đảng Cộng hòa mà nay quay sang đối nghịch với Tổng thống Trump ngày nay thường xuyên gặp phải những lời chỉ trích rằng họ đã không phản đối một cách tương xứng đối với các chính sách hoặc các nhân sự của tổng thống. Nhưng một trong những hành động cuối cùng của Ngài McCain trong tư cách là một thượng nghị sĩ là đã thúc giục các đồng nghiệp của ông bỏ phiếu chống lại việc đề cử (bà) Gina Haspel làm giám đốc C.I.A. Vai trò của bà này trong “việc giám sát việc sử dụng tra tấn của người Mỹ là gây lo ngại”, ông viết từ giường bệnh của mình tại bang Arizona. “Việc bà ấy (Gina Haspel) từ chối thừa nhận sự vô đạo đức của việc tra tấn không cho phép có đủ tiêu chuẩn (để bổ nhiệm bà ấy)”.

Cuối cùng chỉ có hai thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa - đồng nghiệp bang Arizona của Ngài McCain là Ngài Jeff Flake, và một nhân vật đối kháng của Ngài McCain là Ngài Rand Paul - đại diện bang Kentucky - là đã nhìn nhận rằng lý lẽ (của Ngài McCain) là có sức thuyết phục. Câu chuyện chống tra tấn đã quá cũ.

Có một chút an ủi, nhẹ nhõm trong việc này nhờ có được một lý do may mắn: Tổng thống Barack Obama đã cấm tra tấn ngay khi nhậm chức; Quốc hội - dưới sự lãnh đạo của ông McCain - đã ra luật loại bỏ thực tế tra tấn vào năm 2015; và Tòa án tối cao đã mở rộng ít nhất một số sự bảo vệ tư pháp đối với những người bị tạm giam, tạm giữ tại Vịnh Guantánamo.

Tuy nhiên, vị tổng thống thứ 44 của Hoa Kỳ đã không chấm dứt một thực tế gây tranh cãi của Washington về việc bí mật vận chuyển các nghi phạm khủng bố sang các nước thứ ba, và “cuộc chiến tranh bẩn thỉu” của Mỹ (trong cụm từ đầy gợi cảm của nhà báo Jeremy Scahill) vẫn được tiến hành từ thời George W. Bush cho tới thời Obama và rồi tới thời của Trump.

Nếu chúng ta đã học được một điều nào đó về bản chất của chính quyền trong suốt chiều dài của cuộc đời của John McCain, thì đó là khả năng hành xử không thể giải thích được. Chừng nào mà người dân Mỹ còn thờ ơ, vô cảm trước sự vô đạo đức của việc bắt những con người vô phương tự vệ phải chịu đựng những sự tàn ác có chủ ý, và chừng nào mà chính phủ của họ vẫn còn có thể vận hành một cách không bị trừng phạt, thì bài học tốt nhất Ngài McCain sẽ vẫn cần phải tiếp tục học lại.

*
Tác giả bài báo: Matt Welch – biên tập viên tự do của (tạp chí) Lý trí (Reason) cũng đồng thời là tác giả của cuốn sách “McCain: Huyền thoại về một con người độc lập”.

--------------------
Nguồn :
By Matt Welch  -  New York Times
Aug. 27, 2018







No comments:

Post a Comment