(05/28/2011)
(LTS: Thầy Phó Tế Nguyễn Mạnh San vừa xuất bản Tuyển TậpPháp Luật Hoa Kỳ Thực Dụng, gồm nhiều bài viết do tác giả kể lại những kinhnghiệm và cảm xúc trong nhiệm vụ của một chuyên gia luật pháp tại Tòa Án LiênBang Oklahoma và cũng là một tuyên úy mục vụ trại giam. Việt Báo sẽ đăng nhữngbài trong Tuyển Tập này chưa từng phổ biến trên Việt Báo, để giúp độc giả cóthêm kiến thức pháp luật cần thiết trong đời sống tại Hoa Kỳ. Bài này nói về SựLưạ chọn Luật Sư. Trân trọng cảm ơn Thầy Phó Tế Nguyễn Mạnh San.)
--------------------------------
Sống trong một xã hội tập chủng như xã hội Hoa Kỳ hiệnnay là một xã hội pháp trị, chính quyền lấy pháp luật để cai trị người dân nênchúng ta thường thấy những người chung quanh đối xử với nhau bằng lý nhiều hơnbằng tình, không giống như người Việt-Nam chúng ta khi còn ở quê nhà, là nếu lỡcó đụng chạm đến quyền lợi của nhau một chút không đáng gì, thì cũng đòi thưakiện nhau ra Tòa.
Nhiều trường hợp xảy ra không có một yếu tố pháp lýxác đáng nào để buộc tội đối phương, hoặc đôi khi rõ ràng như ban ngày là nếucó thưa kiện nhau ra Tòa cũng chẳng đi tới đâu, ấy thế mà họ vẫn đưa nhau ratranh tụng trước Tòa. Nhiều khi bên nguyên cáo bị thua đứt đuôi con nòng nọc,phải trả án phí và tiền thuê mướn luật sư cả năm cũng chưa hết nợ. Nhưng nhiềungười vẫn thích đi kiện để thỏa mãn tự ái cá nhân, nghĩ rằng ta đây hiểu biếtnhiều về luật lệ hơn người khác. Chính vì thế mà Tổng Thống quá cố AbramLincoln Hoa Kỳ cũng là một vị luật sư nổi tiếng nhất trong thời kỳ Hoa Kỳ lậpquốc, đã phải thốt lên rằng: “Hãy cố tránh vấn đề tranh tụng trước Tòa. Hãythuyết phục những người bạn láng giềng của chúng ta nên hòa giải với nhau bất cứkhi nào chúng ta có thể thuyết phục họ được. Hãy chỉ cho họ hiểu rõ thế nào làngười thắng kiện thường cũng là người thật sự bị thua kiện vì phải trả các chiphí, án phí và còn lãng phí thời giờ của mình. Là một người đứng ra hòa giải,người luật sư có một cơ hội uy thế để tỏ ra là một người tốt, thì đừng bao giờkhơi động lên sự tranh tụng. Thật khó có thể kiếm ra một người xấu hơn là kiếmra một người hành xử việc tranh tụng này” (Discourage litigation. Persuade yourneighbors to compromise whenever you can. Point out to them how the nominalwinner is often the real loser in fees, expenses and waste of time. As apeacemaker, the lawyer has a superior opportunity of being a good man. Neverstir up litigation. A worse man can scarcely be found than one who does this).Tuy nhiên vấn đề tranh tụng nhau trước Tòa, rất ít xảy ra trong các cộng đồngngười Việt chúng ta tại Hoa Kỳ nói riêng và tại quốc ngoại nói chung. Vì chúngta đã quen đối xử với nhau bằng tình cảm theo câu châm ngôn “Chín bỏ làm mười”hoặc “Vô phúc cho những ai phải đáo tụng đình”. Cực chẳng đã chúng ta mới phải đưanhau ra Tòa nhờ pháp luật phân xử mà thôi. Cũng chính vì lẽ đó mà trong nhiềutrường hợp xảy ra, quả