Kính Hòa, phóng viên RFA
2015-07-29
2015-07-29
Không bao lâu sau cuộc gặp gỡ giữa Tổng thống Obama
và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, ngày 25/7 nhà cầm quyền Việt Nam đã sử dụng những
biện pháp cứng rắn đối với những người tranh đấu ôn hòa tham gia cuộc tuyệt thực
đòi thả tù nhân lương tâm tại Nha Trang.
Liệu sự nồng ấm lên giữa Đảng cộng sản Việt Nam và
nước Mỹ có ảnh hưởng gì đến phong trào dân chủ hóa bên trong Việt Nam hay
không?
Những cái nhìn trái
chiều
Bà
Nguyễn Thị Như Quỳnh, tức blogger Mẹ Nấm, một trong những
người tham gia phong trào tuyệt thực bị đán áp tại Nha Trang cho biết quan điểm
của bà về sự liên quan giữa quan hệ Việt Mỹ và cách cư xử của đảng cộng sản Việt
Nam:
“Quan niệm về sự xích lại với nhau trong quan hệ Việt
Mỹ, từ trước tới giờ tôi vẫn không thay đổi quan điểm là sẽ không có bất kỳ sự
thay đổi nào sau những tuyên bố. Lãnh đạo đảng cộng sản Việt Nam có thể thả một
vài tù nhân lương tâm, để đổi lấy quyền lợi chính trị cho mình. Nhưng bên cạnh
đó, nếu các tổ chức xã hội dân sự, những người đấu tranh cho dân quyền độc lập
sống tại Việt Nam mà có bất kỳ hành động nào kêu gọi ý thức về quyền con người
dưới bất cứ hình thức nào đều sẽ bị đàn áp.”
Tuy nhiên một nhà hoạt động xã hội khác là Luật
sư Nguyễn Văn Đài, thành viên của tổ chức Hội anh em dân chủ tại Hà Nội lại
có cái nhìn khác. Ông lấy ví dụ về sự thay đổi trong cách cư xử của cơ quan anh
ninh Việt Nam với tổ chức của ông:
“Cụ thể là đối với Hội anh em dân chủ chúng tôi. Đầu
tháng tư năm 2013 chúng tôi thành lập. Trong suốt 2013, 2014 thì mỗi khi làm việc
với họ thì họ cứ gây áp lực buộc Hội anh em dân chủ phải giải tán. Họ không chấp
nhận bất kỳ sự hoạt động nào của mình ở Việt Nam. Trong năm nay gặp họ thì họ
không có thái độ thù địch như là trước đây.”
Một nhà bất đồng chính kiến khác là Tiến sĩ Hà Sĩ
Phu, hiện sống ở Đà Lạt lại nêu ra những trở ngại mà phong trào dân chủ tại
Việt Nam có thể sẽ gặp phải khi quan hệ Hoa Kỳ và Việt Nam trở nên hữu hảo hơn.
Ông nói với chúng tôi:
“Khi đảng đã chủ động bắt tay với Hoa Kỳ thì dân chủ
hãy liệu hồn, chứ không tốt cho dân chủ tí nào, mũi nhọn sẽ chĩa vào dân chủ.
Bây giờ họ sẽ đàn áp khéo léo hơn, nhưng họ sẽ làm mạnh hơn trước. Phía Việt
Nam cũng như phía Hoa Kỳ mở rộng liên kết với nhau một chút là bước cờ quốc tế
mà họ phải đi chứ không liên quan gì đến dân chủ. Trước đây hai bên chưa thân
nhau thì Hoa Kỳ có thể ép cộng sản Việt Nam về dân chủ và nhân quyền, nhưng bây
giờ đã có quan hệ hữu hảo với đảng cộng sản Việt Nam, thì cái sức ép về dân chủ
nhân quyền trước mắt là giảm đi.”
Bà
Nguyễn Ngọc Như Quỳnh cũng chia sẻ quan điểm của Tiến sĩ Hà Sĩ Phu:
“Sự thân thiện giữa chính phủ Mỹ và đảng cộng sản Việt
Nam sẽ gây ra một số trở ngại. Nó buộc những người tranh đấu cho quyền tự do của
con người tại Việt Nam phải lùi một bước, bởi vì sự thừa nhận của chính phủ Mỹ
đối với đảng cộng sản Việt Nam sẽ nâng cái tầm của đảng cộng sản lên một chút.
Cộng đồng sẽ nhìn cái quan điểm và khái niệm của họ về quyền tự do ngôn luận, tự
do hội họp, theo qui định của pháp luật bởi các điều luật vi hiến như điều 258,
điều 245, nghị định 38, nghị định 72, nó sẽ được thừa nhận một cách bán công
khai.”
