THẾ GIỚI HÔM NAY : 30/08/2023 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 30/08/2023

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

30/08/2023

https://nghiencuuquocte.org/2023/08/30/the-gioi-hom-nay-30-08-2023/

 

Bộ trưởng thương mại Mỹ Gina Raimondo đã gặp thủ tướng Trung Quốc Lý Cường với mục tiêu cải thiện quan hệ thương mại và hợp tác ngày càng suy yếu giữa hai nước. Bà Raimondo nói Mỹ muốn hợp tác với Trung Quốc trong các vấn đề biến đổi khí hậu và trí tuệ nhân tạo. Hôm thứ Hai, bà nhấn mạnh thương mại trong các ngành ít nhạy cảm có thể được thúc đẩy mà không cần có các thoả hiệp về an ninh quốc gia, vốn là trở ngại chính khiến hai bên dè dặt với nhau.

 

Joe Biden xác định 10 loại thuốc kê đơn đầu tiên sẽ được đàm phán giá giữa Medicare (bảo hiểm y tế chính phủ cho người Mỹ từ 65 tuổi trở lên) và các công ty dược phẩm. Danh sách này bao gồm thuốc làm loãng máu và thuốc trị tiểu đường. Theo Đạo luật Giảm Lạm phát, mức giá thương lượng — thực tế do nhà nước đặt ra — sẽ có hiệu lực từ năm 2026. Ông Biden nói có tới 9 triệu người sẽ được hưởng lợi từ giá thuốc giảm.

 

Bộ phận truyền thông của trùm Wagner Yevgeny Prigozhin thông báo ông đã được chôn cất trong lễ tang riêng tư ở St Petersburg, sau khi qua đời vào tuần trước trong một vụ tai nạn máy bay. Điện Kremlin trước đó cho biết tổng thống Vladimir Putin sẽ không tham dự. Ông Prigozhin từng phát động binh biến chống lại quân đội Nga hồi tháng 6. Valery Chekalov, giám đốc chuyên lo hậu cần của Wagner, cũng được an táng hôm thứ Ba.

 

Vatican ra thông cáo khẳng định những bình luận gần đây của Giáo hoàng Francis không có ý định tôn vinh chủ nghĩa đế quốc Nga. Hôm thứ Sáu, Giáo hoàng đã nói với một nhóm người Công giáo Nga hãy ghi nhớ “di sản” của họ là người thừa kế của những nhân vật như Peter Đại đế, người mà tổng thống Vladimir Putin thường nhắc tới để biện minh cho cuộc xâm lược Ukraine. Phát biểu của Giáo hoàng bị phản đối dữ dội ở Ukraine nhưng được đón nhận “nhiệt tình” ở Nga.

 

Tập đoàn công nghiệp 3M của Mỹ đã đồng ý trả 5 tỷ USD tiền mặt và 1 tỷ USD cổ phiếu để giải quyết 260.000 vụ kiện từ binh sĩ Mỹ xoay quanh các tổn thương thính giác do nút bịt tai bị lỗi. Nút tai Combat Arms được sản xuất bởi Aearo Technologies, một công ty con của 3M, và được sử dụng ở Afghanistan và Iraq. Đây là một trong những vụ kiện tập thể lớn nhất lịch sử nước Mỹ.

 

Tiền lương ở Đức tăng với tốc độ năm 6,6% trong quý 2, mức tăng cao nhất kể từ khi dữ liệu được thu thập lần đầu vào năm 2008. Đây cũng là lần đầu tiên tiền lương tăng nhanh hơn lạm phát kể từ năm 2021, ở mức 6,5% theo cùng kỳ. Động lực này có thể vừa thúc đẩy tiêu dùng vừa tiếp sức cho vòng xoáy lạm phát.

 

Con số trong ngày: 24.000, là số người Mỹ sống ở Hà Lan vào năm 2022 — tăng từ 15.000 của năm 2013.

 

TIÊU ĐIỂM

 

Hội nghị thường kỳ cấp bộ trưởng quốc phòng EU

 

Đến nay cuộc chiến ở Ukraine cho thấy EU khó có thể tự vệ mà không cần giúp đỡ của Mỹ. Để tìm cách khắc phục, vào thứ Tư, các bộ trưởng quốc phòng EU sẽ gặp nhau tại Toledo, Tây Ban Nha. Một trong những trở ngại chính là mô hình mua bán vũ khí chung. EU đã dành 1 tỷ euro (1,1 tỷ USD) để hoàn trả cho các quốc gia cung cấp đạn dược cho Ukraine. Tuy nhiên, chương trình trị giá 1 tỷ euro để cùng mua thêm đạn pháo cho Ukraine đã bị chậm trễ do tranh cãi về việc liệu chúng có thể được mua từ các quốc gia ngoài châu Âu như Hàn Quốc hay không.

