Đang trong thời nhiễu loạn thật, giả, mọi giá trị bị đảo lộn, xã
hội ta hôm nay có quá nhiều ngộ nhận. Một ngộ nhận ngày càng lan rộng rồi được
nhìn nhận như một sự thật lịch sử hiển nhiên: Ngộ nhận ngày 21 tháng sáu là
ngày nhà báo Việt Nam. Rực rỡ hoa tươi, thơm thảo quà cáp tưng bừng ở các toà
báo mừng ngày nhà báo Việt Nam. Tràn ngập những lời hoa mĩ trong không gian
mạng rộn ràng xưng tụng ngày nhà báo Việt Nam, 21 tháng sáu!
Có bà do tổ chức phân công về nhận công tác ở một toà báo mà trở
thành nhà báo. Như một cán bộ được tổ chức đảng cử đi học trường bổ túc văn hoá
công nông rồi được cử sang Liên Xô học đại học, làm tiếp nghiên cứu sinh mà có
bằng tiến sĩ, có hàm giáo sư, dù chẳng có công trình khoa học gì có ích cho
cuộc sống cũng nghiễm nhiên là nhà khoa học của đảng.
Được phân công về toà báo, ngày thường bà đã chăm chỉ soi gương
tự ngắm mình xúng xính trong bộ cánh nhà báo, ngày 21 tháng sáu càng ngắm
trước, ngắm sau rồi trong sung sướng, thoả mãn, bà phán “Chỉ nên gọi là ngày
Nhà báo VN thôi, chữ cách mạng nên bỏ đi vì có ai cách mạng và có ai chiến đấu
với ai nữa đâu mà cách mạng…”. Đó, vốn liếng văn hoá xã hội của một nhà báo
luôn hãnh diện: “Mình được bạn đọc và các doanh nghiệp, bạn bè yêu quý là nhờ
những bài viết trên báo hơn 40 năm”! Ngày 21 tháng sáu được đôn lên, được xưng
tụng là ngày nhà báo Việt Nam chính từ các nhà báo nông cạn, nghèo nàn nhận
thức, trống hụt kiến thức xã hội như vậy.
Ngày 21 tháng sáu chỉ là ngày nhà báo cách mạng vì ngày
21.6.1925 ra đời một ấn phẩm thủ công chỉ để tuyên truyền cách mạng trong thanh
niên thợ thuyền ở cảng Hải Phòng và mỏ than Hồng Quảng. Ấn phẩm thủ công thô sơ
khổ 18 X 24 chỉ bằng trang vở học trò có tên Thanh Niên.
Ấn phẩm thủ công Thanh Niên do một mình Nguyễn Ái Quốc trong
thời gian ở Quảng Châu, Trung Hoa cặm cụi thực hiện toàn bộ việc chế tác. Viết
bài. Chép bài viết bằng que nhọn trên giấy sáp. Lăn mực lên giấy sáp rồi in ra
giấy trắng. Mỗi kì chế tác tạo ra khoảng hơn trăm tờ Thanh Niên với những bài
viết truyền bá hận thù giai cấp. Giao tờ Thanh Niên cho người của tổ chức Thanh
Niên Cách Mạng Đồng Chí Hội làm việc trên tầu biển chạy tuyến Quảng Châu – Hải
Phòng lén lút đưa về cảng Hải Phòng rồi bí mật chuyển đến các tổ chức do đảng
viên cộng sản gây dựng trong thợ thuyền trẻ ở cảng Hải Phòng, ở mỏ than Hồng
Quảng như một tài liệu bí mật, nội bộ.
Một người mày mò, hì hục làm bằng tay nên tờ Thanh Niên vụng về,
thủ công từ hình thức, định kì thất thường, có khi một tuần, có khi hai, ba
tuần mới ra được một số. Có mặt ngoài vòng pháp luật. Tồn tại ngắn ngủi. Tháng
tư năm 1927 quân đội Tưởng Giới Thạch mở chiến dịch tấn công quyết liệt vào lực
lượng cộng sản Trung Hoa. Nguyễn Ái Quốc phải rời Quảng Châu, lại bắt đầu một
thời kì lang bạt vô định. Tồn tại chỉ hơn một năm, ấn phẩm thủ công Thanh Niên
kết thúc ở số 88 cuối năm 1927.
