Tập Cận Bình siết chặt
kiểm soát tư tưởng tại Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc
Tạ Kiều Trang,
biên dich
Sẽ
không còn nữa những suy nghĩ ảm đạm về nền kinh tế.
Viện
Khoa học Xã hội Trung Quốc (CASS) không chỉ đơn thuần là nhóm tập hợp các
chuyên gia về chính sách. Trong hệ thống chính trị của Trung Quốc, viện này có
vị thế tương đương với một bộ của chính phủ. Viện có hàng ngàn thành viên,
trong đó có những người cung cấp các báo cáo cho Bộ Chính trị. Trong số các “viện
nghiên cứu mang đặc sắc Trung Quốc” mà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình nói rằng
ông muốn thúc đẩy hơn nữa, CASS đứng ở vị trí hàng đầu. Nhưng gần gũi với quyền
lực không có nghĩa là các nhà nghiên cứu của Viện sẽ được bảo vệ. Các thuộc cấp
của ông Tập đang gia tăng áp lực lên những ai dám có suy nghĩ khác biệt.
Một
dấu hiệu gần đây cho thấy điều này là cuộc thanh trừng không rõ lý do đối với
nhà kinh tế nổi bật trong lĩnh vực y tế tại CASS, ông Chu Hằng Bằng (Zhu
Hengpeng). Cho đến đầu năm nay, ông Chu đã giữ chức vụ phó giám đốc Viện Kinh tế
và giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Công thuộc CASS. Hiện tại, các
trang có đề cập đến tên ông Chu trên trang web của CASS không còn truy cập được.
Tờ Wall Street Journal đưa tin rằng, ông Chu bị bắt giam hồi
mùa xuân sau khi đăng bình luận trong một nhóm riêng trên WeChat, một nền tảng
mạng xã hội, về nền kinh tế đang suy yếu của Trung Quốc. Các bình luận này có
hàm ý chỉ trích ông Tập, tờ báo cho biết.
Một
đợt cải tổ với phạm vi rộng hơn cũng đã diễn ra ở Viện Kinh tế. Vào tháng Tám,
CASS công bố sự thay đổi toàn diện trong ban lãnh đạo của Viện Kinh tế (mà
không đề cập gì đến ông Chu), với việc bổ nhiệm giám đốc, phó giám đốc và bí
thư mới. Không có số nào trong số các diễn biến này được CASS, hay bất kỳ cơ
quan nào khác, đưa ra lời giải thích. Tuy nhiên, chúng trùng hợp với những nỗ lực
của các quan chức nhằm gây áp lực lên các học giả và nhà báo không được bày tỏ
sự bi quan về triển vọng kinh tế của đất nước. “Công khai phê bình các chính
sách chính của Đảng trên mạng là một vi phạm nghiêm trọng về kỷ luật chính trị,”
theo lời một quan chức của CASS phát biểu trwocs thành viên của Viện hồi tháng
Sáu.
Tại
CASS, những người giúp thực thi kỷ luật cho ông Tập đang mạnh tay đối với mọi
lĩnh vực nghiên cứu. Kể từ năm 2018, những người này, cùng với đội ngũ giám sát
riêng của CASS, đã tiến hành các cuộc kiểm tra hàng năm, cử người đến một số viện
trong hàng chục viện của CASS ở trong nhiều tuần liền để đảm bảo rằng thành
viên của Viện tuân thủ đường lối của Đảng. Năm nay, Viện Kinh tế nằm trong số
những mục tiêu của đội giám sát. Nhân viên tại CASS có thời gian đến hết tháng
Mười để gửi bất kỳ thông tin nào họ quan sát được về hành vi làm trái quy định
của đồng nghiệp đến các đội kiểm tra. Trong số các loại hành vi cần chú ý
có “người hai mặt” (những người thể hiện sự ủng hộ đối với Đảng nhưng lại âm thầm
chỉ trích), và “hổ chặn đường” (những người cản trở ý nguyện của Đảng).
Cao
Tường (Gao Xiang), người đã lên nắm quyền Viện trưởng và Bí thư Đảng ủy vào năm
2022, đang dẫn đầu nỗ lực này. Các trang web của CASS tràn ngập những lời tuyên
bố hùng hồn của Cao. Cao kêu gọi “sự trung thành sắt đá” đối với ông Tập và Đảng.
Ông nói rằng, học viện cần “theo dõi sát sao… những vấn đề quan trọng có thể cản
trở khả năng phục vụ của Viện” đối với ông Tập và Đảng. Cao đưa ra danh sách
“mười điều nghiêm”, trong đó có quy định cấm các cuộc phỏng vấn với nhà báo nước
ngoài khi chưa có sự cho phép. Điều nghiêm cấm đầu tiên trong danh sách là cấm
công bố hoặc thậm chí cấm sử dụng bất kỳ tài liệu nào bị coi là “vi phạm kỷ luật
của Đảng”. Các thành viên của Viện cần phải có “nỗi lo sợ trong lòng, sự thận
trọng trong lời nói và sự kiềm chế trong hành động”, Cao nói. Đây là một câu mà
ông Tập thường dùng. Câu này ám chỉ về việc các quy định liên quan đến kỷ luật
trong Đảng cần phải có tác động như thế nào lên các Đảng viên.
Như
Cao chắc hẳn vẫn nhớ, đã có một thời CASS mang diện mạo rất khác. Rất nhiều nhà
nghiên cứu của CASS đã tham gia vào cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ năm 1989, đến
nỗi sau này chính quyền gọi nơi đây là “khu vực thảm hoạ nghiêm trọng”. Bất
chấp chiến dịch siết chặt kiểm soát năm đó, bao gồm cả việc thanh lọc nhân sự,
một số học giả có tư tưởng cải cách vẫn giữ được công việc của mình. Một số người
còn sẵn sàng tham gia trả lời phỏng vấn các phóng viên nước ngoài.
Nhưng
dấu ấn của ông Tập giờ đây đã hiện diện trong khắp các nghiên cứu tại CASS. Năm
ngoái, theo yêu cầu của ông Cao, Viện Kinh tế đã thành lập Văn phòng Nghiên cứu
Tư tưởng Kinh tế Tập Cận Bình. CASS cho biết bộ phận mới này “nỗ lực đưa ra những
kết quả nghiên cứu chất lượng cao dựa trên các lý luận nâng cao, chiều sâu học
thuật và nghiên cứu thực chất”. Và, có lẽ họ cũng nên ghi thêm rằng văn phòng
được vận hạnh bởi một đội ngũ nghiên cứu luôn tuân thủ khuôn khổ tư tưởng được
áp đặt.
-------------------
Nguồn: “Xi Jinping wants to
stifle thinking at a top Chinese think-tank,” The Economist,
26/09/2024
No comments:
Post a Comment