NỘI DUNG :
BBC
Tiếng Việt sẽ về đâu sau khi rời London
Nguyễn Hùng
BBC
Tiếng Việt nói lời từ biệt London sau hơn 70 năm
Nguyễn Hùng
==============================================
.
.
BBC
Tiếng Việt sẽ về đâu sau khi rời London
Nguyễn Hùng
27/09/2023
Với mốc thời gian đóng cửa (Văn phòng Ban biên tập) BBC
Tiếng Việt ở London, 15/11/2023, đang tới gần, câu hỏi đặt ra là BBC
Tiếng Việt sẽ đi về đâu.
https://d1mqf379gorac5.cloudfront.net/wp-content/uploads/2023/09/hung.jpg
[GH1] Nhà báo Nguyễn Hùng tại BBC London
Câu trả lời đơn giản là (Văn phòng Ban biên tập)
chuyển về Bangkok để giảm tới một nửa chi phí hoạt động so với trước đây. Số
nhân viên (Ban biên tập BBC Tiếng Việt) phục vụ công chúng Việt Nam
từ Thái Lan của ban Việt ngữ sẽ vẫn ở mức khoảng 10 người trong thời gian trước
mắt.
Nhưng chuyện tương lai của BBC Tiếng Việt trong
những năm tới là điều khó đoán định.
Có nhiều dấu hiệu cho thấy một tương lai bấp bênh
cho thương hiệu 71 năm của BBC.
Thứ
nhất, BBC đã tìm người đứng đầu văn
phòng BBC ở Bangkok cả năm nay mà không tuyển được sớm như dự
định. Đây là lý do mà lúc đầu văn phòng ở London dự tính sẽ đóng cửa vào mùa hè
năm nay nhưng phải hoãn lại vì vẫn cần người hỗ trợ Bangkok trong lúc việc
tuyển người tiếp diễn.
Thứ
hai, BBC vẫn trong cơn khủng hoảng tài
chính với thâm hụt ngân sách ở con số hàng trăm triệu bảng Anh mỗi năm. Có lúc
họ từng giảm số ban ngôn ngữ từ trên 40 ban xuống còn 30 rồi sau này lại mở
thêm các ban khác vì được Bộ Ngoại giao Anh cho thêm một khoản tiền hồi năm
2016.
Khả năng đóng hẳn BBC Tiếng Việt trong
ngắn hạn là ít, phần vì sự kiểm duyệt hà khắc ở Việt Nam và phần vì ngân sách
giờ cũng đã quá ít, phần tiết kiệm được nhờ cắt giảm không đáng kể. Nhưng không
ai có thể khẳng định được gì về lâu dài. Trước đây BBC từng
đóng cửa ban tiếng Thái Lan và chỉ mở lại sau khi có những biến động chính trị
tại nước này.
Thứ
ba, và có lẽ là quan trọng nhất, BBC Tiếng
Việt đã mất nơi an toàn để hoạt động báo chí. Dù sao London cũng nằm
xa tầm với của an ninh Việt Nam hơn nhiều so với Bangkok. Chúng ta chỉ cần quay
lại vài tháng trước với vụ bắt cóc Thái Văn Đường từ Thái Lan về lại Việt Nam
là có thể thấy. Khác với vụ Trịnh Xuân Thanh bị bắt cóc từ Đức, cho tới nay
Việt Nam chưa phải trả giá gì cho vụ bắt cóc Thái Văn Đường. Điều này không có
nghĩa là an ninh Việt Nam sẽ bắt cóc nhân viên của BBC Tiếng Việt vì
tập đoàn BBC và nước Anh sẽ vẫn lên tiếng bảo vệ nhân viên tới
cùng. Nhưng rủi ro rất nhỏ đó vẫn còn.
Điều rắc rối khác là chính nước Anh về mặt luật pháp
chỉ có thể bảo vệ cho công dân của họ một cách tối đa nhưng khó có thể can
thiệp nhiều khi nhân viên là công dân của một nước khác. Nếu còn văn phòng ở
London, các nhân viên của BBC sẽ được nhập quốc tịch Anh sau
khi làm việc liên tục trong khoảng năm năm. Với việc chuyển sang Bangkok, điều
này hiển nhiên không còn nữa. Như vậy, về lý thuyết, BBC và Anh sẽ
luôn cố bảo vệ nhân viên mang quốc tịch Việt Nam. Trên thực tế, những gì họ có
thể làm trong tình huống xấu nhất là không nhiều.