Ông
Hà Sĩ Phu cũng nêu lý do theo đó mà sự cải cách dân chủ không
đi liền theo cuộc gặp gỡ Nguyễn Phú Trọng Obama:
“Ông ấy đi là cốt để giữ cho cái đảng của ông ấy, chứ
không có liên quan gì đến dân chủ, không có giác ngộ dân chủ tí nào. Nhiều người
đấu tranh cho dân chủ bảo rằng họ cũng là người chứ, họ cũng có xu thế dần dần
dân chủ chứ, điều đó hoàn toàn nhầm. Trong đầu những người đảng viên như ông
Nguyễn Phú Trọng, không bao giờ là người như vậy cả. Không bao giờ ông ấy thấy
xu thế là phải dân chủ, và ngày càng phải dân chủ hơn đâu.”
Luật
sư Nguyễn Văn Đài thì lạc quan hơn, ông nói rằng điều quan trọng hiện
nay nằm ở khả năng của phong trào dân chủ trong nước:
“Mặc dù những cái cơ bản nhất chưa thay đổi, nhưng
mà cái không gian chính trị tức là cái điều kiện để mình hoạt động một cách an
toàn hơn, phát triển hơn thì nó mở ra rồi. Vấn đề bây giờ nó phụ thuộc chính
cái nội tại của phong trào dân chủ, với các tổ chức xã hội dân sự, chứ không phải
chính quyền nữa. Chính quyền ở thế bị động còn mình ở thế chủ động rồi.”
Một học giả về quan hệ quốc tế là Tiến sĩ Vũ Hồng
Lâm tại Hawaii cũng nêu ý kiến rằng hiện nay Hoa Kỳ cần Việt Nam trong bước
đi chiến lược của họ cho nên họ có thể làm ngơ trước những vi phạm tự do và
nhân quyền tại Việt Nam. Nhưng ông lại hy vọng ở tầm mức cải cách chính sách,
quan hệ Việt Mỹ ấm hơn sau chuyến đi của ông Nguyễn Phú Trọng đến Washington là
khả quan:
“Nó tạo nên một môi trường mới. Trong môi trường mới
này sẽ thuận tiện hơn rất nhiều so với trước đây, đối với xu hướng cải cách, xu
hướng hiện đại hóa. Có thể nói là cái xu hướng bảo thủ, xu hướng chống phương
Tây sẽ yếu đi và dần dần sẽ yếu hẳn ở Việt Nam.”
Tự do ở con đường xa
Ông Lâm cũng nói thêm là còn một yếu tố quan trọng cần
phải kể đến nữa là sự thay đổi theo khuynh hướng dân chủ trong xã hội Việt Nam,
nhất là ở thế hệ trẻ. Trong khi đó bà Như Quỳnh cho rằng hiện tại ý thức
về dân chủ hãy còn thấp trong dân chúng Việt Nam và tự do phải giành lấy một
cách khó nhọc chứ không đến chỉ sau một sự xích lại gần nhau về ngoại giao:
“Tự do nó không đến từ những mối quan hệ và sự xích
lại như vậy. Bởi vì khi anh bằng lòng với cái thứ tự do mà người ta nhả cho anh
để người ta đổi lấy quyền lợi chính trị thì đó không phải là thứ tự do thật sự.
Cái thứ tự do đó phải được đổi lấy bằng sự tranh đấu của mỗi người. Bởi vì mỗi
người muốn tự do thì nó mới có tự do. Không có một thứ tự do nào như thế, nhất
là trong tình cảnh Việt Nam hiện nay khi mà ý thức về quyền tự do công dân của
mỗi người không được phổ biến.”
Tuy nhiên bà cũng nói là bà ủng hộ một quan hệ rộng
mở với nước Mỹ vì quốc gia này đại diện cho những giá trị dân chủ phổ quát mà
nhân loại đang có.
Tiến
sĩ Hà Sĩ Phu nói rằng:
“Đối với Hoa Kỳ hiện nay thì số một là phải cân bằng
để chống Trung quốc. Thế còn dân chủ nhân quyền cũng là yêu cầu nhưng xếp xuống
thứ hai, chứ không phải là không quan tâm, nhưng mà quan tâm ở mức độ thứ hai.
Tức là về lâu dài quan hệ với Hoa Kỳ chắc chắn là cũng tốt hơn cho nhân quyền.”
Khi chúng tôi đặt câu hỏi về mối quan tâm của người
Mỹ trong tương lai về tình trạng nhân quyền tại Việt Nam, Tiến sĩ Vũ Hồng Lâm
nói rằng bản ngã của nước Mỹ là người đấu tranh cho tự do, cho nhân quyền và điều
đó không bao giờ mất đi được.
VIDEO
:
Ngày
tổng tuyệt thực toàn cầu tại TP.HCM (RFAVietnamese)
No comments:
Post a Comment