Nguyễn
Phú Trọng để lại di sản gì?
Alex Vuving
Song
Phan,
dịch
23/07/2024
https://baotiengdan.com/2024/07/23/nguyen-phu-trong-de-lai-di-san-gi/
Các
thế hệ tương lai sẽ nhớ đến ông Trọng qua hai ví von nổi tiếng của ông: “Đốt
lò” và “ngoại giao cây tre”. Cả hai đều biểu thị dấu ấn lớn của ông trong các
chính sách đối nội và đối ngoại của đất nước.
“Đốt
lò” là ví von của Trọng cho chiến dịch chống tham nhũng của mình, bắt đầu chưa
đầy một năm sau khi ông trở thành Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam (2011).
Lúc đầu nó không cháy rực. Đốt lò chỉ trở nên cháy sáng và mãnh liệt sau khi
ông giành được nhiệm kỳ TBT lần thứ hai (2016). Chiến dịch chống tham nhũng
không chỉ nhằm vào tệ hối lộ và chủ nghĩa phe canh, mà còn nhắm vào cả các ý tưởng
phóng khoáng. Như ông đã nhiều lần nói: “Tham nhũng chính trị còn nguy hiểm hơn
tham nhũng kinh tế”. Những nhà cải cách đã gặp nhiều khó khăn dưới thời ông nắm
quyền.
Đồng
thời, “đốt lò” lấy bộ máy công an, an ninh làm người gác cổng cho chiến dịch.
Những thủ đoạn của Trọng nhằm tập trung quyền lực vào tay mình, sự phụ thuộc
vào bộ máy cảnh sát và an ninh, cũng như việc thanh lọc kiểu suy nghĩ phóng
khoáng đã làm thay đổi hệ thống chính trị Việt Nam rất nhiều. Kết quả là, Trọng
đã để lại một nhà nước độc đảng, chủ yếu dựa vào các biện pháp kiểm soát và cưỡng
chế, thay vì sự đồng thuận và tính chính đáng để cai trị đất nước.
Dưới
sự giám sát của Trọng, Bộ Chính trị Đảng Cộng sản, cơ quan ra quyết định cao nhất
của đất nước, đã tăng vượt trội chưa từng có về số ủy viên có gốc gác từ
quân đội và công an. Trong số 14 ủy viên hiện tại, có 5 người xuất thân từ lực
lượng công an và 3 người từ quân đội. Vì Bộ Công an là cơ quan chủ chốt thực
thi chiến dịch chống tham nhũng nên lãnh đạo Bộ này (bây giờ là Chủ tịch nước
Tô Lâm) đã trở thành người có khả năng kế nhiệm Trọng nhất.
Di
sản lớn nhất của Trọng trong chính sách đối ngoại là điều mà ông gọi là “ngoại
giao cây tre”. Với “cây tre” ông muốn nói đến sự vững chắc về nguyên tắc và
linh hoạt trong chiến thuật. Các chính sách của ông phản ánh cá tính của ông.
Trọng
là bậc thầy về “đu dây”. Ông đã “đu dây” giữa chủ nghĩa xã hội nhà nước và chủ
nghĩa tư bản thị trường khi viết bài với tư cách là biên tập viên tạp chí Cộng
sản của Đảng trong thập niên 1980 và 1990. Ông “đu dây” giữa các phe phái tranh
chấp của Đảng khi ông còn là một nhà lãnh đạo quốc gia. Và ông “đu dây” giữa
các cường quốc khi giải quyết các vấn đề quốc tế.
Dưới
sự lãnh đạo của Trọng, Việt Nam đã nâng cấp quan hệ với Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Nhật
Bản và Australia lên “đối tác chiến lược toàn diện”, trong khi cũng gia nhập “cộng
đồng chia sẻ tương lai chung” (hay còn gọi là “cộng đồng chung vận mệnh”) của
Trung Quốc. Đó là một thành tựu to lớn trong một khu vực ngày càng bị chia rẽ,
khi Việt Nam hiện nổi bật như là một đối tác chiến lược toàn diện duy nhất của
tất cả các cường quốc trong vùng Ấn Độ – Thái Bình Dương. Mục đích của những nỗ
lực này là củng cố “mạng lưới an toàn” của Việt Nam trên trường quốc tế. Nó có
thể có hiệu quả hiện nay nhưng đó không phải là phản ứng tốt nhất trước các xu
hướng mới trong môi trường địa chính trị, đặc biệt là trước sự cạnh tranh ngày
càng tăng giữa Mỹ và Trung Quốc.
Trong
khi Trọng là bậc thầy về “đu dây” và linh hoạt trong chiến thuật, ông vẫn giữ vững
một số nguyên tắc. Mục tiêu chính trị cao nhất của ông là sự tồn tại của Đảng Cộng
sản với tư cách là thế lực thống trị đất nước. Ông đã ghìm cải cách chính trị
và kinh tế lại trong suốt 13 năm cầm quyền.
Ban
đầu ông cũng ngăn trở quan hệ Việt – Mỹ, nhưng cuộc khủng hoảng giàn khoan
HYSY-981 với Trung Quốc năm 2014 đã làm thay đổi quan điểm của ông về Mỹ và
Trung Quốc, sau đó ông trở thành động lực thúc đẩy quan hệ Việt – Mỹ.
Những
di sản lớn của Trọng trong chính trị đối nội và chính sách đối ngoại – “đốt lò”
và “ngoại giao cây tre” – sẽ sống lâu hơn ông. Ban lãnh đạo mới sẽ tiếp tục “đốt
lò” vì nó mang lại cho bất cứ người nào nắm giữ vị trí đứng đầu một công cụ tuyệt
vời trong cuộc tranh giành quyền lực nội bộ.
Ban
lãnh đạo mới của Việt Nam cũng sẽ tiếp tục chính sách “ngoại giao cây tre” của
đất nước vì họ tin rằng đây là cách tiếp cận tốt nhất để giải quyết những bất ổn
trong quan hệ quốc tế.
Có
lẽ điều trớ trêu lớn nhất trong thời của Trọng là mặc dù các chính sách lớn của
ông sẽ sống dai hơn nhưng ông lại không chỉ định được người kế nhiệm. Tại Đại hội
Đảng lần thứ 13 vào năm 2021, ông đã phải dùng đến biện pháp hạt nhân – phá vỡ
các quy định của Đảng để tiếp tục nhiệm kỳ thứ ba chưa từng có – vì người được
ông hậu thuẫn không nhận được đủ sự ủng hộ từ Ban Chấp hành Trung ương Đảng.
Sau đó, trong vòng vài tháng đầu năm nay, mọi lựa chọn của ông về người kế nhiệm
đều bị chính “cái lò” của ông loại bỏ khỏi vai trò lãnh đạo.
Nguồn: https://x.com/Alex_Vuving/status/1814479188554141790
No comments:
Post a Comment