Chỉ là tài liệu tuyên truyền những điều vỡ lòng, sơ đẳng về cách
mạng vô sản trong nội bộ tổ chức cộng sản thời manh nha, nhỏ bé, bất hợp pháp,
hơn trăm tờ Thanh Niên chỉ là tài liệu nội bộ của một tổ chức tồn tại ngoài
vòng pháp luật, không làm chức năng thông tin về đời sống xã hội của một tờ
báo, cũng không có tư thế, vị trí một tờ báo trong đời sống xã hội khi xã hội
loài người đang hăm hở bước vào văn minh công nghiệp, văn minh đô thị đòi hỏi
phải có báo chí, lương thực văn hoá của con người văn hoá xã hội đô thị.
Báo chí là sản phẩm của văn minh công nghiệp, văn minh đô thị,
là hàng hoá của dây chuyền sản xuất công nghiệp để đáp ứng nhu cầu đời sống văn
hoá xã hội của con người bước vào văn minh công nghiệp, văn minh đô thị. Như
chiếc ô tô là sản phẩm của văn minh công nghiệp, là hàng hoá của dây chuyền sản
xuất công nghiệp. Lao động thủ công không thể tạo ra chiếc ô tô. Không có nền
sản xuất công nghiệp, không có sản phẩm ô tô.
Nền sản xuất công nghiệp tạo ra văn minh đô thị. Có cơ sở sản
xuất công nghiệp mới có dây chuyền công nghiệp xuất bản báo chí. Có văn minh đô
thị mới có thị trường báo chí. Chức năng hàng đầu của báo chí là thông tin sinh
hoạt đời sống xã hội loài người. Báo chí là hàng hoá của đời sống, là lương
thực của con người văn hoá xã hội. Không có thị trường hàng hoá báo chí, không
có không gian rộng lớn tự do lan toả thông tin, không có báo chí đích thực.
Nhà nước cách mang vô sản cần có lịch sử báo chí cách mạng liền
lấy ngày ra đời ấn phẩm thủ công có tên Thanh Niên làm ngày ra đời báo chí cách
mạng. Nguyễn Ái Quốc đã khai sinh ra nhà nước cách mạng Việt Nam thì báo chí
cách mạng Việt Nam cũng do Nguyễn Ái Quốc khai sinh ra là một bảo đảm chính trị
vững chắc hơn cả sự thật lịch sử!
Nhưng
đó chỉ là ý chí của nhà nước cách mạng, không phải sự thật của lịch sử báo chí
Việt Nam. Ấn phẩm thủ công Thanh Niên chỉ là tài liệu nghiệp vụ, là văn bản nội
bộ của một tổ chức chính trị, không làm chức năng một tờ báo, không có mảy may
vị trí, vai trò và tác động qua lại với đời sống xã hội. Tồn tại bấp bênh, được
chăng hay chớ rồi chết non, không có sự nối tiếp, sự ra đời của ấn phẩm thủ
công Thanh Niên không phải là sự kiện khai sinh ra một nền báo chí.
Sự thật cội nguồn báo chí
Việt Nam được ghi nhận trong lịch sử cận đại Việt Nam: Tờ báo đầu tiên của báo
chí Việt Nam ra đời từ dây chuyền sản xuất công nghiệp là tờ Gia Định Báo do
nhà văn hoá lớn Trương Vĩnh Ký xuất bản ở Sài Gòn. Số 1 Gia Định Báo phát hành ở Sài
Gòn và các tỉnh Nam Bộ ngày 15 tháng 4 năm 1865, trước ấn phẩm thủ công Thanh
Niên của Nguyễn Ái Quốc sáu mươi năm. Gia Định Báo bền bỉ có mặt trong đời sống
xã hội, trong thị trường báo chí Việt Nam suốt 44 năm, gần nửa thế kỉ giữa
những biến động dữ dội của xã hội Việt Nam và thế giới.
