Tổ
chức Minh bạch quốc tế hôm 3 tháng 12 cho công bố báo
cáo mới về chỉ số nhận thức tham nhũng 2014 của 175
nước và vùng lãnh thổ trên thế giới.
Báo
cáo năm nay cho thấy tình hình tham nhũng vẫn là một vấn
đề ở tất cả mọi nền kinh tế, gây rủi ro đối với
tăng trưởng bền vững ở những nền kinh tế mới nổi.
Tổ chức Minh bạch quốc tế kêu gọi các nước phát
triển thuộc EU, Mỹ cùng hợp tác với các nước thuộc
các nền kinh tế mới nổi tìm mọi cách ngăn chặn nạn
tham nhũng. Việt Hà phỏng vấn bà Samantha Grant, Điều
phối viên khu vực Đông Nam Á của Tổ chức Minh bạch
quốc tế về bản báo cáo năm nay.
Giám
đốc Tổ chức Minh bạch Quốc tế Edda Mueller trình bày
Báo cáo nhận thức về tham nhũng 2014 tại Berlin, Đức,
ngày 03 tháng 12 năm 2014. AFP photo
Tham
nhũng không giảm
Trước
hết nói về những điểm nổi bật trong báo cáo mới, bà
Samantha Grant cho biết:
Theo
tôi, điều mà chúng ta thấy trong báo cáo lần này là một
vài nước có nền kinh tế phát triển nhanh quan trọng như
Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ có tham nhũng đáng kể, một
số nước có tăng trưởng kinh tế lớn cũng có tham nhũng
lớn. Cho nên rõ ràng là những nền kinh tế mới nổi
không thể nào có được một sự tăng trưởng bền vững
nếu họ vẫn còn tham nhũng.
.
Việt
Hà: Trong báo cáo mới, tình hình tham nhũng ở các
nước khu vực Đông Nam Á có gì biến chuyển?
Samantha
Grant: Nếu nhìn vào điểm số chung thì điểm số ở
khu vực này tăng rất ít. Nếu so với điểm số trung
bình toàn cầu là 43 thì khu vực Đông Nam Á chỉ có điểm
trung bình là 38 và điểm này phần lớn có được là do
Singapore. Điểm số của nước này vào năm nay là 84. Cho
nên nhìn chung mặc dù khu vực này có những tiến bộ
nhất định trong một số lĩnh vực, nhất là ở các nước
như Thái Lan hay Philippines, nhưng cả khu vực vẫn nằm gần
trong số 1/3 cuối bảng xếp hạng chỉ số tham nhũng năm
nay, và chúng ta vẫn thấy những vấn đề tham nhũng lớn.
Về
điểm quan trọng của khu vực này thì theo tôi khi chúng
ta tiến gần đến năm 2015 với cộng đồng kinh tế ASEAN
chung có những gia tăng về trao đổi liên kết giữa các
nước trong khu vực và sự tăng trưởng kinh tế thì điểm
quan trọng là ban thư ký ASEAN và lãnh đạo các nước
phải đặt vấn đề tham nhũng vào chương trình nghị sự
của mình.
.
Việt
Hà: Việt Nam cũng nằm trong báo cáo năm nay, tình
hình nhận thức về tham nhũng tại Việt Nam trong báo cáo
mới so với năm trước có gì khác?
Samantha
Grant: Điểm số của Việt Nam năm nay không thay đổi.
Thực tế là điểm số không thay đổi có thể có nghĩa
là việc chống tham nhũng đã không được làm đủ và
nhận thức về tham nhũng ở Việt Nam vẫn là nghiêm
trọng. So với các nước khác trong khu vực, Việt Nam trên
thực tế còn chậm chạp hơn trong các quá trình chống
tham nhũng.
Khi
nhìn vào một nền kinh tế mới nổi, theo tôi, điểm số
về tham nhũng của Việt Nam không thay đổi trong hai năm
qua đang đặt chính phủ Việt Nam vào rủi ro bị mất
lòng tin trong công chúng, và rủi ro đối với danh tiếng
của Việt Nam trên các diễn đàn quốc tế, đặc biệt
là với các nhà tài trợ và cộng đồng các nhà đầu
tư. Cho nên đây là lĩnh vực quan trọng mà Việt Nam nên
xem xét để đảm bảo vốn đầu tư nước ngoài sẽ
không bị giảm sút và khiến các nhà tài trợ, đầu tư
cảm thấy miễn cưỡng khi quyết định đầu tư vào một
nơi bị coi là có tham nhũng cao.
.
Việt
Hà: Nếu nhìn vào xếp hạng trong báo cáo năm nay,
Việt Nam xếp hạng 119 so với năm ngoái là 116. Nhiều
người chỉ nhìn vào xếp hạng trong báo cáo để đưa ra
nhận xét về tình hình tham nhũng của một nước. Nhưng
dường như điều này không hẳn đã chính xác, vậy điều
này có nghĩa gì đối với Việt Nam?
Samantha
Grant: Về xếp hạng, xếp hạng số càng lớn thì tình
trạng tham nhũng càng nhiều. Ví dụ như năm nay Singapore
có xếp hạng 7 mà Việt Nam là 119 tức là giảm xuống 3
hạng so với năm trước. Khi xếp hạng về tham nhũng của
một nước bị giảm sút thì điều này có nhiều nguyên
nhân. Tất nhiên khi điểm số thay đổi thì xếp hạng
cũng thay đổi, nhưng cũng có thể là có nhiều nước
được điểm cao hơn và khiến xếp hạng Việt Nam tụt
dốc dù điểm số của Việt Nam không thay đổi. Cho nên
điều quan trọng là nhìn vào điểm số. Xếp hạng cũng
quan trọng nhưng điểm số là phần chính.
