Củng cố nền Dân Chủ ở Đài Loan (Ngô Nhân Dụng - Người Việt)

Củng cố nền Dân Chủ ở Đài Loan

Ngô Nhân Dụng 
Tuesday, December 02, 2014 7:08:35 PM

http://www.nguoi-viet.com/absolutenm2/templates/viewarticlesNVO.aspx?articleid=199110&zoneid=7#.VH9YXcm8OKE

Mấy ngàn du khách từ Hoa Lục bay sang Đài Loan để “xem dân chủ,” như Lê Phan kể chuyện trên báo này vào cuối tuần rồi, chắc đã nhận được “một bài học dân chủ thực sự.” Bài học là: Sống Dân Chủ là như thế! Du khách chứng kiến 23 triệu dân Trung Hoa trên hòn đảo này thi hành quyền thay đổi người cầm quyền.

Cuộc bỏ phiếu ngày Thứ Bảy vừa qua chỉ chọn người lên ngồi 11,130 ghế trong chính quyền địa phương, từ thị trưởng, xã trưởng, hội đồng xã, huyện, và các chức vụ khác. Nhưng sau khi đảng cầm quyền thất bại nặng nề, Thủ tướng Giang Nghi Hoa (Jiāng Yíhuà, 江宜樺) đã đệ đơn từ chức. Ông nói thẳng lý do: “Kết quả cuộc bỏ phiếu cho thấy các cử tri không hài lòng về chính phủ.” Tổng thống Mã Anh Cửu (Ma Ying-jeou, 馬英九) chấp nhận đơn từ chức và nói thêm: “Tôi đã nghe thấy tiếng nói của dân chúng, và tôi không lẩn tránh trách nhiệm phải bắt đầu các cải tổ.

Tiếng nói của 18 triệu rưỡi cử tri Đài Loan được bày tỏ rõ ràng. Tại sáu thành phố lớn nhất, nơi hai phần ba dân Đài Loan cư ngụ, Quốc Dân Đảng mất ba ghế thị trưởng tại Đài Bắc, Đài Trung và Đào Nguyên. Thị trưởng Tân Đài Bắc Chu Lập Luân (Eric Chu Li-luan, 朱立倫) được dân bầu lại, nhưng đã mất 150,000 phiếu so với hơn một triệu phiếu ông đạt được bốn năm trước. Đảng Dân Chủ Tiến bộ (民主進步, tức Dân Tiến) vẫn giữ được hai cứ địa Đài Nam và Cao Hùng ở phía Nam; thắng lợi ở Đài Trung cho thấy họ đang tiến lên miền Bắc. Trước cuộc bỏ phiếu Quốc Dân Đảng kiểm soát 15 trong số 22 huyện và thành phố, nay chỉ còn 6. Đảng Dân Tiến Bộ chiếm thêm được chín huyện và thành phố.

Dân chúng chán ghét Quốc Dân Đảng vì nhiều lý do. Mùa Xuân vừa qua, sinh viên đã biểu tình chiếm trụ sở quốc hội, phản đối bản thỏa hiệp giữa Đài Loan và Trung Cộng, gia tăng trao đổi thương mại, mở sang các dịch vụ. Phong trào lấy huy hiệu là Hoa Hướng Dương, được dân thủ đô ủng hộ, kết quả là chính quyền phải nhượng bộ. Dân chúng cũng bất mãn vì giao thương giữa hai nước chỉ làm giầu cho giới tư bản Đài Loan trong khi lương bổng của người lao động vẫn không tăng, khiến khoảng cách giàu nghèo còn rộng hơn ở Nam Hàn và Nhật Bản. Chính quyền Đài Loan cũng bị mang tiếng vì những xì căng đan, như vụ một xí nghiệp bán dầu ăn lọc ra từ nước cống, vụ nổ ống hơi đốt làm chết 32 người, vụ hạ sĩ Hồng Trọng Khâu (Hung Chung-chiu, 洪仲丘) chết trong khi bị giam trừng phạt, chỉ vì anh ta mang điện thoại cầm tay có máy hình vào trại, trái với luật lệ. Hai trăm ngàn người đã xuống đường tại Đài Bắc dự đám tang của anh ta vào đầu Tháng Tám.

