Bão
Yagi gây lũ bất thường, người dân thiếu áo phao khi lên thuyền cứu hộ
RFA
2024.09.17
Vài
ngày trước khi cơn bão Yagi hay còn được gọi là cơn bão số ba đổ vào các
tỉnh miền Bắc Việt Nam, anh T. (người giấu tên đầy đủ vì lý do an toàn) đã nghe
thông tin về bão lũ từ các phương tiện truyền thông và chuẩn bị để đón cơn bão
được coi là mạnh nhất ở Biển Đông trong vòng một thập niên qua đổ vào Việt Nam
hôm 7/9. Tuy nhiên anh không thể ngờ rằng mọi sự chuẩn bị của mình đều không đủ
vì mưa quá nhiều, lũ quá lớn đã ồ ạt đổ vào TP Thái Nguyên trong đêm ngày 9/9,
cuốn trôi mọi thứ trên đường đi, và cuốn đi hai thành viên trong gia đình anh gồm
một con nhỏ và người em vợ. Xác con trai năm tuổi của anh T. chỉ được các nhân
viên cứu hộ tìm thấy vào đầu giờ chiều ngày hôm sau.
Bức
ảnh chụp từ trên không này cho thấy cảnh nước lũ bao quanh các ngôi nhà ở tỉnh
Thái Nguyên vào ngày 10 tháng 9 năm 2024, sau cơn bão Yagi đổ bộ vào miền bắc
Việt Nam.
(AFP PHOTO)
Nói
với phóng viên RFA vào ngày 16/9/2024, khi vừa tổ chức lễ tang cho của cậu bé,
bà H. (giấu tên về lý do an toàn), là bác của cháu nhỏ vừa thiệt mạng, cho biết:
“Hôm đó 9/9, thật ra mình cũng không biết
chính xác là như thế nào, lúc đấy rất nhiều thuyền. Đấy là thuyền phao, có gắn
máy xăng, chẳng biết mô tả như thế nào. Lúc đấy khoảng 11 giờ 30 sáng, mọi người
ở trên mái, mực nước lên rất cao, nước lên đến tầng hai, tổng nhà là hai tầng
có mái. Thuyền đón mọi người trước cửa nhà, chỉ quay thuyền một cái, thật ra
không phải lật, quay vòng một cái là tất cả đã bị văng ra.”
Bà
H. cho biết, chiếc thuyền phao cứu hộ chở năm người gồm hai trẻ nhỏ, một phụ nữ
là mợ của cháu bé, một lái thuyền và một lái phụ. Bà xác định thông tin
theo báo Nhà nước đăng tải là có ba người đã bị văng ra khỏi
chiếc thuyền gồm một phụ nữ và hai trẻ nhỏ nhưng chỉ có một em nhỏ được cứu sống
ngay sau đó. Người phụ nữ là người mợ của em bé thiệt mạng cũng được vớt lên
ngay sau đó và đưa đi bệnh viện cấp cứu nhưng không qua khỏi.
Bà
H. cho biết tất cả những người trên thuyền đều không có áo phao:
“Không
có ai trên thuyền có áo phao cả, tại thời điểm đấy rất là rối ren và lũ dâng
cao, những người ủng hộ vào chưa có nhiều. Mình đính chính là thông tin đưa lên
Báo Mới là hai mẹ con tự chèo thuyền là sai.”
Báo
trong nước hôm 10/9 đưa tin người mẹ và hai em nhỏ khi lũ lên cao đã tự chèo
thuyền nhỏ từ khu dân cư ngập lụt ra bên ngoài, nhưng dòng nước chảy mạnh đã
khiến chiếc thuyền lật úp.
Ngập
bất thường
Cơn
bão Yagi tràn vào Việt Nam đã gây lũ lớn và sạt lở đất ở nhiều tỉnh thành. Hàng
loạt các nhà máy thủy điện phải mở
cửa
xả lũ do nước quá lớn cũng góp phần khiến nhiều vùng dân cư ngập nước.
Từ
năm 2013 đến nay, trung bình mỗi năm thiệt hại hơn 23 ngàn tỷ đồng do bão. RFA.