Một trong những điều thông minh mà BBC có
thể làm là tìm một người giỏi tiếng Việt và am hiểu Việt Nam nhưng không mang
quốc tịch Việt Nam làm trưởng ban ở Bangkok. Trước đây người lãnh đạo văn
phòng BBC ở Bangkok là chị Hà Giang, người mang quốc tịch Hoa
Kỳ. Các nhân viên của BBC cũng cần được tuyển một nửa từ trong
nước và nửa còn lại mang quốc tịch của các quốc gia phát triển.
Chuyện tuyển người từ các quốc gia phát triển sang
Bangkok làm cho BBC Tiếng Việt là chuyện hoàn toàn có thể làm
được. Chỉ có điều BBC chuyển sang Bangkok để cắt giảm chi
tiêu, trước trả nhân viên 40-50.000 bảng Anh (một năm) ở London, giờ chỉ muốn
trả chừng 20.000 đô hoặc ít hơn ở Bangkok. Chẳng có ai ở các nước thu nhập
trung bình gấp đôi mức lương địa phương đó lại đầu quân cho BBC làm gì.
Vậy điều có thể thấy trước là đa số các nhân viên
ở BBC Tiếng Việt sẽ là người Việt Nam và về mặt luật pháp Việt
Nam có thể làm bất kỳ điều gì với công dân của mình. Điều này không có nghĩa là
các nhân viên của BBC chắc chắn sẽ có sự tự kiểm duyệt nhất
định nhưng có nhiều thứ khiến họ phải suy nghĩ khi làm việc hết mình cho BBC mà BBC có
lẽ không hết mình với họ.
Từ kinh nghiệm cá nhân khi còn làm ở BBC,
tôi chỉ đưa ra một ví dụ nhỏ. Khi tôi cùng anh Quốc Phương và chị Hạnh Ly
ở BBC lập ra Bàn tròn thứ Năm cho BBC Tiếng Việt,
an ninh Việt Nam chắc chắn không ưa. Nhân một lần có lãnh đạo BBC Tiếng
Việt về Việt Nam, họ hẹn gặp và nói thẳng họ ghét Bàn tròn thứ Năm
nhất. Khi về lại London, vị lãnh đạo đó lập tức đề nghị giảm thời lượng từ mỗi
tuần xuống hai tuần một lần hay mỗi tháng. Đương nhiên nhóm làm chương trình
chúng tôi phản đối và chương trình được giữ nguyên. Nhưng sau đó tôi cũng rời
đi một phần vì thấy BBC Tiếng Việt ở London mà an ninh vẫn với
tới. Anh Quốc Phương sau đó cũng gặp nhiều khó khăn và bị cản trở khi muốn làm
thêm các dạng bàn tròn khác. Cuối cùng anh Quốc Phương cũng nghỉ, Hạnh Ly sang
làm việc cho các ban khác và Bàn tròn thứ Năm nay không còn.
Sau chuyện có sức ép phải giảm thời lượng Bàn tròn
thứ Năm, tôi cũng đã lên gặp người sếp cao nhất của BBC World Service để
cho bà biết. Cùng với một vài vấn đề khác, bà đã yêu cầu có đợt kiểm tra nội
dung của BBC Tiếng Việt. Một trong những kết luận mà bà đưa ra khi
gặp cả ban cách đây vài năm là BBC Tiếng Việt “trốn đằng sau
những người cộng tác” vì chỉ thấy tên người cộng tác viết cho BBC mà
chẳng thấy tên phóng viên BBC đâu cả.
Tôi hy vọng BBC Tiếng Việt ở
Bangkok sẽ còn phát triển hơn cả khi BBC còn hai văn phòng.
Nhưng tôi chẳng có cơ sở nào cho hy vọng đó trong hiện tại.
Nguyễn
Hùng
—
Nhà báo Nguyễn Hùng, từng là phát thanh viên, biên
tập viên của chương trình BBC Tiếng Việt từ 2000 đến 2017.
Ông cũng từng là phó ban Việt ngữ BBC.
Chú thích: Những phần trong ngoặc là bổ sung của
Thoibao.de cho rõ nghĩa, tránh hiểu lầm.
================================================
..
BBC Tiếng Việt nói lời từ biệt London sau hơn 70 năm
24/09/2023
https://www.voatiengviet.com/a/bbc-tieng-viet-noi-loi-tu-biet-london-sau-hon-70-nam/7281811.html
BBC
Tiếng Việt cùng một số ban châu Á khác tổ chức buổi chia tay hôm 22/9 tại trụ
sở của BBC ở London, đánh dấu chấm hết cho chương sử kéo dài nhiều thập niên mà
trong trường hợp của BBC Tiếng Việt là hơn 70 năm.