Xã hội Việt Nam giữa thế kỉ mười chín vẫn chìm đắm trong xã hội
nông nghiệp lạc hậu, tăm tối. Ngày 15 tháng tư, năm 1865, tờ Gia Định Báo phát
hành ở Sài Gòn và nhiều tỉnh thành Nam Kỳ mang ánh sáng văn minh công nghiệp,
văn minh đô thị đến với xã hội Việt Nam tăm tối thực sự là cuộc cách mạng sâu
rộng trong đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội Việt Nam. Sự ra đời của
tờ Gia Định Báo đã xác nhận sự có mặt của nền báo chí hiện đại trên đất nước
Việt Nam nông nghiệp lạc hậu. Không phải chỉ là cuộc cách mạng, sự xuất hiện
của Gia Định Báo cùng hàng loạt tờ báo ngày, báo tuần, báo tháng xuất bản nối
tiếp sau Gia Định Báo bằng dây chuyển sản xuất công nghiệp ở Hà Nội, Sài Gòn là
bước tiến dài của xã hội Việt Nam.
Lấy
ngày ra đời của ấn phẩm thủ công Thanh Niên làm ngày báo chí cách mạng Việt
Nam, nhà nước cách mạng của những người cộng sản Việt Nam đã đoạn tuyệt với
dòng chảy văn hóa Việt Nam. Coi ngày 21.6.1925, ngày ra đời ấn phẩm thủ công
Thanh Niên yểu mệnh là ngày báo chí Việt Nam, nhà nước cách mạng Việt Nam đã
phủ nhận lịch sử, bóp méo lịch sử hiển hách, lâu đời, và tràn đầy sức sống của
nền báo chí Việt Nam.
Nối tiếp Gia Định Báo, nửa cuối thế kỉ mười chín, đầu thế kỉ hai
mươi, hàng loạt tờ báo tiếng Việt xuất bản bằng dây chuyền sản xuất công nghiệp
ở Sài Gòn và Hà Nội liên tiếp xuất hiện và khoe sắc trong đời sống văn hoá xã
hội Việt Nam: Nhựt Trình Nam Kỳ, ra đời năm 1883 ở Sài Gòn. Thông
Thoại Khóa Trình, ra đời năm 1888 ở Sài Gòn. Đại Nam Đồng Văn, ra
đời năm 1892 ở Hà Nội. Nông Cổ Mín Đàm, ra đời năm 1901 ở Sài Gòn. Đại
Việt Tân Báo, ra đời năm 1905 ở Hà Nội. Đăng Cổ Tùng Báo, ra đời năm
1907 ở Hà Nội . . .
Tất cả những tờ báo đàng hoàng, chững chạc trên đã đưa ánh sáng
văn minh công nghiệp, văn minh đô thị đến xứ sở bùn lấy nước đọng của nền sản
xuất nông nghiệp cổ lỗ, nâng đời sống văn hoá tinh thần người dân Việt Nam lên
một tầm nấc cao hơn, mở ra khung cửa sáng rộng cho trí thức và tuổi trẻ Việt
Nam nhìn ra xã hội và nhìn ra thế giới, rút ngắn khoảng cách Việt Nam với thế
giới trên tiến trình đi đến văn minh.
Những ấn phẩm đầu tiên thực sự là báo chí: Gia Định Báo, Đại
Việt Tân Báo . . . đặt nền móng vững vàng cho nền báo chí Việt Nam đều được lưu
giữ trong thư viện quốc gia ở Hà Nội và Sài Gòn như một giá trị văn hoá vĩnh
hằng.
Ngày 15.4.1865 Gia Định
Báo phát hành rộng rãi số báo đầu tiên mở ra sự ra đời và phát triển mạnh mẽ,
bền vững cả nền báo chí Việt Nam. Ngày 15 tháng tư hàng năm mới đích thực là
ngày Nhà Báo Việt Nam.
No comments:
Post a Comment