thực làm cho chúng ta phải gánh chịu nhiều điều thiệtthòi mỗi khi có sự va chạm về quyền lợi cá nhân giữa người đồng hương của chúngta đối với người bản xứ. Chẳng hạn như trẻ con của chúng ta nghịch ngợm, lỡ tayvất rác sang nhà bên cạnh, mở tiệc mời bạn bè về nhà ăn mừng ngày sinh nhật, kỷniệm ngày cưới, rồi ca hát hay nói chuyện to tiếng vang sang nhà hàng xóm v.v…cũng đều có thể bị đe dọa thưa ra Tòa về tội làm ồn ào mất trật tự công cộng. Vậythì, mặc dầu trong thâm tâm chúng ta thật sự không muốn kiện cáo ai, nhưng xin đừngquên câu: “Nhập gia tùy tục”, chúng ta nên sẵn sàng trong tư thế phòng thân, tựbảo vệ quyền bình đẳng tối thiểu trước pháp luật (Due process) để chúng ta tậplàm quen với một số vấn đề pháp lý thường thức nhất mà nó có thể xảy đến vớichúng ta bất cứ lúc nào và bất cứ trong hoàn cảnh nào. Vì đôi khi “Cây muốn lặngmà gió không muốn ngừng” và dù cố tình hay vô ý bởi một hành động của một ngườikhác gây ra, có thể dẫn đưa chúng ta đến tình trạng bị thưa kiện trước Tòa nếuchúng ta không chuẩn bị kỹ càng trước để đối phó với vấn đề pháp lý này. Phản ứngđầu tiên của chúng ta để đối phó với tình trạng này là đi tìm kiếm một luật sưchuyên môn về vấn đề mình bị kiện.
Thật vậy, luật pháp xứ này quá mênh mông như biển cảvà phức tạp hơn bất cứ luật pháp của một quốc gia nào khác trên thế giới. Luậtpháp Hoa Kỳ thay đổi nhanh chóng như gió bão để kịp thời thích ứng ngay tức khắcvới hoàn cảnh xoay chiều của một xã hội văn minh tạp chủng. Hơn thế nữa, luậtpháp Hoa Kỳ cần thay đổi để thích ứng với môi trường sinh sống của mỗi địa phương,có những tập quán khác nhau tại mỗi Tiểu Bang. Đó là Luật Hiến Pháp Hoa Kỳ, LuậtLiên Bang, Luật Tiểu Bang, luật lệ của các địa phương như cấp Quận (District),Hạt (Country), Tỉnh (Town) và Thành Phố (City). Do đó, nhiều luật sư ở xứ nàyvì muốn thành công trên phương diện nghề nghiệp chuyên môn của mình, nhất là đểđề phòng trong tương lai không bị rút bằng hành nghề tạm thời hoặc bị rút bằnghành nghề vĩnh viễn vì hành sử nội vụ không đúng với khả năng chuyên môn vàtrách nhiệm của một người luật sư theo luật lệ và nội quy của Hội Luật Sư ĐoànLiên Bang hay Tiểu Bang đã quy định. Có 2 ngành chuyên môn chính để cho ngườiluật sư tự mình muốn lựa chọn: Luật Hình Sự (Crimial Law) và Luật Dân Sự (CivilLaw), rồi trong luật hình sự lại được chia ra làm 2 nhánh: Đại Hình (Felony) vàTiểu Hình (Misdemeanor) cũng như trong luật dân sự lại bao gồm rất nhiều mônkhác biệt nhau mà trong phạm vi của bài này, chúng tôi không thể kể rõ các chitiết của từng môn được, cũng giống như bên ngành y khoa, có bác sĩ gia đình,bác sĩ chuyên về tim, về thận, về dạ dày, về phổi v.v… Giả thử khi chúng ta bịthưa kiện ra Tòa, việc đầu tiên chúng ta hãy tự tìm hiểu hoặc nên tham khảo vớibạn bè có khái niệm về luật pháp, để xem chúng ta bị thưa kiện về vấn đề gì. Nếuvề xe cộ, chúng ta nên tìm đến luật sư chuyên