THẾ GIỚI HÔM NAY : 28/07/2023 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 28/07/2023

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

28/07/2023

https://nghiencuuquocte.org/2023/07/28/the-gioi-hom-nay-28-07-2023/

 

Kinh tế Mỹ tăng trưởng 2,4% theo năm trong quý hai, đánh bại dự đoán 1,8% của giới quan sát, nhờ chi tiêu tiêu dùng mạnh và gia tăng đầu tư tư nhân. Khả năng phục hồi đáng ngạc nhiên của kinh tế Mỹ là tin tốt cho các nhà hoạch định chính sách. Và lạm phát cũng đang giảm bớt khi giá tiêu dùng chỉ tăng 3% trong tháng 6, mức thấp nhất trong hơn hai năm. Hôm thứ Tư, chủ tịch Fed Jerome Powell nói ông không còn nghĩ Mỹ sẽ rơi vào suy thoái trong năm nay.

 

Giới lãnh đạo quân sự của Niger tuyên bố ủng hộ cuộc đảo chính chống lại tổng thống Mohamed Bazoum. Một nhóm sĩ quan đã tuyên bố tiếp quản trên truyền hình quốc gia vào thứ Tư, cho đóng cửa biên giới và áp đặt lệnh giới nghiêm trên toàn quốc. Ông Bazoum tuyên bố trên X (trước đây là Twitter) sẽ bảo vệ nền dân chủ “khó khăn lắm mới giành được” của đất nước. Cuộc đảo chính sẽ làm phức tạp thêm những nỗ lực của phương Tây nhằm giúp Niger kiềm chế các nhóm nổi dậy ở nước này.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres cảnh báo “kỷ nguyên sôi sục toàn cầu” đã đến, sau khi các nhà khoa học cho rằng “rất có khả năng” tháng 7 sẽ là tháng nóng nhất trong lịch sử. Nhiệt độ trung bình toàn cầu đã nhanh chóng vượt ngưỡng 1,5℃ so với mức tiền công nghiệp trong tuần đầu tiên và tuần thứ ba của tháng. Thủ phạm chính là phát thải khí nhà kính.

 

Các cơ quan quản lý Mỹ đề xuất quy định mới yêu cầu các ngân hàng cùng nhau trích lập hàng tỷ đô la vốn để phòng ngừa rủi ro. Cụ thể các ngân hàng có ít nhất 100 tỷ đô la tài sản sẽ phải tuân theo các quy tắc mới, vốn sẽ được hoàn thiện vào năm tới và bao hàm các yếu tố của Basel III, một tiêu chuẩn quốc tế về vốn mà Mỹ chậm áp dụng.

 

Ngân hàng Trung ương châu Âu đã tăng lãi suất thêm một phần tư điểm phần trăm để đưa lãi suất chuẩn lên 3,75% — mức cao nhất hai thập niên qua. Mặc dù lạm phát ở châu Âu đang hạ nhiệt, ECB vẫn không loại trừ khả năng tăng lãi suất hơn nữa. Vào tháng 6, lạm phát theo năm đã đạt 5,5%, giảm từ mức cao nhất mọi thời đại là 10,6% hồi tháng 10 năm 2022.

 

Tổng thống Nga Vladimir Putin cam kết cung cấp từ 25-50.000 tấn ngũ cốc miễn phí mỗi nước cho sáu quốc gia châu Phi trong những tháng tới. Trong bài phát biểu khai mạc hội nghị thượng đỉnh Nga-châu Phi, ông Putin đã bảo vệ việc rút khỏi sáng kiến ngũ cốc ở Biển Đen gần đây. Nga đang tranh giành ảnh hưởng ở châu Phi, nhưng nhiều nhà lãnh đạo của châu lục này không sẵn sàng ủng hộ một cường quốc đang đi xuống.

 

Ủy ban châu Âu đã tiến hành một cuộc điều tra chống độc quyền đối với Microsoft về việc gộp dịch vụ họp trực truyến Teams với các sản phẩm khác của Microsoft. Chúng bao gồm Office 365, một bộ phần mềm trên web dành cho doanh nghiệp. Cuộc điều tra về “ràng buộc phản cạnh tranh” này theo ngay sau một khiếu nại của ứng dụng nhắn tin Slack. Nó là cuộc điều tra đầu tiên của EU đối với Microsoft trong hơn mười năm qua.

