THẾ GIỚI HÔM NAY : 26/04/2023 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 26/04/2023

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

26/04/2023

https://nghiencuuquocte.org/2023/04/26/the-gioi-hom-nay-26-04-2023/

 

Tổng thống Joe Biden chính thức khởi động chiến dịch tái tranh cử cho năm 2024, đúng bốn năm kể từ lần tuyên bố trước. Ở tuổi 80, ông là tổng thống Mỹ lớn tuổi nhất từng ra tranh cử nhiệm kỳ hai. Có vẻ như ông sẽ không vấp phải nhiều phản đối từ bên trong đảng Dân chủ, vì dưới sự lãnh đạo của ông đảng này đã đạt kết quả tốt hơn mong đợi trong bầu cử giữa kỳ năm ngoái.

 

Các phe phái đang tham chiến ở Sudan đồng ý với lệnh ngừng bắn 72 giờ do Mỹ và Ả Rập Saudi làm trung gian. Dù Khartoum ghi nhận một vài tiếng súng vào thứ Ba, dân thường đã quay trở lại đường phố. Nhiều người cố gắng rời thủ đô và việc sơ tán người nước ngoài đang được tiến hành. Tổ chức Y tế Thế giới cảnh báo về “nguy cơ rủi ro sinh học cao” sau khi các tay súng chiếm giữ một phòng thí nghiệm chứa các mẫu bệnh bại liệt, dịch tả và sởi.

 

Giá cổ phiếu của First Republic giảm hơn 40% xuống mức thấp kỷ lục, chỉ một ngày sau khi ngân hàng này công bố thu nhập quý đầu. Công ty tiết lộ đã mất hơn 100 tỷ đô la tiền gửi sau vụ sụp đổ của Silicon Valley Bank hồi tháng 3. Theo Bloomberg, First Republic có thể bán từ 50-100 tỷ đô la chứng khoán để cơ cấu lại bảng cân đối kế toán.

 

Dong Yuyu là nhà báo mới nhất bị bắt khi Trung Quốc đẩy mạnh đàn áp tự do ngôn luận. Ông Dong, phóng viên của tờ Quang Minh Nhật báo ở Bắc Kinh, bị buộc tội gián điệp và phải đối mặt với án tù 10 năm, theo gia đình ông. Ông bị bắt giam từ tháng 2 năm 2022 sau cuộc gặp với một nhà ngoại giao Nhật Bản.

 

Cảnh sát Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt giữ 110 người bị cáo buộc có liên hệ với Đảng Công nhân Kurdistan, một nhóm vũ trang người Kurd. Trong số những người bị bắt có các thành viên của Đảng Dân chủ Nhân dân, đảng chính của người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ, cũng như các nhà báo và luật sư. Các vụ bắt giữ trên diễn ra trước cuộc bầu cử 14 tháng 5, cuộc bầu cử được coi là thách thức lớn nhất từ trước đến nay cho tổng thống Recep Tayyip Erdogan.

 

Trung Quốc cho biết robot tự hành của họ trên sao Hỏa đã không thể thức dậy sau 11 tháng ngủ đông. Chúc Dung, được đặt tên theo một vị thần lửa trong huyền sử Trung Quốc, có thể đã bị một đống cát và bụi tấn công khiến nó không thể phát điện. Robot này có nhiệm vụ thăm dò địa chất và là một trong ba robot tự hành đang hoạt động trên sao Hỏa.

 

Con số trong ngày: 7,7 tỷ đô la, là tổng giá trị xuất khẩu toàn cầu của rượu whisky Scotland trong năm 2022.

 

TIÊU ĐIỂM

 

Tổng thống Joe Biden tuyên bố tái tranh cử

Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ tiếp theo nhiều khả năng sẽ là cuộc tái đấu giữa Joe Biden, người vừa công bố tranh cử hôm thứ Ba, và Donald Trump. Thăm dò cho thấy 70% người Mỹ, trong đó có 50% đảng viên Dân chủ, không muốn ông Biden tái tranh cử khi đã 80 tuổi. Nhiều người cho rằng ông đã quá già. Song dù thích hay không, phe Dân chủ vẫn phải ủng hộ ông; trong lịch sử chưa từng có một ứng viên nghiêm túc nào dám gây bất ổn cho chiến dịch tranh cử của một tổng thống đương nhiệm.