về tai nạn giao thông, nếu về khếước, về mua bán nhà cửa, sang nhượng tiệm buôn, thì nên tìm các luật sư chuyênmôn về ngành thương mại. Có như vậy, chúng ta mới thực sự có một luật sư đại diệncho chúng ta về pháp lý đúng mức, hữu hiệu và có như thế chúng ta mới có thể vữngtin và nghe theo lời chỉ dẫn của vị luật sư này mà không sợ bị sai lầm mỗi khichúng ta phải đối diện với bị cáo hay đương cáo trong các phiên Tòa xử án. Ngượclại, nếu chúng ta không biết chọn lựa một luật sư chuyên môn về vấn đề pháp lýmà chúng ta đang gặp phải, thay vì phải tìm một luật sư chuyên môn về ngành thươngmại như khế ước (Contract), thì chúng ta lại nhờ một luật sư chuyên về ly dị(divorce) hay di trú (Immigration) chẳng hạn, là chúng ta đã đi theo con đườngphiêu lưu mạo hiểm, có khi tiền mất tật mang, đôi khi không còn đủ thời gian đểcứu vãn tình thế thua thiệt. Đúng như câu người đời thường nói: “Nên chọn mặt gửivàng”. Sau đây là một trong những trường hợp điển hình đã xảy ra:
Có một người định mua một căn nhà mới xây cất gồm 4phòng ngủ và đã ký hợp đồng với một công ty địa ốc. Trong hợp đồng có ghi rõ hạnđịnh trong vòng 90 ngày, nếu người mua bán được căn nhà cũ của họ đang ở, thì họsẽ ký giấy tờ lãnh nhận căn nhà mới này. Sau đó 2 tháng đương sự lại ký một hợpđồng bán căn nhà cũ của đương sự cho một người mua khác, cũng qua trung giancùng một công ty địa ốc và trong hợp đồng này cũng ghi rõ hạn định 30 ngày đểcho người mua căn nhà cũ này tiến hành thủ tục vay tiền và người mua sẽ ký nhậncăn nhà ngay sau khi được sự chấp thuận của cơ quan cho vay tiền. Nhưng sau 30ngày, người mua căn nhà cũ vẫn chưa nhận được sự chấp thuận của cơ quan cho vaytiền. Công ty địa ốc yêu cầu đương sự mua căn nhà mới hãy ký gia hạn hợp đồngthêm một thời gian nữa, để người mua căn nhà cũ có thêm đủ thời giờ bổ túc hồ sơxin vay tiền. Dù bị công ty địa ốc dùng mọi thủ đoạn làm áp lực mạnh, cố ép đươngsự phải bằng lòng ký hợp đồng gia hạn cho căn nhà cũ, nhưng đương sự nhất quyếtkhông chịu ký vì nhận thấy công ty địa ốc đã không thành thật trong vấn đề này,đã cố tình đánh giá căn nhà cũ của đương sự xuống thấp hơn giá thị trường rấtnhiều, so với giá căn nhà có cùng một tình trạng trong cùng một khu vực của cănnhà cũ đang được để bảng bán. Lý do công ty địa ốc này làm như vậy cốt làm saobán căn nhà cũ của đương sự cho mau chóng, để bán được căn nhà mới cho đương sựtrong thời gian hợp đồng mua căn nhà mới vẫn còn hiệu lực. Nhờ người Mỹ hàngxóm chỉ dẫn cho biết, là quyền hạn gia hạn hay không gia hạn hoàn toàn tùy thuộcvào người bán, chứ không tùy thuộc vào công ty địa ốc. Do đó, hợp đồng đầu tiênđương sự ký với công ty địa ốc để mua căn nhà mới đương nhiên hết hiệu lực sau90 ngày mà người mua không bán được căn nhà cũ và cũng không đồng ý gia hạn hợpđồng cho người mua căn nhà cũ có thêm thời giờ bổ túc hồ sơ xin vay tiền để muacăn nhà cũ của đương sự.
