1. Bà Ngô Bá Thành,
luật sư học ở Pháp về nước, người hoạt động nội gián trước 1975 ở Sài Gòn, sau
làm đến đại biểu Quốc hội vài khóa, chủ tịch Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, đã
nói một câu rất nổi tiếng: “Chúng ta có một rừng luật, nhưng chỉ có một luật
duy nhất hoạt động – đó là Luật rừng”.
Câu
nói của bà Ngô Bá Thành đạt mức độ khái quát và nổi tiếng không kém câu nói của
cựu Tổng thống Việt Nam Cộng hòa năm 1975 Nguyễn Văn Thiệu khi tổng kết hai năm
thi hành Hội nghị Paris: “Không được tin những gì cộng sản nói, hãy xem
những gì cộng sản làm”.
Vậy
luật rừng là gì?
Người
Việt hầu như ai cũng hiểu từ luật rừng vì nó rất phổ quát mọi lúc, mọi nơi. “Đó
chính là những quy tắc hành xử không tuân theo quy định hoặc trái quy định của
pháp luật chính thống. Hiểu theo nghĩa bóng thì đây là những quy tắc hành xử
kiểu ‘rừng rú’ giữa các loài vật với nhau, theo kiểu kẻ mạnh có quyền bắt nạt,
tiêu diệt kẻ yếu làm mồi ăn cho mình, kẻ yếu phải trốn tránh, vị nể và lừa gạt
(ngụy trang, ẩn giấu mình, dối trá) kẻ mạnh để sinh tồn”.
Trong
khi ở Việt Nam ai cũng hiểu luật rừng là gì, thì bên Phương Tây rất ít người
hiểu. Luật rừng (The law of the jungle) ở Phương Tây không được coi là một từ
thuật ngữ, mà chỉ coi nó là một thành ngữ để ám chỉ “một tình huống, trong
đó không có luật lệ hay quy tắc nào chi phối cách mọi người cư xử và mọi người
sử dụng vũ lực để đạt được điều họ muốn. Mọi người chạy theo lợi ích cá nhân và
dùng mọi sức mạnh quyền uy có được để đạt tới nó”.
Luật
rừng nghĩa là không có luật theo nghĩa chính danh, tử tế và minh bạch.
Luật
rừng nghĩa là mọi chuyện đều được xử lý bằng uy quyền, thế lực, địa vị xã hội,
tiền bạc (Nhất thân, nhì quen, tam quyền, tứ chế).
Luật
rừng thống trị trong “xã hội đen” – tức các tổ chức mafia, tội phạm có tổ chức.
Rất
tiếc là luật rừng lại phổ biến trong xã hội ta, mặc dù nó là thứ luật hắc ám,
không chính danh, phải dựa vào luật chính danh để tồn tại…
2. Vấn đề này nó có căn nguyên lịch sử
của nó.
Chính
quyền cộng sản đầu tiên trên thế giới là chính quyền Liên Xô (Xoviet) ban đầu
thành lập với các định chế mới của chính quyền mới, theo công thức Lenin “tất
cả mọi quyền lực thuộc về các soviet”.
Các
Soviet được thành lập khắp các cấp hành chính. Mọi cấu trúc kiến trúc thượng
tầng của các nước tư bản chủ nghĩa đều bị bãi bỏ bởi nó rất xấu xa, thiết lập
các định chế mới. Trên chính quyền trung ương có các soviet dân ủy (chức năng
giống bộ). Khung pháp lý có Hiến pháp, điều hành mọi chuyện theo nghị quyết,
chỉ thị của Đảng và các Soviet…
Sau
cấu trúc mới của chính quyền Soviet tỏ ra mâu thuẫn nhau, bế tắc và kìm hãm,
đến 1946 Stalin đã cải tổ hệ thống kiến trúc thượng tầng Liên Xô. Theo đó, học
theo rất nhiều các định chế của các nước tư bản chủ nghĩa Phương Tây: Các luật
được ban hành dần dần để cai trị dân chúng; các bộ được hình thành như cơ cấu
các bộ ngày nay; các Soviet địa phương được cái cách chỉ giữ lại Soviet tối cao
và chức năng y như Quốc hội các nước TBCN… Nhưng trùm lên tất cả vẫn là Đảng và
Đảng có quyền bất thành văn, lãnh đạo toàn xã hội. Đảng lại lạm dụng luật để
nắm ngành an ninh (KGB) để thống trị xã hội, tạo ra quyền lực lớn cho ngành an
ninh…
Cơ
chế của luật rừng hình thành…
Việt
Nam mình (thể chế hiện nay) học nguyên xi mô hình Soviet, mang về áp dụng ở
Việt Nam.
3. Mô hình luật rừng bị lên án và tỏ ra bế tắc
vào cuối thập niên 1980.
Các
nước XHCN rung chuyển! Sự đau đớn và trả giá của cơn đau chuyển dạ từ mô hình
phi nhân bản luật rừng, sang mô hình mới “pháp quyền”, không bút nào tả xiết.
Nhóm
nước Đông Âu sau một hồi vật vã, họ đã cơ bản loại bỏ được luật rừng để sinh đẻ
ra một xã hội chuẩn văn minh.
Nhóm
Nga và các nước vẫn theo Nga sau một hồi vật vã suýt chết, lại sinh ra một quái
thai mới, còn kinh tởm hơn mô hình xưa: Mô hình quái vật Putin độc tài và rừng
rú hơn xưa…
Nhóm
thứ ba gồm Việt Nam, Trung Quốc lửng lơ con cá vàng học theo phương Tây, cải
cách thể chế, tưởng sinh ra đứa con khỏe mạnh gọi là Chế độ pháp quyền XHCN
trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, nhưng ai dè nó cũng chỉ là một
loại quái thai của CNTB thân hữu với lợi ích nhóm kinh tế, nhóm chính trị.
Trong xã hội như vậy, không thể loại bỏ luật rừng.
4. Cổng phụ của Đại học
Luật Huế rất có ý nghĩa (xem ảnh).
Tôi
tin rằng KTS là người có ý tưởng hay khi thiết kế chiếc cổng này. Không nên phá
bỏ nó (người ta đang tính toán xây lại).
Nguồn
ảnh: Báo Dân Trí
https://www.facebook.com/photo?fbid=6460608150708945&set=pcb.6460608270708933
https://www.facebook.com/photo?fbid=6460608007375626&set=pcb.6460608270708933
.
No comments:
Post a Comment