Hình : https://gdb.voanews.com/01000000-0a00-0242-08da-08dbbd18825b_cx0_cy6_cw0_w1023_r1_s.jpg
BBC Tiếng Việt cùng một số ban châu Á khác tổ chức
buổi chia tay hôm 22/9 tại trụ sở của BBC ở London, đánh dấu chấm hết cho
chương sử kéo dài nhiều thập niên mà trong trường hợp của BBC Tiếng Việt là hơn
70 năm.
Mặc dù được lập ra để phát thanh về Việt Nam với
buổi phát sóng đầu tiên hôm 6/1/1952, các chương trình phát thanh nổi tiếng của
BBC Tiếng Việt cứ giảm dần thời lượng từ cuối thập niên 90 và ngừng
hẳn vào 26/3/2011. Một trong những lý do BBC bỏ phát thanh bằng tiếng Việt
là vì số lượng người nghe giảm đáng kể cùng với sự phát triển của internet. Ở
thời điểm hiện tại, lượng độc giả/khán giả của BBC Tiếng Việt trên các nền tảng
xã hội có số lượng cao. Cụ thể, trang Facebook của BBC Tiếng Việt có gần 3
triệu followers; trong khi trang YouTube có hơn 1.3 triệu người đăng ký.
Nhưng lý do khác chính là “tiền đâu đầu tiên”. Và
chính vấn đề tiền đâu đấy vẫn đứng sau lần cắt giảm được công bố từ cuối năm
ngoái khiến hàng trăm đồng nghiệp cũ và bạn bè của tôi ở vùng châu Á và các
vùng khác của BBC mất việc. Trước đây BBC World Service, phần hướng ra thế giới
bên ngoài của BBC, được Bộ Ngoại giao Anh tài trợ nhưng tập đoàn BBC đã phải
nhận trách nhiệm về tài chính cho Thế giới vụ từ
năm 2014. Thu nhập của BBC cho năm tài khoá 23/24 ước tính khoảng hơn 5,5
tỷ bảng Anh trong đó có gần 4 tỷ thu trực tiếp từ người dân qua khoản lệ phí
truyền hình và phần còn lại từ bán chương trình và tiền quảng cáo thu được từ
các dịch vụ phát ra nước ngoài (BBC không được chạy quảng cáo tại Anh). Mặc dù
vậy BBC
ước tính họ sẽ chi ra nhiều hơn so với thu vào khoảng 350 triệu bảng và
khoản cần tiết kiệm thường niên trước đây ở mức 285 triệu bảng giờ lên tới 400
triệu.
Khoản
thực chi của BBC cho BBC World Service trong năm 2022 là hơn 350 triệu bảng
Anh trong đó khoảng 250 triệu lấy từ nguồn thu lệ phí truyền hình và phần còn
lại là trợ cấp ngắn hạn của chính phủ Anh.
Những nhân viên của BBC trong đó có BBC Tiếng Việt
mất việc lần này nằm trong tổng số hơn 380 người bị BBC sa thải để tiết kiệm
gần 30 triệu bảng Anh từ ngân sách của Thế giới vụ.
https://gdb.voanews.com/01000000-0a00-0242-3bdd-08dbbd18d50c_cx0_cy12_cw100_w650_r0_s.jpg
Cả khu vực mới cách đây vài tháng còn là vùng châu Á
giờ đã là của Media Action, bộ phận thúc đẩy truyền thông tại các nước đang
phát triển của BBC.
Từ con số hơn 10 người làm việc cho BBC Tiếng Việt ở
London kéo dài trong nhiều năm, giờ BBC Tiếng Việt chỉ còn ba người - Trưởng
ban Nguyễn Giang, hai phóng viên và biên tập viên Bình Khuê và Minh Thư; và ba
nhân viên cuối cùng ở London cũng chỉ ở lại tới giữa tháng 11 năm nay. Nếu
không có gì thay đổi, đó sẽ là thời điểm BBC không còn sự hiện diện của Tiếng
Việt trong trụ sở chính của BBC tại London.
Mặc dù BBC Tiếng Việt vẫn còn văn phòng ở Bangkok,
vốn sẽ được mở rộng thêm so với trước đây, không ai từ văn phòng London sẽ
chuyển tới Thái Lan. Cũng tương tự hầu hết các nhân viên của các ban châu Á
khác sẽ không chuyển tới các văn phòng khu vực ở Jakarta, Seoul hay Islamabad.