Sau khi biết chắc đương sự tháo lui không muốn mua cănnhà mới nữa, công ty địa ốc báo cho đương sự biết, là sẽ tiến hành thủ tục truytố đương sự ra Tòa về tội bội ước, để đòi bồi thường sự thiệt hại như tiền quảngcáo in trong sách bán nhà, tiền xăng nhớt, thì giờ đưa đón khách đến coi cănnhà cũ, tiền lời cộng với tiền nhà trả 3 tháng cho căn nhà mới để không, tiềnthiệt hại vì phải rút tên căn nhà mới ra khỏi thị trường trong 3 tháng, làm mấtdịp may bán cho người khác, tiền phí tổn thuê luật sư tiến hành thủ tục giấy tờtruy tố đương sự ra Tòa v.v… (Tới đây chúng tôi cần lưu ý thêm là nếu đương sựmua nhà mới là người Mỹ, chắc chắn công ty địa ốc sẽ không dám đòi kiện đương sựra Tòa như vậy. Vì mọi yếu tố pháp lý đều rõ rệt như sự việc đã xảy ra). Thoạttiên khi nghe công ty địa ốc cho biết như vậy, đương sự rất băn khoăn và lo lắng,không biết phải giải quyết cách nào đây? Sau đó, qua sự giới thiệu của một ngườibạn, đương sự đến gặp một luật sư chuyên về tai nạn xe cộ để hỏi ý kiến. Saukhi đọc bản hợp đồng đã ký với công ty địa ốc, vị luật sư này đã khuyên đương sựnên thương lượng với công ty địa ốc, dù có phải thiệt thòi đền bù thêm một sốtiền nhỏ cho công ty, còn tốt hơn là để bị kiện ra Tòa vừa tốn kém mà có thể bịthua kiện. Trong lúc đương sự còn đang phân vân do dự, không biết có nên nghetheo lời khuyên của vị luật sư này hay không, thì được một người bạn Mỹ cùng sởđến nhà chơi, biết được câu chuyện này nên đã sẵn lòng giới thiệu đương sự đếngặp một vị luật sư, là bạn thân của ông ta để yêu cầu được giúp đỡ mà không cầnphải trả tiền thù lao. Sau khi đã gặp được vị luật sư chuyên về di trú và vị luậtsư này cũng có những lời khuyên tương tự, giống như những lời khuyên của vị luậtsư chuyên về tai nạn xe cộ trước đây. Vì nhận thấy lời khuyên của 2 vị luật sư đềugiống nhau nên đương sự thấy chẳng cần gì phải nghĩ ngợi thêm cho mệt óc. Do đóđương sự đã dự trù vào tuần lễ kế tiếp, sẽ đến gặp công ty địa ốc để thương lượngvấn đề này cho ổn thỏa. Thế nhưng, chỉ còn vài tiếng đồng hồ nữa là đến giờ đigặp công ty địa ốc, thì vừa tan Lễ ở Nhà Thờ ra về, đương sự đã gặp Cha Chánh Xứhọ đạo ở cuối của Nhà Thờ, liền tâm sự cho Cha Chánh Xứ nghe câu chuyện này,Cha đã giới thiệu đương sự đến gặp một luật sư cũng là một giáo dân trong xứ đạo,vị luật sư này đang làm cho một hãng luật (Law Firm), lớn vào hàng thứ 3 trongTiểu Bang của đương sự ở và là một luật sư chuyên phụ trách về các loại khế ướchoặc các loại hợp đồng về thương mại, đặc biệt hơn nữa ông ta chuyên biệt vềcác giao kèo địa ốc cho hãng. Sau khi đọc xong bản hợp đồng và nghe đương sựtrình bày tất cả các sự kiện tuần tự đã xảy ra xong, ông bảo đương sự là khôngcần gì phải thương lượng cả (Vì khuôn khổ tờ báo có hạn nên chúng tôi không thểkể lại hết ra đây những lời giải thích chi tiết của vị luật sư này). Ngay sau đó,vị luật sư đã gọi điện thoại nói chuyện trực tiếp với công ty địa ốc của đương sự,với một giọng nói ôn tồn nhã nhặn, nhưng không kém phần cương quyết, ông ta đãthay mặt đương sự để yêu cầu công ty địa ốc phải hoàn toàn trả lại cho đương sựsố tiền $500 đặt cọc mua căn nhà mới trước đây. Thế rồi chỉ vài tuần lễ sau đươngsự đã nhận được chi phiếu hoàn trả đủ số tiền đặt cọc của công ty địa ốc gửi tới.
