Tú Anh – RFI
Đăng
ngày 10-08-2018
Bàn cờ chính trị tại Irak bị đảo lộn.
Vào lúc Washington và Teheran nỗ lực tranh giành ảnh hưởng, chiến thắng của «
Tiến bước » một liên minh tôn giáo-thế tục do giáo sĩ tự phong Moqtada Sadr
lãnh đạo, có thể cản trở mọi toan tính sử dụng Irak như bàn đạp củng cố thế lực
tại Trung Đông của Mỹ lẫn Iran.
Lãnh đạo hệ phái Shia Irak Moqtada
al-Sadr (T) và thủ tướng Irak Haider al-Abadi, trong cuộc họp báo tai Najaf,
ngày 23/06/2018.REUTERS/Alaa al-Marjani
Cho
dù Mỹ và Iran tìm cách cản trở, thủ lĩnh Shia Irak, Moqtada Sadr vẫn thắng lớn
trong cuộc bầu cử hồi tháng 05, mà kết quả kiểm phiếu lại đã xác nhận vào thứ
Năm 10 tháng 08. Với 54 ghế dân biểu trên tổng số 329, liên minh « Sayroun
» hay « Tiến bước để cải cách » do giáo sĩ Moqtada
Sadr, 44 tuổi, lãnh đạo, đã về nhất. Trong bối cảnh chính trường Irak chia năm
xẻ bảy, liên minh chống tham nhũng không thể một mình lập chính phủ, nhưng điều
quan trọng là đã bất ngờ bỏ xa hai tổ chức đã đánh bại Daech là Hachd al
Chaabi, hay « liên minh chinh phục » do Iran yểm trợ và «
liên minh chiến thắng » của thủ tướng Haidar al Abadi, được Tây phương
hậu thuẫn.
Moqtada Sadr là nhân
vật rất khó định nghĩa.
Không
phải là một trưởng giáo Ayatollah cũng không phải là một nhà thần học uyên
thâm, thế nhưng Moqtada Sadr tự xưng là giáo sĩ, thừa hưởng di sản tinh thần
của cha, Ayatollah Mohammad Sadeq al-Sadr, lãnh đạo hệ phái
Shia lại được lòng của người Sunni và Kurdistan và vì thế bị nhà độc tài Saddam
Hussein xử tử vào năm 1999. Thực ra, Moqtada Sadr là một người có tài hùng
biện, chống trật tự có sẵn theo lời khen của người cùng phe và mị dân, theo
nhận định của những người chỉ trích.
Tuy
căm thù Saddam Hussein nhưng sau khi chính quyền Irak sụp đổ , Moqtada Sadr
thành lập lực lượng dân quân đánh lại lực lượng Mỹ rất dữ dội. Nhưng không phải
vì thế mà thủ lĩnh Shia trẻ tuổi này được giáo quyền Iran tôn trọng, trái lại
còn bị khinh thường. Nhật báo L’Orient Le Jour ở Liban thuật lại lời Ayatollah
Ali Khamenei sau khi tiếp kiến Moqtada Sadr như sau : « anh ta không có
căn cơ một tu sĩ. Khi bị tôi nhìn một cách trưởng thượng, tâm lý chống Iran của
Moqtada Sadr đã tăng lên từ lúc bấy giờ ».
Từ chuyên gia sách
động quần chúng đến ….ghế thủ tướng
Với
chiến thắng bầu cử Quốc Hội, Moqtada Sadr chứng tỏ là một nhà chính trị bản
lĩnh biết khai thác tinh thần quốc gia lên rất cao trong dân chúng Irak từ khi
chiếm lại được phần lãnh thổ mất về tay Daech. Kẻ bị Hoa Kỳ xem là « chuyên
gia xách động » thậm chí « ngoài vòng pháp luật » nay
trở thành nhân vật chính tại một quốc gia mà cả Iran lẫn Mỹ đều có quyền lợi.
Trước
bầu cử, khi thấy chủ trương « Irak trước đã » và phong trào «
chống chế độ » tham nhũng thu hút đông đảo quần chúng về với Moqtada
Sadr, cả Mỹ và Iran tìm cách cản trở.
Mỹ chịu nhưng Iran
còn nước còn tát
Theo
một trang mạng thông tin ở Irak, đại sứ Mỹ ở Bagdad đã yêu cầu tổng thống và
thủ tướng Irak đoàn kết với nhau cản đường phong trào « Tiến bước ».
Tuy nhiên, Washington loan báo « tôn trọng » kết quả bầu cử.
Trái
lại, về phần Iran, mối lo lớn nhất là chận Irak ngã theo Ả Rập Xê Út. Khi kết
quả bầu cử được công bố lần đầu hôm 13/05/2018, các ủng hộ viên của «
Tiến Bước » chào mừng và hô to « Iran cút đi ». Ngay ngày
hôm đó, Teheran gửi tướng Qassem Solimani, tư lệnh lực lượng Al Qods, lực lượng
võ trang của « vệ binh cách mạng » Iran hoạt động ở nước
ngoài, đến Bagdad. Viên tướng Iran này thường xuyên can thiệp vào nội tình Irak
từ hậu trường, tiếp xúc với tất cả các lãnh đạo chính trị Irak, kể cả cựu tổng
thống tham ô Maliki, kẻ đã đánh mất một phần lãnh thổ vào tay Daech. Mục đích
của Iran là muốn chính quyền liên hiệp tương lai không có Moqtada Sadr.
Nhưng «
vỏ quýt dầy gặp móng tay nhọn » : người hùng mới của Irak thận trọng
không lật ngửa các lá chủ bài. Báo Al Mada trích một một nguồn tin «
thân cận » của Moqtada Sadr cho biết lãnh đạo Shia Irak không xem chức
thủ tướng là điều kiện tiên quyết mà muốn « từ hậu trường điều khiển
chính trường ».
No comments:
Post a Comment