Thất bại của Quốc Dân Đảng tại Đài Bắc đáng chú ý nhất, vì từ khi thiết lập dân chủ,  ba vị tổng thống Đài Loan đều xuất thân làm thị trưởng thủ đô (Lý Đăng Huy, Trần Thủy Biển và Mã Anh Cửu). Ứng cử viên Liên Thắng Văn (Sean Lien, 連勝文), là con của cựu thủ tướng và phó tổng thống Liên Chiến (Lien Chan, 連戰), đối đầu với một ứng cử viên độc lập không đảng phái, là Bác sĩ Kha Văn Triết (Ko Wen-je, 柯文哲). Ông Liên Thắng Văn cổ động tranh cử nêu cao thành tích kinh doanh của mình, chứng tỏ khả năng quản trị giỏi. Bác sĩ Kha hứa sẽ thi hành nhiệm vụ thị trưởng ngoài ảnh hưởng của đảng phái, bảo đảm tính minh bạch, công khai, và tạo cơ hội cho dân chúng tham dự vào việc cai trị. Bốn năm trước, trong khi đi vận động tranh cử giúp Quốc Dân Đảng ông Liên Thắng Văn bị bắn gây thương tích trên mặt, khi vào bệnh viện ông được Bác sĩ Kha Văn Triết chữa trị.

Buổi tối ngày bầu phiếu năm nay, bệnh nhân Văn là ứng cử viên Quốc Dân Đảng đầu tiên tuyên bố chấp nhận thua phiếu vị bác sĩ đã săn sóc mình. Tiếp theo, vị thị trưởng Quốc Dân Đảng tại Đài Trung suốt ba nhiệm kỳ, Hồ Chí Cường (Hu Chih-chiang, 胡志強) cũng tuyên bố chịu thua, và còn lên tiếng

“Chúc mừng Tân Thị trưởng Lâm Gia Long” (Lin Chia-Lung 林佳龍) thuộc đảng Dân Tiến. Trong khi đó, tân thị trưởng Đài Bắc Kha Văn Triết cảm ơn cử tri, ông nói: “Cảm ơn dân chúng Đài Bắc, vì quý vị tin tưởng rằng phục hồi lương tâm là nền tảng cho chính trị, vì niềm tin của quý vị vào một chính quyền mở ngỏ và trong sáng …, bởi vì quý vị tin tưởng vào một nền dân chủ đặt trên nền tảng các công dân …” Kha Văn Triết cảm ơn các đối thủ của mình, trong đó có Liên Thắng Văn: “Nhờ các lời chỉ trích của quý vị, tôi đã nhận ra những khuyết điểm của mình, và từ nay sẽ tìm cách tự cải thiện.”

Đài Loan còn nhiều đảng chính trị ngoài Quốc Dân Đảng và Dân Tiến. Đảng Xanh, đề cao bảo vệ môi trường sống đưa ra chín ứng cử viên hai người đắc cử, làm ủy viên trong Huyện Tân Trúc (Hsinchu, 新竹縣), nhờ các người tình nguyện đạp xe đạp đi vận động. Đảng Cây, mới tách từ Đảng Xanh đầu năm nay, do cựu tổng thư ký đảng Xanh Phan Hàn Thanh (Pan Han-shen, 潘翰聲) lãnh đạo, chủ trương bảo vệ quyền lợi của cây cối, chó, mèo, và những người không được cất tiếng nói, đã thắng một ghế thị trưởng trong cuộc bầu cử này. Đảng Dân Bản Thổ Đài Loan (Đài Loan Đệ nhất Dân tộc đảng, 台灣第一民族黨) đưa ra sáu ứng cử viên, ba người đắc cử.

Một đảng đặc biệt tự gọi là “Dân Làm Chủ” (People Are The Boss, tên chính thức là Nhân dân Dân chủ Trận tuyến, 人民民主陣線), mới thành lập được ba năm, đã đưa ra 37 ứng cử viên, nhưng chỉ thắng được một chức trong hội đồng thị xã. Hai ứng cử viên nổi bật của đảng này là các cô Chung Quân Trúc (Chung Chun-chu, 鍾君竺) và Ngô Nhược Vinh (Wu Juo-ying, 吳若瑩), tranh cử ở các quận Đại Đồng (Datong, 大同)và Trung San (Zhongshan 中山)), thành phố Đài Bắc. Hai cô được đảng Dân Làm Chủ đưa ra, nhưng cũng là thành viên Hiệp hội Bảo vệ các cô Gái Xuân (Collective of Sex Workers and Supporters, viết tắt là COSWAS, tên chữ Hán là Nhật nhật Xuân Quan hoài Hỗ trợ hiệp hội, 日日春關懷互助協會). Các cô ứng cử vào hội đồng các quận trong thủ đô với mục đích ngăn chặn sự đồng lõa giữa chính quyền địa phương và các nhà thầu xây dựng, chia chác nhau quyền và lợi trong khi nhu cầu gia cư của người dân bị hy sinh.