Như quý vị độc giả đã nhận thấy: 2 vị luật sư trước đươngsự nhờ cậy, một vị chuyên về tai nạn xe cộ, còn một vị về di trú nên những lờikhuyên của hai vị luật sư này đã không giúp giải quyết được vấn đề rắc rối giữađương sự và công ty địa ốc và xuýt tí nữa, nếu nghe lời khuyên của hai vị này, đươngsự không những đã mất số tiền đặt cọc mà còn phải trả thêm một số tiền khác nữađể khỏi bị truy tố ra Tòa như công ty địa ốc cho biết.
Ngay phần đầu của bài này, chúng tôi đã nêu lên là luậtpháp của Hoa Kỳ quá phức tạp và uyển chuyển mau lẹ để thích ứng với trào lưu tiếnhóa nhanh chóng của một đại xã hội được coi là văn minh nhất thế giới. Thế nênchúng ta không lấy gì làm ngạc nhiên khi thấy đại đa số các luật sư tại Hoa Kỳ đềuđi chuyên biệt một ngành, để họ nắm vững được những yếu tố pháp lý chính yếu củatừng vấn đề trong mỗi trường hợp xảy ra cho bị cáo (Defendant) cũng như cho đươngcáo (Plaintiff). Có như thế, vị luật sư chuyên biệt này mới dám tự tin vào khảnăng chuyên môn của mình, để đáp ứng đúng mức với các nhu cầu và sự tín nhiệm củaquần chúng nói chung và của thân chủ nói riêng. Có nhiều người cho rằng hễ mộtluật sư nổi tiếng tài giỏi là có thể đem lại sự thắng lợi cho thân chủ củamình. Nói như thế chỉ đúng về một phương diện chuyên biệt của vị luật sư do khinhận lãnh bênh vực cho thân chủ về một vụ kiện nằm trong sự chuyên biệt củamình. Chẳng hạn như một vị luật sư chuyên về hình sự, đang tranh luận bênh vựctrước Tòa cho một tội phạm giết người có chủ mưu, để hy vọng bị cáo khỏi bịlãnh án tử hình. Nhưng khổ một nỗi, vị luật sư này chưa bao giờ có kinh nghiệm đểtranh luận, bênh vực cho một tội phạm giết người có chủ mưu như thế này, thìchúng ta hãy thử tự hỏi mình xem vị luật sư này sẽ đem lại sự hy vọng thắng lợicho bị cáo được bao nhiêu phần trăm so với một vị luật sư đã từng kinh nghiệmnhiều lần tranh cãi trước Tòa cho những vụ án tử hình?
Để kết thúc bài này, chúng tôi thiết nghĩ chắc mọi ngườicũng đồng ý rằng việc tìm kiếm một luậtsư tài giỏi và nổi tiếng hầu như không quan trọng bằng tìm cho đúng một luật sưhành nghề chuyên biệt cho từng sự việc có nội dung khác nhau xảy ra mới là điềuquan trọng. Thật rất đúng như câu tục ngữ Việt Nam của chúng ta là Trăm TayKhông Bằng Một Tay Quen.
.
.
.
No comments:
Post a Comment