Theo thống kê của Cục Quản lý Đê điều và Phòng chống thiên
tai (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), tính đến sáng ngày 17/9 bão Yagi
đã làm 291 người chết và 38 người mất tích. Những tỉnh bị ảnh hưởng nhiều nhất
gồm Lào Cai, Cao Bằng, Yên Bái, Quảng Ninh, Hải Phòng, Hải Dương, Hà Nội, Hòa
Bình, Lạng Sơn, Bắc Giang, Tuyên Quang, Hà Giang, Lai Châu, Vĩnh Phúc, Phú Thọ,
Sơn La, Thái Nguyên và Thanh Hoá…
Bão
Yagi cũng gây thiệt hại nặng nề về nông nghiệp cho Việt Nam với hơn 200.000 ha
lúa và hơn 50.000 ha hoa màu bị ngập úng, gần ba triệu con gia súc và gia cầm bị
chết, lũ cuốn trôi.
Ước
tính thiệt hại về kinh tế do bão Yagi được Bộ Kế
hoạch và Đầu tư đưa ra là 1,6 tỷ đô la.
Hai
tỉnh có thiệt hại về người nhiều nhất gồm: Lào Cai với 150 người, Yên Bái với
54 người. Phần lớn những người chết và mất tích là do lũ và sạt lở đất do bão
gây ra. Tỉnh Thái Nguyên có bốn người chết do lũ.
Trong
các ngày 9 và 10/9, trên mạng xã hội ở Việt Nam tràn ngập các thông tin kêu cứu
của người dân ở các vùng ngập nước ở phía Bắc, trong đó có thành phố Thái
Nguyên. Anh T. chia sẻ:\
“Mình
không nghĩ là bão nó lớn như thế, mới đầu cũng nghĩ nó như mọi năm và chỉ ngập
nước đến chân cầu thang. Năm nay ngập hết cả tầng một.
Ngập
như thế là bất thường, không như mọi năm, mọi sự chuẩn bị của bọn em đều không
tác dụng gì, mặc dù mình chuẩn bị gấp hai gấp ba lần năm ngoái, nhưng mực nước
quá cao, mọi sự chuẩn bị đều thất bại.”
Khi
nước ngập lên cao, anh T. cho biết khu dân cư của anh gồm khoảng 30 hộ, gần như
bị cô lập:
“Đường
ngập, giao thông tắc nghẽn, chỉ có thuyền chuyên dụng của quân đội mới đi được,
tổ của em bị cô lập, nước ngập từ 2,5m đến 3m ngoài đường.”
Số
người chết và mất tích do thiên tai qua các năm. RFA.
Trên
mạng xã hội Facebook vào các ngày 9 và 10/9 có nhiều dòng trạng thái kêu cứu của
người dân từ các vùng ngập ở Yên Bái, Lào Cai, Thái Nguyên, trong đó bao gồm những
kêu gọi thuyền và áo phao đến cứu cùng lương thực và nước uống. Có lời kêu cứu
viết: “thiếu trầm trọng áo phao và cứu hộ SOS”, “Cần gấp áo phao. Mọi người ai
còn cho em xin”.
Gia
đình anh T. cũng ở trong tình huống tương tự khi thực phẩm mà họ chuẩn bị đã
không đủ cho gia đình chống chọi với cơn bão và kéo theo là lũ:
“Thật
ra cũng không có gì ăn chỉ có nước uống, bánh kẹo hoặc một số lương thực thực
phẩm còn sót lại, nhưng cũng chỉ mất một hai ngày.”
Bão
Yagi đã gây mất điện diện rộng ở nhiều nơi tại miền Bắc bao gồm Hải Phòng, Quảng
Ninh, Thái Nguyên…
Bão
mạnh, lũ lớn kéo theo mất điện, người dân gần như mất phương tiện liên lạc để
kêu cứu.
“Bọn
em ở trong này mất điện, mất cả thông tin, điện thoại thì có sóng nhưng hầu như
không gọi được, không liên lạc được vì mất mạng. Cũng thấy chính quyền có hành
động, tuy nhiên trong lúc hoạn nạn không thể nói là kịp thời, có thể do điều kiện
nước lũ dâng cao chẳng hạn. Một hai ngày sau thì thấy chính quyền có đến thăm hỏi
nhà cửa, cử người đến phụ đám tang.” - anh T. chia sẻ.