Liên
kết về tham nhũng
.
Việt
Hà: Khi quan hệ trao đổi kinh tế thương mại giữa
các nước trên thế giới ngày một gia tăng, tình hình
tham nhũng ở một nước có ảnh hưởng thế nào đối
với tham nhũng những nước khác?
Samantha
Grant: Theo tôi chắc chắn là có những liên quan. Khi
những mối liên kết về kinh tế thương mại toàn cầu
gia tăng thì chúng ta cũng thấy sự gia tăng những liên
kết về tham nhũng. Điểm quan trọng trong báo cáo năm
nay, dù là chúng ta nhìn vào điểm số của Trung Quốc hay
Anh hay Mỹ là những nước có những ảnh hưởng lớn, và
ngày một mạnh lên các nước ASEAN về cách mà họ làm
ăn và trong tham nhũng, họ có những cơ hội để thúc đẩy
việc chống tham nhũng, và thực hiện những cách làm ăn
minh bạch, nói ví dụ như luật về chống đút lót của
Anh mới được đưa ra.
Thế
nhưng những công ty của các nước này lại thực hiện
việc tham nhũng ở các nước khác mà đôi khi chúng ta đã
chứng kiến, mặc dù nước của họ có điểm số nhận
thức về tham nhũng rất cao. Cho nên họ làm ăn như thế
nào ở các nước khác lại là một câu hỏi…. Điều mà
chúng tôi đang xem xét ở Đông Nam Á là các nước này
phối hợp thế nào với các công ty nước ngoài để đảm
bảo là họ làm ăn minh bạch và không có tham nhũng ở
nơi nào khác. …
.
Việt
Hà: Một điểm được báo cáo đề cập đến là
vấn đề các quan chức chính phủ tham nhũng che giấu tài
sản của mình ở nước ngoài. Điều này đã được
chứng minh ở Trung Quốc qua chiến dịch chống tham nhũng
của chính phủ nước này. Vậy làm thế nào để có thể
chống tham nhũng hiệu quả trong nước khi mà các quan chức
vẫn có thể gửi tiền và tài sản ở nước ngoài?
Samantha
Grant: Những nỗ lực chống tham nhũng của một nước
sẽ bị phá hỏng nếu các quan chức tham nhũng còn giấu
tài sản ở các nước khác. Cho nên đây là khu vực quan
trọng đối với chúng tôi để theo dõi những người chủ
thực sự là ai và nạn rửa tiền… dù đó là ở Virgin
Island hay Caribbean hay bất cứ nơi nào ở châu Á. Theo tôi
một trong những điểm quan trọng mà chúng tôi muốn thấy
là mọi nước, đặc biệt là Mỹ, các nước thuộc EU,
những nước thuộc G20 nên thiết lập hệ thống đăng ký
công để làm rõ ai thực sự quản lý, ai là chủ thực
sự của mọi công ty, để chúng ta có thể thấy rõ những
mối liên hệ và hối lộ nằm ở đâu. Họ nên yêu cầu
chính các công ty của họ phải thiết lập sự minh bạch
và chống tham nhũng trong công ty khi công ty của họ nói
ví dụ từ Anh sang đầu tư ở Việt Nam chẳng hạn.
.
Việt
Hà: Báo cáo năm nay là báo cáo thứ 20 của Tổ chức
Minh bạch quốc tế về nhận thức về tham nhũng. Theo bà
trong 20 năm qua, báo cáo đã giúp được gì cho các nước
trong việc chống tham nhũng?
Samantha
Grant: Một trong những điểm quan trọng mà báo cáo
nhận thức tham nhũng đã làm được là tạo điều kiện
dễ dàng hơn cho công chúng hiểu được qua những con số
quan trọng về nhận thức về tham nhũng ở khu vực công.
Nó cũng tạo điều kiện dễ dàng hơn cho mọi người nói
về tham nhũng và tạo điều kiện cho báo chí viết về
tham nhũng và để so sánh, biết được những gì đang
diễn ra.
Mặc
dù một mặt những điều này nghe còn nhỏ nhưng mặt
khác tham nhũng vốn bị che giấu nay bị rọi ánh sáng vào
ở diễn đàn công chúng thì đây là một bước tiến
lớn. Cho nên thực tế là mọi người đang nói về tham
nhũng và thực tế là các chính phủ đang phải đối phó
với những áp lực công chúng vì họ bị xếp hạng thấp
trong nhận thức về tham nhũng thì đó cũng là một kết
quả của báo cáo.
Tôi
có một ví dụ điển hình là Malaysia, chính phủ nước
này đã rất cởi mở khi họ thấy điểm số của họ
trong báo cáo không cao và họ hỏi ý kiến làm thế nào
để có thể cải thiện tình hình. Cho nên thực tế là
công chúng có được một công cụ đơn giản hơn để
hiểu được những gì đang diễn ra ở nước họ và các
chính phủ phải chịu sức ép quốc tế và bị giám sát
bởi xã hội dân sự thì đó là những gì mà báo cáo đạt
được trong vòng 20 năm qua.
.
Việt
Hà: Xin cảm ơn bà đã dành cho chúng tôi buổi phỏng
vấn.
.
--------------------------
.
No comments:
Post a Comment