Hôm tới buổi chia tay các ban châu Á tôi cũng lên
thăm lại nơi tôi đã làm việc nhiều năm tới hè 2017 khi trở thành giảng viên đại
học. Cảm giác của tôi là một sự phá hoại văn hoá tồi tệ đã diễn ra trên tầng
năm nơi các ban châu Á chiếm tới một nửa diện tích văn phòng cho tới gần đây.
Ba ban tiếng Việt, Indonesia và Thái Lan từ chỗ chiếm hàng chục bàn làm việc
giờ chỉ còn vẻn vẹn bốn bàn trong đó chỉ có hai máy tính. Tấm giấy in cho có
những dòng chữ ‘Bàn [làm việc] của ban Thái, Việt Nam & Indonesia’ càng cho
thấy cách làm việc thiếu chuyên nghiệp và thiếu tôn trọng những người mà thâm
niên cho BBC cộng lại lên tới hàng trăm năm.
https://gdb.voanews.com/01000000-0aff-0242-adaf-08dbbd18aa6d_cx0_cy9_cw100_w650_r0_s.jpg
Ba ban tiếng Việt, Indonesia và Thái Lan từ chỗ
chiếm hàng chục bàn làm việc giờ chỉ còn vẻn vẹn bốn bàn trong đó chỉ có hai
máy tính.
Đây không phải lần đầu tiên BBC đối xử với con người
như những con số nhưng đây là một trong những lần nghiêm trọng nhất vì họ đã
xoá đi một trang sử mà các ban ngôn ngữ vùng châu Á và cả các vùng khác đã viết
lên trong nhiều thập niên mà trong trường hợp của BBC Tiếng việt là xuyên qua
ba cuộc chiến của người Việt với Pháp, Hoa Kỳ và Trung Quốc. Tại các phòng họp
của BBC, những trang trí liên quan tới các ban ngôn ngữ trong đó có bản đồ các
tỉnh của Việt Nam đã bị gỡ bỏ. Tôi không hiểu sao họ phải vội vã làm như vậy
trong khi một số nhân viên của các ban vẫn còn ở lại BBC trong vài tháng tới.
Và kể cả khi các nhân viên đã rời đi, cái gì là một phần của lịch sử vẫn nên
giữ lại.
Nhân sự kiện BBC Tiếng Việt khép lại chương sử đáng
nhớ tại London, tôi sẽ còn quay lại chủ đề này trong những blog tới đây. Kỳ tới
tôi sẽ kể chuyện tôi là người đầu tiên được BBC tuyển trực tiếp từ miền Bắc
Việt Nam sang London và những bước đi chập chững trong nghề phát thanh viên của
anh cựu sinh viên tiếng Nga.
***
Ghi
chú: Ngày 26 tháng Chín, phát ngôn nhân của BBC gởi cho
VOA phản hồi liên quan đến bài blog trên, với nội dung nguyên văn như sau:
“Chúng tôi đang đầu tư vào các vai trò, phương tiện
và cách thức làm việc mới để tiếp tục cung cấp tin tức và thông tin chính xác,
công bằng và độc lập cho khán thính giả trên khắp khu vực.” (“We are investing
in roles, facilities and new ways of working to continue to provide
independent, impartial and accurate news and information for audiences
throughout the region.”)
Bài viết được cập nhật vào ngày 26 tháng Chín, thêm
các số liệu người đọc và người xem trên các trang Facebook và YouTube của BBC
Tiếng Việt; và vào ngày 27 tháng Chín, với phản hồi của BBC về bài blog trên.
================
Nguyễn Hùng bắt đầu viết báo từ năm 1995 cho tờ
Vietnam Investment Review và hai năm sau được Liên Hiệp Quốc chọn là một trong
một vài nhà báo châu Á xứng đáng nhận giải thưởng mang tên cố tổng thư ký Dag
Hammarskjold. Nguyễn Hùng đến London năm 2000, trở thành phát thanh viên, biên
tập viên và phó ban Việt ngữ BBC. Trong vài năm trước khi rời BBC hồi năm 2017
để trở thành giảng viên báo chí kỹ thuật số ở Goldsmiths, University of London,
Nguyễn Hùng phụ trách mảng mạng xã hội cho Vùng Đông Á và mảng kỹ thuật số cho
Vùng Nam Á của BBC World Service. Nguyễn Hùng là người đồng sáng lập chương
trình Bàn tròn Thứ Năm của BBC Tiếng Việt. Anh cũng sẽ chia sẻ blog này qua
trang Facebook - https://www.facebook.com/haynhi3005/. Các
bài viết của Nguyễn Hùng là blog cá nhân và được đăng tải với sự đồng ý của đài
VOA nhưng không phản ánh quan điểm chính thức của chính phủ Hoa Kỳ.
No comments:
Post a Comment