 

Con số trong ngày: 28 triệu đô la, là số tiền mà Nga viện trợ song phương cho các nước châu Phi trong năm 2018. Con số này chưa bằng một phần trăm tổng số của Anh.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Ukraine mừng Quốc khánh

 

Vào thứ Sáu Ukraine sẽ kỷ niệm Ngày Quốc khánh. 28 tháng 7 — ngày mà liên bang trung cổ của các vương quốc Slav phía đông, Kyivan Rus, được Cơ đốc giáo hóa — từ lâu đã được ăn mừng như Ngày Rửa tội ở Ukraine và Nga. Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhiều lần viện dẫn dịp này để thúc đẩy ý tưởng về một quá khứ chung. Nhưng vào năm 2021, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã đổi tên ngày 28 tháng 7 để nhấn mạnh lịch sử riêng của đất nước mình. Ukraine không được tạo ra vào năm 1991, bộ ngoại giao tweet vào năm ngoái, mà là 1.000 năm trước.

 

Kể từ khi Nga xâm lược Ukraine toàn diện vào năm ngoái, bộ phận tuyên truyền của ông Zelensky đã dựa vào quá khứ để thống nhất đất nước của mình, cho rằng người Ukraine là những người thừa kế của các chiến binh Cossack “đã chiến đấu vì tự do của người dân Ukraine.” Ông sẽ tiếp tục nhắc nhớ về điều này trong dịp Quốc khánh năm nay. Vào thứ Tư, sau tám tuần tiến triển chậm chạp, Ukraine đã phát động một giai đoạn phản công mới với các mũi nhọn lớn về phía nam và phía đông. Cuộc chiến giành tự do vẫn tiếp tục.

 

Kinh tế Pháp thể hiện tốt bất chấp áp lực

 

Chiến tranh ở Ukraine tiếp tục tạo căng thẳng lên nền kinh tế châu Âu. Nhưng không như Đức, Pháp cho đến nay đã tránh được suy thoái kinh tế. Số liệu quý hai được công bố vào thứ Sáu dự kiến cho thấy tăng trưởng GDP khiêm tốn, sau mức tăng quý 0,2% hồi đầu năm. Khả năng phục hồi của Pháp một phần đến từ khả năng tự cung năng lượng tốt và việc chính phủ mạnh tay bảo vệ người tiêu dùng. Lạm phát hàng tháng, cũng được công bố vào thứ Sáu, sẽ cho thấy nỗ lực của chính đã giữ giá năng lượng ở mức thấp. Thật vậy, trong 5 năm qua, nền kinh tế Pháp luôn thể hiện tốt hơn so với Đức, một phần nhờ vào các tập đoàn quốc phòng và các công ty hàng xa xỉ lớn của Pháp.

 

Nhưng giờ đây, chính phủ Pháp đang dần loại bỏ các giới hạn hóa đơn năng lượng được áp dụng từ năm 2021. Từ thứ Ba tới, hóa đơn tiền điện sẽ được phép tăng 10%. Bộ trưởng tài chính Bruno Le Maire nhấn mạnh người Pháp vẫn được bảo vệ tốt hơn so với các nước láng giềng. Nhưng bấy nhiêu có thể là không đủ cho những hộ gia đình đang phải thắt chặt ngân sách.

 

Liệu Nhật Bản có từ bỏ chính sách tiền tệ nới lỏng?

 

Trong hơn một năm rưỡi qua, các ngân hàng trung ương trên khắp thế giới đã đồng loạt tăng lãi suất để chống lạm phát. Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BoJ) đi ngược lại xu thế đó khi tiếp tục giữ lãi suất chuẩn ở mức cực thấp -0,1% và duy trì chính sách kiểm soát đường cong lợi suất, theo đó giới hạn lãi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm dưới 0,5%.

 

Nhưng BoJ có thể thay đổi hướng đi vào thứ Sáu khi công bố các quyết định chính sách tiền tệ mới nhất. Các nhà kinh tế tại Goldman Sachs và JP Morgan nói họ mong đợi có thay đổi. Giá cả, không bao gồm thực phẩm tươi sống và năng lượng, đã tăng 3,3% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 6, cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% của BoJ. Trước tình hình lạm phát ngày càng cứng đầu, BoJ có thể tăng hoặc bỏ trần lợi tức trái phiếu kỳ hạn 10 năm, hoặc chuyển sang áp dụng trần lợi tức trái phiếu ngắn hạn. Song một số nhà phân tích khác lại dự đoán BoJ sẽ trì hoãn cho đến cuối năm nay.