 

Về lý thuyết, các tổng thống đương nhiệm ra tranh cử với bảng thành tích cầm quyền của mình. Và thành tích của ông Biden rất tốt. Ông làm nhiều hơn tất cả các nước khác để ngăn Nga thôn tính Ukraine. Ông thông qua thành công chính sách công nghiệp của mình, nhằm tăng cường sản xuất chip bán dẫn trong nước và khử carbon cho nền kinh tế Mỹ, mặc cho một Quốc hội đầy bế tắc. Nhưng trên thực tế, tình hình của nền kinh tế và sức mạnh của chiến dịch tranh cử là quan trọng hơn thành tích nắm quyền. Không ai có thể đoán trước kết quả của cuộc tái đấu Biden-Trump.

 

Tổng thống Hàn Quốc thăm Mỹ

Trong khi lên kế hoạch cho chiến dịch tranh cử tổng thống, Joe Biden vẫn phải điều hành đất nước. Vào thứ Tư, ông sẽ tiếp đón Yoon Suk-yeol, tổng thống Hàn Quốc đầu tiên đến thăm Mỹ sau hơn một thập niên. Hai ông sẽ mỉm cười trước ống kính, nhưng đằng sau các cánh cửa đóng kín là khi các bất đồng được nêu ra.

 

Ông Biden đã tìm đến các đồng minh của Mỹ, chẳng hạn như Hàn Quốc, để giúp kiềm chế Trung Quốc và Nga. Mỹ đã thông qua luật vào năm ngoái để yêu cầu các nhà sản xuất chất bán dẫn, xe điện và pin phải chuyển chuỗi cung ứng của họ đi qua Mỹ. Nhưng Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Hàn Quốc. Và nước này phàn nàn rằng các biện pháp bảo hộ của Mỹ đã không tham vấn đầy đủ các đồng minh châu Á. Hàn Quốc cũng lo ngại một cam kết bảo vệ Đài Loan mạnh hơn sẽ làm gia tăng mối đe dọa từ Triều Tiên, quốc gia được Trung Quốc giúp ổn định, bao gồm bằng viện trợ lương thực. Cuộc hội đàm giữa ông Yoon và ông Biden sẽ không dễ dàng.

 

Meta vượt qua khủng hoảng

Meta, công ty mẹ của Facebook và Instagram, vừa trải qua một vài tháng chao lượn. Quảng cáo kỹ thuật số chậm lại và cạnh tranh gia tăng từ TikTok đã góp phần khiến giá cổ phiếu của họ giảm gần 2/3 trong năm 2022. Nhà đầu tư cũng hoài nghi mảng metaverse của họ.

Tuy nhiên, kể từ mức đáy của tháng 11, giá cổ phiếu Meta đã tăng gấp đôi. Các nhà đầu tư tán thành chiến lược cắt giảm chi phí của Mark Zuckerberg (ông chủ của Meta đã đặt tên cho năm 2023 là “Năm hiệu quả”). Điều này bao gồm việc sa thải 21.000 nhân viên — gần một phần tư lực lượng lao động của hãng trong năm 2022 — và cắt giảm chi tiêu cho các trung tâm dữ liệu. Kết quả của Meta, được công bố vào thứ Tư, sẽ cho thấy chiến lược của ông Zuckerberg đạt hiệu quả tới đâu. Sau bốn quý sụt giảm, biên lợi nhuận hoạt động của Meta dự kiến tăng trở lại. Nếu nhà đầu tư hài lòng, cổ phiếu Meta sẽ tiếp tục đà hồi sinh.

 

Boeing phục hồi chậm

Kết quả của Boeing, được công bố vào thứ Tư, có thể sẽ mang đến một quý thất vọng nữa cho các nhà đầu tư sau khoản lỗ 4,7 tỷ đô la của năm 2022. Dù nhu cầu máy bay đang phục hồi cùng với sự gia tăng trở lại của du lịch hàng không hậu covid, gã khổng lồ hàng không vũ trụ của Mỹ vẫn chưa có lãi. Doanh thu dự kiến vượt và lỗ thấp hơn cùng kỳ năm trước sau khi Boeing giao 130 máy bay trong quý đầu, tăng gần 1/3 so với 2022 và nhiều hơn 3 máy bay so với đối thủ châu Âu, Airbus.

 

Tuy vậy, đà phục hồi của Boeing trong năm nay đang bị kìm hãm bởi những nút thắt trong chuỗi cung ứng phát sinh từ việc thiếu lao động tay nghề cao, bên cạnh các yếu tố khác. Ngoài ra còn có các vấn đề của nhà cung cấp phụ tùng cho 737 Max, máy bay phản lực chặng ngắn chuyên dụng của Boeing, điều có thể sẽ ảnh hưởng đến tiến độ giao hàng cho các hãng hàng không.