Người
dân có kinh nghiệm về bão
Theo
số liệu của Cục Quản lý Đê điều và Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và
Phát triển nông thôn), từ năm 2013 đến nay, trung bình mỗi năm Việt Nam hứng chịu
10 đến 12 cơn bão và áp thấp nhiệt đới. Cũng trong khoảng thời gian này, trung
bình mỗi năm có hơn 205 người chết, hơn 29 người mất tích do thiên tai, gây thiệt
hại trung bình mỗi năm hơn 23 ngàn tỷ đồng.
Tiến
sĩ Lê Anh Tuấn, chuyên gia Biến đổi Khí hậu – Viện Nghiên Cứu Biến Đổi Khí Hậu,
Đại Học Cần Thơ hôm 17/9 nhận định:
“Bão
thường hay thay đổi, ví dụ như những cơn bão vào đầu mùa mưa bão thường đổ bộ
vào khu vực phía Bắc nhiều hơn. Nhưng càng về cuối năm thì nó dịch chuyển xuống
gần miền Trung và một phần ảnh hưởng miền Nam, nhưng ít… Chủ yếu là miền Trung
và phía Bắc Trung phần.”
Từ
năm 2013 đến nay, trung bình mỗi năm VN hứng chịu 10 đến 12 cơn bão và áp thấp
nhiệt đới. RFA.
Những
cơn bão lớn đổ vào Việt Nam trước bão Yagi có thể kể đến như bão Noru vào tháng
9/2022 với sức gió lên tới cấp 12-13 tương đương từ 118 đến 149 km/h, gây ảnh
hưởng nặng nề đến các tỉnh từ Quảng Trị đến Quảng Nam, đặc biệt là khu vực
thành phố Đà Nẵng, Quảng Nam, và Thừa Thiên-Huế… Làm ít nhất 16 người thiệt mạng
và mất tích, hàng ngàn ngôi nhà bị tốc mái và hư hỏng, nhiều khu vực bị ngập lụt…
Bão
Molave đổ vào miền Trung (tháng 10/2020) làm khiến hơn 80 người chết và mất
tích, gây thiệt hại khoảng 10 nghìn tỷ đồng.
Bão
Hải Yến (11/2013), là một trong những cơn bão mạnh nhất từng được ghi nhận trên
thế giới. Cơn bão này đổ bộ vào Philippines đầu tháng 11/2013, làm khoảng 6.300
người chết và hơn 1.000 người mất tích tại Philippines. Sau khi càn quét
Philippines, bão Hải Yến đi vào Biển Đông với sức gió giật trên cấp 17. Cơn bão
đã quét qua vùng biển các tỉnh Thanh Hóa, Nam Định, Thái Bình và đổ bộ vào Hải
Phòng-Quảng Ninh của Việt Nam làm 18 người chết, hai người mất tích, 93 người bị
thương.
Ông Liêu
Thái ở
Quảng Nam, người từng trải qua trận bão Hải Yến hồi năm 2013, kể với RFA:
“Lúc
bão vào nó khủng khiếp lắm, anh cảm giác giống như nó có thể hất tung nhà mình
bất kỳ giờ nào, mình nghe tiếng nhà mình rung chuyển. Khi bão đi ngang khiếp lắm,
có thể chết bất kỳ giờ nào. Mình ở Quảng Nam cũng bị nặng, nhưng nhiều chỗ còn
bị nặng hơn nhiều, nhà bị tốc mái hết.”
Ông
Liêu Thái cho rằng người miền Trung đã quen với bão và cũng đã có kinh nghiệm
chống chọi với bão, nhưng việc trông chờ vào chính quyền lại là một vấn đề
khác:
“Người
miền Trung thì ai cũng trải qua ít nhất một chục cơn bão trong đời, nếu sống thọ
nữa thì có lẽ phải vài chục cơn bão. Cho nên ai cũng có kinh nghiệm về bão. Lúc
bão Hải Yến vào thì việc đầu tiên là mình phải tự chống bão, chứ đừng trông chờ
vào chính quyền.”
