PHẢN BIỆN về CHÍNH SÁCH THÔNG TIN MỘT CHIỀU

Phản biện về chính sách thông tin một chiều
Võ Thanh Liêm
Thứ Ba, 07/07/2009
http://bauxitevn.info/2830/phan-bien-ve-chinh-sach-thong-tin-mot-chieu/
Để đánh dấu 84 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, chính quyền tăng cường kiểm soát thông tin, đồng thời trừng phạt những người có ý kiến theo “lề trái”.
700 tờ báo Việt Nam thực chất chỉ có một Tổng biên tập. Và như vậy, thông tin trên các báo “lề phải” hầu hết là thông tin một chiều.

Đồng thuận cao lao về phía trước

Thông tin một chiều rất tai hại.
Hãy tưởng tượng một đoàn người lái xe lao về phía trước, đi một chiều, đồng thuận cao, nhất trí cao với hướng đi đã chọn, và họ cứ thế mà lướt tới. Đích đến là… vực thẳm, vì phía trước có vùng đất lở. Đoàn người này dù đông, nhưng không có ai đi nghịch chiều để cảnh báo có vực thẳm đằng trước. Kết quả, đoàn người có đồng thuận cao này cùng rơi xuống vực thẳm, lớp sau dồn lớp trước không ngưng lại được!Đối với một dân tộc thì lao xuống vực rất có thể là vong quốc và mất chủ quyền quốc gia.
Trí tuệ cũng như tình yêu, tự cổ vốn dĩ quan trọng trong quá trình phát triển của văn minh nhân loại. Sự mở mang trí tuệ lại thường lệ thuộc vào khả năng thu thập tin tức và sự tiếp xúc giao lưu trong xã hội con người. Hôm nay, tất cả chúng ta, hoàn toàn không có một lý do nào để từ chối không nhìn nhận hay đánh giá những thay đổi mà thời đại mới mang lại. Ngược lại, mỗi người trong chúng ta sẽ có một lúc nào đó phải chấp nhận những biến thiên của thế hệ để không bị dòng đời đào thải. Từ chối không nhìn vào sự thật không làm cho ta trở nên anh hùng hơn.
Ðã từ lâu, ngay sau ngày Đệ nhị thế chiến chấm dứt, vào năm 1948, Liên hiệp quốc đã xem quyền tự do thông tin trong điều 19 của bản Hiến chương Nhân quyền là một trong những quyền căn bản nhất của con người. Cái quyền bẩm sanh này bao gồm quyền tìm tòi, tiếp nhận và quảng bá tin tức, tư tưởng bằng mọi phương tiện sẵn có. Quyền căn bản này cũng đã được Nhà nước Việt Nam cam kết với quốc tế là sẽ nhất quyết tuân theo. Nhưng… nói dzậy mà có phải dzậy không?

Thông tin đa chiều

Sự giao tiếp tư tưởng và thông tin đa chiều cho nhau giữa những phần tử xã hội phải được coi như là một “nhân tính” căn bản, bất phân ly với linh hồn của con người. Tầm mức quan trọng của những tư tưởng mới lạ trong nền kinh tế thị trường có thể ví như nguồn nước chảy vào ao hồ. Nếu nguồn nước kia không có lối thoát ra dễ dàng như khi chảy vô, cái ao nước kia sẽ trở nên ứ đọng và hôi thối. Những tư tưởng khác nhau càng có cơ hội cọ xát thì cơ hội đẻ ra những phát minh tiến bộ càng nhiều. Các nền văn minh lớn của nhân loại đều được nhào nặn bởi những va chạm giao lưu không ngừng giữa nhiều đơn vị xã hội và giữa cá nhân với cá nhân. Ngược lại, những bộ lạc, nhân chủng lạc hậu, chậm tiến là kết quả của sự cô lập.
Tự do thông tin có nghĩa trực tiếp là bất kỳ ai nếu muốn truyền bá tin tức hay phát biểu ý kiến cá nhân đều được tự do, không bị cản trở bởi chính quyền qua mạng lưới kiểm duyệt, cấp giấy phép, hay cấm đoán. Sức mạnh trí tuệ vốn tùy thuộc vào sự giao lưu của tin tức và sáng kiến như thế sẽ không bị bế tắc và giới hạn.
Tự do thông tin và thông tin đa chiều giúp cho người học sinh có đủ điều kiện lựa chọn môn học thích hợp với khả năng cá nhân và hoàn cảnh kinh tế. Sự hiểu biết nhờ thông tin trung thực giúp các thương gia hoạch định dự án tương lai, giảm thiểu nguy hiểm và nắm lấy cơ hội kịp thời. Ví dụ điển hình là những doanh gia và nông gia đang đầu tư vào ngành cà phê, cá basa, lúa gạo cần được thông báo nhanh chóng về thị trường và dự đoán tương lai để giảm thiểu rủi ro. Với sự vắng mặt của tự do thông tin, nền kinh tế thị trường sẽ sụp đổ.

Hậu quả tai hại của thông tin một chiều

Xã hội trong đó quyền tự do thông tin bị hạn chế, sẽ là một vùng đất màu mỡ cho nạn tham nhũng của những người có chức quyền, và kèm theo tất nhiên là tệ đoan xã hội do con người bị dồn vào cảnh túng quẫn, bất công.
Tham nhũng và tệ đoan xã hội như một thứ bịnh ung thư sẽ làm băng hoại niềm tin giữa con người và con người và cuối cùng bào mòn mối dây thiêng liêng nối kết con người với xã hội và quốc gia. Người dân sẽ không còn tin vào Chính phủ, không tin lẫn nhau và họ có thể chọn con đường thờ ơ trước vận mệnh đất nước.
Nếu người dân thật sự làm chủ chính mình, họ phải tự trang bị cho mình quyền lực và sức mạnh mà chỉ có trí tuệ và sự hiểu biết mang lại. Một Chính phủ vì dân nhưng lại không cho phép người dân quyền tự do tiếp nhận thông tin sẽ là một dẫn nhập cho rối loạn hoặc bi kịch, hoặc cả hai.

Xã hội Việt Nam đã và đang xảy ra rất nhiều bi kịch:
1/ Tệ đoan chà đạp phẩm giá con người
2/ Sự khủng hoảng niềm tin
3/ Khoảng cách giàu nghèo lớn nhanh
4/ Đạo đức suy đồi, kinh tế tụt hậu
5/ Và, sự mất đi sĩ diện dân tộc là bi kịch lớn nhất.

Kết luận

Những nền văn hóa lớn của nhân loại thường có khả năng sống âm ỉ lâu dài. Chúng ta ít nhiều đã từng tự hào về văn hóa và phong tục của dân tộc ta. Chúng ta chớ nên quên rằng văn hóa từ ngàn xưa đã được nuôi dưỡng bởi những giao lưu không ngừng của sự tiếp xúc, thông tin, và giao thiệp với sức mạnh tạo nên tập quán, gián tiếp hoặc trực tiếp gợi óc tưởng tượng và khơi động cảm xúc. Sau hết, chính khả năng phán đoán của bộ óc với trí khôn học hỏi được đã và đang đưa con người tiến bộ để bước vào tương lai. Cấm đoán thông tin đa chiều là một điều tuyệt đối không nên làm, dưới bất cứ hình thức nào cũng không biện minh được.

VTL
22.6.2009
HO Mạng Bauxite Việt Nam biên tập