 

Các bộ trưởng cũng sẽ nói về châu Phi. Vai trò của châu Âu trong cuộc chiến chống quân nổi dậy Hồi giáo đang bị nghi ngờ, khi Pháp đình chỉ Chiến dịch Barkhane ở Sahel từ năm ngoái trong khi những người lãnh đạo đảo chính ở Niger cũng yêu cầu Pháp phải rút quân hoàn toàn. Ổn định ở Bắc Phi là rất quan trọng để giữ cho châu Âu an toàn trước chủ nghĩa khủng bố, song các nước châu Phi đang ngày càng tỏ ra cảnh giác với châu Âu.

 

 

Ngành công nghiệp vũ khí đang lên của Thổ Nhĩ Kỳ

 

Teknofest, một lễ hội khai mạc ở Ankara vào thứ Tư, sẽ vừa có biểu diễn máy bay vừa có hội chợ khoa học và hòa nhạc rock. Nhưng đối với chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ, sự kiện là cơ hội để trình diễn ngành công nghiệp quốc phòng đang bùng nổ của đất nước. Du khách, bao gồm hàng chục nghìn học sinh, sẽ được chứng kiến ​​các máy bay chiến đấu gầm thét trên bầu trời, cùng với máy bay không người lái có vũ trang TB2 và Akinci, những viên ngọc quý trong chương trình vũ khí của Thổ Nhĩ Kỳ.

 

Xuất khẩu vũ khí và hàng không vũ trụ của Thổ Nhĩ Kỳ đạt kỷ lục 4,4 tỷ USD vào năm ngoái, với triển vọng năm nay thậm chí còn tốt hơn. Nổi bật là công ty sản xuất máy bay không người lái Baykar, được điều hành bởi Selcuk Bayraktar, một doanh nhân nổi tiếng và cũng là con rể của tổng thống Recep Tayyip Erdogan. Hồi đầu mùa hè, công ty đã ký thỏa thuận trị giá 3,1 tỷ USD để cung cấp vũ khí cho Ả Rập Saudi – thỏa thuận quốc phòng lớn nhất trong lịch sử Thổ Nhĩ Kỳ. Và thứ Tư tuần này ở Thổ Nhĩ Kỳ cũng là Ngày Chiến thắng, dịp kỷ niệm thất bại của Hy Lạp cách đây một thế kỷ. Quả là những ngày tháng tốt đẹp của các nhà sản xuất vũ khí Thổ Nhĩ Kỳ.

 

Y tế châu Phi bị ảnh hưởng nặng bởi biến đổi khí hậu

 

Các chuyên gia y tế và giới hoạch định chính sách từ khắp châu Phi đang tề tựu về Botswana trong tuần này theo lời kêu gọi của Tổ chức Y tế Thế giới. Vào thứ Tư, họ sẽ thảo luận cách chuẩn bị các dịch vụ y tế công cho những trường hợp khẩn cấp về y tế cộng đồng, mà châu Phi vốn có nhiều hơn cả so với hầu hết các khu vực trên thế giới.

 

Tỷ lệ khủng hoảng y tế cao ở lục địa này xuất phát từ bệnh truyền nhiễm, xung đột, khủng hoảng nhân đạo và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt. Tất cả đều trở nên trầm trọng hơn do biến đổi khí hậu, mà châu Phi nằm trong nhóm đặc biệt dễ bị tổn thương. Châu Phi chiếm hơn 90% số ca bệnh sốt rét trên thế giới. Tình trạng suy dinh dưỡng và các bệnh tiêu chảy, như bệnh tả, cũng trở nên trầm trọng hơn do hạn hán và lũ lụt.

 

Các đại biểu ở Botswana sẽ thảo luận về cách ứng phó, bao gồm cả việc mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu. Tuy nhiên, do châu Phi tạo ra lượng khí thải thấp nhất so với bất kỳ khu vực nào trên thế giới, nguyên nhân quan trọng dẫn đến khủng hoảng ở đây nằm ngoài tầm kiểm soát của họ.

 

 

Salesforce sắp công bố kết quả quý

 

Trong năm nay, giá cổ phiếu của hãng phần mềm kinh doanh Salesforce đã tăng vọt 60%, gần gấp đôi mức tăng chung của chỉ số Nasdaq. Công ty yếu ớt trước đây đã nhanh chóng xoay trở tình hình kể từ khi một nhóm nhà đầu tư chủ động bắt đầu can thiệp vào năm ngoái. Biên lợi nhuận hoạt động của công ty đạt 28% trong quý đầu năm 2023, tăng từ mức 18% một năm trước đó. Họ đang trong quá trình sa thải 8.000 nhân công, khoảng 10% tổng lực lượng lao động, và đã ám chỉ sẽ tiếp tục sa thải. Giới đầu tư sẽ muốn thấy những dấu hiệu ôn hòa hơn khi công ty công bố kết quả quý 2 vào thứ Tư.

 

Bên cạnh việc thắt chặt chi tiêu, CEO kiêm đồng sáng lập Marc Benioff đã khai thác quan điểm lạc quan của các nhà đầu tư đối với trí tuệ nhân tạo. Hồi tháng 3, Salesforce thông báo sẽ nhúng “Einstein GPT,” một chatbot AI, vào phần mềm của mình.