Ông
Liêu Thái nói việc cảnh báo về bão lũ ở miền Trung được làm khá đầy đủ nhưng
công tác hỗ trợ khi bão đi qua lại phụ thuộc vào từng địa phương.
Điều
này cũng được những người dân trong cơn bão Yagi chia sẻ với phóng viên RFA hôm 10/9.
Ông
M (giấu tên vì lý do an toàn), nhà ở huyện Lục Yên, Yên Bái nói với RFA rằng
ngày 9/9, mực nước lũ lên nhanh do mưa lớn, cộng với các đập thuỷ điện xả lũ
khiến bà con trở tay không kịp. Nhiều xã ở tỉnh này đã hoàn toàn bị cô lập. Người
dân không kịp sơ tán đã bị kẹt lại giữa biển nước:
“Lượng
mưa rất là nhiều. Nó tạo nên lũ, kết hợp với một số thủy điện xả lũ. Tình hình
căng lắm, chưa bao giờ tôi thấy lũ lớn như bây giờ. Nhiều xã ở trong huyện đã mất
điện, mất internet, không kết nối được. Họ không kêu ra bên ngoài được.”
Ông
M cho rằng việc cứu nạn cho người dân của chính quyền địa phương ở tỉnh Yên Bái
vô cùng lúng túng:
“Rất
nhiều người kêu cứu nhưng chính quyền địa phương không có phương tiện. Tôi
không hiểu kiểu gì luôn. Năng lực kém cỏi, không có chuyên môn, dự báo yếu kém
và tệ hại về mọi mặt mới dẫn tới tình trạng nguy cấp như bây giờ.”
Tiến
sĩ Lê Anh Tuấn cho rằng Việt Nam gặp những khó khăn nhất định trong những năm gần
đây do diễn biến bão trở nên phức tạp.
“Việt
Nam là vùng thường xuyên bị lụt bão nên có cả một hệ thống đối phó với bão. Có
cả ban chỉ đạo phòng chống lụt bão từ Trung ương đến địa phương, hằng năm vẫn
diễn tập đối phó. Tuy nhiên những năm gần đây diễn biến bão có vẻ như càng ngày
càng mạnh hơn, khắc nghiệt hơn. Nó một phần do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu
và sự gia tăng của thiên tai cực đoan, nên không phải lúc nào cũng có đầy đủ dự
báo đối phó.”
Bão
số ba đã đi qua, lũ cũng rút dần trên các con sông và người dân đang sửa chữa
nhà cửa, cố gắng quay lại với công việc bình thường trước bão, trong khi công
việc cứu trợ tại nhiều địa phương vẫn tiếp tục. Tại một số vùng núi có sạt lở đất
và lũ quét, việc tìm kiếm người mất tích vẫn đang được tiến hành.
Tại
gia đình của anh T. sau lễ tang của hai người bị chết trong lũ, mọi việc cũng
đang dần trở lại bình thường khi nước rút. Anh không muốn nói nhiều về những gì
đã qua. Còn bà H. chỉ muốn đính chính điều mà báo chí Nhà nước đăng rằng những
người trong gia đình bà đã tự tìm cách bơi thuyền.
“Ở
thành phố Thái Nguyên thì làm gì có thuyền để tự chèo lái. Đâu phải vùng sông
nước mà có sẵn thuyền tự chế như một số báo chí đưa tin… Mà đó là thuyền cứu hộ
vào, nhưng lúc đó tỉnh Thái Nguyên tình hình lộn xộn, áo phao không đủ cung cấp,
nên khi cháu lên thuyền không có áo phao.”
----------------------
Tin,
bài liên quan
Thời
Sự
·
Cách
“Mặt trận Tổ quốc Việt Nam” trợ giúp dân sau bão Yagi và bài học từ Hội
Chữ Thập Đỏ Canada
·
Khắc
phục hậu quả bão Yagi, phép thử đối với TBT Tô Lâm
·
Bão
Yagi: Tràn ngập lời kêu cứu trên mạng từ người dân mắc kẹt trong lũ
No comments:
Post a Comment