Đánh vào Iran: Trump,
như một “strongman”?
Nguyễn Hoàng Văn
23/06/2025
https://baotiengdan.com/2025/06/23/danh-vao-iran-trump-nhu-mot-strongman/
Giới
phân tích đưa ra nhiều lý do để giải thích quyết định tấn công Iran của Trump,
tuy nhiên ít ai để ý đến một sự thể là, viên tổng thống này đang học theo “nghề”
của giới độc tài và mỵ dân: Mạnh tay với bên ngoài để giải quyết những bế tắc
bên trong.
Đó
đã là thứ nết đánh chết không chừa của giới lãnh tụ Bắc Hàn hay Trung Cộng. Dân
càng đói thì càng hung hăng thử nghiệm vũ khí, hết phi đạn tầm xa thì bom
nguyên tử. Dân hay cấp dưới tỏ dấu hiệu chống đối, bất mãn thì càng dữ tợn trên
Biển Đông, trên eo biển Đài Loan hay trên vùng biển Senkaku (Điếu Ngư).
Nhưng
“độc” nhất trong trò này là Mao Trạch Đông, khi xung đột đẫm máu trên biên giới
Trung – Xô năm 1969 lại bao trùm thời điểm của một Hội nghị Trung ương đảng
quan trọng.
Đó
là cuộc xung đột tranh giành hòn cù lao bé tý trên con sông Ô Tô Lý (Wusuli) mà
Nga gọi là Ussuri, được thừa nhận là biên giới tự nhiên. Con sông là đường biên
giới tự nhiên nhưng hòn đảo nhỏ ở giữa mà Tàu gọi là Trân Bảo (Zhenbao), Nga gọi
là Damanski thì thuộc về ai? Hòn đảo bé tý, chỉ rộng 0.74 cây số vuông và vấn đề
không đáng để hai nước mênh mông đất đai phải đổ máu, thế nhưng xung đột lại diễn
ra từ tháng 3 cho đến tháng 11 năm 1969.
Có
nhiều lý do khác nhau như sự tham lam, càng to thì càng tham nhưng, ở đây, điều
quan trọng là thời điểm của cuộc xung đột cũng là thời điểm quan trọng trong cuộc
tranh đoạt quyền lực ở Bắc Kinh. Với xung đột biên giới này, Mao đã đẩy đất nước
mình vào một không khí vừa căng thẳng, vừa hừng hực máu lửa. Đến lượt, không
khí này lại bao trùm cả Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc thứ 9 (từ ngày 1 đến
ngày 24/4/1969), như một dấu mốc quan trọng trong cuộc đời chính trị của Mao.
Hội
nghị này củng cố quyền lực của Mao sau Cách mạng Văn hóa. Trong không khí căng
thẳng của cuộc xung đột đang diễn ra với Liên Xô, nó đã loại bỏ toàn bộ những
thành phần chống đối và trao quyền lực cho những tôi tớ trung thành của Mao. Nó
đưa “Tư tưởng Mao Trạch Đông” vào cương lĩnh đảng. Nó tăng cường sự sùng bái cá
nhân với Mao và biến Mao thành đảng!
Rõ
ràng, Trump rất khoái khi được sùng bái và chính sự sùng bái cá nhân này đã
giúp Trump thành công trên con đường chính trị [1]. Nhưng, cho đến nay, cái tôi
của Trump đang bầm dập, tả tơi [2]. Chỉ số ủng hộ ngày càng đi xuống trong khi
cuộc chiến thương mại mà Trump hò hét bấy lâu nay đã biến Trump thành trò cười
với TACO (Trump Always Chickens Out) cái hỗn danh hình thành từ tháng 5 năm
nay. TACO là một món ăn “quốc hồn quốc túy” của Mexico, phổ biến tại Mỹ và cả tại
Úc, và cụm từ trên thì diễn tả Tổng thống thứ 47 của nước Mỹ như một kẻ hèn
nhát, luôn luôn bỏ chạy, như có thể thấy với những biện pháp thuế quan.
Trump
vô cùng căm ghét và tức giận nếu nghe ai nhắc đến từ này [3]. Cái tôi thì đang
bầm dập như thế, mà chỉ số ủng hộ thì ngày càng đi xuống tương tự, Trump phải
làm cái gì đó để chứng tỏ mình là một “strongman” [4].
Mà
Trump có trở thành “anh hùng” trong mắt những MAGA quân là nhờ biết diễn vai một
“strongman”. Mấy năm trước, có dịp tiếp xúc, tôi khám phá rằng những “trí thức”
Việt Nam cuồng nhiệt tin vào Trumpism là do họ tin rằng “chỉ có Trump mới dám
ra mặt đối đầu với Trung Quốc”, mà quên đi rằng con người này đã đóng thuế cho
Trung Quốc nhiều hơn cho nước Mỹ, rằng tất cả những gì ông ta kinh doanh như một
món hành chính trị, cả Kinh Thánh, cũng đều góp phần làm giàu cho Trung Quốc
[5].
Nhưng
đó chỉ là chuyện phụ. Đồng ý rằng thế giới này vẫn cần đến những “strongman”
nhưng đó phải là những bậc “chính nhân quân tử”, hành động theo phép tắc, luật
lệ. Dẫm lên phép tắc và luật lệ thì chỉ là thứ “strongman” như Adolf Hitler,
như Joseph Stalin, như Saddam Hussein hay như Pol Pot v.v…
Mà
những kẻ đang háo hức, say mê với màn trình diễn “strongman” mới này cũng hoàn
toàn quên rằng, toàn bộ những “strongman” dẫm lên phép tắc nói trên, cuối cùng,
đều tìm thấy đích đến của chúng là cái hố rác của lịch sử.
Những
kẻ dễ quên, hay ít ra là không muốn nhớ này, chẳng chóng thì chầy, họ sẽ là thứ
người đồng cảm hơn ai hết với những người từng là như thế, thí dụ những cựu Hồng
vệ binh của Mao [6].
________
Chú
thích:
1.
“Trump’s personality cult plays a part in his political appeal”: https://reporter.anu.edu.au/all-stories/trumps-personality-cult-plays-a-part-in-his-political-appeal
2.
“Trump’s ego is bruised so joining war is no surprise”: https://www.smh.com.au/national/nsw/trump-s-ego-is-bruised-so-joining-war-is-no-surprise-20250623-p5m9gz.html
3.
“Trump irritated that his team didn’t tell him about ‘TACO,’ sources
say”: https://edition.cnn.com/2025/05/30/politics/trump-taco-angry-tariff
4.
“Trump knows he’s losing — and the time to strike is now”: https://www.msn.com/en-au/news/other/trump-knows-he-s-losing-and-the-time-to-strike-is-now-opinion/ar-AA1H9t2f
6. https://edition.cnn.com/2016/05/15/asia/china-cultural-revolution-red-guard-confession
No comments:
Post a Comment