Ngoài các đảng chính trị, Đài Loan cũng có rất nhiều hiệp hội, đoàn thể của các công dân độc lập với các đảng phái. Và một số các tổ chức thuộc xã hội công dân cũng tham dự vào cuộc tranh luận chính trị lần bỏ phiếu này. Họ kêu gọi cử tri “trừng phạt” đảng cầm quyền, vì những vụ thực phẩm thiếu an toàn đã bị phanh phui. Trước ngày bỏ phiếu, hai sinh viên lãnh đạo phong trào Hoa Hướng Dương là Hồng Sùng Yến (Hung Chung-yen 洪崇晏) và Lưu Kính Văn (Yoshi Liu 劉敬文) đã tố cáo quan chức Quốc Dân Đảng thông đồng với hai đại công ty thực phẩm, che đậy những vi phạm luật lệ vệ sinh và an toàn thực phẩm.

Nói chung, không khí vận động tranh cử và cuộc bỏ phiếu vừa qua cho thấy dân Đài Loan đã tiến vững chắc trên con đường xây dựng và củng cố thể chế dân chủ. Những du khách từ Trung Quốc qua chắc hẳn phải ngửi thấy mùi dân chủ tự do nó khác không khí họ quen thở ở trong nước Tàu.

Chính quyền cộng sản ở Bắc Kinh chứng kiến cảnh Quốc Dân Đảng đại bại, chắc chắn lo ngại. Mặc dù Quốc Dân Đảng và Cộng sản Đảng từng là tử thù từ thập niên 1930, nhưng ngày nay họ lại là đồng minh trong chủ trương một nước Trung Hoa thống nhất. Đảng Dân Tiến, ngược lại, được đa số dân Đài Loan ủng hộ vì họ muốn tách ra làm một quốc gia độc lập. Trước cuộc bỏ phiếu, chính quyền Bắc Kinh đã giúp các nhà kinh doanh và thương gia Đài Loan đang làm ăn trong lục địa được mua vé máy bay giảm giá để “về quê bỏ phiếu.” Trong kỳ bầu cử năm 2012, 80% những người hồi hương này ủng hộ ông Mã Anh Cửu, đương kim tổng thống Quốc Dân Đảng. Hiện nay số dân ủng hộ chính sách của Tổng thống Mã Anh Cửu đã xuống tới 20%. Căn cứ vào kết quả cuộc bỏ phiếu vừa qua, Quốc Dân Đảng sẽ khó giữ được ngôi tổng thống trong cuộc bầu cử năm 2016.

Nhưng chính quyền Quốc Dân Đảng không phải chỉ nghĩ tới hợp tác với Trung Cộng. Họ vẫn lo bảo vệ cuộc sống tự do dân chủ và nền kinh tế thịnh vượng của đảo quốc. Ba ngày sau cuộc bỏ phiếu, chính phủ Đài Loan đã cho phóng thử một loại hỏa tiễn địa-không mới, tên là Thiên Cung III (Tienkung, tức Cây Cung Trời), đã được thí nghiệm từ ba năm trước đây. Hôm Thứ Ba 2, tháng 12 năm 2014, các nhà sản xuất tuyên bố rằng loại tên lửa mới này sẽ thay thế hỏa tiễn Hawk do Mỹ cung cấp trước đây. Hỏa tiễn Thiên Cung III, cùng với hỏa tiễn Patriot Mỹ đã bán cho, sẽ bảo vệ đảo quốc trong vòng 20 năm tới chống lại các hỏa tiễn cũng như phi cơ của địch quân. Bộ Quốc Phòng Đài Loan cho biết Trung Cộng hiện đang đặt 1,500 hỏa tiễn nhắm sang hòn đảo này. Nhưng từ thời Mao Trạch Đông, đảng Cộng sản Trung Quốc vẫn thận trọng, chỉ hô hào miệng nhưng không bao giờ tính chuyện đem quân sang đánh Đài Loan. Trong khi đó thì “sức mạnh mềm” của cuộc sống dân chủ và thành quả một nền kinh tế tự do tại Đài Loan vẫn từ từ chinh phục lòng người dân trong lục địa. Dân Đài Loan mới thực hiện quyền thay đổi chính quyền, chỉ bằng việc đi bỏ phiếu. Tại sao dân Trung Hoa trong lục địa không được hưởng quyền tự do như vậy?